1945 წლის 16 ივლისს დილით, შეერთებული შტატების არმიამ მსოფლიოში პირველი ატომური ბომბის გამოსცადა.
ენერგიის გამოყოფამ, რომელიც 21 კილოტონა ტროტილის ექვივალენტურია, ააორთქლა 30 მეტრიანი საცდელი კოშკი და რამდენიმე კილომეტრის სიგრძის სპილენძის მავთულები, რომლებიც საცდელ კოშკს ჩამწერ მოწყობილობასთან აკავშირებდა. მიღებულმა ცეცხლოვანმა სფერომ კოშკი და სპილენძი შეაერთა ასფალტთან და უდაბნოს ქვიშასთან და ახალ მინერალად, სახელად ტრინიტიტად ჩამოყალიბდა.
ათწლეულების შემდეგ, მეცნიერებმა აღმოაჩინეს საიდუმლო, რომელიც იმალება ამ ტრინიტიტის ნაჭერში – მატერიის იშვიათი ფორმა, რომელიც ცნობილია როგორც კვაზიკრისტალები, რომელიც ოდესღაც წარმოუდგენელი ეგონათ.
“კვაზიკრისტალები იქმნება ექსტრემალურ გარემოში, რომელიც იშვიათად არსებობს დედამიწაზე, მათ ჩამოსაყალიბებლად საჭიროა ტრავმული მოვლენა ექსტრემალური შოკით, ტემპერატურით და წნევით“,- განმარტა ლოს-ალამოსის ეროვნული ლაბორატორიის გეოფიზიკოსმა, ტერი უოლასმა.
კრისტალების უმეტესობა, სუფრის მარილიდან დაწყებული ბრილიანტებით დამთავრებული, ერთსა და იმავე წესს ემორჩილება: მათი ატომები განლაგებულია ბადის სტრუქტურაში, რომელიც მეორდება სამგანზომილებიან სივრცეში. კვაზიკრისტალები არღვევენ ამ წესს – ნიმუში, რომელშიც მათი ატომებია განლაგებული, არ მეორდება.
იცოდნენ რა, რომ კვაზიკრისტალების წარმოებისთვის ექსტრემალური პირობებია საჭირო, მეცნიერთა ჯგუფმა იტალიაში, ფლორენციის უნივერსიტეტის გეოლოგ ლუკა ბინდის ხელმძღვანელობით, გადაწყვიტა უფრო დეტალურად შეესწავლა ტრინიტიტი, მაგრამ არა მწვანე მასალა, არამედ ბევრად უფრო იშვიათი ფორმა – წითელი ტრინიტიტი, რომელსაც ეს ფერი აორთქლებული სპილენძის მავთულის შეფერილობის გამო აქვს.
სკანირების ელექტრონული მიკროსკოპიისა და რენტგენის დიფრაქციის გამოყენებით, მათ გააანალიზეს წითელი ტრინიტიტის ექვსი მცირე ნიმუში.
“ეს კვაზიკრისტალი ბრწყინვალეა თავისი სირთულით – მაგრამ ჯერ ვერავინ იტყვის, რატომ ჩამოყალიბდა იგი ამ გზით, თუმცა, ოდესმე, მეცნიერები ან ინჟინერები გაარკვევენ ამას და გვექნება მისი შექმნის თერმოდინამიკური ახსნა. შემდეგ, იმედი გვაქვს, შევძლებთ ამ ცოდნის გამოყენებას ბირთვული აფეთქებების უკეთ ასახსნელად, რაც, საბოლოო ჯამში, მიგვიყვანს უფრო სრულ სურათამდე, თუ რას წარმოადგენს ბირთვული ტესტი”, – აცხადებენ კვლევის ავტორები.
მათივე თქმით, კვლევა ხელს შეუწყობს უკანონო ბირთვული ტესტების ამოცნობას, ბირთვული შეიარაღების გავრცელების შეზღუდვის მიზნით.
”სხვა ქვეყნების ბირთვულ იარაღში გარკვევა მოითხოვს, გვქონდეს მკაფიო გაგება მათი ბირთვული ტესტების პროგრამების შესახებ”, – აცხადებენ მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის შრომებში (PNAS) გამოქვეყნებული კვლევის ავტორები.
წყარო : sciencealert.com
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა
გრიგოლი (გიგო) დაიბადა 1883 წელს ამბროლაურის რაიონის სოფელ თხმორში, გლეხ დავით კობახიძის ოჯახში. დაწყებითი განათლება სოფლის მღვდელთან მიიღო. 10 წლისა შინიდან გაიპარა, ბორჯომში ჩავიდა, სადაც მინის ქარხანაში მისი უფროსი ძმა ლევანი (ლეონტი) მუშაობდა. იქ 4 წელი დაყო. გარჯითა და შრომისმოყვარეობით მალე მოიპოვა ავტორიტეტი. დაეუფლა ყველა ტექნოლოგიას, რაც ქარხანაში იყო. გამომგონებლობის ნიჭიც აღმოაჩნდა – შეიმუშავა პროდუქციის გაზრდის მეთოდი. ქარხნის გამგებელმა, გერმანელმა შუმანმა ბიჭი ბორჯომის მეპატრონეს, დიდ მთავარ მიხეილსა და მის მეგობარ კონსტანტინე მუხრან-ბატონს წარუდგინა. ქებითა და ფულადი ჯილდოთი წახალისებული გიგო ჯერ თბილისის, 1902 წელს ოდესის, 1903 წელს – კრასნოდარის გუბერნიაში, დომბასის სამრეწველო ცენტრ კონსტანტინოვკის მინის ქარხანაში ჩავიდა. იქ გაიცნო და დაქორწინდა დაშა ნოდვიკოვაზე.
გრიგოლ კობახიძე საქართველოს დამოუკიდებლობას აღტაცებით შეეგება. სამშობლოში დაბრუნება და ქვეყნის სამსახურში ჩადგომა სურდა, მაგრამ 1919-21 წლებში მისი ბიზნესი ჯერ კიდევ ფეხს იდგამდა. ოკუპაციის შემდეგაც ცდილობდა სამშობლოს დახმარებას. “ნეპი” (“ახალი ეკონომიკური პოლიტიკა”, რომელიც სსრკ-ში გამოცხადდა 20-იან წლებში) ხელს უწყობდა უცხოურ კონცესიებს, ამიტომ ხელისუფლებას მინის დიდი ქარხნის მშენებლობა შესთავაზა. მოსთხოვეს კაპიტალის ჩადება, მაგრამ გრიგოლი არ დათანხმდა, – მას თვითონვე სურდა მშენებლობისათვის ეხელმძღვანელა, რადგან ფულს ვერ ანდობდა ბოლშევიკებს.
1929 წელს დაიწყო თავისი მასშტაბებითა და ხანგრძლივობით არნახული ეკონომიკური კრიზისი, რომელიც 1933 წლამდე გაგრძელდა. დიდი დეპრესიის პერიოდში ჯორჯ კობის საწარმომ მილიონები დაკარგა, რის გამოც 1930 წელს თავი მოიკლა მისმა კომპანიონმა იუჯინ (ევგენი) იგნატიევმა. კობი ფარ–ხმალს არ ყრიდა და თავდაუზოგავი შრომით კვლავ მოახერხა ფეხზე წამოდგომა. თავის სახლთან მოაწყო მინის წვრილმანი ნივთების პატარა ფაბრიკა და ბევრ რამეს თავისი ხელით აკეთებდა. გაიხსენა საწერ–კალმებისა და საკანცელარიო ნივთების დამზადების ხელობა და მუშტარიც გაიჩინა. მისი ბიზნესის გასაფართოებლად მნიშვნელოვან მოვლენად იქცა გიორგი მაჩაბლის შეკვეთა. ჯორჯ კობი ამზადებდა სუნამოს ფლაკონებს გიორგი მაცაბლის ფირმისთვის Prince Matchabeli.
1941 წ. 7 დეკემბერს, როცა ამერიკის შეერთებული შტატები II მსოფლიო ომში ჩაება, ჯორჯ კობიმ ოფიციალური მიმართვა გაუგზავნა ამერიკის მთავრობას და ფინანსური დახმარება ითხოვა, რათა მინის წარმოება აღედგინა საომარი შეკვეთებისათვის. მან სახელმწიფოსგან დაუყოვნებლივ მიიღო ლიცენზია და $2 მილიონი.
გრიგოლ კობახიძე მთელი ცხოვრების განმავლობაში ეწეოდა ქველმოქმედებას, განსაკუთრებით ეხმარებოდა ქართველ ემიგრამნტებს არამარტო ამერიკაში, არამედ ევროპაშიც. მას და დაშა ნოდვიკოვას შვილი არ ჰყავდათ და სურდათ კომპანიონად მინის წარმოების მცოდნე ქართველი მოეძებნათ. როგორც ჩანს ქართველთაგან ვერავინ დააინტერესეს წარმოებით. გრიგოლ კობახიძის წერილებიდან ირკვევა, რომ თავის დროზე ძმისშვილების, ან ახლო ნათესავების წაყვანა უნდოდა ამერიკაში, მაგრამ ვერ შეძლო და საბჭოთა კავშირში დაწყებული რეპრესიების გამო იძულებული იყო საერთოდ შეეწყვიტა ოჯახთან ურთიერთობა. საბოლოოდ გრიგოლმა კომპანიონებად იტალიური წარმოშობის ძმები ჯიმ და ჯული პაგლისები აიყვანა, რომლებმაც მისი საქმე გააგრძელეს.
