close

ეს საინტერესოა

ეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიოსამართალიფსიქოლოგია

რატომ არიან მასობრივი მკვლელების 98% კაცები?

როდესაც მასობრივი მკვლელობები ხდება, 98 %-ია იმის შანსი, რომ დამნაშავე მამრობითი სქესის წარმომადგენელი იქნება.

მიუხედავად იმისა, რომ რთულია მასობრივი მკვლელის კატეგორიაზაცია, რადგან კონკრეტული ინდივიდის სოციო-ეკონომიკური მდგომარეობა, რასა და ასაკი დიდ როლს ასრულებს, მკვლევარებს დარწმუნებით შეუძლიათ განაცხადონ, რომ მასობრივი მკლელი თითქმის ყოველთვის იქნება კაცი.  ,,THE TIMES-მა“ გამოაქვეყნა კვლევა, სადავ აღნიშნულია, რომ მასობრივი მკლელობები, სხვა ძალადობრივი ქმედებებისგან განსხვავებით, მამრობითი სქესით დომინირებული ფენომენია, შემთხვევათა 98 %-ში დამნაშავე მამაკაცია.

ქალები აშშ-ში მომხდარ მკვლელობათა მხოლოდ 10-13 %-ში არიან ეჭვმიტანილნი. ამასთან, ამ შემთხვევებში, იშვიათადაა გამოყენებული ცივი იარაღი. უპირატესობა ენიჭება საწამლავის ან ცეცხლის გამოყენებას.

„ქალების მასმკლელობებში მონაწილეობა იმდენად იშვიათია, რომ ეს ფენომენი საკმარისად შესწავლილი არ არის“- აცხადებს ჯეიმს გარბარინო, ადამიანის განვითარებისა და ძალადობის მკვლევარი.

ამ განსხვავების მიზეზი მრავალგვარია და შეიძლება ვეძიოთ ევოლუციაში, ბიოლოგიასა და კულტურულ პროცესებში.

ევოლუციური ახსნა მოიაზრებს, რომ კაცობრიობის განვითარების მანძილზე, ტიპურად, მამრობითი სქესი აგრესიასა და ძალას იყენებდა საკუთარი სოციალური სტატუსის გასამყარებლად. (საპირისპირო სქესის მოხიბვლა, კონკურენტებისთვის წინააღმდეგობის გაწევა და ა.შ.) ეს შეხედულება დროთა განმავლობაში კულტურაშიც ჩაინერგა. ზემოთ აღნიშნული განსაკუთრებით რელევანტურია სკოლაში განხორციელებულ მასობრივი სროლებისთვის: ახალგაზრდა მამაკაცები და მოზარდი ბიჭები უფრო მეტად განიცდიან იმედგაცრუებას, სოციალური ჯგუფებიდან გარიყულობასა და ზოგჯერ დამცირებასაც. საპასუხო რეაქცია ძალადობრივი ქმედებებია, რომელიც, დამნაშავის აღქმით, მასკულინობასა და სიმამაცესთანაა დაკავშირებული – ამტკიცებს მასაჩუსეტსის უნივერსიტეტის სოციოლოგი.

ბიოლოგიურ ფაქტორებში მოიაზრება ადამიანში ე.წ MAOA-ს გენის ვარიაცია, რომელიც მყარი საფუძველი ხდება მამაკაცის კრიმინალად ჩამოყალიბებისთვის, თუკი მას თან ახლავს ნარკოტიკდამოკიდებულება ან დაჩაგვრის, დამცირების ეპიზოდები ბავშვობაში.

კულტურული ფაქტორები, როგორიცაა – ძალადობრივი სპორტი, ვიდეოთამაშები და სხვა, გავლენას ახდენს მამაკაცებში აგრესიის დონეზე. კვლევებით დასტურდება, ასევე, სექსუალური ფაქტორების ზეგავლენა.

წყარო: thescienceexplorer

 ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ანალიტიკაასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევები

ამოვხსნით თუ არა ირმის ნახტომის იდუმალებით სხვა გალაქტიკებზე სიცოცხლეს?

ალბათ ერთხელ მაინც გიფიქრიათ უცხოპლანეტელებზე, არსებობენ თუ არა ისინი, ვართ თუ არა „ერთადერთნი“, ვინც თიხისგან გამოძერწეს, პარადოქსია, მაგრამ რა იქნებოდა სხვა გალაქტიკაში რომ გვეცხოვრა? ან იქნებ ჩვენივე ირმის ნახტომია ვიღაცისთვის „სხვა“, ამოუცნობი – როგორც ჯოკონდას ღიმილი, მიუწვდომელი როგორც ჰორიზონტის ხაზი…

  გალაქტიკა ეს არის: ვარსკვლავების, მათი ნარჩენების, აირების, მტვრისა და მუქი ნივთიერებების გრავიტაციულად შეკრული სისტემა. გალაქტიკა ცაზე „რძიანი რგოლების“ მსგავსი სინათლის სხივის სარტყელივით აღიბეჭდება.  სიტყვა გალაქტიკა გამომდინარეობს ბერძნული სიტყვისდან ’’γαλαξίας“, რაც სიტყვასიტყვით „რძიანს“ ნიშნავს.  ბერძნული მითის მიხედვით, ზევსი მის მოკვდავ ჩვილ ჰერაკლეს მძინარე ცოლის- ჰერას გულმკერდზე დააწვენს, რათა რძის დალევის შემდეგ ჩვილი უკვდავი გახდეს, თუმცა გამოღვიძების შემდეგ გაბრაზებული ჰერა ბავშვს ხელიდან აგდებს, მისი რძე კი, მკრთალი სხივების სარტყელივით იფანტება ჰაერში. სწორედ აქედან წარმოდგება სახელწოდება  “Milky Way” ანუ „ირმის ნახტომი“. 1610 წელს გალილეო გალილეიმ მისი ტელესკოპით პირველად განსაზღვრა, რომ სარტყელი დამოუკიდებელი ვარსკვლავებისგან შედგებოდა, აღსანიშნავია ის ფაქტიც, რომ 1920 წლამდე ფიქრობდნენ, თითქოს ირმის ნახტომი შეიცავდა სამყაროში არსებულ ყველა ვარსკლავს. გალაქტიკები მათი მორფოლოგიის მიხედვით იყოფა: ელიფსური, უსწორმასწორო და სპირალურ ფორმებად. ზოგიერთ გალაქტიკას მის აქტიურ ცენტრში გააჩნია შავი ხვრელი. მაგალითად, ირმის ნახტომის გალაქტიკის შავ ხვრელს ’’Sagittarius A“ ეწოდება, რომლის მასაც 4-მილიონჯერ აღემატება მზის მასას. 2016 წლის მარტის გამოკვლევებით დადგინდა, რომ ’’GN-z11“ წარმოადგენს უძველეს გალაქტიკას, რომელიც დიდი აფეთქებიდან 400 მილიონი წლის შემდეგ არსებობს და დედამიწისგან 32 მილიარდი სინათლის-წლების მანძილზეა დაშორებული.

ირმის ნახტომი ის გალააქტიკაა, რომელიც შეიცავს იმ მზის სისტემას, სადაც ჩვენ ვცხოვრობთ. სავარაუდოდ, ამ გალაქტიკაში 100 მილიარდი პლანეტაა. მასში შემავალი უძველესი ვარსკვლავი, დაახლოებით, ისეთივე ძველია, როგორც  სამყარო თვითონ. მიუხედავად იმისა, რომ ტელესკოპებით აკვირდებიან და იკვლევენ სხვადასხვა ობიექტს, დღესდღეობით, უძლიერეს ტელესკოპებსაც კი არ შეუძლიათ მილიარდობით ობიექტის გამოსახვა და აღმოჩენა. ეს ფაქტი გვაფიქრებინებს იმას, რომ ზოგიერთი ადამიანისგან დისტანციურად განლაგებული წარმონაქმნი,  შესაძლოა ხსნიდეს  სამყაროს შექნის თეორიებს მეცნიერულ დონეზე რელიგიური მოძღვრების გაუთვალისწინებლად ან შეიძლება არსებობს კიდეც სიცოცხლე სხვა სამყაროში, ამიტომ მეცნიერები ყოველთვის ცდილობენ ახალ-ახალი აღმოჩენებს მიაღწიონ. თვით ირმის ნახტომშიც კი ბევრი რამ საიდუმლოდ რჩება, წარმოგიდგენთ ზოგიერთ მათგანს:

მზის წარმოშობა – მზე, ისევე როგორც ვარსკვლავები, წარმოიქმნა კლასტერებისგან. ეს ვარსკვლავური „ძმები“ წარმოიქნენ მსგავსი აიროვანი ღრუბლებისაგან, ამიტომ მათი ქიმიური შემადგენლობა ერთია. დღესდღეობით დედამიწის 325 სინათლის წელიწადში 100 000 ვარსკვლავი შეისწავლეს, მაგრამ მათგან მხოლოდ ორია რომელიც მზის მსგავსია. რადგან მზე უნიკალურია, შეიძლება იგი მისივე კლასტერიდან გადაადგილდა ან „გამოიქცა“ 4,5 მილიარდი წლის წინათ. შესაფერისი კანდიდატი, რომლიდანაც შესაძლებელია მზე ფორმირებულიყო – ეს არის მორიელის თნავარსკვლავედი – “Messier 67“, რომელიც ისეთივე ქიმიური აგებულების, ტემპერატურის და წლოვანებისაა, როგორიც მზე. თუმცა მექსიკის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა მათი შედარებით აღმოაჩინეს, რომ ’’M67’’ არ მუშაობდა. გარდა ამისა ’’M67’’ ვერტიკალური ბობირება 5-ჯერ აღემატება მზისას და მზის წარმოსაქმნელად საჭირო სიჩქარე გამოიწვევდა პლანეტარული დისკის გახლეჩას. სავარაუდოა, რომ მზის კლასტერი აღარ არსებობს, მაგრამ მეცნიერებს იმედი აქვთ, რომ ამაზე პასუხს “Gaia’’ სატელიტი გასცემს, რომელიც წარმოადგენს მილიარდობით ვარკლავის „სახეს“, მასზე 2018 ში უნდა დამთავრდეს მუშაობა და მოპოვებულმა ცნობებმა გალაქტიკის ევოლუციაზე უნდა იქონიოს გავლენა.

ვარსკვლავური ტალღები – ’’The Sloan Digital SkySurvey’’ – პროექტის საფუძველზე აღმოაჩინეს 930000 გალაქტიკა და 120000 კვაზარი. ამ მონაცემების საფუძველზე და საიმედო გამოანგარიშებით, მეცნიერებმა შეამჩნიეს ვარსკვლავების ჯგუფური ვერტიკალური განაწილება, რომლებიც ხშირად ეჯახებოდნენ ერთმანეთს, რის საფუძველზე წარმოიქნებოდა ტალღები. ჯგუფში დაახლოებიტ 300 000 ვარსკვლავია, რომლებიც აიძულებენ გალაქტიკას „ზარივით რეკოს“.  საინტერესოა, რა იდუმალება იმალება ამ ვარსკვლავებში? დღეს მეცნიერები მიიჩნევენ რომ ტალღები ესარის ნარჩენები რაღაცის, რაც ჩვენს გალაქტიკაში დღემდეა თუმცა არ ჩანს. არსებობს მეორე მოსაზრება, რომლის მიხედვით ეს ნიმუშები შესაძლოა წარმოადგენდნენ შავი მატერიის ნარჩენებს, რომელმაც 100 წლის წინ ჩაუარა ირმის ნახტომს და გამოიწვია ვარსკვლავების ასეთი მდგომარეობა. ამ ფაქტის ახსნამ შესაძლებელია ჩვენი ისტორიის ახალი კარები გახსნას.

მაღალსიჩქარიანი ღრუბლები – ისინი პირველად 1963 წელს აღმოაჩინეს, რომლებიც ირმის ნახტომისგან განსხვავებული მიმართულებით მოძრაობდნენ. მათი სიჩქარე წამში სულ მცირე 50 კილომეტრს შეადგენს. ძირითადად, წყალბადებისაგან შედგებიან, თუმცა ჩვენს გალაქტიკაში საიდან მოხვდნენ -უცნობია, შესაძლოა, ინტერგალაქტიკური სივრციდან. ჯან ოორტმა, რომელიც ერთ-ერთი იყო ვინც ღრუბლები აღმოაჩინა, ივარაუდა, რომ ღრუბლები – ეს წარმოადგენს  გალაქტიკების ნარჩენებს ან შესაძლოა, სხვადასხვა ორბიტიდან ჩნდებოდეს.

მაგელანის ღრუბლები – ირმის ნახტომის თანამგზავრ გალაქტიკას წარმოადგენენ, რომელიც 16 საუკუნეში ფერნარდო მაგელანის ვოიაჟის დროს იქნა აღმოჩენილი. უგრძესი ღრუბელი დედამიწიდან დაახლოებით 160000 სინათლის წლისაა, ხოლო პატარა 30000. ისინი 13 მილიარდი წლისაა და ორჯერ უფრო სწრაფად მოძრაობენ ვიდრე ეგონათ. ეს ფაქტები მიუთითებს იმაზე, რომ შესაძლებელია ირმის ნახტომი ორჯერ უფრო დიდი იყოს.

X გალაქტიკა – ყველაზე პოპულარული ასტრონომიული შეთქმულების თეორია „პლანეტა X”, რომელსაც ჩუმად ადევნებს თვალყურს NASA,  პლანეტა იუპიტერის, მზის ან არაფორმარული ორბიტების ზომის შეიძლება იყოს. მიუხედავად იმისა, რომ შესაძლებელია ეს თეორია აქსიომაა, ასეთი პლანეტის არსებობაც რეალურია. ეს ჯუჯა გალაქტიკაა, რომელსაც ვერ ვხედავთ მტვრის ნაწილაკებისა და ღრუბლების გამო, მაგრამ მოთვსებულია ირმის ნახტომის საპირისპირო მხარეს. Sukanya Chakrabarti-მა შეიმუშავა ბნელი გალაქტიკების პოპულაციის მეთოდი წყალბადის გაზის სპირალურ გალაქტიკებში განაწილების გამოკვლევით.წყალბადის გაზი ხუთჯერ აღემატება გალაქტიკის ცენტრს, ვიდრე ვარსკვლავებით დასახლებული ტერიტორია.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაეს საინტერესოატექნოლოგიები

შექმნეს რობოტი, რომელსაც დანტისტის ჩანაცვლება შეუძლია

რობოტების მწარმოებელი კომპანია Perceptive აცხადებს, რომ მათმა რობოტმა სრულად ავტონომიური სტომატოლოგიური პროცედურა შეასრულა. ეს ასეთი პირველი შემთხვევაა, რაც სტომატოლოგიაში ახალ შესაძლებლობებს აჩენს.

Perceptive, რობოტის მიღმა მყოფი კომპანია, ამტკიცებს, რომ მის სისტემას შეუძლია რუტინული პროცედურებისთვის საჭირო დროის დაზოგვა. რობოტს, რომელშიც ხელოვნური ინტელექტია ჩაშენებული, კბილის გვირგვინის შეცვლა სულ რაღაც 15 წუთში შეუძლია. ითვლება, რომ სტომატოლოგს ამისთვის ორი საათი სჭირდება.

როგორც პრესრელიზშია აღნიშნული, კომპანიამ მონაცემები სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციას (DFA) უნდა წარუდგინოს. Perceptive-ის აღმასრულებელი დირექტორის თქმით, ამ პროცედურას მთლიანობაში ხუთი წელი დასჭირდება.

მიუხედავად ამისა, კომპანიაში ტესტირების შედეგებით კმაყოფილები არიან და მომავალს ოპტიმისტურად უყურებენ.

“მოხარულები ვართ, რომ წარმატებით შევიმუშავეთ მსოფლიოში პირველი სრულად ავტომატიზირებული სტომატოლოგი რობოტი. ჩვენი რობოტი გაამარტივებს სტომატოლოგიურ პროცედურებს და შესაბამის ეფექტიანობას”, — აღნიშნულია პრესრელიზში.

რობოტული სისტემა იყენებს 3D სკანერს, რომელიც იღებს დეტალურ 3D სურათებს ღრძილების ქვეშ. უკვე ამის შემდეგ საქმეში ხელოვნური ინტელექტი ერთვება, რომელიც მონაცემებს ამუშავებს.

ცნობისთვის, Perceptive-მა მოიპოვა მნიშვნელოვანი, 30 მილიონი დოლარის დაფინანსება. კომპანიის დამფინანსებლებიდან ერთ-ერთი მარკ ზაკერბერგია.

რობოტულმა ქირურგიამ წლების განმავლობაში დიდი პროგრესი განიცადა და დარგის ექსპერტებს მიაჩნიათ, რომ მალე ხელოვნური ინტელექტი კომპლექსური ოპერაციების ჩატარებას შეძლებს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოა

3 საკვები, რომელიც თავის ტკივილს იწვევს

თავის ტკივილი 200-ზე მეტი დაავადების სიმპტომია.ზოგიერთი სახის თავის ტკივილი შეიძლება იყოს მემკვიდრეობითი, მაგალითად შაკიკი. ასე რომ, ადამიანი მემკვიდრეობით იღებს გარკვეულ გენებს, რომლებიც გარკვეულ გარემოებებში იწვევს თავის ტკივილის შეტევებს.

შაკიკი შეიძლება გამოიწვიოს წითელი ღვინის, შოკოლადის, ყველის მიღებამ, ასევე სტრესმა და სხვა მიზეზებმა.
თავის ტკივილი შეიძლება ასოცირებული იყოს საყრდენ-მამოძრავებელ სისტემასთან, განსაკუთრებით ხერხემლის კისრის ნაწილთან. თუ ადამიანი არასწორად ზის, მოძრაობს ან მუშაობს არასწორ მდგომარეობაში, მაშინ კუნთები, პირველ რიგში, ხერხემლის კისრის ნაწილის კუნთებში ასიმეტრიულად დაძაბულია. ეს იწვევს თავის ტკივილს, რომელსაც ექიმები “ცერვიკოგენურს” უწოდებენ.

რეგულარული თავის ტკივილი მიუთითებს ორგანიზმში არსებულ პრობლემებზე. ეს შეიძლება გამოწვეული იყოს მაღალი წნევით, ქრონიკული სტრესით და ძლიერი ემოციებით. ეს შესაძლოა გარე ფაქტორებითაც იყოს განპირობებული, მაგალითად, როდესაც ადამიანი ყოველდღიურად იმყოფება დამძიმებულ სამუშაო პირობებში და ასრულებს მძიმე, ხშირად ინტელექტუალურ სამუშაოს.

ნევროლოგების მიერ გამოყენებული გარკვეული დიაგნოსტიკური ალგორითმი ხელს შეუწყობს საშიში სიმპტომების იდენტიფიცირებას.

ნებისმიერი მუდმივი თავის ტკივილისას უნდა მიმართოთ სპეციალისტს. ზოგიერთი პაციენტი თვითმკურნალობს – ღებულობს ანალგეტიკებს. სათანადო მკურნალობის არარსებობის გამო ავადმყოფებს უვითარდებათ დაავადება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოა

ლაბორატორიაში შექმნეს სათესლე ჯირკვლები, რომლებშიც შესაძლოა, სპერმა წარმოიქმნას

მეცნიერებმა ლაბორატორიაში ორი სათესლე ჯირკვალი წარმატებით შექმნეს, რისთვისაც ახალდაბადებული თაგვის სათესლე უჯრედები გამოიყენეს. ამ ბიოლოგიური მასალიდან ნამდვილი ჯირკვლების მსგავსი სტრუქტურები მალევე გაიზარდა და შესაძლოა, იქ სპერმაც წარმოიქმნას.

ასეთ სტრუქტურებს ორგანოიდები ეწოდება და ისინი სპეციალისტებს ორგანოების ჩამოყალიბებისა და სხვადასხვა დაავადების შესახებ მნიშვნელოვან ინფორმაციას აწვდის. აქამდე სათესლე ჯირკვლების მოდელირებისთვის ლაბორატორიული სისტემა არ არსებობდა, ამიტომ ავტორები იმედოვნებენ, რომ მათი მიღწევა სქესობრივი ფუნქციების სიღრმისეულ კვლევებს გაუხსნის გზას.

ხელოვნური სათესლე ჯირკვლები მათი ფუნქციების განვითარებაზე დაკვირვების საშუალებას იძლევა. ეს მნიშვნელოვანია, რადგან შესაძლოა სქესობრივი დარღვევებისა და უნაყოფობის საწინააღმდეგო თერაპიების შემუშავებაში დაგვეხმაროს.

უჯრედთა ასეთი ორგანოიდული შეჯგუფებების შესაქმნელად, რომლებშიც სათესლე ჯირკვლებში მიმდინარე პროცესები მეორდება, მეცნიერებმა ახალდაბადებული თაგვის უჯრედები სპეციალურ საზრდელ გარემოში მოათავსეს. სულ რაღაც ორ დღეში მცირე ზომის ორგანოიდებში ნამდვილ გონადებში, ანუ რეპროდუქციულ ჯირკვლებში, არსებულის მსგავსი მილოვანი სტრუქტურები ჩამოყალიბდა.

როგორც წესი, ასეთ ორგანოიდებს მათ ემბრიონულ ფაზამდე ზრდიან, მაგრამ მეცნიერებმა მინიატიურული სათესლე ჯირკვლები შედარებით “მომწიფებულ” ფაზამდე გაზარდეს. საერთო ჯამში მკვლევრებმა ეს ნიმუშები 9 კვირის განმავლობაში შეინარჩუნეს. ამ დროის განმავლობაში ისინი ზომაში გაიზარდა, სანამ უფრო მეტი სისხლის საჭიროების გამო კოლაფსს განიცდიდა.

ავტორებმა ყურადღება სერტოლის უჯრედების განვითარებაზე გაამახვილეს, რომლებიც სპერმის წარმოქმნაში იღებს მონაწილეობას. დადგინდა, რომ 9-კვირიან პერიოდში ამ უჯრედების მომწიფება ისევე მიმდინარეობდა, როგორც ცოცხალ თაგვებში იმავე ფაზების გავლისას.

აღსანიშნავია, რომ ამ მღრღნელებში სპერმის ფორმირებას დაახლოებით 35 დღე სჭირდება, ამიტომ სრულიად შესაძლებელია, ლაბორატორიულ პირობებში გაზრდილ სათესლე ჯირკვლებში ეს მიიღწეს. ექსპერიმენტმა ორგანოიდებში ამის ბიოლოგიური წინაპირობა აჩვენა, კერძოდ მეიოზის, ანუ უჯრედული დაყოფის, რაც სპერმის წარმოსაქმნელად მნიშვნელოვანია.

ავტორები ამბობენ, რომ შესაძლებელია, ამგვარი ორგანოიდები ადამიანის უჯრედებისგანაც შეიქმნას და, პოტენციურად, უნაყოფობის სამკურნალო მეთოდების შემუშავებაში დაეხმაროს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოა

როტენბურგი – ქალაქი – ზღაპარი, რომელიც ტურისტების სიმრავლით ვენეციასაც კი უსწრებს

გერმანიის ქალაქი როტენბურგ-ობ-დერ-ტაუბერი ზღაპრული სილამაზის ადგილების სიმრავლით გამოირჩევა. სწორედ აქ მდებარე ერთ-ერთი სახლი გახდა ჯეპეტოს სახელოსნოს პროტოტიპი. აქ საუბარია დისნეის მულტფილმ „პინოქიოზე“, რომელიც 1940 წელს გადაიღეს.

აქ ყველაფერი ისე ლამაზია, როგორც ზღაპარში

ძველი ხის ნაგებობა, რომელსაც გერმანიაში „ფახვერკი“ ეწოდება და რომელიც უოლტ დისნეის ჯეპეტოს სახელოსნოს პროტოტიპი იყო, ბავარიაში, პლონლაინის პატარა მოედანზე მდებარეობს. აქ დღესაც მთელი მსოფლიოდან უამრავი ტურისტი ჩადის და ფოტოებს იღებს. თუმცა როგორც ამბობენ, ეს ხდება არა იმდენად მულტფილმის გამო, არამედ იმიტომ, რომ ეს ადგილი საოცრად ლამაზი და თვალწარმტაცია. იმასაც დასძენენ, რომ ამ ქალაქმა შესანიშნავად შეინარჩუნა რომანტიკული ატმოსფერო – აქ მართლაც ყველაფერი ისე ლამაზია, როგორც ზღაპარში.

როტენბურგს უდავოდ შეიძლება ეწოდოს შუა საუკუნეების ყველაზე პოპულარული გერმანული ქალაქი და ამას არაერთი გამოკითხვის შედეგი ადასტურებს. გერმანიის ეროვნული ტურისტული საბჭოს (DZT) მიერ შედგენილი 2023 წლის ასი საუკეთესო ატრაქციის ტრადიციულ რეიტინგში, ამ ქალაქმა მეოთხე ადგილი დაიკავა. პირველი ორი პოზიცია რუსტსა და ბრიულში არსებულმა უზარმაზარმა გასართობმა პარკებმა დაიკავეს, მესამე კი – ჰამბურგის მინიატურულმა საოცრებათა ქვეყანამ. შესაბამისად, ამ სიაში როტენბურგი პირველი ქალაქია. გარდა ამისა, „ინსტაგრამზე“ მონიშვნის სიხშირის მიხედვით, გასულ წელს, როტენბურგი გერმანიის ყველაზე ფოტოგენური პატარა ქალაქების სამეულში მოხვდა. ამ ქალაქის სილამაზეს აფასებდნენ გერმანული რომანტიზმის ეპოქის მხატვრები, მოგვიანებით კი – ევროპელი ექსპრესიონისტებიც.

რაც შეეხება სტატისტიკას, როტენბურგს ყოველწლიურად ორ მილიონზე მეტი ტურისტი სტუმრობს. უმეტესობა აქ ერთი დღით ჩადის, ღამისთევის გარეშე. დაახლოებით 350 ათასი მოგზაური რჩება მხოლოდ სასტუმროში. აღსანიშნავია, რომ შობიდან მარტის ბოლომდე როტენბურგში სიმშვიდე ისადგურებს. დანარჩენი თვეების მონაცემების მიხედვით კი, ქალაქის ყოველ 2 500 მცხოვრებზე დღეში სამი ტურისტი მოდის, რაც უფრო მეტია, ვიდრე – ვენეციაში. იტალიის ქალაქში, ყველაზე დატვირთულ პერიოდებშიც კი, ეს მაჩვენებელი მხოლოდ ერთიდან ორამდე მერყეობს.

აქედან გამომდინარე, როტენბურგი ძველი ევროპული ქალაქების უმაღლეს ტურისტულ ლიგაშია, რომელშიც ასევე შედის ბელგიური ბრიუგე ან ხორვატიული დუბროვნიკი. თუმცა ზემოთ ხსენებული ქალაქებისგან განსხვავებით, როტენბურგში ოვერტურიზმის განცდა მაინც არ არის.

 

რა არის როტენბურგის პოპულარობის საიდუმლო?

 

როტენბურგის პოპულარობის საიდუმლო, ასე ვთქვათ, აშკარაა… ეს შეუიარაღებელი თვალითაც მარტივი შესამჩნევია. ქალაქმა შესანიშნავად შეინარჩუნა თავისი ისტორიული სახე, მიუხედავად იმისა, რომ მეორე მსოფლიო ომის დროს საკმაოდ დაზიანდა. ომის დასრულების შემდეგ, დანგრეული ადგილები ისტორიული ფოტოებისა და დაგეგმარების მიხედვით საგულდაგულოდ აღადგინეს. ამასთანავე, ქალაქის რეკონსტრუქციის დაფინანსებაში მონაწილეობდნენ ტურისტები, რომლებიც ადრე ეწვივნენ ამ ქალაქს და ადგილობრივი რომანტიკული ატმოსფერო ძალიან შეუყვარდათ. როდესაც ყველაფერი აღდგა, ფულის შემოდინება გრძელდებოდა, ოღონდ ამჯერად, ავთენტური იერსახის შენარჩუნებისთვის. ამ ადამიანებისა თუ კომპანიების სახელები შეგიძლიათ იხილოთ ძველი ქალაქის კედლის გასწვრივ, ქვის მემორიალურ ფილებზე სეირნობისას. განსაკუთრებით თვალშისაცემია დონორების დიდი რაოდენობა იაპონიიდან და შეერთებული შტატებიდან.

როტენბურგის ერთ-ერთი სტუმარი, მაგრამ არა ტურისტი, იყო მომავალი პაპი ფრანცისკე. 1986 წელს, 49 წლის კათოლიკე მღვდელმა არგენტინიდან, ხორხე მარიო ბერგოლიომ სამი თვე გაატარა როტენბურგში, სადაც ის მუშაობდა სადოქტორო დისერტაციაზე. კერძოდ, სწავლობდა გერმანულს გოეთეს ინსტიტუტის ადგილობრივ ფილიალში.

„თოვლის გუნდა“ და შობა როტენბურგში – მთელი წლის განმავლობაში

შეუძლებელია როტენბურგის შესახებ ისტორიის დასრულება ადგილობრივი საშობაო და ტკბილი ტრადიციების ხსენების გარეშე. ამ ქალაქს აქვს საშობაო ბაზრობა მთელი წლის განმავლობაში. ამასთანავე, აქ იყიდება ბევრი სხვადასხვა საბავშვო სათამაშო, რადგან სწორედ ამ ქალაქში მდებარეობს მსოფლიოში ცნობილი გერმანული კომპანია Käthe Wohlfahrt-ის სათავო ოფისი, რომელიც საბავშვო პროდუქციაზეა სპეციალიზებული. ვერც ტკბილეულის მოყვარულები ჩაუვლიან გულგრილად გვერდს ადგილობრივი საკონდიტრო მაღაზიების ფანჯრებს, რომლებიც მრავალფეროვანი „თოვლის გუნდებით“ (Schneeballen) არის მორთული. ეს არის რეგიონალური დელიკატესი, რომელიც სხვადასხვა ვარიაციით მზადდება.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოა

შექმნეს ელექტროგამტარი მიწა, რომელშიც მცენარეები 50%-ით სწრაფად იზრდება

შვედეთში მომუშავე მეცნიერებმა ელექტროგამტარი მიწა შექმნეს, რომლითაც მცენარეების გაზრდა ტრადიციული ნიადაგის გარეშე შეიძლება. ამისათვის მათ მეთოდი, სახელად ჰიდროპონიკა, გამოიყენეს.

ჰიდროპონიკა მცენარეების გაზრდის ერთ-ერთი ტექნიკაა. ამ დროს ნიადაგის ნაცვლად წყლის ბაზაზე შექმნილი ხსნარი გამოიყენება, რომელიც საკვებ ნივთიერებებს შეიცავს. ეს მიდგომა წყლის მოხმარებას მინიმუმამდე ამცირებს და სისტემაში საჭირო ნუტრიენტების შენარჩუნებას უზრუნველყოფს, რაც ტრადიციულ ფერმერობაში შეუძლებელია.

ჰიდროპონიკას ვერტიკალურ ფერმებშიც იყენებენ სალათის, მცენარეებისა თუ ბოსტნეულის გასაზრდელად.

მეცნიერთა მიერ შექმნილი მიწა, სახელად eSoil, ელექტრობას ატარებს და სპეციალურად მცენარეების უნიადაგოდ გაზრდისთვისაა შექმნილი. ექსპერიმენტის ფარგლებში ამ მიწაში ქერი 15 დღეში ჩვეულებრივზე 50%-ით სწრაფად გაიზარდა, როდესაც ფესვებში ელექტრულ სტიმულს აძლევდნენ.

„ასე შეგვიძლია, ნათესები უფრო სწრაფად გავზარდოთ ნაკლები რესურსით”, – განაცხადა ელენი სტარვრინიდუმ, კვლევის მთავარმა ავტორმა და ლინკოპინის უნივერსიტეტის ასოცირებულმა პროფესორმა – “ჯერ ზუსტად არ ვიცით, რა პრინციპით მუშაობს ეს, რომელი ბიოლოგიური მექანიზმებია ჩართული. აღმოვაჩინეთ ის, რომ ნათესები აზოტს უფრო ეფექტიანად ამუშავებს, თუმცა ჯერ დაზუსტებული არაა, როგორ ზემოქმედებს ელექტრული სტიმულაცია ამ პროცესზე”.

მკვლევართა განცხადებით, ჰიდროპონიკაში ხშირად მინერალურ შალს იყენებენ მცენარეების გასაზრდელად. ეს გარემოსთვის საზიანოა და ბევრ ენერგიას მოითხოვს.

მეორე მხრივ, eSoil ცელულოზისა და გამტარი პოლიმერისგანშედგება. ეს ნარევი ახალი სულაც არაა, თუმცა იგი მცენარეების გასაზრდელად პირველად გამოიყენეს.

მანამდე მკვლევრები მაღალ ძაბვას მიმართავდნენ, რათა ზრდისთვის ხელი შეეწყოთ. მიუხედავად ამისა, eSoil მცირე ენერგიას მოიხმარს და უსაფრთხო მეთოდია. კვლევის ავტორები ფიქრობენ, რომ მათი ნაშრომის გავლენით ჰიდროპონიკის კუთხით კიდევ არაერთი კვლევა ჩატარდება.

მსოფლიოში მოსახლეობის ზრდისა და კლიმატის ცვლილების გამო მწვავე კრიზისია. გონივრულია ვივარაუდოთ, რომ საჭირო რაოდენობით საკვების უზრუნველსაყოფად მხოლოდ ტრადიციული მეურნეობა არ იქნება საკმარისი.

მეორე მხრივ, ჰიდროპონიკის მეშვეობით ქალაქშიც შესაძლებელია საკვების მოყვანა, მკაცრად კონტროლირებად პირობებში. შეიძლება, იგი საკვებთან დაკავშირებული ყველა პრობლემის გადაჭრაში ვერ დაგვეხმაროს, თუმცა იმ ადგილებში მაინც იქნება გამოსადეგი, სადაც მეურნეობისთვის ცოტა ადგილი ანდა შეუსაბამო ამინდია.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოა

აღმოჩენილია ყინულის უცნაური ფორმა, რომელიც მხოლოდ უკიდურესად მაღალ ტემპერატურაზე დნება

პლანეტების წიაღში უცნაური ამბები ხდება, სადაც ჩვენთვის ცნობილი ნივთიერებები უკიდურესი წნევისა და ტემპერატურის ზემოქმედების ქვეშ არიან.

დედამიწის მყარ შიდა ბირთვში სავარაუდოდ რკინის ატომები „ცეკვავენ“. წყლით მდიდარ გაზის გიგანტებში, ურანსა და ნეპტუნში კი დიდი ალბათობით წარმოიქმნება, ცხელი, შავი, მძიმე ყინული, რომელიც ერთდროულად მყარიც არის და თხევადიც.

ხუთი წლის წინ, მეცნიერებმა ეს ეგზოტიკური ყინული, სახელად სუპერიონური ყინული ისტორიაში პირველად შექმნეს ლაბორატორიული ექსპერიმენტით; ოთხი წლის წინ, მეცნიერებმა მათ მისი არსებობა და კრისტალური სტრუქტურა დაადასტურეს.

ამის შემდეგ, შარშან, აშშ-ის რამდენიმე უნივერსიტეტის მკვლევრებმა სუპერიონური ყინულის ახალი ფაზა აღმოაჩინეს.

აღმოჩენა აღრმავებს ჩვენს წარმოდგენას იმის შესახებ, თუ რატომ აქვთ ურანსა და ნეპტუნს ასეთი უჩვეულო მაგნიტური ველები პოლუსებთან.

დედამიწაზე ჩვენი საცხოვრებელი გარემოს გადმოსახედიდან, ალბათ ფიქრობთ, რომ წყალი მარტივი, იდაყვის ფორმის მოლეკულაა, რომელიც წყალბადის ორ ატომთან დაკავშირებული ჟანგბადის ატომისგან შედგება და რომლებიც, წყლის გაყინვისას ფიქსირებულ მდგომარეობაში არიან.

სუპერიონური ყინული უცნაურად განსხვავებულია, მაგრამ შეიძლება სამყაროში წყლის ყველაზე გავრცელებულ ფორმას წარმოადგენდეს — ავსებდეს არა მხოლოდ ურანისა და ნეპტუნის წიაღს, არამედ სხვა ასეთი ეგზოპლანეტებისასაც.

ამ პლანეტებზე უკიდურესად დიდი წნევაა, 2-მილიონჯერ მაღალი, ვიდრე დედამიწის ატმოსფეროში; წიაღი კი ისეთივე ცხელია, როგორც მზის ზედაპირი. სწორედ აქ იწყება მთელი რიგი უცნაურობები.

2019 წელს მეცნიერებმა დაადასტურეს ის, რასაც ფიზიკოსები ჯერ კიდევ 1988 წელს პროგნოზირებდნენ — სტრუქტურები, რომლებშიც სუპერიონური ყინულის ჟანგბადის ატომები ჩაჭედილია მყარ კუბურ მესერში, იონიზებული წყალბადის ატომები კი კი თავისუფლდებიან და ამ მესერში ისე დაცურავენ, როგორც ელექტრონები ლითონებში.

ეს კი სუპერიონურ ყინულს გამტარის თვისებებს აძლევს. ამავე დროს, მისი დნობის წერტილს იმდენად მაღლა სწევს, რომ გაყინული წყალი მაინც მყარი რჩება ძალზე მაღალ ტემპერატურაზე.

უახლეს კვლევაში, სტენფორდის უნივერსიტეტის ფიზიკოსმა არიანა გლისონმა და მისმა კოლეგებმა ალმასის ორ ფენას შორის მოქცეული წყლის თხელი „ნაჭრები“ რამდენიმე წარმოუდგენლად ძლიერი ლაზერით „დაბომბეს“.

ამის შედეგად წარმოქმნილმა შოკურმა ტალღებმა წნევა 200 გიგაპასკალამდე (2 მილიონი ატმოსფერო) აწია, ტემპერატურა კი დაახლოებით 4727 გრადუს ცელსიუსამდე — უფრო მაღლა, ვიდრე 2019 წლის ექსპერიმენტებში, მაგრამ უფრო დაბალ წნევაზე.

„ბოლო პერიოდში ნეპტუნის მსგავსი წყლით მდიდარი ეგზოპლანეტების აღმოჩენა მოითხოვს წყლის ფაზური დიაგრამის უფრო დეტალურ გაგებას წნევა-ტემპერატურის ისეთ გარემო პირობებში, რომლებიც ამ პლანეტათა წიაღისას შეესაბამება“, — წერენ გლისონი და მისი კოლეგები.

ამის შემდეგ, რენტგენულმა დიფრაქციამ გამოავლინა ყინულის ცხელი, მკვრივი კრისტალური სტრუქტურა იმის მიუხედავად, რომ ტემპერატურა და წნევა მხოლოდ წამის რაღაც ნაწილში იყო შენარჩუნებული.

შედეგად მიღებულმა დიფრაქციულმა მახასიათებლებმა დაადასტურა, რომ სინამდვილეში ყინულის კრისტალები 2019 წელს სუპერიონურ ყინულში შემჩნეულისგან განსხვავებულ, ახალ ფაზაში იყო. ახლად აღმოჩენილი სუპერიონურ ყინულს, სახელად ყინული XIX-ს, სხეულ-ცენტრირებული კუბური სტრუქტურა აქვს და უფრო მაღალი გამტარობა, ვიდრე მის წინამორბედს, 2019 წლის ყინული XVIII-ს.

გამტარობა აქ მნიშვნელოვანია, რადგან დამუხტულ ნაწილაკთა მოძრაობა მაგნიტურ ველს წარმოქმნის. ეს კი დინამოს თეორიის საფუძველია, რომელიც აღწერს, როგორ წარმოქმნის მაგნიტურ ველებს გამტარი სითხეების მოძრაობა, მაგალითად, დედამიწის მანტიის ან სხვა პლანეტათა წიაღების.

თუკი ნეპტუნის მსგავს ყინულის გიგანტებში უფრო მეტი ასეთი მყარი შიგთავსია, ვიდრე მბრუნავი სითხე, მაშინ იცვლება მაგნიტური ველის წარმოქმნის სახე.

და თუკი ასეთ პლანეტას ბირთვისკენ სხვადასხვა გამტარობის ორი სუპერიონური შრე აქვს, როგორსაც გლისონი და მისი კოლეგები ნეპტუნის შემთხვევაში ვარაუდობენ, მაშინ, გარე თხევადი შრის მიერ წარმოქმნილი მაგნიტური ველი თითოეულ მათგანთან სხვადასხვანაირად უნდა ურთიერთქმედებდეს, რაც ყველაფერს კიდევ უფრო უცნაურს გახდიდა.

გლისონისა და მისი კოლეგების დასკვნით, სუპერიონური ყინულის, ყინული XIX-ის შრის გაზრდილი გამტარობა ხელს უნდა უწყობდეს არამდგრადი, მულტიპოლარული მაგნიტური ველების წარმოქმნას, როგორებიც აქვთ ურანსა და ნეპტუნს.

თუ მართლაც ასეა, დამაკმაყოფილებელი შედეგი იქნება NASAS-ხომალდ ვოიაჯერ 2-ის მიერ მზის სისტემის ყინულის ორი გიგანტის თავზე გადაფრენიდან 30 წლის შემდეგაც კი, რომლებმაც მათი უჩვეულო მაგნიტური ველები გაზომეს. ეს ხომალდები კოსმოსში 1977 წელს გაუშვეს და უკვე დატოვეს მზის სისტემა.

მომზადებულია ScienceAlert-ის მიხედვით.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაეს საინტერესოაკვლევებიმედიცინა

მეცნიერებმა თაგვებში აღმოაჩინეს ცილა, რომელიც დაბერების პროცესს ანელებს

საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე წაყვანილ თაგვებში აღმოაჩინეს ცილა, რომელიც დაბერების პროცესს ებრძვის.

იაპონიის აერონავტიკის საძიებო სააგენტოს (Jaxa) და ტოჰოკუს უნივერსიტეტის ერთობლივმა კვლევამ აჩვენა, რომ კოსმოსში ყოფნისას თაგვებმა განიცადეს ბიოლოგიური ცვლილებები, რომლებიც სიბერის მსგავსი, მაგრამ უფრო სწრაფად პროგრესირებადია.

Jaxa- ს თანახმად, ცილა, რომელმაც ტრანსფორმაციის პროცესი შეანელა, Nrf2-ია.

კვლევის ფარგლებში კომპანია SpaceX-ის რაკეტა Falcon-ით საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 12 თაგვი წაიყვანეს, სადაც მათ 31 დღე გაატარეს.

რიგი ფაქტორების გამო, მათ შორის რადიაციის დამატებითი დასხივებით, კოსმოსური ფრენა იწვევს ფიზიკური მდგომარეობის გაუარესებას, დაბერების პროცესის მსგავსს, როგორიცაა ძვლის სიმკვრივის დაკარგვა. კვლევისთვის, 6 თაგვს გენეტიკური ინჟინერიის საშუალებით Nrf2 „მოაშორეს“, დანარჩენ 6-ს კი – არა.

აღმოჩნდა, რომ იმ თაგვებს, რომლებსაც Nrf2 ცილა არ ჰქონდათ სისხლში დაბერების მსგავსი ცვლილებები სწრაფად განუვითარდათ, იმათმა კი, რომლებსაც Nrf2 ჰქონდათ, უფრო სუსტი ტრანსფორმაცია განიცადეს.

მკვლევარები თვლიან, რომ Nrf2 შეიძლება დედამიწაზე დაბერების პროცესის შენელებისთვის გადამწყვეტი ფაქტორი იყოს, აღნიშული აღმოჩენა კი მათ დაბერების პროცესთან ბრძოლასა და ასაკთან დაკავშირებული დაავადებების, როგორიცაა ალცჰაიმერი და დიაბეტი, სამკურნალო მედიკამენტების შექმნაში დაეხმაროთ. ამასთან, მეცნიერებმა შესაძლოა განავითარონ მკურნალობის საშუალებები, რომლებიც კოსმოსში მოგზაურობასთან დაკავშირებულ ჯანმრთელობის რისკებს შეამცირებს.

წყარო : japantimes.co.jp

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაეს საინტერესოაკვლევები

მეცნიერები: ,,ჩვენს წინაპრებს ჩვენზე ნაკლები ეძინათ”

ახლახან ჩატარებული კვლევის მიხედვით, ჩვენს წინაპრებს დღის განმავლობაში ნაკლები ეძინათ, ვიდრე ჩვენ.

ამერიკელმა მკვლევარებმა შეისწავლეს აფრიკის და სამხრეთ ამერიკის ტრადიციული საზოგადოების იმ წევრების ძილის რეჟიმი, რომელთა ცხოვრების წესი ძალიან ახლოსაა უძველესი მონადირე- შემგროვებელი ადამიანების ცხოვრების წესთან.

ისინი დააკვირდნენ 98 ადამიანს 1,165 ღამის განმავლობაში, და აღმოჩნდა, რომ მათ ეძინათ საშუალოდ 6.5 საათი ღამეში.

შედარებისთვის, მეცნიერებმა განაცხადეს, რომ ადამიანების უმრავლესობას აშშ-ში დაახლოებით შვიდი საათი სძინავს.

ჟურნალ ,,Current Biology-ში” გამოქვეყნებული ახალი კვლევის თანახმად, ძილის სტილის ჩამოყალიბებაში სინათლეზე უფრო დიდ როლს ტემპერატურა თამაშობს.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 2 3 98
Page 1 of 98