close

ისტორია

ისტორია

შესაძლოა, ჰომინინები ჯერ კიდევ არსებობდნენ

2004 წელს, მეცნიერული სამყარო ინდონეზიის კუნძულ ფლორესზე ჰომინინის პატარა სახეობის ნამარხების აღმოჩენამ შეძრა. სახელწოდებით Homo Floresiensis პლეისტოცენის ეპოქაში არსებობდა და მას თანამედროვე ადამიანების წინაპრად თვლიან. თუმცა იგი ავსტრალოპითეკებსა და შიმპანზეებსაც ძალიან ჰგავს. ამას მეცნიერი პიტერ ბრაუნი, უცხოპლანეტელების აღმოჩენის ტოლფასადაც კი თვლის.

გრიგორი ფორტმა კონკრეტული მსგავსებების ახსნის გზების ძიების შედეგად წიგნი „მაიმუნსა და ადამიანს შორის“ დაწერა, სადაც ყურადღება გამახვილებულია არა ნამარხებზე, არამედ ადგილობრივ ადამიანთა პოპულაციაზე, სახელად „ლიო“. აქვე გაიგებთ, თუ რას ამბობენ ადამიანები ქმნილებებზე, რომლებიც ასე ძალიან ჰგვანან მათ. დასკვნის სახით კი წიგნში ნათქვამია, რომ Homo Floresiensis, შესაძლოა, დღემდე ცოცხალი იყოს, ან უახლეს წარსულში ყოფილიყო…

იმასაც ამბობდნენ, რომ „ლიო“ ევოლუციის თეორიაში პირველ ადგილზე ადამიანს აყენებს და დარვინის თეორიას პირიქით გვაჩვენებს. თუმცა ყველა შემთხვევაში ჰომოსაპიენსს უნიკალური თვისებები ცხოველებისგან განასხვავებდა. „ლიოს“ მაიმუნის მსგავსი თუ ნახევრად ადამიანის გარეგნობა ანომალიურ ქმნილებადაც აქცევს. მეცნიერებისთვის H. floresiensis კი ანალოგიურად პრობლემურია. ეს იმიტომ ხდება, რომ ეს სახეობა ძალიან გვიან ჩნდება გეოლოგიურ ჩანაწერებში და როგორც ამბობენ, მას თანამედროვე ადამიანების გამოჩენის შემდეგაც უნდა ეარსება.

საინტერესოა ისიც, რომ მეცნიერები ჰომინინის ევოლუციას ცალმხრივად აკვირდებოდნენ  და ამ სახეობის ჰომოსაპიენსში გადასვლაზე საუბრობდნენ, მათ შორის იმაზეც, რომ ეს სახეობა დედამიწაზე სულ ცოტა ხნის წინ დადიოდა. გამოდის, H. floresiensis-მა, შესაძლოა, ადგილი ადამიანთა ევოლუციის საფეხურებზე დაიკავოს. თუმცა ამასთან ერთად, ფიქრობენ, რომ მათი ზოგიერთი მახასიათებელი თანამედროვე მაიმუნების მეცნიერულად აღმოუჩენელ სახეობებზე ან პოპულაციაზე მიგვითითებს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორია

ვინ გასცა ანა ფრანკის ოჯახი?

77 წლის შემდეგ სიმართლე გაირკვა. გამოძიებამ დაადგინა პირი, რომელმაც მეორე მსოფლიო ომის დროს ანა ფრანკისა და მისი ოჯახის ადგილმდებარეობა გასცა. სავარაუდოდ, ეს პიროვნება იყო არნოლდ ვან დენ ბერგი.
BBC ავრცელებს ინფორმაციას, რომ საგამოძიებო ჯგუფმა გაარკვია სავარაუდო ვინაობა ადამიანის, რომელსაც საკუთარი ოჯახის გადასარჩენად ფრანკების ოჯახის ადგილმდებარეობის გაცემა მოუწია. ვან დე ბერგი ამსტერდამში მცხოვრები ებრაელი და ამსტერდამის ებრაული საბჭოს წევრი გახლდათ. მიუხედავად იმისა, რომ საბჭო 1943 წელს დაიშალა და წევრები საკონცენტრაციო ბანაკებში გაგზავნეს, ვან დე ბერგი გაუგზავნიათ ამსტერდამში, სადაც ჩვეულებრივ ცხოვრებას განაგრძობდა. რის გამოც გაჩნდა ეჭვი, რომ ინფორმაციას ნაცისტები სწორედ მისგან იღებდნენ. ერთ-ერთი ნიდერლანდური გამოცემის, “Volkskrant” თქმით, ვან დენ ბერგი 1950 წელს გარდაიცვალა.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიასაქართველო

სინამდვილეში 9 აპრილის ღამეს 22 ადამიანი გარდაიცვალა – ფეხმძიმე გოგონას გმირობა

სინამდვილეში 1989 წლის 9 აპრილის ღამეს 22 ადამიანი გარდაიცვალა, რადგან ხარაგაულელი, 24 წლის გოგონა, ელისო ჭიპაშვილი ექვსი თვის ფეხმძიმედ იყო.

თითქმის ყოველდღე დადიოდა მიტინგებზე რუსთაველის გამზირზე. რამდენჯერმე მის ძმას უნახავს და უთქვამს – წადი სახლში თავს მიხედეო, მაგრამ იქ ასეთი ამბები ხდებოდა სახლში რა გააჩერებდაო – იხსენებს ვახტანგ ჭიპაშვილი.

მთელი ბაშვობა სოფელ ბაზალეთში გაატარა ელისომ, ძალიან ცელქი და ვერცხლსწყალივით მოუსვენარი გოგო ყოფილა. იმ საბედისწერო ღამეს ვიღაც ბავშვისთვის დაურტყამთ სალდათებს და სწორედ იმ ბავშვს გადაფარებია ელისო, მერე მისკენ მობრუნებულა სალდათი და გოგონას ხმამაღლა შეუძახნია – „რა შვრები მე ფეხმძიმეთ ვარო“, მაგრამ კიდევ უფრო გამეტებით დაურტყამს ურჯულოს.

რესპუბლიკურ საავადმყოფოში სანიტრად მუშაობდა თურმე, სხვა სამსახურებსაც ითავსებდა, დაღლას ვერ შეატყობდითო. მძიმე ტრაგედია ვერ გადაიტანა მისმა დედამ და ელისოს დაკრძალვამდე გარდაიცვალა.

სოფელ ბაზალეთში, დღეს, ელისო ჭიპაშვილის სახლის მიმდებარე ტერიტორიაზე მისი სახელობის ცაცხვების ხეივანი გაშენდა.

გმირის სახელს ატარებს ასევე, ხარაგაულში ერთ-ერთი ქუჩა.
ელისომ არაჩვეულებრივი თავგანწირვისა და გმირობის მაგალითი მისცა თანამედროოვეებს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაისტორიასაქართველო

ბოლშევიკების დამამარცხებელი ქართველი გენერლის ისტორია

არ არის ტყვია რომელიც მე მომკლავს , რადგან ჩემი ფესვები იმ ქვეყანაშია რომელსაც კლავდნენ და არ კვდებოდა“
“ბრძოლაში ცალკეული ნაწილი კი არა, მთელი ერი დასახელმწიფოა ჩაბმული“

გიორგი კვინიტაძე დაიბდა დაღესტანში სამხედრო ოჯახში, მამაპოლკოვნიკი ივანე კვინიტაძე (საინტერესო ფაქტია ის, რომ მამამისი 13 წლამდე ჩიქოვანის გვარს ატარებდა თუმცა უცნობი მიზეზების გამო, შემდეგ გვარი კვინიტაძედ გადაუკეთებია) დედა -პელაგიასუალაძე.
მომავალი ქართველი გენერლის სამხედრო კარიერა ჯერ კიდევ 10 წლის ასაკში დაიწყო, როცა ის თბილისი კადეტთა კორპუსში მიაბარეს, სწავლა პეტერგურგის ფეხოსანთა სასწავლებელში განაგრძო. სასწავლებელი 1894 წელს დაასრულა ოფიცრის ჩინით.

პირველი სამხედრო სამსახური მისთვის იყო ვლადიკავკაზის 153-ე პოლკი. რუსეთ იაპონიის ომის დაწყებისთანავე ის თავისი ნებით ჩაერთო ომში. 1907-09 წლებში სწავლობდა რუსეთის გენერალური შტაბის აკადემიაში. მისი დამთავრებისთანავე მანკაპიტნის წოდება მიიღო. სამხედრო სამსახური კი კავკასის სახედრო ოლქის შტაბში დაიწყო. პირველმსოფლიო ომში გორგი კვინიტაძე დივიზიის შტაბის უფროსი გახლდათ ხოლო 1916 წელს მანპოლკოვნიკის წოდება მიიღო და მე-4 მსროლელი დივიზიის მეთაურობა ჩაიაბარა.

არზრუმისათვის გამართულ ბრძოლაში წარმატებულად განხორციელებული სამხედრო ოპერაციის გამო გიორგი კვინიტაძე დააჯილდოვეს: ოქრის ვადიანი ხმლით, წმ.გიორგის მეოთხე ხარისხის ორდენით და გენერლის წოდებით.

გენერალ მაიორმა გიორგი კვინიტაძემ 1918 წელს უარი განაცხადა რუსულ ჯარში გაეგრძელებინა სამხედრო სამსახური (რეალურად რუსეთში სამეფო ხელისუფლების ერთგული მსახურების დევნა დაიწყო) და დაბრუნდა დამოუკიდებელ საქართველოში. დაიწყო აქტიური მოღვაწეობა ქართული არმიისა შექმნასა დაფორმირების საქმეში.

1918 წელს მისი მეთაურობით (ის გახლდათ სამხედრო შტაბის მეთაური) დაამარცხეს სომხეთის არმია. 1919 წელს კვინიტაძემ დაამარცხა თურქები, მან გაანადგურა სევერ ბეგი რაც ვერ მოახერხა გენერალმა მაზნიაშვილმა. სწორედ ამ პერიოდში საქრთველოს თავდაცვის მინისტრმა გრიგოლ ლორთქიფანიძემ მას სამხედრო სკოლის ჩამოყალიბება სთხოვა. ქართველი გენერლის ძალისხმევით შეიქმნა იუნკერთა სასწავლებელი (სამხედრო სკოლა), რომლის პირველი ხელმძღვანელი თვითონ გახლდათ. სამწუხაროდ, გენერალს არ ენდობოდა საქართველოს მაშინდელი ხელისუფლება, მათ ეშინოდათ სამხედროთა ხელში ძალუფლების მომძლავრებისა, ამასთანავე მეფის რუსეთის ჯარში მოღვაწე გენერლები რუსოფილებად აღიქმებოდნენ და მათ მონარქისტობაში დებდნენ ბრალს. რის გამოც გენერალი კვინიტაძე რამდენჯერმე გადადგა.1921 წლის თებერვალში შექმნილი უმძიმესი ვითარესი გამო ნოე ჟორდანიამ მას თხოვნით მიმართა დასარდლობა ისევ ჩააბარა.

მხოლოდ ბრძოლა შეიძლებოდა, მხოლოდ 

თბილისის ევაკუაციაზე უნდა გვეფიქრა, 

უნდა დაგვეცვა იარაღის ღირსება,

რომელსაც ბრძოლის დასაწყისშივე 

უზარმაზარი ჩრდილი მიადგა“

(გენერალიგ.კვინიტაძე)

მე-11 არმიის შესახებ ცნობა საქართველოს მთავრობას ჯერ კიდევ 1920 წლის ნოემბერში ჰქონდა, თუმცა საქართველოს მთავრობა ამ ცნობას უგულისყუროდ მოეკიდა.
აღსანიშნავია ის, რომ როდესაც მეცხრე, მერვე, მეათე და მეთერთმეტე არმიებმა საქართველოს თითქმის ყველა მხიდან შემოუტიეს, სამხრეთ დასავლეთ საქართველოს ოკუპაცისათვის დაიძრა თურქეთიც,რომელიც ბოლშევიკებთან შეთანხმებულად მოქმედებდა. თურქეთმა ულიტიმატუმი წაუყენა საქართველოს მთავრობას, რაც ფაქტიურად ომის გამოცხადებას ნიშნავდა.11 თებერვალს ღამით ლორეს რაიონში მდგარ ქართულ ნაწილებზე იერიში მე -11 არმის ნაწილებმა მიიტანა, ვითომ ადგილობრივი სომხური ბოლშევიკური მოძრაობის სახით. 12- დან 15 თებერვლამდე ბოლშევიკური ნაწილები უპრობლემოდ მოიწევდნენ თბილისისაკენ (უმნიშვნელო დანაკარგებით) 15 თებერვალს კი ბოლშევიკების დამამარცხებელ გენრალს დაურეკეს (1920 წელს კვინიტაძემ დაამარცხა ბოლშევიკების არმია და ერთ წლით გადადო საქართველოს ოკუპაცია, თუმცა ხელისუფლებასთან უთანხმოების გამო გადადგა) გენერალ ნოე ჟორდანიას თხოვნა ვალიკო ჯუღელმა გააცნო, რომელიც თავის დროზე დიდი სიხარულით შეხვდა გიორგი კვინიტაძის გადაგომას. ვითარების გაცნობის შემდეგ გენრალმა ნოე ჟორდანიას საპასუხოდ გადასცა, რომ ომი წაგებული იყო თუმცა უნდა ებრძოლათ. თბილის დაცვის ორგანიზებას იმ დღესვე შეუდგა. მანგლისის გაზატკეცილზე მე -4 პოლკის ორი ასეული, ტაბახმელის მონაკვეთზე გენერალ ანდრონიკაშვილის მეთაურობით სამხედრო სკოლის კურსანტები და უნტერ ოფიცერთა ბატალიონები განალაგა. ნავთლუღის მონაკვეთს გენერალ ჯიხიას სახალხო გვარდია, შავნაბდას მონასტრიდან მდინარე მტკვარამდე კი თბილისს გენერელი მაზნიშვილი იცავდა. როგორც კვინიტაძის მოგონებებიდან ირკვევა მას და გენერალ მაზნიშვილს ძალიან კარგი ურთერთობა ჰქონდათ, სწორედ მას ანდო ყველაზე ცხელი წერტილი, სადაც გამარჯვებაქართულ ჯარს ჰაერივით სჭირდებოდა, მაზნიაშვილს ბრწყინვალე მოქმედეებით ბოლშევიკთა იერიშებირამდენჯერმე იქნა მოგერიებული ბოლოს თვითონ გადავიდა შეტევაზე და 1600 კაცი იგდო ტყვედ. გენერალ მაზნიაშვილის მიერ მოპოვებული წარმატების შემდეგ ბოლშევიკებმა იერში მიიტანეს გენერალ ჯიხიას არმიაზე თუმცა გენერალმა დაამარცხა რუსები და ფრონტზე 10 კილომეტრით წინ წაიწია, მაგრამ მტრის დასვენებული ახალი არმიის გამოჩენის შემდეგ უკან დაიხია. მიუხედავად უდიდესი გმირობებისა ბოლშევიკთა მრავალმრიცხოვნობამ და უკეთესმა შეირაღებამ (საერთო ჯამში- 36000 ფეხოსანი ჯარისკაცი, 4300 კავალერისტი 196 ქვემეხი, 1065 ტყვიამფრქვევი, 5-7 ჯავშნიანი მატარებელი, 4 ტანკი 50-ამდე თვითმფრინავი) თავისი გააკეთა შეთხელებული ქართული არმია, მომავალ იერიშებს ვეღარ გაუძლებდა, გაწელილი ფრონტის ხაზი უმალ დაირღვეოდა. საქართველოს გენერალმა გიორგი კვინიტაძემ უკან დახევის და თბილისის ევაკუაციის ბრძანება გასცა.

სწორი იყო თუ არა ეს გადაწყვეტილება? მიმაჩნია რომ სწორი იყო, ისტორიულადაც ცნობილია რომ თბილისის მტრის ხელში ჩავარნა და ერის დამორჩილებას როდი ნიშნავდა…დედაქალაქის დატოვა ომის დასრულებას არ მოასწავებს, ვინაიდან ბრძოლაში ცალკეული ნაწილები კი არა, მთელი ერი და სახელმწიფოა ჩართული“ (გიორგი კვინიტაძე) სამწუხაროდ ბრძოლის გაგრძელება ვერ მოხერხდა საქართველოს მთავრობა და მათ შორის გენრალი გიორგი კვინიტაძე ემიგრაციაში წავიდა.
გენერალს მის მეუღლესაგან (თავადის ასული მარიამ მაყაშვილი) ჰყავდა სამი ქალიშვილი: ლიდა, თამარი და ნინო, (სწორედ ნინოს ქალიშვილი მარიამ დამბო გახლდათ ფრანგული კინოს ვარსკვლავი.) მას ძალიან უჭირდა სამი შვილის რჩენა ამიტომაც იძულებული იყო, ქარხანაში ემუშავა მუშად. ჭრილობების გაურარესების გამო ის ამ საქამიანობას ვეღარ გააგრძელებდა , ოჯახი კატასტროფისგან იხსნა ბავშვების ძიძამ ბაბალემ, რომელიც საოცარ მაწონს ამზადებდა. გიორგი კვინიტაძე ერთ-ერთ მოგონებაში იხსნებს, გადაეცით საქართველოში რომ გენერალი მემაწვნე გავხდიო, ის ველოსიპედით არიგებდა მაწონს, რომლიც დიდი პოპულარობით სარგებლოდა. აღსანიშნავი ფაქტია ისიც, რომ მასთან ხშირად დადიოდა საფრანგეთის სახალხო გმირი დიმიტრი ამილახვარი, გიორგი კვინიტაძის ქალიშვილი იხსენებს რომ მამა ხშირად უტარებდა მას ჭადრაკის ქვებით უმაღლეს სამხედრო სტრატეგიულ გაკევთილებსო.
მთელი დარჩენილი ცხოვრება გენერალმა საფრანგეთში გაატარა იგი ღრმად მოხუცებული 1970 წლის 7 აგვისტოს გარდაიცვალა პარიზის მახლობლად, დაბა შატუში. 1985 წელს, პარიზში გამომცემლობა YMCA-PRESS-მა დასტამბა გენრელის მემუარები რუსულ ენაზე „მოგონებები:საქართველოს დამოუკიდებლობისწლები,1917-1921“

მე სამსახურზე უარი არასდროს მითქვამს, რაოდენ რთულიც არ უნდა ყოფილიყო მდგომარეობა. დავმხარებოდი სათაყვანებელ სამშობლო საქართველოს დამოუკიდებლობის საქმეს, იყო და არის ჩემიუწმინდესი მოვალეობა“ – გენერალი გიორგი კვინიტაძე
2013 წლის 26 მაისს, გენერალ გიორგი კვინიტაძეს საქართველოს ეროვნული გმირის წოდება მიენიჭა. გარდაცვალებიდან 51 წლის შემდეგ კი სამშობლოში ჩამოასვენეს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ისტორიასაქართველო

„თქვენ არ იქნებით მარტო“ – როგორ გამოჰყავდათ უკრაინელებს დევნილები აფხაზეთის ომის ბოლო დღეებში

აფხაზეთის ომის დროს ასობით უკრაინელი იარაღით იბრძოდა საქართველოში რუსეთის წინააღმდეგ. უკვე სოხუმის დაცემის შემდეგ კი სწორედ უკრაინულმა გემებმა და ვერტმფრენებმა გამოიყვანეს დევნილები სამშვიდობოს.

უფრო გვიან, 2008 წლის აგვისტოში, უკრაინის პრეზიდენტი ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც თბილისში ჩამოფრინდა და მიტინგზე შეკრებილ ხალხს უთხრა: „თქვენ არასდროს იქნებით მარტონი!“

ერთი ბედის ორი ქვეყანა

ვეტერანების საქმეთა სახელმწიფო სამსახურის მონაცემებით, 1993 წელს, აფხაზეთის ომში, 300-მდე უკრაინელი ჯარისკაცი მონაწილეობდა. უკრაინელი სამხედროები აფხაზეთის თითქმის ყველა ცხელ წერტილში იბრძოდნენ. მათ შორის, იცავდნენ სოხუმის გარშემო სტრატეგიულად მნიშვნელოვან სიმაღლეებს, შემდეგ კი მშვიდობიანი მოსახლეობა გააცილეს ომს.

სამხედრო ექსპერტი აკია ბარბაქაძე იხსენებს წარმოშობით ქართველ გენერალს ანატოლი კამკამიძეს, რომელიც 1992 წელს, ომის დროს უკრაინიდან საქართველოში ჩამოვიდა. ანატოლი კამკამიძეს ჯერ თავდაცვის მინისტრის პირველი მოადგილის პოსტი ეკავა, შემდეგ – საქართველოს შეიარაღებული ძალების სარდლის.

„შეიძლება ითქვასრომ კამკამიძემ ჩაატარა 1993 წლის 16 მარტის წარმატებული ოპერაციაეს ერთერთი გარდამტეხი ოპერაცია იყო სოხუმის დაცვის კუთხითუკრაინელებმა დაგვანახესრომ ნამდვილი მოკავშირეები იყვნენხშირად გვეხმარებოდნენ იარაღის შეძენაშიტექნიკური პერსონალიც ხშირად ჩამოდიოდა უკრაინიდანომის მერეც უკრაინა ჩართული იყო ოფიცრების მომზადებაშიჩვენ ერთი ბედი გვაქვსჩვენ შავი ზღვის მონაკვეთის გამხსნელი და ჩამკეტი ქვეყნები ვართერთნაირად გვინდა ნატოში შესვლაერთნაირად გვინდა დემოკრატიის მშენებლობათუ გავიხსენებთ, 1921 წელს რუსეთმა საქართველოს გასაბჭოება მას შემდეგ დაიწყორაც უკრაინის გასაბჭოებას მორჩა“, – ამბობს აკია ბარბაქაძე.

1992-1993 წლების აფხაზეთის ომის დროს, უკრაინელები საქართველოს სამხედრო ძალითაც ეხმარებოდნენ, ტექნიკითაც და ჰუმანიტარული ტვირთითაც. დახმარება იყო როგორც სამთავრობო, ასევე მოხალისეობრივი.

გემები უკრაინიდან

ელგუჯა ადამიამ, გენერალ გენო ადამიას შვილმა, რომელიც აფხაზეთის ომის დროს სამხედრო ჰოსპიტლის ხელმძღვანელი იყო, რადიო თავისუფლებასთან გაიხსენა, რომ სოხუმის დაცემამდე რამდენიმე დღით ადრე, ქართული მხარე ფაქტობრივად ავტომატის ამარა იბრძოდა. ამის გამო ჰოსპიტალი დაჭრილებით გადაივსო. მათი ევაკუაცია მხოლოდ სევასტოპოლიდან გამოგზავნილი გემებით მოახერხეს. რუსულ-უკრაინული (მაშინ შავი ზღვის ფლოტი ჯერ კიდევ არ იყო გაყოფილი) დიდი სადესანტო ხომალდები მოადგნენ ადგილებს, რომლებსაც სოხუმში „მაჭარკას“ და „ლიტერატურნაია გაზეტას“ ეძახდნენ. თითოეული გემი 15 ათას კაცს იტევდა. სწორედ ამ გემებმა გადმოიყვანეს დაჭრილები და ბევრი სხვაც, ვინც იმ დღეებში სოხუმს ტოვებდა.

სამხედრო ექსპერტი ირაკლი ალადაშვილი, რომელიც მაშინ აფხაზეთში იმყოფებოდა, იხსენებს:

ბაბუშერის აეროპორტი ჩაკეტილი იყო და ალყაში ვიყავითსოხუმის დაცემის დღე იყო თუ მეორე დღეაღარ მახსოვსმაჭარკაში მდინარის პირას ჩავედით და ორი დიდი სამხედრო გემი მოადგა ნაპირსამ გემებიდან ორი ჯავშანტრანსპორტიორი გადმოვიდაჯარიც გადმოვიდა და დევნილების გაყვანაც დაიწყეს“.

როგორც ვაშლი ვაშლის ხიდან

ხალხი ბორბლებს ეჭიდებოდავერტმფრენზე მობობღავდა. 3-4 მეტრის სიმაღლეზე ავფრინდებოდითშემდეგ პილოტი ვერტმფრენს აჯანჯღარებდა და როგორც ვაშლები ცვივა ვაშლის ხიდანისე ცვიოდა ხალხი ვერტმფრენიდან“, – ასე იხსენებს აფხაზეთიდან მშვიდობიანი მოსახლეობის ევაკუაციას უკრაინელი ბორტმექანიკოსი ვოლოდიმირ გარკუშა დოკუმენტურ ფილმში „მშვიდობისმყოფლები სვანეთის მთებში“.

ეს ფილმი აფხაზეთში უკრაინულ მისიაზეა გადაღებული. სოხუმის დაცემის შემდეგ აფხაზეთი 300 ათასამდე დევნილმა დატოვა. უმეტესი ნაწილი სვანეთის გზას დაადგა, საკენი-ჭუბერის უღელტეხილზე, ყინვასა და თოვლში 120 ათასამდე ადამიანი მიდიოდა, ასამდე დევნილი იმ გზაზე დაიღუპა. მაშინ დევნილების გამოსაყვანად უკრაინამ 17 ვერტმფრენი გამოგზავნა. პილოტები ჰყვებიან, რომ ვერტმფრენი მხოლოდ 24 ადამიანის წონაზე იყო გათვლილი, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, 40 კაცს სვამდნენ და შემდეგ ლოცულობდნენ, აეროპორტამდე მიეღწიათ.

აფხაზეთის ომის შემდეგ
აფხაზეთის ომის შემდეგ

ფილმის „მშვიდობისმყოფლები სვანეთის მთებში“ ჩვენება 2019 წელს საქართველოშიც მოეწყო, პრემიერაზე მფრინავებიც ჩამოვიდნენ.

როცა უკიდურეს გასაჭირში ჩავარდნილი ქართველი ბავშვებიქალებიმოხუცები დავინახეთრომლებიც გარდაუვალი სიკვდილისთვის იყვნენ განწირულნიწამითაც არ დავფიქრებულვართრისკზე მივდიოდით და 24-ის ნაცვლადგაცილებით მეტს ვსვამდით შვეულმფრენშირადგან არ შეგვეძლოუმწეოგანადგურებული დევნილებიგასაყინად გაგვემეტებინა… და ბედნიერი ვარრომ ეს შევძელი“, – თქვა ჩვენების შემდეგ კაპიტანმა ოლეგ ტარჩევსკიმ.

1993 წლის შემოდგომაზე უკრაინელმა პილოტებმა საკუთარი სიცოცხლის ფასად 300-მდე რეისი შეასრულეს. მათ სამშვიდობოს გაიყვანეს 8 ათასამდე ადამიანი.

2008 წლის აგვისტოს ომი – „ახლავე მოვდივარ

უფრო გვიან, 2008 წლის აგვისტოს ომის დროს, როდესაც რუსეთის შემოჭრის შემდეგ ქვეყანა პარალიზებული იყო და დახმარებას ითხოვდა, პირველი, ვინც საქართველოში ჩამოვიდა, უკრაინის მაშინდელი პრეზიდენტი ვიქტორ იუშჩენკო იყო.

„[მიშამსადილის შემდეგ დამირეკაჩვენ ყოველთვის დიდხანს ვლაპარაკობდით მიმდინარე მოვლენებზეახლა არც მომსალმებიამესმის რეზონანსული ხმაპირველი რეპლიკით შეიძლება იმსჯელო პრეზიდენტის მდგომარეობაზემის დამოკიდებულებაზეის ამბობს (ეს პირველი ფრაზაა): „ისინი მოდიან თბილისზე…“ ვეუბნები, „მიშადაიცადაიცარით შემიძლია დაგეხმარო?“, ის მპასუხობს: „ჩამოდი“, ვუთხარი: „ახლავე მოვდივარ“, – ჰყვება ვიქტორ იუშჩენკო თომა ჩაგელიშვილის ფილმში „აგვისტოს ომი“.

2008 წლის 12 აგვისტო
2008 წლის 12 აგვისტო

მალე ვიქტორ იუშჩენკო სხვა ქვეყნების პრეზიდენტებთან ერთად თბილისში მრავალათასიან მიტინგზე იდგა და ხალხს მიმართავდა. ქვეყნების პირველი პირების დედაქალაქში ყოფნა გარანტია იყო, რომ სანამ ისინი იქ იყვნენ, რუსეთი თბილისს არ დაბომბავდა.

ძვირფასო ქართველო ეროჩვენ რამდენიმე ათასი კილომეტრი ვიფრინეთძალიან გვინდოდა აქ ყოფნაჩვენ ვიცოდითრომ დღეს აქ უნდა ვიყოთჩვენ დღეს აქ ვართრომ ვთქვათსაქართველო ჩვენი მეგობარიაქართველები ჩვენი მეგობრები არიანდღეს საქართველოსთვის ყველაზე მძიმე წუთებში ვამბობთრომ თქვენ გაქვთ უფლება იყოთ თავისუფლებიჩვენ გავიარეთ ათასობით კილომეტრირომ ქართველგაუტეხელ ერს ჩვენი სოლიდარობა გამოვუცხადოთ… თქვენ არასდროს იქნებით მარტონი“… – თქვა მაშინ უკრაინის პრეზიდენტმა.

წყარო : რადიო თავისუფლება

მასალა მოამზადა :თეა თოფურიამ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორია

მეცნიერებმა, სავარაუდოდ, კადისელი ჰერაკლეს მითიურ ტაძარს მიაგნეს

მეცნიერებმა, სავარაუდოდ, დიდი ხნის არქეოლოგიური საიდუმლო ამოხსნეს და ერთ-ერთ ყველაზე
იდუმალ, ჰერაკლეს მითიურ ტაძარს მიაგნეს. ანდალუსიაში სევილიის უნივერსიტეტისა და
ანდალუსიის ისტორიული მემკვიდრეობის ინსტიტუტის მკვლევრებმა სხვადასხვა ტექნოლოგიის
გამოყენებით აღმოაჩინეს უზარმაზარი რომაული და ფინიკიური შენობის კვალი.
ნაგებობა შესაძლოა სწორედ კადისელი ჰერაკლეს, ძალისა და გმირობის ღმერთის ტაძარი იყოს.
წყალქვეშა არქეოლოგიის ცენტრის ხელმძღვანელი, მილაგროს ალსაგა გარსია აღნიშნავს, რომ
დოკუმენტური წყაროებით, არქეოლოგიური ინფორმაცითა და ციფრული მოდელებით მიღებული
მასალები მეცნიერებს აფიქრებინებს, რომ ეს სწორედ ჰერაკლეს მითიური ტაძარია. კონსტრუქცია
სიგრძეში 300, ხოლო სიგანეში 150 მეტრია.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორიასაქართველო

აღმოაჩინეს დავით აღმაშენებლის პერიოდის ისტორიული მონეტა

სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა განაცხადა, რომ აღმოაჩინეს დავით მეოთხე აღმაშენებლის პერიოდის მონეტა. სინამდვილეში, მონეტა არის უნებართვო არქეოლოგიური სამუშაოების საქმეზე მიმდინარე გამოძიების ნივთმტკიცება.
ჩატარებული ექსპერტიზით დამტკიცდა, რომ მონეტა მოჭრილია დავით მეოთხე აღმაშენებლის მიერ და ორიგინალს წარმოადგენს. მიუხედავად იმისა, რომ მონეტა ნივთმტკიცებაა, ის საქართველოს ეროვნულ მუზეუმს გადაეცა, რადგან პირველად აღმოჩენილი მე-12 საუკუნის საქართველოს ისტორიის ამსახველი არტეფაქტია.
გამოძიების ფარგლებში ასევე აღმოაჩინეს 12 ერთეული ბეჭედი, ბრინჯაოს გულსაკიდი, 6 ერთეული ორიგინალი ღილი, სხვადასხვა პერიოდის მონეტა, რომელთა ნაწილი საბჭოთა პერიოდისაა, 3 მონეტა კი თარიღდება XIII საუკუნით. ეს უკანასკნელი მონღოლური წარმოშობისაა, წარწერით “დიდი მონღოლი ულუს ბეგი”, ასევე სპილენძის მონეტა რუმის სელჩუკი, რომელზეც შემორჩენილია არაბული ზედწერილის ფრაგმენტი.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ანალიტიკაეს საინტერესოაისტორიაკულტურა

აფხაზური დამწერლობა და ენის თავისებურებები

საკითხი, თუ როდის წარმოიშვა აფხაზური დამწერლობა, საკამათოა. ზოგი რუსი და აფხაზი მეცნიერი ვარაუდობს, რომ აფხაზური დამწერლობა ძველ დროში არსებობდა. მეცნიერთა უმრავლესობა კი ამ აზრს არ იზიარებს. ისინი მიიჩნევენ, რომ დამწერლობა აფხაზურ ენაზე პირველად გაჩნდა XIX ს-ის მეორე ნახევარში.

ჩვენს საზოგადოებში ფართოდაა გავრცელებული მოსაზრება, თითქოს აფხაზურ ენაში არ არსებობს „ზღვისა“ და „ნავის“ გამომხატველი ტერმინები. აქედან კეთდება დასკვნა, რომ აფხაზები ისე ცოტა ხნის წინ არიან ჩამოსულები ზღვის სანაპიროზე, რომ ჯერ მისი სახელიც ვერ გამოუთქამთო. არ ვიცი პირველად ვინ მოიგონა ეს ყალბი „არგუმენტი“. თუმცა, უბრალო ლოგიკა გვკარნახობს, რომ ხალხს, რომელსაც თუნდაც რამდენიმე წელიწადი უცხოვრია ზღვასთან, არ შეიძლება ენაში მისი დასახელება არ ჰქონდეს. აფხაზები კი ზღვასთან უხსოვარი დროიდან ცხოვრობენ და მათი ენაც მდიდარია საზღვაო ლექსიკით. როგორც ზღვისპირეთის მცხოვრებლები, აფხაზები მისდევდნენ საზღვაო რეწვასა და მეკობრეობას. ისინი საკმაოდ შორს ცურავდნენ. ჰოლანდიელი მეცნიერი ნიკოლას ვიტსენი 1692 წ. წერდა აფხაზი მეკობრეების შესახებ, რომ მათ გამო ზოგჯერ ფერხდებოდა გემების მიმოსვლა კაფასა (ყირიმი) და კონსტანტინოპოლს შორის. ვახუშტი ბატონიშვილის (XVIII ს.) ცნობითაც, აფხაზები „ზღუასა შინა მაგარნი და ძლიერნი“ იყვნენ. ასეთი ცნობები საკმაოდ ბევრია. განვითარებულ ზღვაოსნობასთან დაკავშირებული იყო გემთმშენებლობა, რომელმაც XIX ს-ის მეორე ნახევრამდე იარსება. აფხაზური ხომალდები 100-მდე კაცს იტევდნენ და პატარა ზარბაზნებით იყვნენ შეიარღებულნი. თუმცა აფხაზებს უფრო დიდი გემების აშენებაც შეეძლოთ. არსებობს ცნობა, რომ 1802 წლის ახლოს აფხაზეთის მთავარმა ქელეშ-ბეგმა ოსმალეთის სულთანს საჩუქრად მიართვა თავის ქვეყანაში აგებული 60-ზარბაზნიანი ხომალდი.

თუ რა ენაზე ლაპარაკობდნენ უძველესი დროის აფხაზი მთავრები, ამის მაჩვენებელი პირდაპირი მასალები არ არსებობს, მაგრამ უნდა ვიფიქროთ, რომ მათი მშობლიური ენა აფხაზური იყო. გარდა ამისა, სხვადასხვა პერიოდებში აფხაზეთის მთავრები და დიდი ფეოდალები ფლობდნენ აგრეთვე ბერძნულ, ქართულ, თურქულ-ოსმალურ ენებს. XIX ს-დან კი რუსულ ენასაც. ქართული ენის ცოდნა აფხაზ დიდებულებში, ალბათ, ფართოდ გავრცელდა VIII–IX სს-დან. ვახუშტის ცნობით, აფხაზებს „ენა საკუთარი თვისი აქუსთ, არამედ უწყიან წარჩინებულთა ქართული“. წერილობით წყაროებში ფეოდალური აფხაზეთი ყველაზე კარგად არის გაშუქებული XIX ს-ში. ამ დროს ჩვენ ვხედავთ, რომ აფხაზეთის მთავრები და თავადები აფხაზურის გარდა ფლობენ ქართულ, თურქულ, შემდეგ ასევე რუსულ ენებს. კერძოდ, ამ ენებზე ახორციელებდნენ ისინი მიმოწერას. აფხაზური კი მათი მშობლიური სალაპარაკო ენა იყო. შემთხვევითი არ არის, რომ აფხაზეთის უკანასკნელი მთავრის ვაჟი გიორგი შარვაშიძე (1846–1918) – ცნობილი პოეტი და საზოგადო მოღვაწე, საქართველოს დიდი პატრიოტი, შესანიშნავად ფლობდა აფხაზურ ენას. თანამედროვეთა ცნობით, ისეთ წმინდა და დახვეწილ აფხაზურ ენაზე იმ დროს უკვე აღარავინ ლაპარაკობდა.’

 

გამოყენებული ლიტერატურა:

 

  • ანჩაბაძე, გია.  „XII–XIII საუკუნეებში ტერმინს – „აფხაზი“ სამი მნიშვნელობა ჰქონდა”. www.humanrights.ge (28/07/2018)
  • აფხაზეთი – საქართველოს ერთ-ერთი ულამაზესი კუთხე.  www.ucnauri.com (28/07/2018)

 

მასალა მოამზადა: ნინო ჯალაღონიამ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ანალიტიკაეს საინტერესოაისტორიაკულტურასაქართველო

,,აფხაზის” მნიშვნელობა და ისტორიული წყაროები

აფხაზური ენის პირველი დაფიქსირება წერილობით წყაროებში უნდა იყოს „ქართლის ცხოვრებაში მოტანილი ცნობა, რომ თამარ მეფემ თავის ვაჟსა და მემკვიდრეს – გიორგის უწოდა მეორე სახელი „ლაშა“, „რომელი განმანათლებლად სოფლისა ითარგმანა აფსართა ენითა“. ტერმინი ლაშა (ალაშა) აფხაზურ ენაზე დღესაც სინათლის სხივს ნიშნავს, ხოლო ეთნონიმი „აფსარი“ უნდა წარმოდგებოდეს აფხაზთა თვითსახელწოდებიდან – „აფსუა“. როგორც ჩანს, მემატიანემ ამ ეთნონიმის გამოყენება იმიტომ ირჩია, რომ მკითხველისათვის ეჩვენებინა, კერძოდ რომელი აფხაზების ენაზე ნიშნავდა სინათლის სხივს „ლაშა“. XII–XIII საუკუნეებში ტერმინს – „აფხაზი“ სამი მნიშვნელობა ჰქონდა. იგი აღნიშნავდა: 1) საკუთრივ აფხაზებს, 2) დასავლეთ საქართველოს მოსახლეობას (ეთნიკური აფხაზების ჩათვლით) და 3) სრულიად საქართველოს მოსახლეობას. ეს იყო გამოხატულება იმ დიდი როლისა, რომელიც აფხაზება შეიტანეს საქართველოს გაერთიანების საქმეში.

შემდეგი დროის ავტორთა თხზულებებში უკვე ვხვდებით პირდაპირ ცნობებს აფხაზთა ცალკე ენის არსებობის შესახებ. ამ მხრივ, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ცნობილი თურქი მოგზაურის ევლია ჩელებიას მონათხრობი, რომელმაც 1641 წელს იმოგზაურა აფხაზეთის სანაპიროზე და საინტერესო ჩანაწერები დაგვიტოვა „არაჩვეულებრივი და გასაოცარი აბაზას ენის“ შესახებ (თურქულად აფხაზს ეწოდება „აბაზა“). მას მოაქვს ცალკეული აფხაზური სიტყვები (ჩაწერილი თურქულ-ოსმალური ანბანით) და მთელი წინადადებები სათანადო თარგმანით. ეს მასალა არავითარ ეჭვს არ ტოვებს, რომ სწორედ აფხაზური ენის აღწერაა.

ის ფაქტი, რომ აფხაზური ენის ნიმუშები მხოლოდ XII ან  XVII ს-დან არის დაფიქსირებული, სულაც არ ნიშნავს, რომ უფრო ადრე აფხაზეთში აფხაზურენოვანი მოსახლეობა არ არსებობდა. ქართული ენის ჩვენამდე მოღწეული უძველესი ნიმუშები ახ.წ. V საუკუნეს ეკუთვნის; სხვა ქართველური ენების (მეგრულ-ჭანური და სვანური) მასალები კი XVII–XVIII სს-ში ჩანან პირველად, მაგრამ ეს ფაქტები ისე ხომ არ უნდა გავიგოთ, რომ ამ ენებზე მანამდე არავინ ლაპარაკობდა? პირიქით, ცნობილია, რომ სვანური უფრო ძველი ქართველური ენაა.

 

გამოყენებული ლიტერატურა:

 

 

  • ანჩაბაძე, გია.  „XII–XIII საუკუნეებში ტერმინს – „აფხაზი“ სამი მნიშვნელობა ჰქონდა”. www.humanrights.ge (28/07/2018)
  • აფხაზეთი – საქართველოს ერთ-ერთი ულამაზესი კუთხე.  www.ucnauri.com (28/07/2018)

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიასაქართველო

კახეთში, სავარაუდოდ, XV საუკუნის ირანიდან მომავალი “საქარავნო გზის” ხიდი აღმოაჩინეს

ყვარელი-ლაგოდეხის დამაკავშირებელ ცენტრალურ გზასთან, სოფელ მთისძირის მიმდებარე ტერიტორიაზე აღმოაჩინეს აგურით ნაშენები ხიდი, რომელიც სავარაუდოდ, უნდა იყოს ირანიდან მომავალი “საქარავნო გზის” შემადგენელი ნაწილი.
სოფლის მაცხოვრებელმა, ერთ-ერთმა მწყემსმა აღმოაჩინა ხიდი, რომელიც ეკლებისგან და ნაწილობრივ მიწისგან იყო დაფარული. თანასოფლელები ადგილზე მისვლის შემდეგ მიხვდნენ, რომ ისტორიულ ნაგებობასთან ჰქონდათ საქმე. სპეციალისტების თქმით, ხიდი, სავარაუდოდ, XV-XVI საუკუნეებში უნდა იყოს აგებული და ის “საქარავნო გზაზე” იყო განთავსებული, რომელიც ირანიდან მოდიოდა და სრულდებოდა გრემში. გზა ახლანდელი ლაგოდეხის ტერიტორიაზე გადიოდა, სადაც შემორჩენილია ქარვასლა კოშკურებით, ამ ტერიტორიაზე ქარავანი ჩერდებოდა და იქ მყოფები ისვენებდნენ.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 12 13 14 15 16 33
Page 14 of 33