6 დეკემბერს ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნვერსიტეტის ლექსიკოგრაფიულმა ცენტრმა წარადგინა ,,ინგლისურ-ქართული ტექნიკური ტერმინოლოგიის ლექსიკონის“, მრავალენოვანი ლექსიკონის მართვის სისტემა და ონლაინლექსიკონის ახალი პლატფორმა, რომლებიც შეიქმნა შოთა რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის ფინანსური მხარდაჭერით.
ტექნიკური ტერმინოლოგიის ინგლისურ–ქართული ონლაინლექსიკონი მე-3 ლექსიკონია დარგობრივი ელექტრონული ლექსიკონების ციკლიდან, რომლებიც ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ლექსიკოგრაფიულ ცენტრში შეიქმნა. როგორც უნივერსიტეტის „ლექსიკოგრაფიული ცენტრის“ სამეცნიერო ხელმძღვანელმა, პროექტის ხელმძღვანელმა და რედაქტორმა, ქ-მა თინათინ მარგალიტაძემ აღნიშნა, მათზე მუშაობა ჯერ კიდევ 2009 წლიდან დაიწყო. თავდაპირველად შეიქმნა ინგლისურ-ქართული სამხედრო ონლაინლექსიკონი (http://mil.dict.ge), რომელშიც შეტანილია თანამედროვე ამერიკული, ბრიტანული და საერთაშორისო საბაზო ტერმინები. ხოლო 2012-14 წლეში, ლექსიკოგრაფიის ცენტრის წევრებმა იმუშავეს ინგლისურ-ქართულ ბიოლოგიურ ონლაინ ლექსიკონზეც (http://bio.dict.ge). აღსანიშნავია ისიც, რომ სამივე ონლაინ-ლექსიკონზე წვდომა თავისუფალია და ნებისმიერ დაინტერესებულ პირს შეუძლია მათი გამოყენება.
ტექნიკური ლექსიკონში (http://techdict.ge) ძირითადად შევიდა ელექტრონული და კომპიუტერული ტექნიკის, მანქანა-დანადგარებისა და ნაწილების, საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების, საავტომობილო, სამშენებლო, სამთამადნო, სარკინიგზო და ჰიდროტექნიკური ტერმინოლოგია, სულ 18 670 სიტყვა-სტატია. ლექსიკონში მოცემულ ტერმინებს ქართულ შესატყვისებთან ერთად აქვთ მცირე განმარტებებიც, რომლებიც მკითხველს ეხმარება თანამედრვე ტექნოლოგიური განვითარების პირობებში შეძლოს ტერმინის მნიშვნელობის მარტივად აღქმა. საიტი მომხმარებლებს სთავაზობს აღნიშნული საძიებო სიტყვის სინონიმებსაც, მათ ასევე შეუძლიათ იქვე გაეცნონ მეზობელი სიტყვების ველს და იმავდროულად გამოტანილია ისეთი ტერმინებიც, რომლებიც საძიებო სიტყვას შეიცავენ როგორც ერთ-ერთ კომპონენტს.
ტექნიკური ლექსიკონი არის ინგლისურ-ქართული, თუმცა ტერმინთა უმეტესობას დართული აქვს რუსული შესატყვისებიც, რაც განაპირობა იმ ფაქტმა, რომ რუსულენოვანი ბარბარიზმები დღევანდელ რეალობაში ყველაზე მეტად ტექნიკური დარგებში გვხვდება. ამავე დროს, მსგავსი ტერმინების მოძებნა საძიებო სისტემაში მათი ქართული ასოებითაცაა შესაძლებელი.
,,როდესაც მუშაობ ტექნიკური ტერმინოლოგიის ლექსიკონზე, აქ დღის წესრიგში დგას რუსული ბარბარიზმები და ამას ვერსად ვერ გავექცევით, ყველაზე მეტი სწორედ რუსული ბარბარიზმი დამკვიდრდა ტექნიკურ დარგებში, დაუსრულებელი ,,ფეჩი“, ,,რაზვალი“, ,,პრაკლადკა“, ,,ატვიორტკა“ და ა.შ. პრაქტიკულად ჩვენი ყოველდღიური ცხოვრების ნაწილი გახდა“-აღნიშნა ქ-მა თინათინმა. სწორედ ამ და სხვა ენებიდან შემოსულმა ტერმინებმა განაპირობა ლექსიკოგრაფიის ცენტრის მიერ ახლახანს წამოწყებული მოძრაობის შექმნა და მას ეწოდა #არაბარბარიზმებს.
მოძრაობა მიზნად ისახავს ქართულ ენაში მომრავლებული უცხოენოვანი ბარბარიზმების ნაცვლად საზოგადოებისათვის ქართული შესატყვისების შეთავაზებას. ამჟამად ლექსიკოგრაფიის ცენტრის Facebookგვერდზე ყოველდღიურად ქვეყნდება ბარბარიზმები, რომლებსაც თან ახლავს განმარტებები და რეალური წყაროებიდან აღებული შემთხვევები, ესენია, მაგალითად, ,,ინსპირაცია“, რომლის ქართული შესატყვისებია – შთაგონება და შთაგონების წყარო, ,,ვიზიტორი“ – სტუმარი, მნახველი, ტურისტი და მრავალი სხვა.
სურვილის შემთხვევაში ყველა დაინტერესებულ პირს შეუძლია დაუკავშირდეს ცენტრს და მიაწოდოს ინფორმაცია ბარბარიზმების შესახებ, რომლებიც საბოლოო ჯამში დამუშავდება და განთავსდება ონლაინლექსიკონში. გვერდზე ასევე ქვეყნდება მოკლე სახალისო ვიდეორგოლებიც და საზოგადოების აქტიური მონაწილეობით ხდება სასარგებლო ინფორმაციის ფართო მასებისთვის მიწოდება.
სასიხარულო ფაქტია, რომ მოძრაობა #არაბარბარიზმებს ამ მოკლე პერიოდის განმავლობაშიც მრავალი მხარდამჭერი გამოუჩნდა, მათ შორის არის ქართული სათვისტომო კვიპროსში, ასევე თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ამერიკისმცოდნეობის ინსტიტუტი და ქართული სათვისტომო საბერძნეთში. უნდა აღინიშნოს ის ფაქტიც, რომ შეხვედრის დასასრულს დამსწრე საზოგადოების მხრიდანაც მრავლად გამოითქვა თანამშრომლობის სურვილი, რაც ლექსიკოგრაფიის ცენტრის მიერ წამოწყებული ამ საშვილიშვილო საქმის კიდევ უფრო დიდი წარმატების საწინდარი გახდება.
მასალა მოამზადა: თამარ დევდარიანმა
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
0
