close

არქეოლოგია

არქეოლოგია

რუსეთში 40,000 წლის წინ გარდაცვლილი მგლის თავი აღმოაჩინეს

1.09K views on

ციმბირში, რუსეთში 40,000 წლის წინ გარდაცვლილი მგლის თავი აღმოაჩინეს. ცხოველის თავი ყინულისგან იმდენად კარგად არის შენახული, რომ ბეწვი, კბილები, ტვინი და სახის ქსოვილები ძირითადად დაუზიანებელია.

Siberian Times-ის ინფორმაციისთ, ცხოველის თავი ადგილობრივმა მამაკაცმა, პაველ იაფიმოვმა, იაკუტიაში, მდინარე ტირეხტიახის ნაპირებზე შარშან ზაფხულს აღმოაჩინა. მგლის თავი იაკუტიის მეცნიერებათა აკადემიას გადასცეს. მათ ნიმუშები და სხვა მონაცემები საზღვარგარეთ გაგზავნეს და იაპონელი და შვედი კოლეგების დახმარებით მისი დაახლოებითი ასაკი დაადგინეს.

მგლის თავი თანამედროვე მგელზე გაცილებით დიდია, ის ბეწვითაა დაფარული.

მგელს პლასტინაციას ჩაუტარებენ, რაც წყლისა და ცხიმის პლასტმასით შეცვლას გულისხმობს. პლასტინაცია თავს გახრწნისგან დაიცავს და ქსოვილებს სამეცნიერო მიზნებისთვის შემოინახავს.

წყარო : Reuters  

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
არქეოლოგიასაქართველო

ცუცხვათის მღვიმოვანში 50 000 წლის წინანდელ ნეანდერტალელთა სამოსახლო აღმოაჩინეს

1.53K views on

საქართველოს ეროვნული მუზეუმის საერთაშორისო არქეოლოგიური ექსპედიცია ტყიბულის მუნიციპალიტეტში მდებარე ცუცხვათის მღვიმოვანში მუშაობს.

საქართველოს ეროვნული მუზეუმის ინფორმაციით, ცუცხვათის ცამეტიარუსიანი მღვიმოვანის შესწავლა გასულ საუკუნეში საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის გეოგრაფიის ინსტიტუტის ინიციატივით დაიწყო. 1970-1971 და 1974-1975 წლებში საქართველოს ისტორიის სახელმწიფო მუზეუმი და პალეობიოლოგიის ინსტიტუტი აქ ერთობლივად აწარმოებდა არქეოლოგიურ გათხრებს. მღვიმოვანის ტერიტორიაზე მდებარე მღვიმეებში მიკვლეულ იქნა შუა პალეოლითის (ძველი ქვის ხანის შუა პერიოდი, დაახლ. 400 – 40 ათასი წლის წინ) ქვის იარაღები, ასევე, განამარხებული ცხოველების ძვლები. განსაკუთრებით აღსანიშნავია, მღვიმოვანის ტერიტორიაზე არსებულ ე.წ. „ბრინჯაოს მღვიმეში“ მოპოვებული ნეანდერტალელი ბავშვის საღეჭი კბილი, რომელიც ახალი კვლევების თანახმად დაახლ. 50 000 წლით თარიღდება.

ხანმოკლე ხასიათის საველე სამუშაოები ჩატარდა 1998-1999 და 2003-2004 წლებშიც, თუმცა, ფართომასშტაბიანი სამუშაოების მიუხედავად, მღვიმოვანის უდიდესი ნაწილი 2016 წლამდე შეუსწავლელი იყო.

2017 წლიდან საქართველოს ეროვნული მუზეუმის ცუცხვათის მღვიმოვანის შემსწავლელი საერთაშორისო არქეოლოგიური ექსპედიცია შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის მხარდაჭერით, პროექტის „ნეანდერტალელები სამხრეთ კავკასიაში“ ფარგლებში, აგრძელებს მულტიდისციპლინურ კვლევას. ფართომასშტაბიან სამუშაოებში მონაწილეობენ საქართველოს ეროვნული მუზეუმის პალეოანთროპოლოგები, პალეონტოლოგები, პალინოლოგები, ქვის ხანის არქეოლოგები და გეოლოგები. ქართველ მკვლევრებთნ ერთად, ფრანგი და ამერიკელი მეცნიერები და 50-მდე ქართველი სტუდენტი არიან ჩართულები.

ახალი არქეოლოგიური სამუშაოების შედეგად ცუცხვათის მღვიმოვანში ნეანდერტალელთა არსებობის კვალთან ერთად გამოვლინდა ძეგლისათვის სრულიად ახალი, უკვე ჰომო საპიენსისათვის (მოაზროვნე ადამიანი, ანუ ჩვენი, თანამედროვე ადამიანის სახეობა) დამახასიათებელი ზედაპალეოლითური (ქვის ხანის გვიანი პერიოდი – 80000-12000 წლის წინანდელი) ფენები. ასევე, „ბრინჯაოს მღვიმეში“ გაითხარა ქალკოლითური (სპილენძ-ქვის ხანა, მეტალურგიის საწყისები) ნამოსახლარი.

„ცუცხვათის მღვიმოვანის ხასიათი, თანამედროვე მეთოდების პროგრესი, საქართველოს ეროვნულ მუზეუმში დაცული მასალა და ამ ძეგლებზე არსებული ხელუხლებელი კულტურული ფენები უნიკალურ შესაძლებლობას იძლევა დეტალურად გამოვიკვლიოთ ნეანდერტალელები, მათი ქცევა და თანამედროვე ადამიანთან ურთიერთობა თუ ურთიერთკავშირის შესაძლებლობა. ასევე, ვეცდებით გავცეთ პასუხები ნეანდერტალელთა გადაშენების მიზეზებს“.-აღნიშნულია ეროვნული მუზეუმის განცხადებაში.

საქართველოს ეროვნული მუზეუმის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი ნიკოლოზ წიქარიძე ექსპედიციის სამეცნიერო ხელმძღვანელია

ცუცხვათის მღვიმე დაცულ ტერიტორიას წარმოადგენს და გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს დაცული ტერიტორიების სააგენტოს მმართველობაშია.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
არქეოლოგია

საფრანგეთში გიგანტური დინოზავრის ძვალი აღმოაჩინეს

1.04K views on

ფრანგმა პალეონტოლოგისტებმა  ტერიტორიაზე, სადაც არქეოლოგიური გათხრები მიმდინარეობს, გიგანტური დინოზავრის ძვალი აღმოაჩინეს.

მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ორმენტრიანი ბარძაყის ძვალიsauropod-ის სახელით ცნობილ მცენარეჭამია დინოზავრს ეკუთვნოდა. გრძელ კისრიანი და გრძელ კუდიანი დინოზავრის ეს სახეობა ფართოდ იყო გავრცელებული იურულპერიოდში, დაახლოებით 140 მილიონი წლის წინ.

„ეს ცხოველები დაახლოებით 40-50 ტონას იწონიდნენ,“ განაცხადა პარიზის ეროვნული  მუზეუმის პალეონთოლოგისტმა რონან ალანმა.

მისი ინფორმაციით, არქეოლოგებმა 2010 წლიდან დღემდე ქალაქ კონიაკთან ახლოს 40 სხვადასხვა სახეობის 7,500-ზე მეტინამარხი აღმოაჩინეს, რაც ევროპაში ერთ-ერთ უდიდეს აღმოჩენად ითვლება. 

Reuters

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორიაკულტურა

აწყურის ტაძრის რეაბილიტაციისას მე-11 საუკუნის კანკელი აღმოაჩინეს

1.16K views on

აწყურის საკათედრო ტაძრის რეაბილიტაციის მიმდინარეობისას მის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში კანკელის ფრაგმენტი აღმოაჩინეს. წინსაწარი სამეცნიერო შეფასებით, ღვთისმშობლის მიძინების სცენის ამსახველი ფრაგმენტი განვითარებული შუასაუკუნეების ხანისაა და ამ დრომდე შემორჩენილი არქიტექტურული ნაგებობის თანადროულია. ინფორმაციას კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტო ავრცელებს. 

ამავე დასკვნის მიხედვით, კანკელი მე-11 საუკუნისაა. ის თეძამის ტუფშია ნაკვეთი და ძალიან ჰგავს ამ პერიოდისთვის დამახასიათებელი კანკელების სტილისტურ ჯგუფს, რომელიც სვეტიცხოვლის, ალავერდის, შიო-მღვიმის, სამთავროსა და საფარას მონასტრების კანკელებითაა წარმოდგენილი.

ფრაგმენტს სააგენტოს სპეციალისტები უახლოეს დღეებში ადგილზე შეისწავლიან. სავარაუდოდ, სწორედ ახლადგამოვლენილი ობიექტის ნიმუში დაედება საფუძვლად აწყურის საკათედრო ტაძრის ახალი კანკელის დამზადების პროცესს. 

ამასთან, სააგენტოში აცხადებენ, რომ საპროექტო ცვლილების გამო აწყურის ტაძრის რეაბილიტაციის ვადა 2 წლით გადაიწევს და ის 2024 წელს დასრულდება.

აწყურის ღვთისმშობლის სახელობის ტაძრის რესტავრაცია ფონდი “ქართუ”-ს და კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს თანამშრომლობით 2016 წელს დაიწყო. ფონდი სარეაბილიტაციო სამუშაოებისთვის 12,5 მილიონ ლარზე მეტს გაიღებს. აღდგენილ ტაძარზე ქვის უძველესი არქიტექტურული დეტალები მაქსიმალურად შენარჩუნდება.

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორია

პალეოლითის ხანაში ადამიანის ძალადობრივი ქცევის მტკიცებულება იპოვეს

1.21K views on

მეცნიერების საერთაშორისო ჯგუფმა შეისწავლა პალეოლითის ხანის ადამიანის თავის ქალა, რომელიც ცნობილია როგორც Cioclovina calvaria. შედეგად მათ დაასკვნეს, რომ ის ძალადობრივი სიკვდილით დაიღუპა. კვლევის შესახებ ინფორმაცია EurekAlert!-ში გამოქვეყნდა. 

მეცნიერებმა გააანალიზეს 33 ათასი წლის წინანდელი ადამიანის თავის ქალა, რომელიც სამხრეთ ტრანსილვანიაში იპოვეს. ქალაზე მარჯვენა მხარს მოტეხილობა ფიქსირდება. სპეციალისტებმა რამდენიმე ექსპერიმენტი ჩაატარეს, რათა ტრავმის წარმოშობა დაედგინათ. გაირკვა, რომ სიკვდილის დადგომამდე კაცმა ორი სახის ტრავმა მიიღო, როგორც ჩანს მას ბიტას მსგავსი საგნით რამდენჯერმე ძლიერად დაარტყეს. სპეციალისტები ასევე ამბობენ, რომ სიკვდილის მიზეზი ასევე შეიძლებოდა ყოფილიყო სხეულის სხვადასხვა ნაწილის დაზიანებაც, თუმცა მეცნიერებს მხოლოდ თავის ქალის შესწავლის შესაძლებლობა ჰქონდათ. 

საბოლოოდ, მეცნიერების დასკვნით, შედეგებით დგინდება, რომ ზედა პალეოლითის ხანა კულტურული და ტექნოლოგიური სირთულეების პერიოდი იყო: “ჩვენი კვლევა აჩვენებს, რომ ძალადობრივი ინტერპერსონალური ქცევა და მკვლელობა ადრეული თანამედროვე ევროპელების ქცევითი მოდელის შემადგენელი ნაწილია.

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორიაკულტურა

ტუტანხამონის ბიუსტი აუქციონზე $6 მილიონად გაიყიდა

813 views on

ეგვიპტის ფარაონის ტუტანხამონის ბიუსტი Christie’s-ის აუქციონზე თითქმის 6 მილიონ დოლარად გაიყიდა. ინფორმაციას ამის შესახებ BBC ავრცელებს.

ოფიციალური კაირო აუქციონის გაუქმებას ითხოვდა, ვინაიდან, მათი მტკიცებით, რელიკვია ეგვიპტიდან 1970-იან წლებში მოიპარეს.

Christie’s-ის ხელმძღვანელობის მტკიცებით, ეგვიპტეს არ გამოუთქვამს არანაირი პრეტენზიები ბიუსტთან დაკავშირებით წარსულში, როდესაც 2016 წელს ის 3 მილიონ გირვანქად გაიყიდა.

Christie’s-მა ასევე ბოლო 50 წლის განმავლობაში რელიკვიის მფლობელთა ვინაობა გამოაქვეყნა და აღნიშნა, რომ ტუტანხამონის ბიუსტის წარმომავლობა გამოძიების საგანი არასდროს გამხდარა.

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორიაკულტურა

უძველესი ფილისტიმელები შესაძლოა ევროპელები იყვნენ

2.73K views on

ახალი კვლევის თანახმად, უძველესი ფილისტიმელები, რომლებიც ბიბლიაში არაერთხელ არიან მოხსენიებულები და რომელთა წარმომავლობას ათწლეულების განმავლობაში განსჯის საგანია მეცნიერთა შორის, ახლო აღმოსავლეთში სამხრეთ ევროპიდან დაახლოებით 3000 წლის წინათ ჩავიდნენ.

აღნიშნული დასკვნა მეცნიერებმა 2016 წელს ისრაელში აღმოჩენილ ჩონჩხებზე ჩატარებული დნმ-ის კვლევის საფუძველზე გააკეთეს.

ფილისტიმელები-ბიბლიური ქანაანის ყველაზე იდუმალი ხალხია, რომლებიც ძირეულად განსხვავდებოდნენ ამ რეგიონის სემიტური მოსახლეობისაგან. ბიბლიაში ნათქვამია, რომ ეს ხალხი კუნძულ კაფტორზე ( თანამედროვე ივრითიდან-”კრეტა”) გაჩნდა.  თუმცა არქეოლოგიური წყაროებით ეს დამტკიცებული არაა. “ზღვის ხალხების” ერთ-ერთმა ტომმა, ფელესეტებმა ანუ ფილისტიმელებმა ქანაანის ოთხი ქალაქი: ასკალონი (აშკალონი), აშდოდი, გათი და ღაზა დაიპყრეს და მათ მიმდებარე ტერიტორიებზე დასახლდნენ. აქ დაარსეს მათ ქალაქი ეკრონიც. ფილისტიმელების დასახლებამ ამ ტერიტორიაზე დიდი გავლენა მოახდინა შემდეგ განვითარებულ მოვლენებზე და მნიშვნელოვანი კვალი დაამჩნია პალესტინის ხალხების ისტორიას.

ზემოთაღნიშნული დნმ-ის კვლევის ჩატარებამდე უცნობი იყო, თუ საიდან მოდიოდა ფილისტიმელების კვალი მანამ, სანამ ისინი თანამედროვე სამხრეთ ისრაელისა და ღაზას ტერიტორიაზე დასახლდებოდნენ.

“ჩვენმა კვლევამ პირველად აჩვენა, რომ ფილისტიმელები ამ რეგიონში ძვ.წ.აღ-ის მე -12 საუკუნეში გადავიდნენ”, განაცხადა დანიელ მასტერმა, რომელიც ლეონ ლევის აშკელონის ექსპედიციის დირექტორი გახლავთ. აშკელონი არის სანაპირო ქალაქი, სადაც ფილისტიმელთა პირველი სასაფლაო აღმოაჩინეს.

აშკელონის ექსპედიციის კვლევა დნმ-ის ტესტირებას ეფუძნება. გუნდმა გერმანიის მაქს პლანკის მეცნიერებისა და ადამიანის ისტორიის ინსტიტუტში ჩონჩხის 100 ნიმუში გაგზავნა, სადაც ათი ადამიანის ჩონჩხში დნმ-ი იქნა აღმოჩენილი და შესწავლილი.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ ჯერ-ჯერობით უცნობია, სად ცხოვრობდნენ ფილისტიმელები მანამდე. დნმ-ის კვლევის საფუძველზე კი დანამდვილებით შეიძლება ითქვას, რომ მათი მიგრაცია  ახლო აღმოსავლეთში დაახლოებით 300 წლის წინ სამხრეთ ევროპიდან განხორციელდა.

Reuters 

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორიაკულტურასაქართველო

ქოჩალოს ეკლესიაში მე-10 საუკუნის ქართული წარწერა აღმოაჩინეს

9.31K views on

2 დღის წინ, ლაგოდეხის დაცულ ტერიტორიაზე, ქოჩალოს ეკლესიის გაწმენდითი სამუშაოების შედეგად უმნიშვნელოვანესი ქართული წარწერა იპოვეს.

ასომთავრული ტექსტი X საუკუნის ბოლოსაა შესრულებული და ეკლესიისთვის მიწების შეწირვის შესახებ ჰყვება. წარწერაში ჰერეთის მეფე ადარნასე და დედოფალი დინარია მოხსენიებული. დღემდე მხოლოდ ნარატიული წყაროებით ცნობილი მეფე-დედოფალის მოხსენიების გარდა, უნიკალური აღმოჩენის განსაკუთრებულ მნიშვნელობას წარწერაში აღნიშნული საქართველოს ისტორიისთვის ამ დრომდე უცნობი რამდენიმე მმართველის სახელი და ისტორიული ჰერეთის უცნობი ტოპონიმი განსაზღვრავს.

ახლადგამოვლენილი ეპიგრაფიული ნიმუში საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს კვლევის სამსახურის ხელმძღვანელმა გიორგი გაგოშიძემ შეისწავლა. წარწერის სრულყოფილი პალეოგრაფიული შესწავლა სააგენტოში მომდევნო კვირაში გაგრძელდება და ანგარიშის სახით გამოქვეყნდება.

საეკლესიო წარწერის სამეცნიერო კვლევის მიზნით სააგენტოს სპეციალისტების ჯგუფი ლაგოდეხს უახლოეს დღეებში კიდევ ეწვევა, სადაც ეროვნული კატეგორიის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლზე წინასარეაბილიტაციო მოსამზადებელი ეტაპის გაწმენდით პროცესს ფონდი „ლაგოდეხის ქომაგი“ ადგილობრივი მცხოვრებლების შემოწირულობებისა და მოხალისეთა ენთუზიაზმის საფუძველზე ახორციელებს.

სამუშაოები კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს ნებართვისა და ზედამხედველობის ქვეშ, არქეოლოგ – დავით ყვავაძის ხელმძღვანელობით მიმდინარეობს.

ქოჩალოს ეკლესია VI-VII საუკუნეებს განეკუთვნება და ორნავიან არქიტექტურულ ნაგებობას წარმოადგენს. ახლადგამოვლენილი წარწერის მიხედვით, მე – 10 საუკუნის ბოლოსთვის ის მონასტერი უნდა ყოფილიყო. 1614-1617 წწ. კახეთში სპარსეთის შაჰის – აბას I ლაშქრობების შემდეგ ლაგოდეხი გაუდაბურდა, რამაც ისტორიული მეხსიერების გაქრობაც განაპირობა.

სავარაუდოდ, ქოჩალოს ეკლესია ამ პერიოდიდანაა განადგურებული და უმოქმედო. ეროვნული მნიშვნელობის უძრავი ძეგლის კატეგორია ეკლესიას 2006 წლიდან აქვს მინიჭებული. 

სრულად ნახვა
არქეოლოგია

ციმბირში 40.000 წლის წინ მცხოვრები მგლის გაყინული თავი იპოვეს

1.25K views on

Guardian-ის ცნობით, ციმბირში 40.000 წლის წინ მცხოვრები მგლის თავი იპოვეს. ცივი კლიმატური პირობების გამო მგლის ბეწვი, კბილები, ტვინი და სახის ქსოვილები შენარჩუნებულია. 

როგორც მკვლევრებმა დაადგინეს, მგლის თავი 40 სმ სიგრძისაა და თანამედროვე მგლის ზომებისგან განსხვავდება. აღნიშნული აღმოჩენა სპეციალისტებს საშუალებას მისცემს შეისწავლონ, როგორ განვითარდა მგელი დროთა განმავლობაში.

Siberian Times-ის ინფორმაციით, მგლის თავი ადგილობრივმა პაველ იეფიმოვმა გასულ ზაფხულს იაკუტის რეგიონთან ახლოს იპოვა.

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაგეოგრაფიადედამიწაისტორია

ჩრდილოეთის ზღვაში სავარაუდოდ ქვის ხანის პერიოდის სამყარო იპოვეს

2.06K views on

დიდ ბრიტანეთში, ბრედფორდის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა ჩრდილოეთის ზღვაში ჩაძირული უძველესი ლანდშაფტი, გაქვავებული ტყის კვალი იპოვეს, რომელიც შესაძლოა ადრეულ მონადირე-შემგროვებელთა ნაშთებს ინახავდეს. ამის შესახებ ინფორმაცია Live Science-ში გამოქვეყნდა.

მკვლევრებმა 11-დღიანი ექსპედიციის ფარგლებში სინჯები აიღეს. ჩაძირული ლანდშაფტის ასაკი 10 ათას წელს აღწევს და რამდენიმე ათას კვადრატულ კილომეტრს მოიცავს. 

ნიმუშების პირველადი მონაცემების მიხედვით, ზღვის ფსკერზე არის შეკუმშული ტორფის ფენა. ეს მიუთითებს იმაზე, რომ იქ წარსულში ადამიანისთვის საცხოვრებლად შესაფერისი წყლები იყო. მეცნიერებს სჯერათ, რომ უახლოეს მომავალში ამ ადგილზე ადამიანის კვალსაც მიაგნებენ. 

სრულად ნახვა
1 … 11 12 13 14 15 … 19
Page 13 of 19