,,დოქტრინა” გთავაზობთ ისტორიას, თუ როგორ შეიქმნა ,,დედაენა”, ამას თავად იაკობ გოგებაშვილი წერს გაზეთ ,,ცნობის ფურცელში” (1896 წლის #72):
,,ბ-ნო რედაქტორო! როცა ამ ოცი წლის წინად მოვიწადინე შემედგინა, ნაცვლად ჩემის წინანდელის ანბანისა, ახალი და სრული პირველ-დაწყებითი სახელმძღვანელო ,,დედა-ენა”, მე გავემგზავრე სოფლად, ჩემს სამშობლოში (სოფელი ვარიანი) … მთელი ექვსი თვე ვიცხოვრე ყრუ, ჭაობიანს სოფელში, ლიახვის პირად; ყველაფერი დავივიწყე, ქვეყანას მოვსწყდი სრულიად, და მხოლოდ ერთს საგანს დავამყარე ჩემი მთავარი ყურადღება: რაც შეიძლება მეტი შემეკრიბა იმისთანა ხალხური მეტყველების ნაწარმოები, რომელსაც საყმაწვილო, პედაგოგიური მნიშვნელობა აქვს. მხოლოდ სამი სოფელი – ვარიანი, ახალდაბა, არაშენდა – ერთი მეორის მახლობლად მდებარე, მოვჩხრიკე, მაგრამ ძირის-ძირამდინ-კი.ჩამოვიტანე ავი ჭაობის ციება; მაგრამ თანაც ჩამოვაცოცე ვეებერთელა რვეული, გაჭიკნილი ხალხური ზღაპრებით, არაკებით, ლექსებით და შევუდეგ ,,დედა-ენის” შედგენასა და გამოცემასა”.
„დედაენა ანუ ანბანი და პირველი საკითხავი წიგნი სახალხო შკოლებისათვის“ — ქართული ენის ორიგინალური სახელმძღვანელო დაწყებითი სკოლებისათვის, შექმნილია იაკობ გოგებაშვილის მიერ. გამოიცა 1876 წელს.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”