close

ეს საინტერესოა

ბიოლოგიაეს საინტერესოაკვლევები

კვლევა: ადამიანის ტვინი 13 წლამდე იზრდება

1.32K views on

ახალი კვლევის თანახმად, რომელიც სამეცნიერო ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნდა, ადამიანის ტვინი 13 წლამდე იზრდება ანუ იქამდე, სანამ ადამიანი ზრდასრულობას მიაღწევს.  ტვინის ზრდა კი ჰიპოკამპუსის ნაწილში ახალი უჯრედების წარმოქმნას ითვალისწინებს.

აქამდე არსებული ვერსიით,  ადამიანის ჰიპოკამპუსში ახალი უჯრედები და ნეირონები ზრდასრულობის პერიოდშიც წარმოიქმნებოდა. თუმცა დადგინდა, რომ არანაირი მაჩვენებელი არ ადასტურებს იმ ვარაუდს, რომ ნეირონები ზრდასრულობაშიც წარმოიქმნება.

კვლევის ფარგლებში, 59 მომაკვდავისა და პოსტოპერაციული ადამიანის ტვინის ქსოვილები შეისწავლეს.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეკოლოგიაეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

შვეიცარიაში ცნობილ მყინვარს, პირდაპირი გაგებით, ფუთავენ, რათა მისი დნობა შეანელონ

2.49K views on

უკანასკნელი 8 წლის განმავლობაში, ყოველი ზაფხულის დასაწყისში, შვეიცარიელები ალპების ცნობილი მყინვარის, რონის, შეფუთვას იწყებენ.

თეთრი ნაჭრისგან შეკერილი უზარმაზარი შესაფუთი მასალა გამოიყენება იმისთვის, რომ მზის სხივები მყინვარის ზედაპირიდან აირეკლოს და ამით ტემპერატურის მატებით გამოწვეული ყინულის საფარის დნობა შეამციროს.

რონის მყინვარი შვეიცარიის ალპებში ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ტურისტული ადგილია, რომელიც უკანასკნელი ათწლეულის მანძილზე მნიშვნელოვნად მცირდება ზომაში. მეცნიერების მტკიცებით, 1856 წლიდან ყინულის საფარი 350 მეტრით შემცირდა, უკანასკნელი 10 წლის მანძილზე კი – 39 მ-ით, რაც თითქმის საგანგაშო მაჩვენებელია.

მყინვარწვერის შეფუთვა უცნაური მეთოდია, თუმცა არა უპრეცედენტო. ისეთ ქვეყნებში, როგორიცაა გერმანია და იტალია ხალხი დიდი ხანია იყენებს ამრეკლავ მასალას მყინვარწვერების ან ყინულის საფარის შესანარჩუნებლად.

ამას გარდა, ევროპელი გეომეცნიერების გაერთიანების ყოველწლიურ შეხვედრაზე, მეცნიეთა ჯგუფმა უტრეხტის უნივერსიტეტიდან წარმოადგინა მოსაზრება ხელოვნური თოვლის შესახებ, რათა შვეიცარიის მყინვარებს უფრო ეფექტიანად დახმარებოდა.

შვეიცარიელი მყინვარწვერების ექსპერტის, დავიდ ვოლკენის განცხადებით, მყინვარების შეფუთვამ შესაძლოა 70 %-ით შეამციროს მათი დნობა.

 

 

წყარო: wired.com

მასალა მოამზადა: ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია ახალ სასიკვდილო ვირუსზე ალაპარაკდა

2.81K views on

დაავადება ,,Disease X-ი” შესაძლოა მომავალი გლობალური ეპიდემია გახდეს – ამის შესახებ ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ განაცხადა.

ეს საიდუმლო პათოგენი, კოდური სახელწოდებით ,,Disease X-ი’, ჯერჯერობით აღმოჩენილიც არაა, თუმცა შესულია ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ყველაზე სახიფათო პოტენციური დაავადებების სიაში, რომლებსაც ადამიანის სიცოცხლის განადგურება შეუძლიათ და რომელთა წინააღმდეგ საბრძოლველი საშუალებები არასაკმარისია, ან საერთიდ არ არსებობს.

მაგრამ შესაძლოა კი, რომ დაავადება, რომელიც ჯერჯერობით იდენტიფიცირებულიც კი არაა, საზოგადოების ჯანრთელობისთვის სერიოზულ საფრთხედ აღვიქვათ?

ჯანმოს კვლევისა და განვითარების პროექტმა – ,,R&D Blueprint-მა“  ,,Disease X-ი“ პრიორიტეტულ დაავადებად აღიარა, რომელსაც სამყარო მომზადებული უნდა შეხვდეს.

მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ R&D Blueprint-ი თავდაპირველად 2015 წელს გაავრცელა და ის მიმოიხილავს იმ პათოგენებს, რომლებიც კაცობრიობისთვის პოტენციურად საშიშ დაავადებებს წარმოადგენს.

ბოლო კვლევა თებერვალში გამოქვეყნდა, სადაც დასახელებულია ის დაავადებები, რომლებიც მეცნიერების განსაკუთრებულ ყურადღებას საჭიროებენ, მათ შორის, ყირიმი-კონგოს ჰემორაგიული ცხელება (CCHF); ებოლა ვირუსის დაავადება და მარბურგის ვირუსი; ლასას ცხელება; შუა აღმოსავლეთის რესპირატორული სინდრომი კორონაირუსი (MERS-CoV) და მწვავე რესპირატორული სინდრომი (SARS); რიფტის ველის ცხელება (RVF); და ზიკა ვირუსი.

წელს პირველად ჯანმომ სიაში ,,Disease X-იც“შეიტანა.

,,X-ის“ დამატება ამ სიაში შესაძლოა უცნაურად აღიქმებოდეს, თუმცა, მნიშვნელოვანია, მისთვის წინასწარი მზადება – ვაქცინაზე ზრუნვისა და სადიაგნოსტიკო ტესტების თვალსაზრისით.

რაც შეეხება იმას, თუ საიდან გაჩნდება დაავადება, ეს დაზუსტებით არავინ იცის, არსებობს უამრავი შესაძლო წყარო, მათ შორის, არსებული ვირუსები, რომლებიც ავლენენ ახალ ვირულენტობასა  სიმპტომებს, ლაბორატორიებიდან ,,გაქცეული” ან ბიოიარაღად გამოყენებული ვირუსები და  ზოონოზური ვირუსები, რომლებიც ცხოველებისგან ადამიანებს გადაეცემათ.

,,ეს ბუნებრივი პროცესია, რომელსაც ინფორმირებულები და შეიარაღებულები უნდა შევხვდეთ,” – აცხადებს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მრჩეველი ჯონ-არნ როტინგენი.

 

წყარო: https://www.sciencealert.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიოსაქართველოსოციოლოგია

გაეროს ბავშვთა ფონდი: საქართველოში ყოველი 141 ახალშობილიდან ერთი იღუპება

1.82K views on

ახალშობილთა სიკვდილიანობის მაჩვენებელთან დაკავშირებული მოხსენების მიხედვით, რომელიც გაეროს ბავშვთა ფონდმა გამოაქვეყნა, ნათქვამია, რომ  საქართველო ევროპის რეგიონშია მოცემული და 115 ქულით -კონტინენტის მასშტაბით, ბოლოდან მეხუთე ადგილს იკავებს.

გაეროს ბავშვთა ფონდის მოხსენებაში აღნიშნულია, რომ საქართველოში ყოველი 141 ახალშობილიდან ერთი იღუპება. ევროპის მასშტაბით, ბოლო ადგილებს შემდეგი ქვეყნები ინაწილებენ – აზერბაიჯანი (1-55), მოლდოვა (1-84), მაკედონია (1-120) და სომხეთი (1-135) არიან. ყველაზე მეტი ახალშობილი პაკისტანში (1-22), ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკასა  (1-24) და ავღანეთში (1-25) იღუპება.

გაეროს ანგარიშის თანახმად, ახალშობილებს გადარჩენის ყველზე მაღალი შანსი იაპონიაში (1-1,111), ისლანდიაში (1-1000) და სინგაპურში (1-909) აქვთ.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებიკომუნიკაციამედიცინამსოფლიოსოციოლოგიატექნოლოგიები

კვლევა: სმარტფონს ფსიქიკური აშლილობის გამოწვევა შეუძლია

1.74K views on

უკვე დიდი ხანია საუბრობენ იმაზე, რომ გახშირებული ნევროზისა და დეპრესიის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი, შესაძლოა, ტექნოლოგიური განვითარებაც კი იყოს. როგორც მეცნიერების ახალი კვლევით იკვეთება, სმარტფონს შეუძლია საკუთარ მფლობელში ფსიქიკური პრობლემები გამოიწვიოს.

როგორც სპეციალისტები ამტკიცებენ, გაუთავებელი სატელეფონო ზარები და შეტყობინებები სტრესის ჰორმონს მოქმედებისკენ უბიძგებს, რომელიც მუდმივ თავდაცვით რეაქციას იწვევს.

ხშირად გექნებათ შეგრძნება, როდესაც ცრუ ვიბროზარებს გრძნობთ – ტვინი რეაგირებს ტელეფონზე მაშინაც კი, როცა ის გამორთულია. ამას  მსოფლიო მოსახლეობის ნახევარზე მეტი განიცდის.

გამოკითხულთა 86 % აცხადებს, რომ მუდმივად ამოწმებს სოციალურ ქსელებსა და ელექტრონულ ფოსტას.

წყარო: Business Insider

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებისაქართველოსოციოლოგია

თბილისის მოსახლეობის დიდი ნაწილი 06:00-08:00 საათებში იღვიძებს

1.46K views on

კვლევითი ორგანიზაცია ,,ACT Global-ი” დაინტერესდა თუ როგორია თბილისის მოსახლეობის დილის რუტინა. კვლევის შედეგების მიხედვით, თბილისის მოსახლეობის ყველაზე დიდი ნაწილი (41%), 06:01-დან 08:00-მდე პერიოდში იღვიძებს. 08:01-დან 10:00 საათამდე იღვიძებს გამოკითხულთა 39%, ხოლო 10:01-12:00 პერიოდში – 9%.

მოსახლეობის ყველაზე მცირე ნაწილი (4%) იღვიძებს 12:01 საათზე ან უფრო გვიან, რაც შეეხება იმ ადამიანების რიცხვს, რომლებიც ყველაზე ადრე (06:00 ან უფრო ადრე) იღვიძებენ, მათი რაოდენობაც საკმაოდ დაბალია და 6%-ს შეადგენს.

რაც შეეხება თბილისის მოსახლეობის ახალი ამბებით დაინტერესებას. დილით 30% საერთოდ არ ეცნობა ახალ ამბებს. 

ახალი ამბების შესახებ ინფორმაციის მიღების ყველაზე პოპულარულ საშუალებად ტელევიზორი დასახელდა და მას გამოკითხულთა ნახევარზე მეტი (53%) იყენებს, ყოველი მეოთხე თბილისელისთვის (24%), ინტერნეტი არის ინფორმაციის მიღების წყარო, ხოლო რადიოს ინფორმაციის მისაღებად მხოლოდ 1% უსმენს დილით.

კვლევა თბილისის მაშტაბით ჩატარდა და შემთხვევითი შერჩევის გზით 403 ზრდასრული გამოიკითხა. კვლევის პერიოდი მოიცავს 2018 წლის 12-14 თებერვალს. მონაცემთა სტატისტიკური ცდომილება საშუალოდ 3.0%-6.5%-იან შუალედში მერყეობს.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

 

 

 

სრულად ნახვა
ეკოლოგიაეს საინტერესოამსოფლიო

320 მილიონ დოლარის ღირებულების ყინულის კედელი ფუკუშიმაზე რადიოაქტიურ წყალს აჩერებს

1.38K views on

შარშან იაპონიის მთავრობამ 320 მილიონ აშშ დოლარად ღირებული მიწისქვეშა ყინულის კედელი ააგო. 398 მეტრი სიღრმისა და 1.6 კილომეტრი სიგრძის სტრუქტურამ მიწისქვეშა წყლის რადიოაქტიური წყლისგან შერევას უნდა შეუშალოს ხელი, რომელიც ატომურ სადგურ ,,ფუკუშიმასგან” ჟონავს.

თუმცა ექსპერტები კედელს აკრიტიკებენ და აცხადებენ, რომ ის ძალიან რთული და პოტენციურად არაეფექტურია.

,,ფუკუშიმაზე” მომხდარი კატასტროფიდან შვიდი წლის შემდეგ, დაზიანებული რეაქტორის რადიოაქტიური მასალებით მიწისქვეშა წყლებისა და ნალექების დაბინძურება კვლავ ხდება.

რეაქტორის მდგომარეობის გამო, პრობლემად რჩება დამდნარი ურანიუმის მდგომარეობის დადგენაც, რომელიც კამერამ მხოლოდ შარშან აღბეჭდა. ატომური სადგურის გაწმენდა ვერ მოახერხეს იქ გაგზავნილი რობოტების საშუალებითაც.

ატომური სადგურის ოპერატორის – Tokyo Electric Power Co. (TEPCO)-ის მიერ გამოქვეყნებული ბოლო მონაცემების თანახმად, ყინულის კედელი დაბინძურებული წყლის რაოდენობას რეაქტორის შენობებში დღის განმავლობაში 95 ტონამდე ამცირებს, მაშინ, როცა სტრუქტურის აგებამდე სადგურის შიგნით 200 ტონა გროვდებოდა.

საერთო ჯამში, ატომურ სადგურზე ყოველდღიურად 500 ტონა წყალი ბინძურდება, აქედან 300 ტონის ამოღება და გაწმენდა ხორციელდება.

ყინულის კედელის აგება საკმაოდ ძვირი დაჯდა. მისი ყოველწლიური ხარჯი კი 9.5 მილიონი აშშ დოლარია.

მიუხედავად იმისა, რომ პროექტი იდეალური არაა, ჯერჯერობით იაპონიის მთავრობას პრობლემის გადაჭრის უკეთესი საშუალება არ გააჩნია.

წყარო: https://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაეკოლოგიაენერგეტიკაეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

იტალიური და ამერიკული კომპანიები ბირთვული სინთეზისგან ელექტროენერგიის მისაღებად ითანამშრომლებენ

1.47K views on

იტალიური ენერგეტიკული კომპანია “Eni” ბირთვული სინთეზისგან ენერგიის მიღების მიზნით ინვესტიციის განხორციელებას გეგმავს.

ამ მიზნით, კომპანია “Eni” მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიურ ინსტიტუტთან (MIT) ერთად სპეციალურ კვლევას ჩაატარებს, ინვესტიციის ჩადებას კი ის ,,MIT-ის” ყოფილი მეცნიერების მიერ დაფუძნებულ კომპანიაში გეგმავს.

ნახშირბადის გამოყენების შემცირების გეგმის ფარგლებში, “Eni” თავდაპირველად  50 მილიონი დოლარის ინვესტიციას განახორციელებს და ,,MIT-ის” ყოფილი მკვლევარების მიერ შექმნილი კომპანიის – Commonwealth Fusion Systems (CFS) მნიშვნელოვან წილს შეისყიდის.

,,“Eni” დაეხმარება CFS- ს, რათა შეიქმნას პირველი კომერციულ ელექტროსადგური, სადაც ელექტროენერგიას ბირთვული სინთეზისგან მიიღებენ. ეს გახლავთ უსაფრთხო, მდგრადი, პრაქტიკულად ამოუწურავი წყარო, რომელიც ენერგიას დამაბინძურებლების ემისიებისა და სათბურის გაზების გარეშე გამოიმუშავებს,” – ნათქვამია კომპანია ,,Eni-ს” მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ეკოლოგიაეს საინტერესოასაქართველო

თბილისის ბოტანიკური ბაღის რეაბილიტაცია იწყება

1.95K views on

თბილისის ბოტანიკური ბაღის რეაბილიტაცია იწყება – მოეწყობა ველობილიკი, საფეხმავლო ბილიკი, ვიზიტორთა ცენტრი და ახალი პარკინგი. 

,,ძალიან დიდი შესაძლებლობები აქვს ბოტანიკურ ბაღს. ჩვენ ძალიან მნიშვნელოვანი პროექტის განხორციელებას ვიწყებთ. ეს პროექტი, დაწყებული ბოტანიკური ბაღიდან – წავკისის წყლის ხეობას მთლიანად მოიცავს.  პროექტის განხორციელებით ბოტანიკურ ბაღს გაუჩნდება ალტერნატიული შემოსასვლელი, სადაც მოეწყობა საპარკინგე ადგილები და ყველაზე მნიშვნელოვანია, რომ ბაღს კიდევ დამატებით ფუნქციას შევსძენთ. ვიცი, რომ ძალიან ბევრი ველომოყვარული ადამიანია და შესაძლებლობა ექნებათ ქალაქის ცენტრში, ულამაზეს ხეობაში და ულამაზეს ადგილას ველოსიპედით გაიარონ ეს ძალიან გრძელი, დაახლოებით ოთხი კილომეტრზე ცოტა მეტი გზა“, – თქვა კახა კალაძემ.

 ინფრასტრუქტურულ სამუშაოებს მთლიანად ფონდი “ქართუ” დააფინანსებს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ანალიტიკაასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევები

რამდენი წლისაა დედამიწა რეალურად? – მეცნიერების თვალსაზრისი

4.09K views on

როგორ შეიძლება სამყარო იყოს 95 მილიარდი სინათლის წლის, როდესაც ის მხოლოდ, დაახლოებით, 14.3 მილიარდი წელია არსებობს?! დიდი აფეთქების შემდეგ, ყველაზე გავრცელებული შეფასების მიხედვით, სამყაროს ასაკი 13.75 მილიარდი წელს შეადგენს,  0.11 მილიარდი წლის მეტ-ნაკლებობით.

თუ სამყარო სტატიკურია, შეგვიძლია თეორიულად დავინახოთ 13.75 მილიარდი სინათლის წელი ყველა მიმართულებით, რადგან ფოტონები გადაადგილდება სინათლესთან ერთად (დაახლოებით 300 000 კილომეტრი წამში, ვაკუუმში) მას შემდეგ, რაც სამყარო შეიქმნა. შეფასებისას ირკვევა, რომ სამყაროს სიგანე 28.5 მილირდი წელს შეადგენს.

მაგრამ სამყარო არ არის სტატიკური.

„დიდი აფეთქების შემდეგ სამყარო, სივრცე და დრო გაფართოვდა,“ – ამბობს ასტრონომი და ასტროფიზიკის პროფესორი, პოლ ფრენსისი ავსტრალიის ეროვნული უნივერსიტეტის მაუნთ სტრომლოს ობსერვატორიიდან.

„ჩვენ ვიცით, რომ სივრცე ფართოვდება და იზრდება ექსტრაპოლაციით, როდესაც შეგვიძლია დავინახვოთ რაღაც, რაც უკვე ვნახეთ აქამდე იმავე ადგილას. ეს პროცესი  სამყაროს ასაკს მატებს.“

„უბედურება ის არის, რომ სამყარო არ ფართოვდება ყოველთვის ერთი განაკეთით, ამიტომ ექსტრაპოლაციით გამოწვეული დამოკიდებულებები შესაძლოა არ იყოს ზუსტი,“ – ამბობს ფრენსისი.

ფრენსისის მიხედვით, სამყარო ამ ეტაპისთვის ფართოვდება 70 კმ წამში  და მეგაპარსეკში ( 1 პარსექი არის 3.26 სინათლის წელი ან 31 ტრილიონი კილომეტრი).

რამდენი ხანი იყო ყველაფერი ერთად სივრცის ერთ კონკრეტულ ადგილას, როდესაც დიდი აფეთქება მოხდა?

„დიდი აფეთქებიდან 360 000 წლის შემდეგ სამყარო და ყველაფერი მასში გაფართოვდა 1100-ჯერ,“ – ამბობს ის.

„ეს ერთად მოძრავი ობიექტები, რომელბიც რთული ფინანსური პროცესებივით მოქმედებენ, მკვეთრად ზრდის სამყაროს ზომას, და ახლო მომავალში მისი დიამეტრი 93 მილიარდი სინათლის წელი იქნება.“

კოსმოსური დაისი

გაფართოების გასაზომათ მეცნიერები ეძებენ კოსმოსური ტალღების ზღაპრულ ნიშნებს გაბნეულს კოსმოსურ მიკროტალღოვან რადიაციაში – დიდი აფეთქების შემდეგ არსებულ მწუხრში.

ეს ტალღები მოიძებნება 300 მილიონი სინათლის წლის ფართობზე.

„სატელიტებს, როგორიცაა W-map და Planck, შეუძლიათ გაზომონ ეს ტალღები მაღალი სიზუსტით,“ – ამბობს ფრენსისი.

„ჩვენ ასევე ვხედავთ მათ დღეს, მაგრამ ისინი თავდაპირველად იყო ძალიან პატარა და ახლა გაბნეულია გალაქტიკებში.“

„თუ თქვენ დააკვირდებით გალაქტიკის გარკევულ ნაწილს, მაინც შენიშნავთ ტალღების განაწილებას, რომლებიც ერთნაირი მასშტაბისაა.“

„ასე რომ, ჩვენ შეგვიძლია გავზომოთ მისი ახლანდელი მასშტაბი და ასევე მისი მასშტაბი, სანამ სამყარო ახალგაზრდა იყო და ეს მოგვცემს ინფრომაციას იმის შესახებ, თუ რამდენად გაიზრდება მომავალში სამყარო.“

„როდესაც გავაერთიანებთ მიმდებარე გალაქტიკების გაზომვებს, ეს საშუალებას მოგვცემს, გავზომოთ ზუსტად, თუ რამდენად გაფართოვდება სამყარო დროთა განმავლობაში და ეს კი მოგვცემს ზუსტ ინფრომაციას სამყაროს ასაკის შესახებ.“

„ეს იგივეა, რომ ვთქვათ, თუ თქვენგან 100 კილომეტრით შორს მყოფი ობიექტი მოძრაობს თქვენკენ 100 კილომეტრი სიჩქარით ნახევარ საათში, რამდენ ხანში იქნება ის თქვენთან,“ – ამბობს ფრენსისი.

 

წყარო: abc.net

ახალგაზრდა ანალიტკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 … 76 77 78 79 80 … 98
Page 78 of 98