ისტორია

2019 წლის აგვისტოში, თურქეთის ტერიტორიაზე მიაკვლიეს გურჯი ხათუნის, იგივე თამარ ბაგრატიონისა და მისი ვაჟის, სულთან ალაედდინ ქეიქუბად II-ის საფლავს. არქეოლოგიური გათხრების შედეგად ნაპოვნი აკლდამებიდან ერთ-ერთი, სწორედ თამარ მეფის შვილიშვილსა და რუსუდან დედოფლის ქალიშვილს ეკუთვნოდა. თამარ ბაგრატიონი 13 წლის ასაკში რუმის 17 წლის სულთანს, ყიას ად-დინ ქეი ხუსრევ II მიათხოვეს. ქორწინება პოლიტიკურ ხასიათს ატარებდა.
არქეოლოგიური გათხრები თურქეთის ქალაქ ერზერუმის ტერიტორიაზე მიმდინარეობდა. აკლდამები 2019 წლის აგვისტოში იპოვეს, თუმცა მათი ვინაობა რამდენიმე თვის შემდეგ გახდა ცნობილი და დადასტურდა, რომ საფლავები ნამდვილად ეკუთვნოდა გურჯი ხათუნსა და მის ვაჟს. თამარ ბაგრატიონისა და ალაედდინ ქეიქუბად II-ის სამარხი იმ დრომდე დაკარგულად ითვლებოდა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

მეცნიერები აცხადებენ, რომ მომაკვდინებელი „შავი ჭირის“ წარმოშობა ადამიანებში მისი გავრცელებიდან 600 წელზე მეტი ხნის შემდეგ აღმოაჩინეს.
შუა საუკუნეების ბუბონური ჭირი პირველად მე-14 საუკუნეში დაფიქსირდა და მკვლელი დაავადებების 500-წლიანი ტალღის საწყისი გახდა, რომელსაც „მეორე ჭირის პანდემია“ ეწოდა.
„შავ ჭირს“ მილიონობით ადამიანი ემსხვერპლა და კაცობრიობის ისტორიაში ერთ-ერთ უდიდეს ინფექციურ დაავადებად ითვლებოდა.
მრავალი წლის კვლევის მიუხედავად, დაავადების გეოგრაფიული და ქრონოლოგიური წარმომავლობა საიდუმლოდ დარჩა.
მეცნიერები აცხადებენ, რომ შავი ჭირი პირველად წარმოიშვა ჩრდილოეთ ყირგიზეთში 1330-იანი წლების ბოლოს.
გუნდმა, შოტლანდიის სტერლინგის უნივერსიტეტიდან, გერმანიის მაქს პლანკის ინსტიტუტიდან და ტუბინგენის უნივერსიტეტიდან, უძველესი დნმ-ის ანალიზი ჩაატარა, რომელიც ყირგიზეთის ტიან-შანის რეგიონში, ისიქ-ქოლის ტბის მახლობლად აღმოჩენილი ჩონჩხების კბილებიდან აიღეს.
კერძოდ, თანმიმდევრობამ, რომელიც განსაზღვრავს დნმ-ის სტრუქტურას, აჩვენა, რომ სამ ადამიანს ჰქონდა შავი ჭირის ბაცილა ბაქტერია, რომელიც დაკავშირებულია „შავი ჭირის“ გავრცელების დაწყებასთან მანამ, სანამ მან ევროპაში ჩააღწია.
სტერლინგის უნივერსიტეტის ისტორიკოსის, დოქტორ ფილიპ სლავინის თქმით, აღნიშნულმა ადგილებმა ისინი მას შემდეგ მიიზიდა, რაც აღმოაჩინეს, რომ 1338 და 1339 წლებში იქ სამარხების რაოდენობის უზარმაზარი ზრდა დაფიქსირდა.
„ჩვენი კვლევა ნათელს ჰფენს კაცობრიობის ისტორიაში ერთ-ერთ ყველაზე საინტერესო კითხვებს და ადგენს, როდის და სად დაიწყო ადამიანთა ყველაზე ცნობილი მკვლელი“, – აცხადებს დოქტორი სლავინი.
კვლევა, „შავი ჭირის წყარო მე-14 საუკუნის ცენტრალურ ევრაზიაში“, ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნდა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

შავი ჭირი ითვლება ყველაზე მომაკვდინებელ ეპიდემიად, რაც კი ოდესმე ყოფილა კაცობრიობის ისტორიაში. მან ასობით მილიონი ადამიანის სიცოცხლე იმსხვერპლა, თუმცა მეცნიერი ჯერ კიდევ ვერ თანხმდებიან იმასთან დაკავშირებით, თუ როდის და როგორ გაჩნდა პირველად შავი ჭირი. თუმცა, ახლახან საერთაშორისო მკვლევართა ჯგუფმა განაცხადა, რომ აღმოაჩინეს შავი ჭირის ნამდვილი წარმომავლობა.
არქეოლოგებმა 140 წლის წინ აღმოაჩინეს საფლავის ქვები წარწერით, რომ აქ დაკრძალულები ამოუცნობი ჭირით დაიღუპნენ. ნამარხების შესწავლისა და დნმ-ის ნიმუშებიდან მიღებულ მონაცემებზე დაყრდნობით, შავი ჭირის პირველადი წარმოშობა დადგინდა.
მკვლევრებმა წარსულში აღმოაჩინეს გენეტიკური მასალა, საიდანაც ივარაუდეს, რომ შავი ჭირი 900-1300-იან წლებში გამოჩნდა პირველად. ევოლუციურმა მოვლენამ Yersinia Pestis-ის(ბაქტერია, რომელმაც გამოიწვია შავი ჭირის ინფექცია) მრავალი ახალი შტამის წარმოშობა გამოიწვია. მისი კვლევით კი მეცნიერებმა მრავალ შტამს მიაგნეს და სწორედ ის ითვლება შავი ჭირის საწყისად.
შვიდი ადამიანის ნამარხიდან აღებულმა გენეტიკური მასალის ანალიზმა სამ ადამიანში გამოავლინა შავი ჭირის ბაქტერია, Yersinia pestis. დნმ-ის ანალიზის შედეგმა კი აჩვენა, რომ შავი ჭირი პირველად გავრცელდა 1338-1339 წლებში ცენტრალურ აზიაში, ისიქ-ქოლის ტბის მახლობლად მცხოვრები საზოგადოების წევრებში (დღევანდელი ყირგიზეთის ტერიტორიაზე). კვლევა მნიშვნელოვანია გამომდინარე იქიდან, რომ გვეხმარება დაავადების ისტორიისა და ევოლუციის შესახებ ცოდნის გაზრდაში და შავი ჭირის წარმოშობის შესახებ დებატებიც შეიძლება დასრულებულად ჩაითვალოს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

ამ ცივსისხლიანმა დიქტატორებმა მილიონობით ადამიანი სიცოცხლეს გამოასალმეს. წარმოდგენილი ინფოგრაფიკა გვიჩვენებს, თუ რამდენი ადამიანი იმსხვერპლეს სხვადასხვა დროს დიქტატორებმა.

რეიტინგში პირველი ადგილი მაო ძედუნს ერგო, მეორე – იოსებ სტალინს, მესამე – ადოლფ ჰიტლერს.

მაო ძედუნი (ჩინეთი, 1943-1976) – 78 მილიონი

იოსებ სტალინი (საბჭოთა კავშირი, 1922-1953) – 23 მილიონი

ადოლფ ჰიტლერი (გერმანია, 1934-1945) – 17 მილიონი

ლეოპოლდ II (ბელგია, 1865-1909) – 15 მილიონი

ტოძიო ჰიდეკი (იაპონია, 1941-1944) – 5 მილიონი

ისმაილ ენვერ ფაშა (თურქეთი, 1913-1919) – 2.5 მილიონი

პოლ პოტი (კამბოჯა, 1963-1981) – 1.7 მილიონი

კიმ ირ სენი (ჩრდილოეთ კორეა, 1948-1994) – 1.6 მილიონი

მენგისთუ ჰაილე მარიამი (ეთიოპია, 1974-1991) – 1.5 მილიონი

იაკუბუ გოვონი (ნიგერია, 1966-1975) – 1.1 მილიონი

მომზადებულია cloudfront.net-ის მიხედვით.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

2004 წელს, მეცნიერული სამყარო ინდონეზიის კუნძულ ფლორესზე ჰომინინის პატარა სახეობის ნამარხების აღმოჩენამ შეძრა. სახელწოდებით Homo Floresiensis პლეისტოცენის ეპოქაში არსებობდა და მას თანამედროვე ადამიანების წინაპრად თვლიან. თუმცა იგი ავსტრალოპითეკებსა და შიმპანზეებსაც ძალიან ჰგავს. ამას მეცნიერი პიტერ ბრაუნი, უცხოპლანეტელების აღმოჩენის ტოლფასადაც კი თვლის.

გრიგორი ფორტმა კონკრეტული მსგავსებების ახსნის გზების ძიების შედეგად წიგნი „მაიმუნსა და ადამიანს შორის“ დაწერა, სადაც ყურადღება გამახვილებულია არა ნამარხებზე, არამედ ადგილობრივ ადამიანთა პოპულაციაზე, სახელად „ლიო“. აქვე გაიგებთ, თუ რას ამბობენ ადამიანები ქმნილებებზე, რომლებიც ასე ძალიან ჰგვანან მათ. დასკვნის სახით კი წიგნში ნათქვამია, რომ Homo Floresiensis, შესაძლოა, დღემდე ცოცხალი იყოს, ან უახლეს წარსულში ყოფილიყო…

იმასაც ამბობდნენ, რომ „ლიო“ ევოლუციის თეორიაში პირველ ადგილზე ადამიანს აყენებს და დარვინის თეორიას პირიქით გვაჩვენებს. თუმცა ყველა შემთხვევაში ჰომოსაპიენსს უნიკალური თვისებები ცხოველებისგან განასხვავებდა. „ლიოს“ მაიმუნის მსგავსი თუ ნახევრად ადამიანის გარეგნობა ანომალიურ ქმნილებადაც აქცევს. მეცნიერებისთვის H. floresiensis კი ანალოგიურად პრობლემურია. ეს იმიტომ ხდება, რომ ეს სახეობა ძალიან გვიან ჩნდება გეოლოგიურ ჩანაწერებში და როგორც ამბობენ, მას თანამედროვე ადამიანების გამოჩენის შემდეგაც უნდა ეარსება.

საინტერესოა ისიც, რომ მეცნიერები ჰომინინის ევოლუციას ცალმხრივად აკვირდებოდნენ  და ამ სახეობის ჰომოსაპიენსში გადასვლაზე საუბრობდნენ, მათ შორის იმაზეც, რომ ეს სახეობა დედამიწაზე სულ ცოტა ხნის წინ დადიოდა. გამოდის, H. floresiensis-მა, შესაძლოა, ადგილი ადამიანთა ევოლუციის საფეხურებზე დაიკავოს. თუმცა ამასთან ერთად, ფიქრობენ, რომ მათი ზოგიერთი მახასიათებელი თანამედროვე მაიმუნების მეცნიერულად აღმოუჩენელ სახეობებზე ან პოპულაციაზე მიგვითითებს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”