ისტორია

1921 წლის თებერვალში წითელი არმიის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ანექსიის შემდეგ, ძალიან ბევრ ქართველს მოუწია ქვეყნის დატოვება.

ბევრმა მათგანმა თავი საფრანგეთს შეაფარა. ელეგანტურობით, დახვეწილი სიტილითა და გემოვნებით გამორჩეული ქართველი არისტოკრატი ქალების ნაწილმა ემიგრაციაში მოდელობა გადაწყვიტა. რამდენიმე მათგანი კოკო შანელის სახე გახდა. მაშინ მოდელებს მანეკენებს უწოდებდნენ. სამწუხაროდ, ისევ ბევრისთვის უცნობია, თუ რამხელა წვლილი აქვს ქართველების ჩართულობას კოკო შანელის წარმატებაში. ამიტომ დღეს ამ საინტერესო ფაქტების შესახებ გვსურს, გიამბოთ და ისიც შეგახსენოთ, რომ ფრანგ ქალბატონს საკმაოდ მჭიდრო ურთიერთობა ჰქონდა ემიგრაციაში გადახვეწილ ქართველებთან.

მერი შერვაშიძე

მერი შერვაშიძე სწორედ ამ ქალთა რიცხვს მიეკუთვნებოდა. ის უდავოდ იყო მე-19 მე-20 საუკუნეების ქართული სილამაზის ელჩი მსოფლიოში. მერი იყო ქალი, რომელიც „შანელის“ მოდის სახლის მოდელად მუშაობდა; ქალი, რომელმაც 1921 წელს მსოფლიო სილამაზის კონკურსში გაიმარჯვა; რომელიც რუსმა მხატვარმა, საველი სორინიმ თავის ყველაზე პოპულარულ ნამუშევარში აღბეჭდა. ქალი, რომელმაც, როგორც ამბობენ, გალაკტიონს ლექსების მთელი ციკლი შეაქმნევინა. როგორც ცნობილია, ტრენდად ქცეული შანელის მარგალიტის მძივი, რომელიც დღემდე არ კარგავს აქტუალურობას, პირველად პოდიუმზე სწორედ მერი შერვაშიძემ გამოიტანა.

ანა ჭავჭავაძე

ალექსანდრე ჭავჭავაძის შვილთაშვილი ანა ჭავჭავაძე შანელის სახლის სამოსით პარიზის მაღალი საზოგადოების შეხვედრებს ესწრებოდა. მოდელი ამ ფორმით უკეთებდა რეკლამას მოდის სახლს.

მელიტა ჩოლოყაშვილი

კოკო შანელის მუზა იყო მელიტა ჩოლოყაშვილიც, რომისთვისაც მოდელობა შემოსავლის წყარო იყო. არისტოკრატული გარეგნობის ქალბატონს ხშირად იწვევდნენ ჩვენებებზე. როდესაც მელიტა ჩოლოყაშვილმა სამოდელო კარიერა დაასრულა, პოდიუმზე მისმა ქალიშვილმა ლილია ზელენსკაიამ შეცვალა.

ლილია ზელენსკაია

ის შანელის გარდა სხვა ცნობილ სამოდელო სახლებთანაც თანამშრომლობდა. მათ შორის ცნობილ ფრანგ კუტურიე ლიუსიენ ლელონგისთან. ლილიას ფოტოები 1930-იანი წლების ჟურნალ VOGUE-ის ფურცლებზეც მოხვდა. შანელის სახლის მოდელი იყო რიმა ერისთავიც. პარიზული საზოგადოება მას Princesse Rimma Eristoff-ად იცნობდა. ის საფრანგეტში მერი შერვაშიძემ ჩაიყვანა. მომხიბვლელი გარეგნობით, დახვეწილი გემოვნებითა და საოცარი მუსიკალური ნიჭით გამოირჩეოდა. ლამაზი გარეგნობის და არისტოკრატული წარმომავლობის გამო, მასთან თანამშრომლობდნენ პარიზის თითქმის ყველა ცნობილი და წამყვანი სამოდელო სახლები, რომლებიც გადასცემდნენ საკუთრებაში მათ მიერ შექმნილ ახალ სამოსს, რათა რიმას ჩაეცვა და გამოეჩინა, მაღალ საზოგადოებაში. დღეს ჩვენს დროში ეს იგივეა, რაც „ინფლუენსერი“. გარდა მოდელებისა, შანელთან სხვა ქართველებიც თანამშრომლობდნენ.

რიმა ერისთავი

კომპანია „შანელის“ დაუვიწყარი ლოგო, რომელიც პირველად საზოგადოებამ პარიზში 1925 წელს იხილა, ვანო ქუთათელაძეს შეუქმნია რომელიც მისი ახლო მეგობარი გახლდათ. ამბობენ, რომ შანელს ძალიან სჯეროდა სიმბოლოების. ამიტომ არსებობს მოსაზრება, რომ ლოგოზე ერთმანეთში „ჩაწნული“ ორი შებრუნებული ნალია გამოსახული, რაც იღბლის ნიშნად მიიჩნევა. ფაქტია, ქართველი მათემატიკოსის მიერ შექმნილი ლოგო ერთი საუკუნის შემდეგაც დახვეწილობისა და სტილის სიმბოლოდ ითვლება მთელს მსოფლიოში.

ავტორი : თათა ჩიკვილაძე

წყარო : beaumonde.ge

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სა­მარ­თლის ის­ტო­რი­ა­ში მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ად­გი­ლი უკა­ვია დას­ჯის კონ­კრე­ტულ სა­შუ­ა­ლე­ბებს – სას­ჯე­ლებს. ეს უძ­ვე­ლე­სი დრო­ი­დან გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი სა­მარ­თლებ­რი­ვი ბერ­კე­ტია, რო­მელ­საც სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში მი­მარ­თავ­დნენ დამ­ნა­შა­ვის პა­სუ­ხის­გე­ბა­ში მი­სა­ცე­მად. სას­ჯე­ლი დღემ­დე რჩე­ბა ბო­როტ­მოქ­მე­დის დას­ჯის ყვე­ლა­ზე გავ­რცე­ლე­ბულ სა­შუ­ა­ლე­ბად.

ძველ ქარ­თულ სა­მარ­თალ­ში სას­ჯე­ლის რამ­დე­ნი­მე სა­ხის გა­მო­ყო­ფა შე­იძ­ლე­ბა. მათ შო­რის არის კერ­ძო, სა­ე­რო (სა­ჯა­რო) და სა­ეკ­ლე­სიო სას­ჯე­ლე­ბი. კერ­ძო და სა­ეკ­ლე­სიო სას­ჯე­ლე­ბის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, შუა სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის სა­ქარ­თვე­ლო­ში სა­ჯა­რო (სა­ე­რო) სას­ჯე­ლე­ბი ფარ­თოდ, მთე­ლი ქვეყ­ნის მას­შტა­ბით, შე­და­რე­ბით გვი­ან დამ­კვიდ­რდა. ფე­ო­და­ლურ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში დიდი დრო სჭირ­დე­ბო­და სა­ხელ­მწი­ფოს მიერ დამ­ნა­შა­ვე­თა დას­ჯი­სა და გა­სა­მარ­თლე­ბის საქ­მის ხელ­ში აღე­ბას, ვი­ნა­ი­დან ეს პრე­რო­გა­ტი­ვა ფე­ო­და­ლე­ბის მიერ იყო უზურ­პი­რე­ბუ­ლი. კონ­კრე­ტულ მა­მულ­ში კერ­ძო ფე­ო­და­ლი წყვეტ­და თა­ვი­სი ქვე­შევ­რდო­მე­ბის დას­ჯა­სა და შე­წყა­ლე­ბას. ამას, პი­რო­ბი­თად, კერ­ძო სა­მარ­თალს უწო­დე­ბენ. როცა სას­ჯე­ლი კერ­ძო პი­რის მიერ არის ინი­ცი­რე­ბუ­ლი, შე­სა­ბა­მი­სად, სას­ჯე­ლი კვა­ლი­ფი­ცირ­დე­ბა, რო­გორც “კერ­ძო სას­ჯე­ლი”. სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მიერ ქვეყ­ნის ცენ­ტრა­ლი­ზა­ცი­ამ ამ­გვა­რი პრაქ­ტი­კა შე­ამ­ცი­რა, ხოლო სა­ხელ­მწი­ფოს მეტი სა­შუ­ა­ლე­ბა მი­ე­ცა, მთე­ლი ქვეყ­ნის მას­შტა­ბით თა­ვად გა­ნე­ხორ­ცი­ე­ლე­ბი­ნა სა­დამ­სჯე­ლო ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი. სწო­რედ სა­ქარ­თვე­ლოს ცენ­ტრა­ლუ­რი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მიერ ინი­ცი­რე­ბუ­ლი სა­ე­რო ანუ სა­ჯა­რო სას­ჯე­ლე­ბი წარ­მო­ად­გენს ჩვენს მთა­ვარ გან­სა­ხილ­ველ თე­მას.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში სას­ჯე­ლი მრა­ვა­ლი სა­ხის იყო. სას­ჯე­ლე­ბის ნა­წი­ლი გუ­ლის­ხმობ­და დამ­ნა­შა­ვის­თვის რამე ტან­ჯვის მი­ყე­ნე­ბას, მის ცე­მას, სხე­უ­ლის რო­მე­ლი­მე ნა­წი­ლის მოკ­ვე­თას, და­სა­ხიჩ­რე­ბა­სა და და­ზი­ა­ნე­ბას. ყვე­ლა­ფე­რი ეს სა­თა­ნა­დოდ აი­სა­ხა სას­ჯე­ლის ცნე­ბის გა­მომ­ხატ­ველ სი­ტყვებ­ში – “ტან­ჯვა”, “სა­ტან­ჯვე­ლი”, “პა­ტი­ჟი” და ა.შ.

შუა სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში სა­ქარ­თვე­ლო­ში დას­ჯის პო­ლი­ტი­კის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა მთელ რიგ ფაქ­ტო­რებ­ზე იყო და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. – ივა­ნე ჯა­ვა­ხიშ­ვილს აღ­ნიშ­ნუ­ლი აქვს, რომ ძველ ქარ­თულ მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბას გან­სა­ზღვრუ­ლი სას­ჯელ­თა სის­ტე­მა ჰქონ­და. იგი წერს: “სას­ჯელ­თა ერთი ჯგუ­ფი ქო­ნებ­რი­ვი თვი­სე­ბი­სა იყო, მე­ო­რე ჯგუ­ფი დამ­ნა­შა­ვის თა­ვი­სუფ­ლე­ბის აღ­კვე­თი­სათ­ვის იყო გან­კუთ­ვნი­ლი, მე­სა­მე გვე­მი­თი იყო, მე­ო­თხე გა­პა­ტი­ჟე­ბა და მე­ხუ­თე კი დამ­ნა­შა­ვის სი­ცო­ცხლის მოს­პო­ბა”.

ქარ­თუ­ლი სა­მარ­თლის ცნო­ბილ ძეგლს, ბე­ქა­სა და აღ­ბუ­ღას სა­მარ­თლის წიგნს დარ­თუ­ლი აქვს ე.წ. ბაგ­რატ კუ­რა­პა­ლა­ტის სა­მარ­თა­ლი, უფრო სწო­რად, სა­მარ­თლის წიგ­ნის ფრაგ­მენ­ტი, რო­მე­ლიც 61 მუხ­ლის­გან შედ­გე­ბა (99-160). მას­ში მოყ­ვა­ნი­ლია შემ­დე­გი სა­ხის და­ნა­შა­უ­ლი: მკვლე­ლო­ბა (117, 135, 150, 159, 160); სხე­უ­ლის და­ზი­ა­ნე­ბა (106-109); ცი­ლის­წა­მე­ბა, სქე­სობ­რი­ვი და­ნა­შა­უ­ლი, ქა­ლის მო­ტა­ცე­ბა, ცო­ლის დაგ­დე­ბა, გა­ძარ­ცვა, ქურ­დო­ბა, ღა­ლა­ტი, თვით­ნე­ბო­ბა და სხვა.

სა­მარ­თლის წიგ­ნის ფრაგ­მენ­ტში ვკი­თხუ­ლობთ, რომ თუ ვინ­მე დი­დე­ბულ­თა­გა­ნი ეპის­კო­პოსს სი­ტყვი­ერ შე­უ­რა­ცხყო­ფას მი­ა­ყე­ნებ­და, დამ­ნა­შა­ვე დი­დე­ბუ­ლი და­ის­ჯე­ბო­და ორ­მო­ცი ათა­სი თეთ­რის გა­დახ­დით და “დი­დად შე­ხუ­ე­წით”.

“დი­დად შე­ხუ­ე­წა” აქ და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი სა­ჯა­რო, სა­ხელ­მწი­ფო სას­ჯე­ლია, რო­მე­ლიც თან სდევს კერ­ძო სას­ჯელს, სის­ხლის და­ურ­ვე­ბას. შეხ­ვეწ­ნა იხ­სე­ნი­ე­ბა, რო­გორც სას­ჯე­ლის სა­ხე­ო­ბა რამ­დე­ნი­მე მუხ­ლში (106, 107, 108).

“თუ ეპის­კო­პოზ­სა დი­დე­ბულ­მან აგი­ნოს, ორ­მო­ცი ათა­სი თეთ­რი და­უ­ურ­ვოს და დი­დად შე­ხუ­ე­წით” (106).

“თუ ეპის­კო­პოზ­სა აზ­ნა­ურ­მან აგი­ნოს, დი­დი­თა შე­ხუ­ე­წი­თა ოცი ათა­სი თეთ­რი და­ა­ურ­ვოს” (107).

“თუ აზ­ნა­ურ­მან ანუ დი­დე­ბულ­მან მღვდელ­სა აგი­ნოს, ანუ უქუ­ე­მო­ეს­მან, მე­სა­მე­დი სის­ხლი­საი და­უ­ურ­ვოს და დი­დად შე­ე­ხუ­ე­წოს” (108).

ნა­თე­ლია, რომ სა­სუ­ლი­ე­რო პირ­თა პა­ტივ­სა და ღირ­სე­ბას ქარ­თვე­ლი კა­ნონ­მდე­ბე­ლი დიდ მნიშ­ვნე­ლო­ბას ანი­ჭებ­და. სის­ხლის სა­მარ­თლებ­რივ ჯა­რი­მას­თან ერ­თად, დამ­ნა­შა­ვეს ბო­დი­შის მოხ­დაც ეკის­რე­ბო­და. სწო­რედ და­ნა­შა­უ­ლის მო­ნა­ნი­ე­ბი­სა და ბო­დი­შის მოხ­დის ეს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი სა­ხე­ო­ბა იყო “შეხ­ვე­წა”.

რაც შე­ე­ხე­ბა “დი­დად შეხ­ვე­წას”, ეს უნდა ყო­ფი­ლი­ყო ბო­დი­შის მოხ­დის გან­სა­კუთ­რე­ბით მძი­მე ფორ­მა, რად­გან მას კა­ნონ­მდე­ბე­ლი სხვა­ნა­ი­რად არ მო­იხ­სე­ნი­ებ­და. “შეხ­ვე­წა”, “შეხ­ვე­წი­ლო­ბა” ქარ­თუ­ლი ფე­ო­და­ლუ­რი ყო­ფის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი მოვ­ლე­ნა იყო, სწო­რედ აქე­დან არის წარ­მო­შო­ბი­ლი “შეხ­ვე­წი­ლი”. ეს უკა­ნას­კნე­ლი კი ნიშ­ნავს იმ პირს, რო­მელ­მაც მო­ი­ნა­ნია, ბო­დი­ში მო­ი­ხა­და და შე­ე­ვედ­რა. კა­ნონ­მდე­ბე­ლი აგ­რეთ­ვე სა­უბ­რობს “უსა­მარ­თლოდ გი­ნე­ბა­ზე”. ასე­თი და­ნა­შა­უ­ლის­თვის პირი ის­ჯე­ბო­და 10 ათა­სი თეთ­რის გა­დახ­დით (127).

ცალ­კე აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია “დი­ა­ცის გი­ნე­ბა”. ამ შემ­თხვე­ვა­ში სას­ჯე­ლი მკაც­რი იყო და­წე­სე­ბუ­ლი. მხედ­ვე­ლო­ბა­ში მი­ი­ღე­ბო­და შე­უ­რა­ცხყო­ფი­ლი და შე­უ­რა­ცხმყო­ფე­ლი მხა­რე­ე­ბის წო­დებ­რი­ვი მდგო­მა­რე­ო­ბა (“სა­პა­ტი­ო­ბა”) (130).

ბაგ­რატ კუ­რა­პა­ლა­ტის სა­მარ­თლის წიგნ­ში ასე­ვე ვკი­თხუ­ლობთ: “მე­კობ­რი­სა და ზედა დამ­სხმე­ლის სის­ხლი არ არის” (138). ე.ი. მე­კობ­რი­სა და “ზედა დამ­სხმე­ლის” მოკ­ვლის­თვის მკვლე­ლი პა­სუხს არ აგებ­და. გა­აგ­რძე­ლეთ კი­თხვა

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”