ახალი ნაშრომის თანახმად, შენობა-ნაგებობების გამო ნიუ-იორკის ქვეშ არსებული ხმელეთი იძირება. გამოცემაში Earth’s Future გამოქვეყნებული კვლევის ფარგლებში მეცნიერებმა ქალაქის გეოლოგია და სატელიტური მონაცემები შეადარეს ერთმანეთს და აღნიშნულ დასკვნამდე მივიდნენ.

ტექნიკურად ამ მოვლენას ნიადაგის დაჯდომას უწოდებენ. ეს დედამიწის ზედაპირის თანდათანობით ან უცაბედ დაწევას გულისხმობს და რბილი დანალექი ქანების მოძრაობისა თუ სიმძიმის ზეწოლის შედეგად ხდება. ნიადაგის დაჯდომას ბევრი მიზეზი აქვს, თუმცა თავად ქალაქების წონას იშვიათად იკვლევენ.

ახალი კვლევის ფარგლებში მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ნიუ-იორკი წელიწადში 1-2 მილიმეტრით ქვემოთ იწევს, ზოგიერთ ადგილას კი — უფრო მეტადაც. ქალაქისათვის, რომელსაც ზღვის დონის მატება და წყალდიდობები ისედაც უქმნიდა საფრთხეს, ეს დამატებითი პრობლემაა.

მკვლევრებმა ქალაქის ნაგებობების ჯამური მასა გამოთვალეს, რომელიც დაახლოებით 764 ათას ტონას უდრის. მათ გრავიტაციის გავლენაც გაითვალისწინეს და შეაფასეს, რა ძალით აწვება შენობები ხმელეთს. საგულისხმოა, რომ გამოთვლები მხოლოდ შენობებისა და მათი შიგთავსის მასებს მოიცავს და არა ქალაქის მოკირწყლული ნაწილის.

მეცნიერებმა ნიუ-იორკის კომპლექსური გეოლოგიაც გაითვალისწინეს, მათ შორის: ქვიშა, შლამი, თიხა და ქვენაფენი ქანების გაშიშვლებაც. დადგინდა, რომ თიხით მდიდარ და ხელოვნურად შევსებულ მიწას დაჯდომა განსაკუთრებით ემუქრება, ქვენაფენ ქანებს კი — შედარებით ნაკლებად.

ეს გამოთვლები მეცნიერებმა შემდგომში სატელიტურ მონაცემებს დაადარეს და ნიადაგის დაჯდომის ხარისხი შეაფასეს.

საბოლოო ჯამში, ავტორები გვაფრთხილებენ, რომ ურბანიზაციის გაძლიერებამ, შესაძლოა, ნიუ-იორკის ეს პრობლემა კიდევ უფრო გაამძაფროს.

საგულისხმოა, რომ ნიუ-იორკი ერთადერთი ქალაქი არაა, რომელსაც ნიადაგის დაჯდომის პრობლემა აქვს. ჯაკარტა, ინდონეზიის დედაქალაქი, გრუნტის წყლის ამოღების გამო ყოველწლიურად 11 სანტიმეტრით ქვემოთ იწევს. შესაძლოა, 2050 წლისთვის ქალაქის მეოთხედი წყალქვეშ მოექცეს, რაც დაახლოებით 30 მილიონ მაცხოვრებელს დააზარალებს.

მსგავსი პრობლემა აქვს ნიუ-ჯერსისაც.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

მსოფლიოს ყველაზე დიდი ცხოველები – ლურჯი ვეშაპები ინდოეთის ოკეანის იმ ნაწილში ბრუნდებიან, სადაც მათი პოპულაცია ნადირობის შედეგად სრულად განადგურდა. ამის შესახებ BBC წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, საუბარია სეიშელების კუნძულებზე, სადაც სპეციალისტებმა წყალქვეშა აუდიომონიტორინგის დახმარებით დაადგინეს, რომ ვეშაპები რეგიონში თვეების განმავლობაში რჩებიან. მათი ვარაუდით, ცხოველები ამ ადგილს გასამრავლებლად იყენებენ.

მისიაში ჩართული მეცნიერები ამბობენ, რომ ეს კონსერვაციონისტების გამარჯვებაა, რადგან 1960-იან წლებში საბჭოთა კავშირის ვეშაპებზე მონადირე ფლოტმა სეიშელებზე ამ ცხოველების პოპულაცია სრულად გაანადგურა.

ამის მიუხედავად, ლურჯი ვეშაპები გადაშენების ზღვარზე მყოფ ცხოველებად ითვლებიან. მათი რაოდენობა დედამიწაზე კატასტროფულად მცირეა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

მეცნიერები გვაფრთხილებენ, რომ მთავარი სისტემა, რომელიც მართავს ოკეანურ დინებებს, მოშლის ზღვარზეა, რაც მეტწილად გამოწვეულია კლიმატის ცვლილებებით. ისინი ვარაუდობენ, რომ ცვლილებამ შესაძლოა ევროპასა და ჩრდილოეთ ამერიკაში ყინვები გამოიწვიოს.
ბოლო წლებში ატლანტიკის მერიდიანული ცირკულაციის (AMOC) სისტემა, რომელიც ზღვის თბილ წყალს ტროპიკებიდან ჩრდილოეთ ევროპის ტერიტორიამდე მიაქანებს, სადაც ის ცივდება და უკან ბრუნდება, სუსტდება.
AMOC-ის მოშლის შემთხვევაში, თუ ცირკულაცია შეწყდება, ამან შეიძლება გამოიწვიოს ევროპის დიდ და ჩრდილოეთ ამერიკის ზოგიერთ ნაწილში ექსტრემალური სიცივე და ზღვის დონის მატება ჩრდილოეთ ამერიკის აღმოსავლეთ სანაპიროზე.
უკანასკნელად, როდესაც AMOC მოიშალა, ეს გამყინვარების უკანასკნელი პერიოდი იყო, დაახლოებით 12 ათასი წლის წინ. ექსტრემალური სიცივის პერიოდი კი თითქმის ათასწლეული გაგრძელდა.
AMOC-ის შესუსტება გამოწვეულია ზღვის ტემპერატურის მომატებით, რაც ჩვენი ქმედებებითა და სათბურის აირების ზრდით არის გამოწვეული. ეს პროცესი გოლფსტრიმის თბილი დინების დაგვიანებას უკვე იწვევს და შეერთებული შტატების აღმოსავლეთ სანაპიროს გასწვრივ ზღვის დონის მატებას. ჯერჯერობით უცნობია რა დრო დასჭირდება საკმარისი სათბურის აირის გამოყოფას იმისათვის, რომ AMOC-ის მოშლა გამოიწვიოს, ამიტომ მნიშვნელოვანია ეს პროცესი მაქსიმალურად შევანელოთ.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”