close

ეს საინტერესოა

ეს საინტერესოა

ნარკოლოგი ზურა სიხარულიძე საგანგაშო ინფორმაციას ავრცელებს

ნარკოლოგი ზურა სიხარულიძე ამერიკასა და ევროპაში გავრცელებულ ახალ ნარკოტიკთან დაკავშირებით საზოგადოებას მის ხელთ არსებულ ინფორმაციას უზიარებს.

ზურა სიხარულიძის პოსტს უცვლელად გთავაზობთ:

„იცით რომ არ ვწერ ხშირად, მაგრამ მაინც მიწევს რაღაცების წერა, ვინაიდან სულ ახალ-ახალი რაღაცები ხდება ჩვენს ქვეყანაში, მით უმეტეს ეს ყველაფერი აქტიურდება სეზონის მოსვლასთან ერთად – განსაკუთრებით აჭარაში.

ეს ეყრდნობა ჩემ პირად გამოცდილებას და იმ ინფორმაციას, რასაც ვისმენ და აქედან გამომდინარე მიწევს საზოგადოება გავაფრთხილო იმ საშიშროებაზე, რაც ქვეყანაში შეიძლება მოხდეს. ერთი დაკარგული სიცოცხლეც და ერთი ზედოზირებაც არის დიდი ტრაგედია, ამიტომ ვთვლი ვალდებულად, რომ დავწერო იმ საშიშროებაზე, რაც ხდება დღევანდელ დღეს, რომ ავიცილოთ თავიდან უბედურება.

ჩემი პოსტი არის ახალ ნარკოტიკზე, რომელიც დღეს ამერიკაში და ევროპაში წარმოადგენს უკვე დიდ საშიშროებას და უამრავი ადამიანის სიცოცხლე იმსხვერპლა. მას „ზომბ ნარკოტიკს“ ეძახიან ან „ტრანკს“.

ეს არის ეგრეთ წოდებული ქსილაზინი – ანალგეტიკური მიორლაქსაცოური და დასაძინებელი საშუალება, რომელსაც იყენებენ ვეტერინარიაში ცხოველის დასაძინებლად და ტკივილგამაყუჩებლად. დიდი იმედი მაქვს, რომ ჩვენ ქვეყანაში აკრძალული ნივთიერებების სიაში არის და მისი გამოყენება აკრძალულია და არ არის თავისუფალ გაყიდვაში, თუ არის, მაშინ უნდა მოხდეს სასწრაფოდ მისი ამოღება!

სამწუხაროდ, დღეს მას იყენებენ ფენტანილთან კომბინაციაში და ის წარმოადგენს დიდ საშიშროებას ვინაიდან ფენტანილი ერთი მხრივ უკვე წარმოადგენს ზედოზირების დიდ რისკს და დამატებული ქსილაზინი აძლიერებს ასმაგად ფენტანილის მოქმედებას, იწვევს გულის რითმის დარღვევას ქანის ოქსიგენაციის შემცირებას, ინექციის ადგილას ჩნდება დიდი წყლულები და შემდგომ შესაძლებელია განგრენა და კიდურის დაკარგავაც.

ასევე, მას ხშირად ურევენ სხვა კლუბურ ნარკოტიკსაც, რაც იყიდება დარკნეტზე მათი ეფექტების გასაძლიერებლად. ის რომ დარკნეტი დღეს ძალიან გააქტიურებულია ქვემოთ ერთ ტელეგრამ არხიდან მოცემული სკრინი მეტყველებს!

ამიტომ მოერიდეთ უცნობი ნივთიერების ყიდვას! გაუფრთხილდით თქვენ სიცოცხლეს. ეს განსაკუთრებულად თინეიჯერებს ეხებათ ვინაიდან ყველაზე დიდი რისკი ზედოზირიბის მათ აქვთ, ერთი მოხმარებაც შესაძლებელია დამთავრდეს სიკვდილით“, –  წერს ზურა სიხარულიძე.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოა

ჟანგბადის მარაგი რამდენიმე წუთში ამოიწურება – რატომ ვერ პოულობენ დაკარგულ წყალქვეშა ნავს

18 ივნისს, ჩაძირული ტიტანიკის სანახავად ოკეანის ფსკერისკენ დაშვებული ტურისტული წყალქვეშა ნავი — Titan დაიკარგა. კომპანია OceanGate-ის ამ ნავის ბორტზე 5 ადამიანი იმყოფება და მათ ჯერ კიდევ ეძებენ. ნავზე 4 დღის სამყოფი ჟანგბადის რაოდენობა იყო და ეს მარაგი უკვე ძალიან მალე, ჩვენი დროით 22 ივნისის 15:08 საათზე ამოიწურება. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

სამძებრო-სამაშველო სამუშაოებს რამდენიმე ფაქტორი ართულებს. პირველი წყლის სიღრმეა, რომელიც უამრავ გვერდით ეფექტს წარმოშობს. ვიცით, რომ წყლის ზედაპირიდან 1000 მეტრ სიღრმეზე მზის სინათლე სრულად ქრება, რადიკალურად იკლებს ტემპერატურა, იზრდება წნევა და არ მუშაობს ის ტექნოლოგიები, რასაც დედამიწის ზედაპირზე, ან თუნდაც, კოსმოსში ვიყენებთ.

აღსანიშნავია, რომ ცნობილი გემის – ტიტანიკის ნარჩენები, რომლის დასათვალიერებლადაც წყალქვეშა ნავს ტურისტები გადაჰყავდა, დაახლოებით, 3 800 მეტრის სიღრმეზე, ოკეანის ფსკერზე მდებარეობს. აქ ყველა ტექნოლოგია, რასაც ჩვენ ყოველდღიურად მოვიხმართ, უძლურია. მაგალითად, Titan-ს არ აქვს GPS გადამცემი, ან რაიმე მსგავსი, რადგან ის ოკეანის სიღრმეში მოგზაურობისთვის შექმნეს.

ამ სიღრმეზე წყალი შთანთქავს ელექტრომაგნიტურ რადიაციას, მათ შორის, სინათლესა და რადიოტალღებს. ეს ნიშნავს, რომ GPS-ის ან რადარის არსებობა მსგავს წყალქვეშა ხომალდზე უსარგებლო ხდება, როგორც კი ის შესაბამის სიღრმეს მიაღწევს.

თუ ასეა, როგორ გადაჰყავდა Titan-ს ტურისტები აქამდე? ეს დამხმარე გემისა და აკუსტიკური სისტემის გამოყენებით ხდებოდა. ასევე, გაგიკვირდებათ და, ის კომპიუტერული თამაშების კონტროლერის დახმარებით იმართება. ეს ახალი პრაქტიკა არაა, თუ გავითვალისწინებთ, რომ მსგავს გზას აშშ-ის სამხედრო ძალებშიც მიმართავენ.

აკუსტიკური კომუნიკაცია ერთადერთია, რასაც ნავი დამხმარე გემთან დასაკავშირებლად იყენებს, კავშირის ეს გზა გამოუსადეგარი ხდება, თუკი Titan ფსკერზე გაიჭედა ან ვერტიკალური პოზიცია ვერ შეინარჩუნა…

გარდა ამისა, ტიპური წყალქვეშა ნავებისგან განსხვავებით (რომლების, საშუალოდ, 300 მეტრის სიღრმეზე დაცურავენ და არა 4000-ის), 9-ტონიან Titan-ს თვითონ არ შეუძლია გადაადგილება. ყოველ შემთხვევაში, წყლის ზედაპირზე ამოსასვლელად. ამისათვის ის დამხმარე გემთან კომუნიკაციას საჭიროებს. ოკეანის ფსკერისკენ მის ყვინთვას ოთხი ელექტროძრავა უწყობს ხელს, ხოლო ამოსაყვინთად მან უნდა მოიშოროს ეს ტვირთი და იტივტივოს ოკეანის ზედაპირისკენ. შესაბამის პლატფორმაზე მიმაგრების შემდეგ კი მას დამხმარე გემი ასწევს.

CBS-ის მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების რეპორტიორი, დევიდ პოგი, რომელმაც Titan-ით გასულ წელს ისარგებლა, ABC-თან საუბარში აღნიშნავს, რომ წყალქვეშა ხომალდის პოვნა ძალიან რთული იქნება, რადგან ის ტიტანიკის ნანგრევებთან ახლოს შეიძლება იყოს. ამას ემატება ისიც, რომ ამ სიღრმეზე ძალიან ცოტა ხომალდს შეუძლია მოგზაურობა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოა

მეცნიერებმა ადამიანის ემბრიონები სრულად ხელოვნურად შექმნეს

ისტორიაში პირველად, მკვლევრებმა ღეროვანი უჯრედებისგან ადამიანის ემბრიონები ხელოვნურად შექმნეს.

შესაძლოა, ასე საკმაოდ მნიშვნელოვანი ინფორმაცია მივიღოთ ადამიანის განვითარების ადრეულ ეტაპებზე, თუმცა ეთიკური თვალსაზრისით არაერთი შეკითხვა იჩენს თავს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს.

სინთეზური ემბრიონები თაგვისა თუ მაიმუნის ღეროვანი უჯრედებისგან აქამდეც შეუქმნიათ, მაგრამ ეს პირველი შემთხვევაა, როდესაც ემბრიონი ადამიანის ღეროვანი უჯრედებისგან დაამზადეს.

გასათვალისწინებელია, რომ მეცნიერთა ნაშრომი, ჯერჯერობით, რეფერირებად სამეცნიერო ჟურნალში არ გამოქვეყნებულა. იგი პროფესორმა მაგდალენა ჟერნიკა-გოტცმა (კალიფორნიის ტექნოლოგიური ინსტიტუტი, კემბრიჯის უნივერსიტეტი) წარადგინა ღეროვანი უჯრედების კვლევის საერთაშორისო საზოგადოების ყოველწლიურ კონფერენციაზე, ბოსტონში.

სინთეზური ემბრიონები ბუნებრივი სქესობრივი გამრავლების შედეგად არ იქმნება — მას ლაბორატორიულ პირობებში ამზადებენ ღეროვანი უჯრედებისგან. შესაძლოა, მათი მეშვეობით უკეთ შევისწავლოთ, როგორ ვითარდება ემბრიონი პირველი კვირების განმავლობაში. ეს პერიოდი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, ვინაიდან მიჩნეულია, რომ სწორედ ამ დროს იწყება არაერთი გენეტიკური დაავადება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოა

მეცნიერებმა ფუნქციური სისხლძარღვების დაბეჭდვა შეძლეს

მეცნიერებმა ფუნქციური სისხლძარღვების დაბეჭდვა შეძლეს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

სისხლძარღვების ბიოპრინტირება მნიშვნელოვანია სამედიცინო მიზნებისთვის. ამ პროცესის განხორციელების თანამედროვე მეთოდები უჯრედებისთვის შესაფერის გელებს მოიცავს, რის შედეგადაც წარმოიქმნება ანალოგი, რომელიც სტრუქტურულად არც თუ ისე კარგია. ეს განსაკუთრებით პრობლემურია სისხლძარღვებისთვის, რომლებმაც უნდა გაუძლონ მაღალ წნევას და მოხრას.

ამ პრობლემის გადასაჭრელად, უტრეხტის უნივერსიტეტის სამედიცინო ცენტრის მკვლევრებმა ბიოპრინტირების ტექნიკისა და დნობის გაერთიანება წარმატებით შეძლეს.

ამის შესახებ დაწესებულების მიერ ოთხშაბათს გამოქვეყნებულ პრესრელიზშია ნათქვამი.

ცნობისთვის, დნობის ეს სისტემა არის 3D ბეჭდვის უაღრესად ზუსტი ტიპი, რომელიც მუშაობს გამდნარი (ბიოდეგრადირებადი) პლასტმასის ვიწრო სქემით. საბოლოო შედეგი არის რთული სტრუქტურა, რომელიც მტკიცეა და წნევასაც უძლებს.

თუმცა, ამ სტრუქტურის დაბეჭდვა შეუძლებელია მაღალი ტემპერატურის გამო. სწორედ აქ ერთვება საქმეში მოცულობითი ბიობეჭდვა, რადგან მეთოდი შეიძლება გამოიყენონ უჯრედებით დატვირთული გელების სისტემის გასამაგრებლად.

ფუნქციური სისხლის უჯრედების მისაღებად მეცნიერებმა შექმნეს მილისებრი სტრუქტურა დნობის სისტემის გამოყენებით და მოათავსეს მოცულობით ბიოპრინტერში.

მკვლევრების თქმით, ეს მნიშვნელოვანი მიღწევაა.

„ეს პრინციპული და მნიშვნელოვანი პროგრესია. რაც ახლა უნდა გავაკეთოთ არის ღეროვანი უჯრედების ჩანაცვლება ფუნქციური უჯრედებით, რომლებიც ნამდვილი სისხლძარღვების ნაწილია. ეს ნიშნავს კუნთოვანი უჯრედებისა და ფიბროზული ქსოვილის დამატებას ეპითელური უჯრედების გარშემო. ჩვენი მთავარი მიზანი ახლა ფუნქციური სისხლძარღვის დაბეჭდვაა”, – ამბობენ მკვლევრები.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოა

ილონ მასკის SpaceX-მა 14 წლის მოზარდი დაასაქმა

ილონ მასკის კომპანიამ SpaceX სამსახურში 14 წლის პროგრამისტი კაირენ კვაზი აიყვანა. ამის შესახებ Insider-ი წერს.

„მსოფლიოში ყველაზე მაგარ კომპანიას შევუერთდი, როგორც პროგრამისტი Starlink-ის გუნდში“, – განაცხადა კვაზიმ. მისი თქმით, SpaceX-მა არ გამოიყენა მისი ასაკი, როგორც „უნარების განმსაზღვრელი მოძველებული მაჩვენებელი“.

მანამდე კვაზიმ სტაჟირება გაიარა რამდენიმე მსხვილ კომპანიაში. Intel-ში ნეიროქსელებთან მუშაობდა, Blackbird.AI-ში კი – კიბერუსაფრთხოების სფეროში.

ცოტა ხნის წინ მოზარდმა კალიფორნიაში სანტა-კლარას უნივერსიტეტი დაამთავრა და ბაკალავრის წოდება მიიღო. ის 1851 წელს დაარსებული სასწავლო დაწესებულების ყველაზე ახალგაზრდა კურსდამთავრებული გახდა.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოა

მონტანა აშშ-ის პირველი შტატი გახდა, სადაც TikTok-ი აიკრძალა

ამერიკული შტატის, მონატანს გუბერნატორმა გრეგ ჯანფორტემ ხელი მოაწერა კანონს რეგიონში აპლიკაცია TikTok-ის აკრძალვის შესახებ. „მონტანის მცხოვრებთა პირადი მონაცემების ჩინეთის კომუნისტური პარტიისგან დასაცავად შტატში TikTok-ი ავკრძალე“, – დაწერაგუბერნატორმა Twitter-ზე.

Reuters-ი აზუსტებს, რომ აპლიკაციების მაღაზიებს Apple-სა და Google-ს აეკრძალათ შტატის ტერიტორიაზე TikTok-ის გადმოწერის შესაძლებლობის უზრუნველყოფა. ამასთან, აპლიკაციის გამოყენებისთვის ამ ეტაპზე არანაირი ჯარიმა გათვალისწინებული არ არის. კანონი ძალაში 2024 წლის 1-ლი იანვრიდან შევა.

მონტანა აშშ-ის პირველი შტატი გახდა, სადაც TikTok-ი აიკრძალა.

აშშ-ში TikTok-ის მფლობელ კომპანია ByteDance-ს ჩინეთის ხელისუფლებასთან თანამშრომლობაში ადანაშაულებენ. 2022 წლის დეკემბერში ამერიკის სენატმა მიიღო კანონი, რომლის მიხედვითაც სახელმწიფო მოხელეებს ფედერალური მთავრობის მოწყობილობებზე TikTok-ით სარგებლობა აეკრძალათ. TikTok-მა არაერთხელ უარყო, რომ მომხმარებელთა პირად მონაცემებს ჩინეთის ხელისუფლებას უზიარებს.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაისტორიამედიცინასაქართველო

სოფელი, რომელმაც საქართველო ,,ჟამიანობისგან” იხსნა

პირიქითა ხევსურეთში, შატილიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით 2-3 კილომეტრს თუ გაივლით, მდინარე არღუნისა და მუცოსწყლის შესართავთან სოფელ ანატორში აღმოჩნდებით. სოფელი კლდეებშია ნაკვეთი და ახლა იქ აღარავინ ცხოვრობს, ოდესღაც აქ ჩვეულებრივი ხევსურული სოფელი იყო, მანამ, სანამ გადმოცემის თანახმად XVIII საუკუნეში ,,ჟამმა“ არ გაწყვიტა.

ზუსტად არავინ იცის, რა დაავადებამ იმსხვერპლა ანატორელები, ხევსურებისთვის ეს ლეგენდა უბრალოდ ,,ჟამს“ უკავშირდება. ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონის მიხედვით ,,ჟამი“ შავ ჭირს ნიშნავს. არ არის გამორიცხული, ეს მართლაც შავი ჭირი ყოფილიყო, მით უფრო, რომ სოფელ ანატორში ჩეჩენ-ინგუშეთიდან, დაღესტნიდან, თუშეთიდან, ქართლ-კახეთიდან მომავალი გზები კვეთდა ერთმანეთს და შესაძლოა მიმოსვლამ დაავადების გავრცელებას შეუწყო ხელი.

დასნეულებული ანატორელები საკუთარი ფეხით მიდიოდნენ აკლდამაში და მორჩილად ელოდნენ სიკვდილს. ფიქრობდნენ, რომ ასე სხვებს დაავადებას არ გადასდებდნენ და სოფელს გადაარჩენდნენ. ზეპირი გადმოცემების მიხედვით, აკლდამაში ფანდურიც მიჰქონდათ და სიკვდილის სიმღერებს მღეროდნენ. მიდიოდნენ დედები ჩვილებით, მოხუცები, ახალგაზრდები, თეთრი ფიქალის თაროებზე წვებოდნენ და სიკვდილს ელოდნენ. ეგონათ თავგანწირვით სოფელს გადაარჩენდნენ. მაინც ვერ გადარჩა. ყველა დაიხოცა და მათი ძვლები დღემდე ნასოფლარის აკლდამაში ინახება.

ლეგენდის მიხედვით ,,ჟამიანობისას“ სოფელი ჩაკეტეს. კოშკიდან  შეიარაღებულები დარაჯობდნენ ანატორს, გადაწყდა ესროლათ ყველასთვის, ვინც გაქცევას დააპირებდა და „ჟამის“ გავრცელების საფრთხეს შეუქმნიდა სხვა სოფლებსაც. ხევსურეთში სიამაყით გიამბობენ, რომ ანატორში ტყვია არავისთვის უსვრიათ. არავინ გაქცეულა და სოფელმა დანარჩენი საქართველო ,,ჟამისგან” იხსნა.

აკლდამაში მონეტები, ლითონის სამკაულები, ისრისპირები და ხის ჭურჭელია აღმოჩენილი. აკლდამებში დამარხვა წესად მთელ ხევსურეთში ჰქონიათ XX საუკუნემდე. აკლდამებს ნახავთ მუცოშიც.

აკლდამა მუცოში/გვანცა ფარქოსაძის ფოტო

,,ჟამისგან“ ამოწყვეტილ ანატორში სისაურებს და ჭინჭარაულებს უცხოვრიათ. პირაქეთი ხევსურეთის ლიკოქის ხეობაში მოსახლე ლიკოქელები თავს ანატორელების შთამომავლებად მიიჩნევენ.

ღია მუზეუმი – ანატორის აკლდამები ყველა მნახველისთვისაა ხელმისაწვდომი. ამ იდუმალ, დაცარიელებულ სოფელში აკლდამების სამხრეთ-დასავლეთით მთის ციცაბო კალთაზე, IX-X საუკუნეებში აგებული მარიამწმიდის ეკლესიაც დგას. შენობა ძალიან დაზიანებულია, სარკმლიდან ჩანს, რომ საკურთხევლის იატაკი თეთრი ფიქალითაა ნაგები. ხევსურებს ეს ადგილი „მკვრივ“, ანუ შეუვალ ადგილად აქვთ გამოცხადებული. ეს ნიშნავს, რომ ეკლესიას ტაბუ ადევს და შესვლა თემის წესებით ყველასთვის აკრძალულია.

ანატორის თვითდამარხვის ფენომენი დღემდე შეუსწავლელია. სოფელში აღმოჩენილია ბანურსახურავიანი, ოთხკუთხა და სამაროვანი ნაგებობები, ზემოხსენებული აკლდამა და მარიამწმიდის ეკლესია. ანატორის აკლდამა ისტორიულ-არქიტექტურული ძეგლია.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოა

ამერიკელმა პროფესორმა მსოფლიო რეკორდი დაამყარა – მან წყალქვეშ უკვე 74 დღე გაატარა და ექსპერიმენტის შეწყვეტას ჯერ არ გეგმავს

ამერიკელმა პროფესორმა ჯო დიტურიმ მსოფლიო რეკორდი დაამყარა წყალქვეშ დეჰერმეტიზაციის გარეშე გატარებული დროის ხანგრძლივობაში. ამის შესახებ BBC წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, 55 წლის დიტური ყოფილი მყვინთავია და ბიოსამედიცინო ინჟინერიის ექსპერტი. მან ფლორიდაში, ერთ-ერთი ლაგუნის ფსკერზე 9 მეტრის სიღრმეზე მოწყობილ სივრცეში 74 დღე გაატარა. თუმცა, ექსპერიმენტის შეწყვეტას არ გეგმავს და აპირებს, რომ წყალქვეშ სულ 100 დღე გაატაროს.

წყალქვეშ ჩაკეტილი პროფესორი სწავლობს თუ რა გავლენა აქვს ექსტრემალური წნევის ხანგრძლივ მოქმედებას ადამიანის ორგანიზმზე. მან აღნიშნა, რომ ყველაზე ძალიან მზე ენატრება.

აქამდე ამ კატეგორიაში რეკორდი 73 დღეს შეადგენდა. ის 2014 წელს, ორმა პროფესორმა ამავე სივრცეში დაამყარეს. წყალქვეშა ნავებისგან განსხვავებით, ფლორიდაში მოწყობილი სივრცე მზარდ წყალქვეშა წნევასთან ადაპტირებისთვის ტექნოლოგიებს არ იყენებს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაისტორიაკულტურასაქართველო

ოლდენბურგის სასახლე -„ერთი ღამის სასახლის“ საიდუმლო და სასახლის უცნაური ლეგენდები

სასახლე, რომელსაც საოცარი ისტორია აქვს, მე-19 საუკუნეში, 1895 წელს, იმ დროის ერთ-ერთი ულამაზესი ქართველი ქალის გულის მოსაგებად აშენდა. ეს ქალი თავადი ტარიელ დადიანის მეუღლე გახლდათ – აგრაფინა ჯაფარიძე.

ეს ერთი შეხედვით დაუჯერებელი ამბავი მე-19 საუკუნის მე-2 ნახევარში, საქართველოში მოხდა. სწორედ ამ დროს ჩამოვიდა საქართველოში გერმანელი პრინცი, გენერალი კონსტანტინე ოლდენბურგი, რუსეთის იმპერატორ ალექსანდრე I–ის დის, ეკატერინეს შვილიშვილი. რომელიც თბილისიდან ფოთამდე რკინიგზას აშენებდა.

1885 წელს, კონსტანტინე “ვეფხისტყაოსნის” ილუსტრირებულ წარმოდგენაზე მიიწვიეს ბარბარე ბარათაშვილის სალონში, სადაც იმ დროს მიხაი ზიჩი მუშაობდა თავის ცნობილ ილუსტრაციებზე.

წარმოდგენაში დასავლეთ საქართველოს ნაღები საზოგადოება მონაწილეობდა, მათ შორის იყო ნესტან-დარეჯანის კოსტიუმში გამოწყობილი, მშვენიერი აგრაფინა ჯაფარიძე – სამეგრელოს თავადის, ტარიელ დადიანის მეუღლე.

პრინცი ოლდენბურგი იმდენად მოიხიბლა ქალის სილამაზით, რომ მის მეუღლეს ცოლთან ერთი ღამის სანაცვლოდ მილიონი ოქრო შესთავაზა. თქვენ წარმოიდგინეთ, თავადმა დადიანმა ცდუნებას ვერ გაუძლო და დათანხმდა! თანხმობის შემდეგ აგრაფინა ჯაფარიძესთან მისული ოლდენბურგისთვის ულამაზეს და საკმაოდ ჭკვიან ქალბატონს უთქვამს: “ფული ჩემს მეუღლეს გადაუხადე და მას მიაკითხე”. მაშინ გერმანელმა პრინცმა იკითხა, თუ რა უნდა გაეკეთებინა აგრაფინას გულის მოსაგებად. მან კი სასახლის აშენება სთხოვა.

გადმოცემის თანახმად, სასახლე ექვს თვეში აუშენებიათ. მის პირველ სტუმრებს მთავარ დარბაზში შესვლისას კაბა და შარვალი აუკეცავთ, რადგან იატაკი ბროლის იყო და დარბაზის განათება წყლის ეფექტს ქმნიდა.

სასახლის არქიტექტორი პ. შტერნი იმ დროს ძალიან სახელგანთქმული ყოფილა. ნაგებობის სტილი, ერთი მხრივ, “აგურის გოთიკას” ენათესავება, ხოლო, მეორე მხრივ, ისლამური არქიტექტურისათვის დამახასიათებელ დეტალებს იმეორებს.

ოლდენბურგის სასახლე თბილისურ ტრადიციულ არქიტექტურასაც მნიშვნელოვნად სცილდება: ციხე-დარბაზის ტიპის ნაგებობას აქვს ღია ტერასა, ქვის მოაჯირებიანი კიბე, შუა ბასტიონი აზიდული ციცაბო სახურავით და სამსართულიანი კოშკი საიდუმლო ოთახით; მთავარ ფასადზე თავმოყრილი შეისრული თაღები, კედელში ჩასმული ვარდულები, მოაჯირის წვრილი სვეტები გოთური სტილიზაციის უჩვეულო და საინტერესო ნიმუშს ქმნის.

გუმბათს პრინცის საგვარეულო გერბი ამშვენებს, რომელზეც ფრთიანი ცხენია გამოსახული. ამ სიმბოლოს მაგიური დამცავი ძალა აქვს თურმე. ასევე – საათი, რომელიც ისეთ განწყობას ქმნის, თითქოს აქ დრო გაჩერდა.

საქართველოს გასაბჭოების შემდეგ სასახლეში ბროლის იატაკი აყარეს, მოხატული კედლები შეღებეს, უნიკალური ჭაღები ჩამოხსნეს და შენობაში ყრუ-მუნჯთა სკოლა გახსნეს. სასახლის აშენებიდან საუკუნის შემდეგ იქ მუსიკის, კინოსა და ქორეოგრაფიის მუზეუმი განთავსდა და ამჟამად 150 ათასზე მეტ ექსპონატს ინახავს. იგი ერთ-ერთი ყველაზე მდიდარი ხელნაწერთა ფონდია, სადაც, პრაქტიკულად, ყველა ქართველი ხელოვანისა და მწერლის არქივია დაცული.

პრინცთან გატარებული ერთი ღამის შემდეგ აგრაფინა ჯაფარიძემ მიატოვა ქმარი, ოლდენბურგთან ერთად ამ სასახლეში დასახლდა და გრაფინია ზარნიკაუს სახელი მოიპოვა. ხალხს ამ ამბავზე პატარა ლექსიც შეუთხზავს: – გრაფინია კისკისაო, დადიანმა პრინცს მისცაო!

ამ საოცარ ისტორიას სევდიანი დასასრული აქვს: გადმოცემის თანახმად, პრინცესა აგრაფინა ბოლშევიკებმა სიყვარულის კოშკში დაახრჩვეს. იმდროინდელი თბილისის მკვიდრებს არაერთხელ მოუყოლიათ, რომ სასახლეში ქალის აჩრდილი დადიოდა.

მუზეუმის თანამშრომლებს დღესაც სჯერათ, რომ სასახლეში აჩრდილები დადიან. სიუჟეტი ტელევიზიითაც გავიდა. ერთ-ერთი თანამშრომელი ყვება: ,,მუშაობას შევყევი, როცა ქალის სიმღერის ხმა გავიგონე. ვიცოდი, რომ შენობაში არავინ იყო. ქალის ხმას ბავშვების სიცილი მოჰყვა. რკინის კარი გასაღებით იყო ჩაკეტილი. მივხვდი, რომ მოჩვენებები დადიოდნენ. ძალიან შემეშინდა”.

ამჟამად შენობა გარედან მთლიანად რესტავრირებულია. პირვანდელი სახის დასაბრუნებლად მხოლოდ შიდა სამუშაოებია შესასრულებელი.

ამ თემის ირგვლივ სხვა მოსაზრებებიც არსებობს, თუმცა ისტორიამ, ლეგენდის სახით, ეს
ვერსია შემოინახა.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოასაქართველო

10 ქართველი მხატვარი, რომლის შესახებაც მთელმა მსოფლიომ უნდა იცოდეს

ბოლო ორი ათწლეულია საქართველო განსაკუთრებული საერთაშორისო დაინტერესების ეპიცენტრში მოექცა: ადგილობრივი ისტორიული ძეგლები, კულინარიული კერძები, მრავალფეროვანი ბუნება თუ კლუბური ცხოვრება გამორჩეულად მიმზიდველი აღმოჩნდა უცხოელი სტუმრებისთვის.

საქართველოს გეოგრაფიულმა მდებარეობამ ქვეყანაში აღმოცენებულ ყველა კულტურულ სფეროზე იქონია გავლენა: აზიისა და ევროპის გასაყარზე ამ ორი დიდი ცივილიზაციის ერთმანეთთან იდეალურად შერწყმული და თან ამავდროულად სრულიად ახალი კულტურული ფორმები განვითარდა.

ამ მხრივ გამონაკლისი არც ქართული მხატვრობა ყოფილა, რომელმაც განსაკუთრებული აღმასვლა მეცხრამეტე საუკუნიდან დაიწყო. ახლა სწორედ იმ ათი ქართველი გამორჩეული მხატვრის შესახებ გიამბობთ, რომლთაც თავიანთი შემოქმედებით არა მხოლოდ ქართულ, არამედ მსოფლიო კულტურის მემკვიდრეობაში სათანადო ადგილი დაიმკვიდრეს.

1. ნიკო ფიროსმანი (1862 – 1918)

1862 წელს დაბადებულმა ნიკო ფიროსმანმა, რომელსაც ხშირად ნიკალასაც უწოდებენ, მთელი თავისი ცხოვრების დიდი ნაწილი უკიდურეს სიღარიბეში გაატარა. ის ძირითადად დუქნებსა და სამიკიტნოებს უხატავდა აბრებსა თუ სხვადასხვა ნახატებს და ასე ირჩენდა თავს.

ფოტო: WikiCommons

ფიროსმანის ნახატები, რომლებიც მხატვარმა თავის სიცოცხლეში ლუკმა-პურის საშოვნელად შექმნა, მხოლოდ მისი გარდაცვალების შემდეგ დაფასდა სათანადოდ. მეოცე საუკუნის მეორე ნახევარში ის ერთ-ერთ გამორჩეულ პრიმიტივისტ მხატვრად აღიარეს თავისი ნაივური სტილის გამო. 1972 წელს კი დიდი პატივისცემის ნიშნად მისი პორტრეტი პაბლო პიკასომ დახატა.

პიკასოს მიერ დახატული ნიკო ფიროსმანი

ფოტო: Public Domain

2. ელენე ახვლედიანი (1898-1975)

ქართულ მხატვრობაში ელენე ახვლედიანს ყველასგან გამოარჩევს ფერები, რომლებიც მის ნახატებს განსაკუთრებულ ემოციას მატებს. მის შემოქმედებაში მოდერნისტული ფორმები და ადგილობრივი ქართული ტრადიციები თანაბრადაა შეზავებული, რაც მის ნახატებს უჩვეულო ხიბლს მატებს.

ფოტო: Public Domain

ელენე ახვლედიანი ხშირად ხატავდა პეიზაჟებსა და არქიტექტურულ ობიექტებს. განსაკუთრებით აღსანიშნავია მის მიერ შესრულებული თბილისის ხედები, სადაც ძველი თბილისური აივნები, კიბეები, მოჩუქურთმებული კარები თუ ხალიჩები ავთენტურადაა შემონახული.

3. პეტრე ოცხელი (1907-1937)

პეტრე ოცხელი ქართულ თეატრში კოსტიუმების დიზაინერად მუშაობდა, რამაც იქონია კიდეც მის შემოქმედებაზე გავლენა და საოცრად დახვეწილი ესკიზები თუ ნახატები შექმნა. სამწუხაროდ, მას არ დასცალდა, რომ კიდევ დიდხანს ემუშავა ამ სფეროში და 30 წლის ასაკში 1937 წლის საბჭოთა რეპრესიებს ემსხვერპლა.

4. ლადო გუდიაშვილი (1896-1980)

მართალია, მომავალი მხატვარი რკინიგზის ღარიბი მუშის ოჯახში დაიბადა, მაგრამ შემდეგ მას მაინც მიეცა შესაძლებლობა, რომ პარიზში მიეღო განათლება. დასავლურმა გამოცდილებამ დიდი გავლენა იქონია ლადო გუდიაშვილის შემოქმედებაზე, თუმცა მას სურდა ადგილობრივი, ქართული სტილი ეპოვა და თავისებურად დაეხვეწა. ამის გამო მისი ნახატები ერთგვარი მისტიკურობით გამოირჩევა, რომლებსაც ერთდროულად ატყვია დასავლური, აღმოსავლური, კავკასიური და ქართული კულტურის კვალი.

ფოტო: Public Domain

5. გიგო გაბაშვილი (1862-1936)

გამორჩეულმა ქართველმა მხატვარმა, გიგო გაბაშვილმა მეცხრამეტე საუკუნის ბოლოს შუა აზიაში იმოგზაურა და იქიდან დაბრუნებულმა აზიური არქიტექტურისა და ლანდშაფტის უნიკალური ჩანახატები ჩამოიტანა.

ფოტო: Public Domain

მან ასევე მისთვის დამახასიათებელი ხედვით აღბეჭდა ყოველდღიური ცხოვრების სცენები ქართულ კულტურაში, რის გამოც მას სრულიად დამსახურებულად ქართული რეალისტური მხატვრობის ერთ-ერთ დამფუძნებლად მიიჩნევენ.

ფოტო: Public Domain

6. დავით კაკაბაძე (1889-1952)

დავით კაკაბაძეს შეეძლო თვალისმომჭრელი პორტრეტები და პეიზაჟები თავისი ფუნჯით ტილოზე ერთნაირი წარმატებით გადმოეტანა. მას ერთდროულად ხიბლავდა, როგორც საოცრად რეალისტური ნახატების შექმნა, ისე სრულიად უსაგნო და აბსტრაქტული ფორმების ხატვა.

მხატვრობასთან ერთად დავით კაკაბაძე მუშაობდა თეატრში და მისი დიზაინით გაფორმებულია ისეთი ცნობილი სპექტაკლები, როგორებიცაა ყვარყვარე თუთაბერისამანიშვილის დედინაცვალი და კოლმეურნის ქორწინება. ასევე მუშაობდა რეჟისორ მიხეილ კალატოზიშვილთან ერთად ფილმის მარილი სვანეთს შექმნაზე.

ფოტო: Public Domain

7. ავთო ვარაზი (1926-1977)

ავთო ვარაზის ნახატები დღეს მსოფლიოს არაერთ დიდ მუზეუმშია გამოფენილი, თუმცა მისი შემოქმედების მნიშვნელოვანი ნაწილი დაკარგულად ითვლება. ის პირველი ქართველი მხატვარია, რომელმაც კოლაჟის ტექნიკა გამოიყენა, რის გამოც მეოცე საუკუნის ქართულ მხატვრობაში განსაკუთრებული ადგილი უჭირავს.

ავთო ვარაზმა მხატვრულად გააფორმა გიორგი შენგელაიას ფილმი ფიროსმანი და ამავდროულად მანვე შეასრულა მთავარი, ნიკო ფიროსმანის როლი.

8. მერაბ აბრამიშვილი (1957–2006)

ქართული საეკლესიო ფრესკებითა და აღმოსავლური მინიატურების შთაგონებით მერაბ აბრამიშვილმა მოახერხა და არა მარტო ქართულ, არამედ მსოფლიო მხატვრობის ისტორიაში ერთ-ერთ ყველაზე გამორჩეული და უნიკალური ფერწერული სტილი შეიმუშავა.

9. რუსუდან ფეტვიაშვილი (1968 – )

როგორც თავად იხსენებს, რუსუდან ფეტვიაშვილმა ხატვა ჯერ კიდევ მაშინ დაიწყო, როცა ორი წლისაც არ იყო. მას შემდეგ კი ხელიდან ფუნჯი არ გაუშვია, რაც მისი ხატვის სტილზეც ასეთივე წარმატებით შეგვიძლია ვთქვათ – ფეტვიაშვილის ტექნიკის უნიკალურობა ფუნჯის აუღებლად, ერთი ხელის მოსმით ხატვაა. მისი ნახატები ინახება ისეთი ცნობილი პიროვნებების პირად კოლექციებში, როგორებიც არიან მარგარეტ ტეტჩერი, ჯორჯ ბუში, ილჰამ ალიევი და სხვა.

ფოტო: Rusudan Petviashvili

10. ეთერი ჭკადუა (1966 – )

თანამედროვე გლობალიზაციისა და საერთაშორისო კონკურენციის პირობებში ეთერი ჭკადუამ მოახერხა, რომ თავისი ხმა მსოფლიოსთვის მიეწვდინა. მისი ავტობიოგრაფიული დეტალებით გამდიდრებული ნახატები, რომლებიც ხშირად მეამბოხე ფემინისტური სულის გამოძახილია, არაერთი კრიტიკოსის მიერაა აღიარებული შთამბეჭდავ ფერწერულ ნიმუშებად.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
1 8 9 10 11 12 98
Page 10 of 98