საფრანგეთში, Pitié-Salpêtrière Hospital-ის ექიმი და სორბონას უნივერსიტეტის ნევროლოგიის პროფესორი იზაბელ არნულფი 30 წლის განმავლობაში ძილის აშლილობებსა და მათთან დაკავშირებულ დარღვევებს სწავლობდა. არნულფმა გამოიკვლია, თუ როგორ მოქმედებენ ძილის აშლილობები, დეპრესია და ტრავმა სიზმრებზე.
პროფესორი ცდილობდა სხვადასხვა სიზმრის სახეობები კონკრეტული ფსიქიკური აშლილობებისთვის მიესადაგებინა. კვლევამ დაადგინა, რომ ფსიქოზური აშლილობის მქონე ადამიანებს, განსაკუთრებით კი შიზოფრენიით დაავადებულებს არაერთგვაროვანი სიზმრები ესიზმრებათ, რაც მათ აზროვნებისა და ქცევის მოდელს წააგავს. ზოგერთი აუტისტური სპექტრის მქონე პაციენტებს კი პირიქით, უფრო ერთგვაროვანი სიზმრები ახასიათებთ. მნიშვნელოვანია იმის თქმაც, რომ ფსიქიკური დაავადების დიაგნოსტირებისთვის მხოლოდ სიზმრები საკმარისი არ არის. თუმცა, სიზმრები შეიძლება გარკვეულ ნიშნებსაც იძლეოდნენ. მაგალითად, დეპრესიისა და შფოთვითი აშლილობის დროს ადამიანები ხშირად კოშმარებს ხედავენ.
კოშმარული სიზმრების კავშირი თვითმკვლელობისკენ მიდრეკილ ადამიანებთანაც იკვეთება. ექიმებმა ასეთი ადამიანების დიაგნოსტიკაში აქტიურად დაიწყეს სიზმრების, როგორც ფსიქიკური აშლილობის დამატებითი მახასიათებლის გამოყენება.
დეპრესიის დროს, ადამიანების სიზმრები იმდენად ნეგატიურია, რამდენადაც მათი ფსიქიკური მდგომარეობა დღის განმავლობაში. ეს პარალელი პირველად 2000-იანი წლების დასაწყისში მეცნიერმა დიტერ რიმანმა და მისმა კოლეგებმა გაავლეს. მათ აღმოაჩინეს, რომ ანტიდეპრესანტებით მკურნალობის დაწყებიდან რამდენიმე კვირის შემდეგ, პაციენტების განწყობა და მათი სიზმრები უმჯობესდებოდა. მიუხედავად ამისა, ყველაფერი არც ისე მარტივადაა, როგორც მკურნალობის პირველ კვირებში. ანტიდეპრესანტები ხშირად თრგუნავენ REM-ს – ძილის იმ ფაზას, რომლის დროსაც ადამიანი ყველაზე ხშირად ხედავს სიზმარს. სიზმრებსა და დეპრესიას შორის კავშირის გაგებისას, რთულია გავიგოთ, თუ რომელი მათგანი ახდენს გავლენას მეორეზე. ამ კავშირის უკეთ გასაგებად კი გთავაზობთ ადამიანების ორ კატეგორიას – მათ ვისაც REM ახასიათებთ და ძილის აშლილობის მქონე ადამიანებს
ძილის აშლილობის მქონე პაციენტები სიზმარში ბევრ წინააღმდეგობას ხედავენ. ეს ყველაფერი შეიძლება ტვინის ღეროს დაზიანებით იყოს გამოწვეული, რაც იმას ნიშნავს, რომ მათი ქმედებები არ იბლოკება ძილის REM ფაზაში. ასეთი ადამიანები ხშირად ვერ აკონტროლებენ თავს, რამაც შეიძლება ტრავმა გამოიწვიოს. თუმცა აღსანიშნავია, რომ ძილის აშლილობის მქონე პაციენტებს უფრო ზუსტად ახსოვთ მათი სიზმრები, ვიდრე სხვა ადამიანებს.
არსებობს ფენომენი Lucid Dreaming – ასეთ დროს მძინარე ადამიანი საღ გონებაზე იმყოფება და სიზმრის კონტროლი შეუძლია. ერთ-ერთი ექსპერიმენტის დროს, მონაწილეებს დაევალათ სიზმარში საცურაო აუზის მოძებნა და წყალში ჩასვლისა და ჩაყვინთვის დროს თვალების ორჯერ, მარჯვენა მხარეს გატრიალება. ექსპერიმენტმა დაადგინა, რომ ძილის დროს, ჩვენი სუნთქვა დამოკიდებულია იმაზე, თუ რას ვხედავთ სიზმარში. იმ დროს, როდესაც მონაწილეებს წყალში ჩაყვინთვა ესიზმრებოდათ, მათ აპნოე აღენიშნებოდათ.
აღსანიშნავია, რომ დეპრესიაში მყოფი ადამიანები დილით ნეგატიურ განწყობას უჩივიან, ხოლო საღამოს მათი ხასიათი უმჯობესდება რაც შეიძლება სიზმრების გავლენის ერთ-ერთ მაგალითად გამოვიყენოთ. როგორც წესი, ადამიანები დილას უფრო კარგ ხასიათზე არიან, ვიდრე საღამოს.
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”
0
