გაზი უხილავი და უხმო ნივთიერებაა. იმისთვის, რომ მან თქვენს სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას არ ავნოს, დაიმახსოვრეთ:
თუ ოთახში გაზის სუნს იგრძნობთ:
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
მიწისძვრა დედამიწის ზედაპირის ძლერი ან სუსტი რყევაა. ხშირად, საკმაოდ მძიმე შედეგების მომტანიც.
გახსოვდეთ!
მიწისძვრისას შენობის მაღალ სართულზე ყოფნისას ნუ შეეცდებით ძირს ჩამოსვლას;
დადექით ოთახის შიდაკედელთან ან კუთხეში, კარის ჭრილში ან საყრდენ სვეტთან;
დადექით ფანჯრებისა და მძიმე ავეჯისაგან მოშორებით;
შეძვერით საწოლის ან მაგიდის ქვეშ, ისინი დაგიცავენ ნანგრევებისგან.
ქუჩაში ყოფნისას:
დადექით შენობებისა და ელექტროგადაცემის ბოძებს შორის;
ნუ ირბენთ შენობის გასწვრივ და ნუ შეხვალთ შენობაში.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
თუ მოულოდნელად შეამჩნევთ, რომ თქვენი გულისცემა ,,არასწორია’’, გახსოვდეთ ,რომ 10 წამი გაქვთ იქამდე, სანამ გონებას დაკარგავთ.
შეტევების ყველა მსხვერპლს შეუძლია თავად დაეხმაროს საკუთარ თავს. ამისათვის, აუცილებელია, დაიწყოთ ხველა – ბევრჯერ და ძლიერად. დახველებამდე კი, ღრმად ჩაისუნთქეთ. ხველა უნდა იყოს ღრმა და ხანგრძლივი. ჩასუნთქვა-ამოსუნთქვები და ხველა ყოველ 2 წამში ერთხელ უნდა მეორდებოდეს შესვენებების გარეშე, სანამ სასწრაფო დახმარების ბრიგადა არ მოვა, ან გული თავად არ ჩაგიდგებათ ნორმაში. ღრმა ჩასუნთქვა ჟანგბადს ფილტვებში შესვლის საშუალებას აძლევს, ხველა კი ,,კუმშავს’’ გულს და სისხლის ცირკულაციას უწყობს ხელს. გულზე ასეთი ზეწოლა ასევე ეხმარება მას ნორმალური რიტმის აღდგენაში.
ამგვარად, გულის შეტევების დროს ადამიანებს შეუძლიათ დრო მოიგონ ექიმის მოსვლამდე. კარდიოლოგების განცხადებით, ყოველი ადამიანი 10 მეგობარს მაინც, რომ უზიარებდეს ამ ინფორმაციას, მინიმუმ ერთი სიცოცხლის გადარჩენა მაინც მოხერხდებოდა.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
ცნობილია, რომ ბუნებაში სქესის შეფარდება, როგორც წესი, არის 1:1, საშუალოდ, 102 დაბადებულ ვაჟზე 98 გოგო იბადება. თუ მივიჩნევთ, რომ სქესი განისაზღვრება გენეტიკური ფაქტორებით, მაშინ უნდა ვივარაუდოთ, რომ ერთი სქესის ინდივიდები უნდა იყვნენ ჰერეოზიგური, მეორე კი – ჰომოზიგოგიტური, რადგან მათი შეჯვარებისას მიიღება დათიშვა 1:1.
მე-20 საუკუნეში წამოაყენეს ჰიპოთეზა, რომ სქესის განსაზღვრა დამოკიდებულია სასქესო ქრომოსომებზე, ესენია X და Y ქრომოსომები. (Y ქრომოსომის აღნიშვნა შემოიტანა ვილსონმა.) დანარჩენ ქრომოსომებს, რომლებიც ერთნაირია ორივე სქესის წარმომადგენელში ავტოსომურ ქრომოსომებს უწოდებენ. მათ ჰაპლოიდური ნაკრები ეწოდება და აღინიშნება A ასოთი. გამოყოფენ სქესის განსაზღვრის 4 ტიპს. პირველი ტიპში მდედრობითი სქესი ჰომოგამეტურია:XX, მამრობითი კი ჰეტეროგამეტური:XY, ამ ტიპის სქესს მეკუთვნებიან ძუძუმწოვრები, მათ შორის – ადამიანი, აგრეთვე დროზოფილა და ა.შ.
მეორე ტიპია XX მამრები და XY მდედრები, რომლებსაც მიეკუთვნება ფრინველები, პეპლები, ორსახლიანი მცენარეები. მესამე ტიპია XX მდედრები, X0 მამრები, ამ ტიპში გაერთიანებულია კალიები. მეოთხე ტიპია მამრი XX და მდედრი X0, ამ ტიპს მიეკუთვნება ჩრჩილი.
ორგანიზმში ნიშანთა მემკვიდრეობის შესწავლილას აღმოჩნდა რომ ზოგიერთი ნიშანი თავისებური კანონზომიერებით გადადის მშობლებისგან შვილებში, მათი მემკვიდრეობითობა დამოკიდებულია იმაზე, ინდივიდი ჰომოგამეტურია თუ ჰეტეროგამეტური. ასეთი ნიშნების შესწავლისას მორგანმა დაადგინა კავშირი გარკვეულ გენებსა და სასქესო ქრომოსომებს შორის და ამით საფუძველი ჩაუყარა მემკვიდრეობითობის ქრომოსომულ თეორიას.
მორგანი ცდებს ატარებდა დროზოფილაზე, მან გამოავლინა, რომ ის გენები, რომლებიც განსაზღვრავენ სქესთან დაკავშირებულ მემკვიდრეობითობას, ლოკალიზებულია X ქრომოსომაში. მორგანმა თეთრთვალება მდედრი დროზოფილა შეაჯვარა წითელთვალება მამრს. ამ შემთხვევაში შეიმჩნევა ჯვრული მემკვიდრეობითობა. პირველი თაობის ყველა მამრი თეთრთვალება აღმოჩნდა, ხოლო მდედრი კი – წითელთვალება. სხვაგვარი იყო სიტუაცია, როდესაც ჩატარდა რეციპროკული შეჯვარება -თეთრთვალება მამრი შეაჯვარეს წითელთვალება მდედრს. ამ შეჯვარებისას F1 თაობაში ყველა შთამომავალი წითელთვალება იყო. F2 თაობაში გაჩნდნენ წითელთვალება და თეთრთვალება მამრები და წითელთვალება მდედრები. ამ ორი ტიპის შეჯვარების განსხვავებული შედეგები აიხსნება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ დავუშვებთ, რომ თეთრთვალება თაობის წარმომქნელი რეცესიული მუტაცია (w) და მისი ნორმალური ალელი (W), რომელიც განაპირობებს პიგმენტის განვითარებას, ლოკალიზებულია დროზოფილის X ქრომოსომაში. ასეთი მემკვიდრეობითობისას Y ქრომოსომას არ აქვს w ან W ალელები. ეს ანალიზი ნათელს ხდის, რომ თეთრთვალება და წითელთვალება ნიშნის მემკვიდრეობითობა სქესთან არის შეჭიდული. მორგანმა ასევე აჩვენა, რომ გენები ქრომოსომებშია მოთავსებული.
ახლაგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
სიტყვა ,,ტყუპები” აბსოლუტურად ერთნაირის ასოციაციას იწვევს, თუმცა ხშირად ისინი სრულიად არ ჰგვანან ერთმანეთს, ან გვანან როგორც სხვადასხვა დროს დაბადებული დედმამიშვილები.
განარჩევენ ტყუპების ორ ტიპს – არაიდენტურსა და იდენტურს. თუ ერთდროულად მომწიფდა და სხვადასხვა სპერმატოზოიდით განაყოფიერდა ორი ან რამდენიმე კვერცხუჯრედი, იბადებიან სხვადასხვა კვერცხუჯრედიდან განვითარებული ტყუპები. მათ არაიდენტურ ტყუპებს უწოდებენ.
ზოგჯერ ჩვეულებრივად, ერთი კვერცხუჯრედი ერთი სპერმატოზოიდით ნაყოფიერდება, მაგრამ ზიგოტიდან წარმოქმნილი ჩანასახი განვითარების ადრეულ ეტაპზე ორად იყოფა და თითოეული მათგანიდან დამოუკიდებელი ორგანიზმი ვითარდება. იბადება ორი აბსოლუტურად მსგავსი ადამიანი, რომელსაც იდენტურ ტყუპებს უწოდებენ.
იდენტურ ტყუპებს ერთნაირი გემოვნება, ჩვევები მისწრაფებები აქვთ. უპირატესობას ერთსა და იმავე ტანსაცმელს, თმის ვარცხნილობას ანიჭებენ, მოსწონთ ერთ და იგივე წიგნი, სპექტაკლი, იმ შემთხვევაშიც კი თუ მათ დაბადებისთანავე დააშორებენ და ცალ-ცალკე გაიზრდებიან. ხშირად ერთსა და იმავე პროფესიას ირჩევენ, ერთი და იმავე დაავადებით თითქმის ერთდროულად ავადდებიან.
ზოგჯერ ჩანასახის ნაწილები ერთმანეთთს სრულიად არ სცილდება, ამიტომ ტყუპები ერთმანეთთან დაკავშირებული იბადებიან. მათ სიამის ტყუპებს უწოდებენ. მათი დაკავშირების ხარისხი განსხვავებულია. ზოგჯერ სიამის ტყუპები ერთმანეთისგან ზომითა და განვითარებით განსხვავდებიან. ერთი მათგანი სრულიად ნორმალურია, ხოლო მეორე ნაწილობრივ განვითარებული და პირველზე მიკრული. სიამის ტყუპების უმრავლესობა დაბადებისთანავე იღუპება. თუმცა გადარჩენის შემთხვევაში სიცოცხლისუნარიანი. დღეს წარმატებით ხორციელდება მათი დაშორება ქირურგიული გზით.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”
ადამიანსა და მიკრობებს შორის შემდეგი სახის ურთიერთობები არსებობს:
ნეიტრალიზმი – როდესაც არცერთი მხარე ერთმანეთის ცხოველმოქმედებაზე არ ახდენს გავლენას.
სიმბიოზი – როდესაც მიკრო და-მაკროორგანიზმს შორის ყალიბდება გარკვეული ურთიერთობები და ისინი რაღაც ხასიათს იძენენ:
თუ ურთიერთობები ,,მშვიდობიანია’’ და ორივე მხარე ერთმანეთისაგან სარგებელს ნახულობს, საუბრობენ მუტუალიზმზე და მუტუალისტურ სიმბიოზზე.
თუ ურთიერთბები მომგებიანია მხოლოდ ერთი ,,პარტნიორისათვის’’ საუბრობენ კომენსალიზმზე.
ხოლო თუ ერთის არსებობა აზარალებს და ვნებს მეორეს, ეს არის პარაზიტიზმი ანუ ანტაგონისტური სიმბიოზი.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”
სახელმწიფოს აქვს საყოველთაოდ აღიარებული და განსაკუთრებული უფლება, გამოიყენოს იძულება მოსახლეობის მიმართ.
რას გულისხმობს ცნება იძულება? აიძულო – ნიშნავს, ადამიანები მიმართო ერთობლივი მოქმედებისკენ თვისუფალი არჩევანის შეზღუდვის გზით. ერთობლივი მოქმედების სტიმულირების ალტერნატიული საშუალება დარწმუნებაა. დაარწმუნო – ნიშნავს, ადამიანები მიმართო ერთობლივი მოქმედებისაკენ მათი არჩევანის გაფართოების გზით.
იძულებას ცუდი რეპუტაცია აქვს, იმიტომ რომ ზოგიერთის აზრით, ადამიანს საშუალება უნდა ჰქონდეს, აკეთოს ის, რაც სურს. გარდა ამისა, იძულება ძალაუფლების ფლობას გულისხმობს, ჩვენ კი მის მიმართ არაერთგვაროვანი დამოკიდებულება გვაქვს. მეორე მხრივ, მოძრაობის წესები – რომ მარჯვენა ზოლზე უნდა ვიმოძრაოთ და წითელ შუქზე უნდა გავაჩეროთ – ერთდოულად, როგორც გვაიძულებენ, ასევე აფართოებენ ჩვენს თავისუფლებას. თავისუფლება გვეზრდება, იმიტომ რომ იძულება სხვებზეც ვრცელდება. დანიშნულების ადგილს სწრაფად და უსაფრთხოდ იმიტომ ვაღწევთ, რომ „იძულებულები“ ვართ, მოძრაობის წესები დავიცვათ. ვაღწევთ უფრო მეტ თავისუფლებას – არჩევნის უფრო ფართო შესაძლებლობებს – თუ ვეგუებით ჩვენი თვისუფლების შეზღუდვებს.
წყარო: Harvard business review
მასალა მოამზადა: ლაშა ჯინჭარაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”
ორიგამი ეს არის ქაღალდის ხელოვნება რომლიც დაიბადა იაპონიაში. მისი ისტორია ჰეიანის ეპოქიდან (794 – 1185 წ.წ) იწყება, როცა ქაღალდი ფუფუნების საგანია, რადგან ხელით მზადდება, ამიტომ ის გამოიყენება განსაკურთებულ ვითარებაში, უფრო მეტად რელიგიურ დღეებში. ქაღალდისგან გაკეთებულ ფიგურებს იაპონელები რიტუალურად აკავშირებდნენ ღმერთებთან.
კამაკურის პერიოდიდან (1185 – 1333 წ.წ.) ქაღალდის ნაკეთობები ადგილს იკავებს უკვე საიმპერატორო კარზე და არისტოკრატულ საზოგადოებაშიც. მისი გაკეთება სავალდებულო ჟესტად მიიჩნეოდა, და ის ვინც კარგად დაეუფლებოდა ამ ხელოვნებას უაღრესად განათლებულ და დახვეწილ მანერების მქონე პიროვნებად იყო აღქმული.
დროთა განმავლობაში, ორიგამი რელიგიური დატვირთვიდან გამოდის და პოპულარული ხელოვნების დარგი ხდება.
წეროების გვარიდან საქართველოში გვხვდება მხოლოდ ერთი სახეობა – რუხი წერო და ისიც მიმოფრენის დროს.
რუხი წერო წონით 4-7 კგ-ია. იგი ველზე, ბუჩქნარში ან ჭაობიან ადგილებში ბუდობს. ბუდეს მშრალ ადგილზე ლერწმის ფოთლებისა და ღეროებისგან წნავს, რომელსაც შიგნიდან მშრალ, რბილ ბალახს ამოაფენს ხოლმე. დებს 2-3 კვერცხს. კრუხად დედალ მამალი მორიგეობით სხდებიან. გამოჩეკვას 29-31 დღე სჭირდება, მართვებს რამდენიმე დღე კვებავენ, შემდეგ კი თან დაჰყავთ და ერთად ნადირობენ.
წერო უმთავრესად მარცვლოვანი და სხვა მცენარეების თესლებით, ბალახეულით იკვებება. ეტანება ახალ აღმოცენებულ და ნორჩ ნაწილებს, ფესვებს, ნაირგვარ კენკრას. ჭანს მწერებს, მოლუსკებს.
წერო ფრთხილი და გონიერი ფრინველია. მეტწილად გუნდებად ცხოვრობენ. ერთად იკვებებიან და ერთად ისვენებენ. სძიანვთ ფეხზე მდგომთ, თავი ფრთის ქვეშ აქვთ ამოდებული. ამ დროს, გუნდს ერთ-ერთი წერო დარაჯობს და საფრთხის შემთხვევაში ყივის.
შემოდგომით წეროები ერთად იკრიბებიან, დიდ გუნდს ქმნიან და გადასაფრენად ემზადებიან. ჰაერში სამკუთხედად ლაგდებიან, გუნდს სათავეში ძველი, მოგზაურობაში გამოცდილი წერო უდგას.
წეროს ხორცი იჭმევა, თუმცა მასზე იშვიათად ნადირობენ.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”
ალოე გვალვაგამძლე, მრავალწლიანი, ტროპიკული მცენარეა. იზრდება აფრიკასა და ინდოეთის ნახევარუდაბნოებში. ჩვენში გავრცელებულია პლანტაციისა და ოთახის დეკორატიული მცენარის სახით.
შეიცავს: ანტრაგლიკოზიდების ნარევს, ფისოვან ნივთიერებას, ვიტამინებს და ფიტონციდებს. ფიტონციდების შემცველობის გამო, ალოე სამკურნალო საშუალებაა და მართლაც შეუდარებელი გახლავთ გრიპის საწინააღმდეგოდ. იგი დიდ მოვლას არ ითხოვს და არც ზოგიერთი ოთახის ყვავილივით პრეტენზიულია. საკმაოდ ლამაზია შესახედავადაც. ასე რომ თუ ოთახის მცენარეების მოყვარული ხართ, შეგიძლიათ ერთი-ორი ქოთანი ალოესაც ,,დაუთმოთ’’.
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”
