ეს საინტერესოა

შვედეთში მომუშავე მეცნიერებმა ელექტროგამტარი მიწა შექმნეს, რომლითაც მცენარეების გაზრდა ტრადიციული ნიადაგის გარეშე შეიძლება. ამისათვის მათ მეთოდი, სახელად ჰიდროპონიკა, გამოიყენეს.

ჰიდროპონიკა მცენარეების გაზრდის ერთ-ერთი ტექნიკაა. ამ დროს ნიადაგის ნაცვლად წყლის ბაზაზე შექმნილი ხსნარი გამოიყენება, რომელიც საკვებ ნივთიერებებს შეიცავს. ეს მიდგომა წყლის მოხმარებას მინიმუმამდე ამცირებს და სისტემაში საჭირო ნუტრიენტების შენარჩუნებას უზრუნველყოფს, რაც ტრადიციულ ფერმერობაში შეუძლებელია.

ჰიდროპონიკას ვერტიკალურ ფერმებშიც იყენებენ სალათის, მცენარეებისა თუ ბოსტნეულის გასაზრდელად.

მეცნიერთა მიერ შექმნილი მიწა, სახელად eSoil, ელექტრობას ატარებს და სპეციალურად მცენარეების უნიადაგოდ გაზრდისთვისაა შექმნილი. ექსპერიმენტის ფარგლებში ამ მიწაში ქერი 15 დღეში ჩვეულებრივზე 50%-ით სწრაფად გაიზარდა, როდესაც ფესვებში ელექტრულ სტიმულს აძლევდნენ.

„ასე შეგვიძლია, ნათესები უფრო სწრაფად გავზარდოთ ნაკლები რესურსით”, – განაცხადა ელენი სტარვრინიდუმ, კვლევის მთავარმა ავტორმა და ლინკოპინის უნივერსიტეტის ასოცირებულმა პროფესორმა – “ჯერ ზუსტად არ ვიცით, რა პრინციპით მუშაობს ეს, რომელი ბიოლოგიური მექანიზმებია ჩართული. აღმოვაჩინეთ ის, რომ ნათესები აზოტს უფრო ეფექტიანად ამუშავებს, თუმცა ჯერ დაზუსტებული არაა, როგორ ზემოქმედებს ელექტრული სტიმულაცია ამ პროცესზე”.

მკვლევართა განცხადებით, ჰიდროპონიკაში ხშირად მინერალურ შალს იყენებენ მცენარეების გასაზრდელად. ეს გარემოსთვის საზიანოა და ბევრ ენერგიას მოითხოვს.

მეორე მხრივ, eSoil ცელულოზისა და გამტარი პოლიმერისგანშედგება. ეს ნარევი ახალი სულაც არაა, თუმცა იგი მცენარეების გასაზრდელად პირველად გამოიყენეს.

მანამდე მკვლევრები მაღალ ძაბვას მიმართავდნენ, რათა ზრდისთვის ხელი შეეწყოთ. მიუხედავად ამისა, eSoil მცირე ენერგიას მოიხმარს და უსაფრთხო მეთოდია. კვლევის ავტორები ფიქრობენ, რომ მათი ნაშრომის გავლენით ჰიდროპონიკის კუთხით კიდევ არაერთი კვლევა ჩატარდება.

მსოფლიოში მოსახლეობის ზრდისა და კლიმატის ცვლილების გამო მწვავე კრიზისია. გონივრულია ვივარაუდოთ, რომ საჭირო რაოდენობით საკვების უზრუნველსაყოფად მხოლოდ ტრადიციული მეურნეობა არ იქნება საკმარისი.

მეორე მხრივ, ჰიდროპონიკის მეშვეობით ქალაქშიც შესაძლებელია საკვების მოყვანა, მკაცრად კონტროლირებად პირობებში. შეიძლება, იგი საკვებთან დაკავშირებული ყველა პრობლემის გადაჭრაში ვერ დაგვეხმაროს, თუმცა იმ ადგილებში მაინც იქნება გამოსადეგი, სადაც მეურნეობისთვის ცოტა ადგილი ანდა შეუსაბამო ამინდია.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

პირის ღრუს კიბო არის სიმსივნე, რომელიც რბილ ქსოვილებში ვითარდება – ენაზე, ლოყის შიდა ზედაპირზე, სასაზე, ტუჩებზე ან ღრძილებზე. სიმსივნე შეიძლება, ისეთ უბანში იყოს ლოკალიზებული, სადაც მისი აღმოჩენა ვერ მოხერხდეს.

სიმპტომები შეიძლება, მრავალფეროვანი იყოს, შეუხორცებელი წყლულების ჩათვლით. თუმცა ყველაზე მეტად ყურადღება უნდა მივაქციოთ ხანგრძლივად არსებულ კვანძებს პირის ღრუსა და კისრის მიდამოში, კბილების მორყევას.

ასევე, საყურადღებოა დაბუჟებული ან მგრძნობელობა დაკარგული უბნის გაჩენა ტუჩზე ან ენაზე, მეტყველებაში ცვლილებები. ასეთი ნიშნების აღმოჩენისას აუცილებლად უნდა მიმართოთ ექიმს.

განსაკუთრებით საყურადღებოა ის წყლულები, რომელიც 3 კვირის განმავლობაში არ ხორცდება. მტკივნეული წყლული, ასევე, შეიძლება კიბოს ნიშანს წარმოადგენდეს.

ასევე, განსაკუთრებით საყურადღებოა ენის გამოკვლევა – უნდა გაისინჯოს ენის ორივე გვერდითი ზედაპირი და პირის ღრუს ფსკერი. თეთრი ან წითელი ბალთები, კვანძები, დაქვეითებული შეგრძნების უბნები – ეს ის ცვლილებებია, რომელიც უყურადღებოდ არ უნდა დარჩეს.

რეკომენდებულია ლოყის ლორწოვანი გარსისა და ენის გვერდითი ზედაპირების დათვალიერება სარკის წინ კვირაში ერთხელ. ყურადღება მიაქციეთ ლორწოვანის შეფერილობის ნებისმიერ ცვლილებას.

უჩვეულო კვანძები – ლოყის სისქეში შეიძლება არსებობდეს კვანძები, რომელიც ვიზუალურად არ ჩანს. გასინჯვის დროს ცერა და საჩვენებელ თითს შორის მოაქციეთ ლოყის გარეთა და შიგნითა ზედაპირები. უმჯობესია გამოკვლევა ორივე მხარეს ერთდროულად ჩატარდეს, ორივე ლოყის სისქის უკეთ შედარების მიზნით. თუ უჩვეულო შემაგრებებს ან კვანძებს აღმოაჩენთ, მიმართეთ ექიმს.

პირის ღრუს კიბოს ყოველთვის ახლავს შეშუპება. მისი აღმოჩენა თითებით გასინჯვით არის შესაძლებელი. გაისინჯეთ თითებით ქვედა ყბისქვეშა მიდამო და ყელი, შეადარეთ ორივე მხარე ერთმანეთს. ასიმეტრიისა და ცვლილებების აღმოჩენის შემთხვევაში აუცილებლად მიმართეთ ექიმს.

ხმის ჩახლეჩა შეიძლება, პირის ღრუს კიბოს უკავშირდებოდეს, თუმცა ზამთრის სეზონური ვირუსების პერიოდში აღნიშნული სიმპტომი ხშირად გვხვდება. ასეთი სიმპტომის უმიზეზოდ გაჩენის შემთხვევაში, საჭიროა ექიმთან კონსულტაცია.

კბილების მორყევა, ისევე როგორც კბილის ამოღების შემდეგ კბილბუდის შეხორცების შეფერხება, შეიძლება პირის ღრუს კიბოს ერთ-ერთი ნიშანი იყოს.

კვანძების, ბალთების, შეშუპებისა და სხვა ცვლილებების გამოსავლენად ზემოთ აღწერილი მარტივი თვითგამოკვლევითა და დათვალიერებით ადვილადაა შესაძლებელი ენის, ლოყების, ღრძილების, სასის, ნუშურა ჯირკვლების, ტუჩების, პირის ღრუს ფსკერისა და კისრის შემოწმება. საეჭვო სიმპტომის აღმოჩენის შემთხვევაში კი შესაბამისი რეაგირებაა საჭირო.

წყარო: tbiliselebi.ge

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

არიზონას უნივერსიტეტის ფილოსოფოსმა ათასწლეულის კამერა დაამონტაჟა. ეს მოწყობილობაა, რომელიც ქალაქ ტუსონის ერთ კადრს ათასი წლის განმავლობაში გადაიღებს.

შემქმნელი ჯონატონ კიტსი ამბობს, რომ მას სურს ადამიანები კაცობრიობის წარსულზე, აწმყოსა და მომავალზე უფრო ღრმად დააფიქროს. ის ფიქრობს იმაზე, თუ როგორი შეიძლება იყოს ჩვენი საზოგაოება 31-ე საუკუნეში.

“ადამიანთა უმეტესობას მომავალზე საკმაოდ ბუნდოვანი ხედვა აქვს. თუმცა, ფაქტია, რომ ჩვენ გვაქვს ფანტაზია და შევიძლია წარმოვიდგინოთ თუ როგორი იქნება მომავალი. კონკრტულ შემთხვევაში კი ტუსონის მომავალი”, — თქვაკიტსმა.

კამერა ფოლადის ბოძისა და მის თავზე დაყენებული სპილენძის ცილინდრისგან შედგება. როდესაც სინათლე ცილინდრში ხვდება, ის 24-კარატიანი ოქროს თხელი ფურცლის ქინძისთავის ზომის ხვრელში გადის, შემდეგ კი ეცემა ზედაპირს. ზედაპირი ზეთის საღებავის პიგმენტითაა დამუშავებული, რომელსაც ვარდის ენდროთია ეწოდება.

ტუმამოკის გორაზე საფეხმავლო ბილიკის მახლობლად, კამერაზე შეტყობინება შეგხვდევათ, რომელიც გამვლელებს მომავალზე დაფიქრებისკენ მოუწოდებს.

როდესაც სურათი საბოლოოდ გამომჟღავნდება, ლანდშაფტის ყველაზე სტატიკური ნაწილები იქნება შედარებით მკაფიო, ხოლო რეგულარულად ცვალებადი ადგილების ფორმები უფრო ჩრდილისებრი.

სავარაუდოა, რომ ბუნებრივი ლანდშაფტი ეფექტურად იქნება აღბეჭდილი, ხოლო კადრში შენობების რაოდენობა და დიზაინი შეიცვლება საუკუნეების განმავლობაში.

როგორი იქნება სამყარო ათასი წლის შემდეგ, ძნელი წარმოსადგენია, თუმცა ეს საინტერესო სააზროვნო ექსპერიმენტია. თუ ათასწლეულით უკან გავიხედავთ, დავინახავთ შუა საუკუნეებს. ეს ის დროა, როდესაც ადამიანი ხმლებითა და ცულებით იბრძვის.

კიდევ ერთი ათასი წლის შემდეგ, კლიმატის ცვლილება, ხელოვნური ინტელექტის ტექნოლოგია და მრავალი სხვა ფაქტორი უდავოდ ძირეულად შეცვლის პლანეტას. ცალსახაა, გარემო და ხედი, რომელსაც ახლა ყოველ დილით ფანჯრიდან ვხედავთ, კარდინალურად შეიცვლება.

კიტსი აღიარებს, რომ არსებობს “ბევრი მიზეზი”, რის გამოც ათასწლეულის კამერამ შეიძლება ვერ გაძლოს. მსგავსი კამერა აქამდე არავის შეუქმნია, თუმცა მიზანი ერთია, კამერამ 3023 წელს ათასწლეულის ფოტო უნდა გაამჟღავნოს..

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

შვედეთში მომუშავე მეცნიერებმა ელექტროგამტარი მიწა შექმნეს, რომლითაც მცენარეების გაზრდა ტრადიციული ნიადაგის გარეშე შეიძლება. ამისათვის მათ მეთოდი, სახელად ჰიდროპონიკა, გამოიყენეს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

მეცნიერებმა მოახერხეს ოქროს მოლეკულებისგან დამზადებული წარმოუდგენლად თხელი მასალის შექმნა. 

ახალი მასალა იგივე პრინციპით იქმნება, როგორც „გრაფინი“, რომელიც გრაფიტის მოლეკულებისგან შედგება. გრაფენი საოცრად გამძლეა და სპილენძზე ბევრად უკეთ ატარებს სითბოს და ელექტროენერგიას. შესაბამისად, მოთხოვნადია თანამედროვე ტექნოლოგიურ სამყაროში.

„ოქროსფერი“ არის მასალა, რომელიც შედგება მხოლოდ ერთ შრეში განლაგებული ოქროს მოლეკულებისგან. როგორც გრაფენის შემთხვევაში, ეს სტრუქტურა ოქროს ახალ თვისებებს აძლევს, ამბობენ მკვლევრები.

კერძოდ, ახალი მასალა შეიძლება სასარგებლო იყოს წყლის გაწმენდისა და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიებში. გარდა ამისა, გრაფენს შეუძლია შეცვალოს ჩვეულებრივი ოქრო თანამედროვე ელექტრონიკაში, რაც ამცირებს ოქროს ღირებულებას ამ საჭიროებებისთვის.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

მოხატულ პეპლებს (Vanessa cardui) დიდი ტერიტორიის დაფარვა შეუძლიათ. თუმცა, ისტორიაში პირველად, მკვლევრებმა აღწერეს, თუ როგორ დაფრინავენ ეს არსებები ოკეანეებზე. პეპლები ამას შეუსვენებლივ აკეთებენ და ამჯერად 4 200 კილომეტრიც კი დაფარეს.

მკვლევარმა, ჟერარ ტალავერამ საფრანგეთის გვიანას სანაპიროზე რამდენიმე მოხატული პეპელა შენიშნა. პეპლებს დიდი მანძილი დაეფარათ და ისვენებდნენ. მათ ფრთები ჰქონდათ დაზიანებული.

ტალავერი განსაკუთრებით იმით დაინტერესდა, რომ როგორც წესი, მოხატული პეპლები სამხრეთ ამერიკის კონტინენტზე არ არიან. ეს ნიშნავდა, რომ პეპლებმა კონტინენტამდე ოკეანის გადაფრენით მოაღწიეს.

ტალავერმა გადაწყვიტა ეს საკითხი გამოეკვლია. ჩიტს შეგიძლია კამერა მიამაგრო, მაგრამ პეპლის შემთხვევაში ეს შეუძლებელია, ამიტომ ტალავერს და მის გუნდს მეტი შემოქმედებითობა დასჭირდა.

დნმ-ის ანალიზმა აჩვენა, რომ პეპლები არ იყვნენ ჩრდილოეთ ამერიკიდან. ეს ნიშნავდა, რომ პეპლები სამხრეთ ამერიკაში ევროპა-აფრიკიდან მოხვდნენ.

მკვლევრებმა ასევე შეისწავლეს პეპლებზე ნაპოვნი მტვრის ნაწილაკები. ეს ნაწილაკები აფრიკასთან დაკავშირდა, კერძოდ საჰარას უდაბნოში აღმოცენებულ მცენარეებთან. ამან კიდევ ერთხელ დაადასტურა, რომ პეპლებმა ატლანტის ოკეანე ნამდვილად გადაიფრინეს.

თუმცა, იზოტოპებზე დაფუძნებული გეოლოკაციის გამოყენებით, ჯგუფმა აღმოაჩინა, რომ მწერების მოგზაურობა აფრიკიდანაც არ დაწყებულა.

“მტვრის ნაწილაკების მიხედვით პეპლებმა მინიმუმ 4 200 კილომეტრი დაფარეს. თუმცა, შესაძლებელია მათი მოგზაურობა სულაც ევროპიდან დაწყებულიყო და ასეთ შემთხვევაში მწერებს 7 000 კილომეტრი უმოგზაურიათ”, — თქვა კვლევის თანაავტორმა, კლემენტ ბატაილმა.

ჩნდება შეკითხვა, როგორ მოახერხა ეს ასეთმა პატარა არსებამ?

აქ მნიშვნელოვანი როლი ამინდმა შეასრულა. პეპლების სამხრეთ ამერიკაში აღმოჩენამდე აფრიკიდან ატლანტის ოკეანის მიმართულებით ქარი ყოფილა. ეს პეპლებისთვის ხელისშემწყობი მოვლენა იქნებოდა.

“რომ არა ქარის ფაქტორი, პეპლები მაქსიმუმ 780 კილომეტრს დაფარავდნენ. ქარმა მათ ხელი შეუწყო”, — აღნიშნეს მკვლევრებმა.

თუმცა, ამის გათვალისწინებითაც კი, ეს მაინც დიდი მიღწევაა ისეთი პატარა არსებებისთვის, როგორებიც პეპლები არიან.

კვლევა ჟურნალ Nature Communications-ში გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

გერმანიის ქალაქი როტენბურგ-ობ-დერ-ტაუბერი ზღაპრული სილამაზის ადგილების სიმრავლით გამოირჩევა. სწორედ აქ მდებარე ერთ-ერთი სახლი გახდა ჯეპეტოს სახელოსნოს პროტოტიპი. აქ საუბარია დისნეის მულტფილმ „პინოქიოზე“, რომელიც 1940 წელს გადაიღეს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”