ცნობილია, რომ მეტეორიტებს დიდი მნიშვნელობა აქვთ მეცნიერებისთვის. ბევრი მათგანი ჩვენს პლანეტაზე უფრო ძველია და გვაწვდის ინფორმაციას ადრეული მზის სისტემის შესახებ, ისევე როგორც ჩვენი პლანეტის შესახებ. სინამდვილეში, კლდოვანი პლანეტები წარმოიქმნა ისეთი პატარა სხეულებისგან, რომლებიც რაღაც მომენტში დაჯგუფდნენ. ამიტომ ისინი გვაწვდიან ინფორმაციას პლანეტების ქიმიური შემადგენლობის შესახებ.
ნახშირბადოვანი ქონდრიტების, ანუ უძველესი ნახშირბადით მდიდარი მეტეორიტების შესწავლის საფუძველზე, მეცნიერებმა დაასკვნეს, რომ ჩვენი პლანეტის ატმოსფეროს დიდი რაოდენობით ქსენონი აკლია. მაგრამ სად შეიძლებოდა წასულიყო?
დედამიწის ატმოსფეროში დიდი რაოდენობით იყო ქსენონი
ნახშირბადოვანი ქონდრიტები შეიცავს ინფორმაციას ადრეულ მზის სისტემაში გაზის პროპორციების შესახებ. ამ მეტეორიტების შესწავლამ აჩვენა, რომ ჩვენი ატმოსფერო ამჟამად შეიცავს იმ ქსენონის მხოლოდ 10%-ს, რომელიც მას უნდა ჰქონდეს. ქსენონის გაქრობა საკმაოდ იდუმალია, თუ გავითვალისწინებთ, რომ ის ინერტული აირია, რაც იმას ნიშნავს, რომ არ რეაგირებს სხვა ელემენტებთან.
ისეთ გაზებს, როგორიცაა ქსენონი, ასევე კეთილშობილ გაზებს უწოდებენ. მათ შორისაა ჰელიუმი, ნეონი, არგონი, კრიპტონი და ზოგიერთი სხვა აირი. სხვათა შორის, ამ გაზებს მიეკუთვნება რადიოაქტიური რადონიც, რომელიც გამოიყოფა ნიადაგიდან და ამჟამად საფრთხეს უქმნის არქტიკას. და ისეთი გაზი, როგორიცაა ნეონი, ცნობილია იმით, რომ გამოიყენება ჩიპების წარმოებაში.
გასაკვირია, რომ სხვა კეთილშობილური აირები, როგორიცაა არგონი და კრიპტონი, ატმოსფეროში ისეთივე რაოდენობითაა, როგორიც უნდა იყოს, მეტეორიტების ანალიზის მიხედვით. ეს ნიშნავს, რომ რატომღაც მხოლოდ ქსენონი აკლია.
სად გაქრა ქსენონი დედამიწის ატმოსფეროდან?მეცნიერებმა წამოაყენეს სხვადასხვა ვარაუდი ქსენონის გაქრობასთან დაკავშირებით. შესაძლოა ის იმალება მინერალებში, ჩვენი პლანეტის ბირთვში ან თუნდაც მყინვარებში. თუმცა, 2018 წელს გაკეთებული აღმოჩენა ვარაუდობს, რომ შესაძლებელია მისი გაქრობის სხვა ვარიანტებიც. როგორც გაირკვა, ქსენონი სინამდვილეში არ არის ისეთი „კეთილშობილი“ გაზი, როგორც ადრე ეგონათ. მაღალი წნევის დროს მას შეუძლია შექმნას ნაერთები სხვა ელემენტებთან.კვლევის დროს მეცნიერებმა დაამტკიცეს რკინისა და ქსენონის ნაერთების არსებობა, რომლებიც ადრე მხოლოდ ვარაუდობდნენ. მართალია, ამისათვის უნდა არსებობდეს იგივე პირობები, რაც არსებობს ჩვენი პლანეტის ბირთვში. უფრო მეტიც, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ასეთი ნაერთები წარმოიშვა ჩვენი პლანეტის დაბადების ეტაპზე, როდესაც ბირთვი ყალიბდებოდა, მას შემდეგ არ იყო ისეთი დიდი წნევა, როგორც ახლა.
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”
0
