close

ისტორია

ისტორიასაქართველო

ლეგენდარული კოკო შანელის ქართველი მოდელები და ლოგოს შექმნის ისტორია

1921 წლის თებერვალში წითელი არმიის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ანექსიის შემდეგ, ძალიან ბევრ ქართველს მოუწია ქვეყნის დატოვება.

ბევრმა მათგანმა თავი საფრანგეთს შეაფარა. ელეგანტურობით, დახვეწილი სიტილითა და გემოვნებით გამორჩეული ქართველი არისტოკრატი ქალების ნაწილმა ემიგრაციაში მოდელობა გადაწყვიტა. რამდენიმე მათგანი კოკო შანელის სახე გახდა. მაშინ მოდელებს მანეკენებს უწოდებდნენ. სამწუხაროდ, ისევ ბევრისთვის უცნობია, თუ რამხელა წვლილი აქვს ქართველების ჩართულობას კოკო შანელის წარმატებაში. ამიტომ დღეს ამ საინტერესო ფაქტების შესახებ გვსურს, გიამბოთ და ისიც შეგახსენოთ, რომ ფრანგ ქალბატონს საკმაოდ მჭიდრო ურთიერთობა ჰქონდა ემიგრაციაში გადახვეწილ ქართველებთან.

 

125926690-229739578482245-8112653176962836607-n-1605699704.jpg

მერი შერვაშიძე

მერი შერვაშიძე სწორედ ამ ქალთა რიცხვს მიეკუთვნებოდა. ის უდავოდ იყო მე-19 მე-20 საუკუნეების ქართული სილამაზის ელჩი მსოფლიოში. მერი იყო ქალი, რომელიც „შანელის“ მოდის სახლის მოდელად მუშაობდა; ქალი, რომელმაც 1921 წელს მსოფლიო სილამაზის კონკურსში გაიმარჯვა; რომელიც რუსმა მხატვარმა, საველი სორინიმ თავის ყველაზე პოპულარულ ნამუშევარში აღბეჭდა. ქალი, რომელმაც, როგორც ამბობენ, გალაკტიონს ლექსების მთელი ციკლი შეაქმნევინა. როგორც ცნობილია, ტრენდად ქცეული შანელის მარგალიტის მძივი, რომელიც დღემდე არ კარგავს აქტუალურობას, პირველად პოდიუმზე სწორედ მერი შერვაშიძემ გამოიტანა.

125854241-4043290472352436-2274548701667181136-n-1605699771.jpg

ანა ჭავჭავაძე

ალექსანდრე ჭავჭავაძის შვილთაშვილი ანა ჭავჭავაძე შანელის სახლის სამოსით პარიზის მაღალი საზოგადოების შეხვედრებს ესწრებოდა. მოდელი ამ ფორმით უკეთებდა რეკლამას მოდის სახლს.

121098718-3342059705841138-8342381944265048927-n-1605699811.jpg

მელიტა ჩოლოყაშვილი

კოკო შანელის მუზა იყო მელიტა ჩოლოყაშვილიც, რომისთვისაც მოდელობა შემოსავლის წყარო იყო. არისტოკრატული გარეგნობის ქალბატონს ხშირად იწვევდნენ ჩვენებებზე. როდესაც მელიტა ჩოლოყაშვილმა სამოდელო კარიერა დაასრულა, პოდიუმზე მისმა ქალიშვილმა ლილია ზელენსკაიამ შეცვალა.

 

126059783-194088778826708-1817488648469086997-n-1605699961.jpg

ლილია ზელენსკაია

ის შანელის გარდა სხვა ცნობილ სამოდელო სახლებთანაც თანამშრომლობდა. მათ შორის ცნობილ ფრანგ კუტურიე ლიუსიენ ლელონგისთან. ლილიას ფოტოები 1930-იანი წლების ჟურნალ VOGUE-ის ფურცლებზეც მოხვდა. შანელის სახლის მოდელი იყო რიმა ერისთავიც. პარიზული საზოგადოება მას Princesse Rimma Eristoff-ად იცნობდა. ის საფრანგეტში მერი შერვაშიძემ ჩაიყვანა. მომხიბვლელი გარეგნობით, დახვეწილი გემოვნებითა და საოცარი მუსიკალური ნიჭით გამოირჩეოდა. ლამაზი გარეგნობის და არისტოკრატული წარმომავლობის გამო, მასთან თანამშრომლობდნენ პარიზის თითქმის ყველა ცნობილი და წამყვანი სამოდელო სახლები, რომლებიც გადასცემდნენ საკუთრებაში მათ მიერ შექმნილ ახალ სამოსს, რათა რიმას ჩაეცვა და გამოეჩინა, მაღალ საზოგადოებაში. დღეს ჩვენს დროში ეს იგივეა, რაც „ინფლუენსერი“. გარდა მოდელებისა, შანელთან სხვა ქართველებიც თანამშრომლობდნენ.

 

125885737-710705546229228-613623535225167759-n-1605699904.jpg

რიმა ერისთავი

კომპანია „შანელის“ დაუვიწყარი ლოგო, რომელიც პირველად საზოგადოებამ პარიზში 1925 წელს იხილა, ვანო ქუთათელაძეს შეუქმნია რომელიც მისი ახლო მეგობარი გახლდათ. ამბობენ, რომ შანელს ძალიან სჯეროდა სიმბოლოების. ამიტომ არსებობს მოსაზრება, რომ ლოგოზე ერთმანეთში „ჩაწნული“ ორი შებრუნებული ნალია გამოსახული, რაც იღბლის ნიშნად მიიჩნევა. ფაქტია, ქართველი მათემატიკოსის მიერ შექმნილი ლოგო ერთი საუკუნის შემდეგაც დახვეწილობისა და სტილის სიმბოლოდ ითვლება მთელს მსოფლიოში.

chanel-1024x1024-1605700288.jpg

ავტორი : თათა ჩიკვილაძე

წყარო : beaumonde.ge

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორია

მექსიკის ჯუნგლებში მაიას ცივილიზაციის ქალაქი აღმოაჩინეს

მეცნიერებმა ლიდარის ლაზერული ტექნოლოგიით იუკატანის ნახევარკუნძულის გამოკვლევისას ხეებში ჩაკარგული ქალაქი აღმოაჩინეს, რომელიც მაიას ცივილიზაციას ეკუთვნის. გამოვლენილია ჯამში 6 674 სტრუქტურა, რომელთა შორისაც პირამიდებიცაა. ქალაქის ასაკი დაახლოებით 1 500 წელი უნდა იყოს.

ვინაიდან ლიდარის გამოყენება დიდ თანხებს უკავშირდება, სპეციალისტებმა მისი მეშვეობით ამ ტერიტორიაზე უკვე შეგროვებული მონაცემები შეაჯერეს. კერძოდ, მათ აღმოსავლეთ-ცენტრალური კამპეჩეს მიმდებარედ 129 კვადრატული კილომეტრი ფართობის არეალის შესახებ არსებული ინფორმაცია გააანალიზეს და ძველი ქალაქის კვალი სწორედ ამის შედეგად დააფიქსირეს.

მას ახლომდებარე წყალმარჩხი აუზის სახელი — ვალერიანა — უწოდეს. ქალაქი კლასიკური პერიოდისაა, რომელიც ჩვენი წელთაღრიცხვით 250-დან 900 წლამდე გაგრძელდა. დასახლება მაიას ცივილიზაციის პოლიტიკური ცენტრის მახასიათებლებს მოიცავს, როგორიცაა ქვაფენილით ერთმანეთთან დაკავშირებული რამდენიმე დახურული მოედანი, პირამიდის ფორმის ტაძრები და ბურთის სათამაშო მოედანი. პერიფერიებში ფერდობებზე შეფენილი სახლები და ტერასებიცაა, რაც მიანიშნებს, რომ ქალაქი მჭიდროდ იყო დასახლებული.

“მისი არსებობის შესახებ მთავრობამ და სამეცნიერო საზოგადოებამ არაფერი იცოდა. ეს ძახილის ნიშანს უსვამს წინადადების, რომ არა, ყველაფერი არ აღმოგვიჩენია და კი, ჯერ კიდევ ბევრი რამაა აღმოსაჩენი”, — ამბობენ არქეოლოგები, რომელთა შემდეგი ნაბიჯიც ადგილზე ჩასვლა და ამ მიგნების დადასტურებაა.

მათი თქმით, ამგვარი დასახლებების შესწავლა გვეხმარება, რომ ძველი ურბანული ინფრასტრუქტურისა და იქ მცხოვრები ადამიანების შესახებ მეტი შევიტყოთ. არ გამორიცხავენ, რომ საუკუნეების წინანდელი ცოდნა თანამედროვეობაში ქალაქების უკეთ დაგეგმარებაშიც დაგვეხმაროს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიასაქართველო

“უსამართლოდ გინებისთვის” დამნაშავე 10 ათასი თეთრის გადახდით ისჯებოდა… – რას საერო სასჯელები არსებობდა გაერთიანებული საქართველოს სამეფოში (XI-XIII სს.)?

სა­მარ­თლის ის­ტო­რი­ა­ში მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ად­გი­ლი უკა­ვია დას­ჯის კონ­კრე­ტულ სა­შუ­ა­ლე­ბებს – სას­ჯე­ლებს. ეს უძ­ვე­ლე­სი დრო­ი­დან გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი სა­მარ­თლებ­რი­ვი ბერ­კე­ტია, რო­მელ­საც სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში მი­მარ­თავ­დნენ დამ­ნა­შა­ვის პა­სუ­ხის­გე­ბა­ში მი­სა­ცე­მად. სას­ჯე­ლი დღემ­დე რჩე­ბა ბო­როტ­მოქ­მე­დის დას­ჯის ყვე­ლა­ზე გავ­რცე­ლე­ბულ სა­შუ­ა­ლე­ბად.

ძველ ქარ­თულ სა­მარ­თალ­ში სას­ჯე­ლის რამ­დე­ნი­მე სა­ხის გა­მო­ყო­ფა შე­იძ­ლე­ბა. მათ შო­რის არის კერ­ძო, სა­ე­რო (სა­ჯა­რო) და სა­ეკ­ლე­სიო სას­ჯე­ლე­ბი. კერ­ძო და სა­ეკ­ლე­სიო სას­ჯე­ლე­ბის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, შუა სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის სა­ქარ­თვე­ლო­ში სა­ჯა­რო (სა­ე­რო) სას­ჯე­ლე­ბი ფარ­თოდ, მთე­ლი ქვეყ­ნის მას­შტა­ბით, შე­და­რე­ბით გვი­ან დამ­კვიდ­რდა. ფე­ო­და­ლურ სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში დიდი დრო სჭირ­დე­ბო­და სა­ხელ­მწი­ფოს მიერ დამ­ნა­შა­ვე­თა დას­ჯი­სა და გა­სა­მარ­თლე­ბის საქ­მის ხელ­ში აღე­ბას, ვი­ნა­ი­დან ეს პრე­რო­გა­ტი­ვა ფე­ო­და­ლე­ბის მიერ იყო უზურ­პი­რე­ბუ­ლი. კონ­კრე­ტულ მა­მულ­ში კერ­ძო ფე­ო­და­ლი წყვეტ­და თა­ვი­სი ქვე­შევ­რდო­მე­ბის დას­ჯა­სა და შე­წყა­ლე­ბას. ამას, პი­რო­ბი­თად, კერ­ძო სა­მარ­თალს უწო­დე­ბენ. როცა სას­ჯე­ლი კერ­ძო პი­რის მიერ არის ინი­ცი­რე­ბუ­ლი, შე­სა­ბა­მი­სად, სას­ჯე­ლი კვა­ლი­ფი­ცირ­დე­ბა, რო­გორც “კერ­ძო სას­ჯე­ლი”. სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მიერ ქვეყ­ნის ცენ­ტრა­ლი­ზა­ცი­ამ ამ­გვა­რი პრაქ­ტი­კა შე­ამ­ცი­რა, ხოლო სა­ხელ­მწი­ფოს მეტი სა­შუ­ა­ლე­ბა მი­ე­ცა, მთე­ლი ქვეყ­ნის მას­შტა­ბით თა­ვად გა­ნე­ხორ­ცი­ე­ლე­ბი­ნა სა­დამ­სჯე­ლო ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი. სწო­რედ სა­ქარ­თვე­ლოს ცენ­ტრა­ლუ­რი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მიერ ინი­ცი­რე­ბუ­ლი სა­ე­რო ანუ სა­ჯა­რო სას­ჯე­ლე­ბი წარ­მო­ად­გენს ჩვენს მთა­ვარ გან­სა­ხილ­ველ თე­მას.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში სას­ჯე­ლი მრა­ვა­ლი სა­ხის იყო. სას­ჯე­ლე­ბის ნა­წი­ლი გუ­ლის­ხმობ­და დამ­ნა­შა­ვის­თვის რამე ტან­ჯვის მი­ყე­ნე­ბას, მის ცე­მას, სხე­უ­ლის რო­მე­ლი­მე ნა­წი­ლის მოკ­ვე­თას, და­სა­ხიჩ­რე­ბა­სა და და­ზი­ა­ნე­ბას. ყვე­ლა­ფე­რი ეს სა­თა­ნა­დოდ აი­სა­ხა სას­ჯე­ლის ცნე­ბის გა­მომ­ხატ­ველ სი­ტყვებ­ში – “ტან­ჯვა”, “სა­ტან­ჯვე­ლი”, “პა­ტი­ჟი” და ა.შ.

შუა სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში სა­ქარ­თვე­ლო­ში დას­ჯის პო­ლი­ტი­კის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა მთელ რიგ ფაქ­ტო­რებ­ზე იყო და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. – ივა­ნე ჯა­ვა­ხიშ­ვილს აღ­ნიშ­ნუ­ლი აქვს, რომ ძველ ქარ­თულ მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბას გან­სა­ზღვრუ­ლი სას­ჯელ­თა სის­ტე­მა ჰქონ­და. იგი წერს: “სას­ჯელ­თა ერთი ჯგუ­ფი ქო­ნებ­რი­ვი თვი­სე­ბი­სა იყო, მე­ო­რე ჯგუ­ფი დამ­ნა­შა­ვის თა­ვი­სუფ­ლე­ბის აღ­კვე­თი­სათ­ვის იყო გან­კუთ­ვნი­ლი, მე­სა­მე გვე­მი­თი იყო, მე­ო­თხე გა­პა­ტი­ჟე­ბა და მე­ხუ­თე კი დამ­ნა­შა­ვის სი­ცო­ცხლის მოს­პო­ბა”.

ქარ­თუ­ლი სა­მარ­თლის ცნო­ბილ ძეგლს, ბე­ქა­სა და აღ­ბუ­ღას სა­მარ­თლის წიგნს დარ­თუ­ლი აქვს ე.წ. ბაგ­რატ კუ­რა­პა­ლა­ტის სა­მარ­თა­ლი, უფრო სწო­რად, სა­მარ­თლის წიგ­ნის ფრაგ­მენ­ტი, რო­მე­ლიც 61 მუხ­ლის­გან შედ­გე­ბა (99-160). მას­ში მოყ­ვა­ნი­ლია შემ­დე­გი სა­ხის და­ნა­შა­უ­ლი: მკვლე­ლო­ბა (117, 135, 150, 159, 160); სხე­უ­ლის და­ზი­ა­ნე­ბა (106-109); ცი­ლის­წა­მე­ბა, სქე­სობ­რი­ვი და­ნა­შა­უ­ლი, ქა­ლის მო­ტა­ცე­ბა, ცო­ლის დაგ­დე­ბა, გა­ძარ­ცვა, ქურ­დო­ბა, ღა­ლა­ტი, თვით­ნე­ბო­ბა და სხვა.

სა­მარ­თლის წიგ­ნის ფრაგ­მენ­ტში ვკი­თხუ­ლობთ, რომ თუ ვინ­მე დი­დე­ბულ­თა­გა­ნი ეპის­კო­პოსს სი­ტყვი­ერ შე­უ­რა­ცხყო­ფას მი­ა­ყე­ნებ­და, დამ­ნა­შა­ვე დი­დე­ბუ­ლი და­ის­ჯე­ბო­და ორ­მო­ცი ათა­სი თეთ­რის გა­დახ­დით და “დი­დად შე­ხუ­ე­წით”.

“დი­დად შე­ხუ­ე­წა” აქ და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი სა­ჯა­რო, სა­ხელ­მწი­ფო სას­ჯე­ლია, რო­მე­ლიც თან სდევს კერ­ძო სას­ჯელს, სის­ხლის და­ურ­ვე­ბას. შეხ­ვეწ­ნა იხ­სე­ნი­ე­ბა, რო­გორც სას­ჯე­ლის სა­ხე­ო­ბა რამ­დე­ნი­მე მუხ­ლში (106, 107, 108).

“თუ ეპის­კო­პოზ­სა დი­დე­ბულ­მან აგი­ნოს, ორ­მო­ცი ათა­სი თეთ­რი და­უ­ურ­ვოს და დი­დად შე­ხუ­ე­წით” (106).

“თუ ეპის­კო­პოზ­სა აზ­ნა­ურ­მან აგი­ნოს, დი­დი­თა შე­ხუ­ე­წი­თა ოცი ათა­სი თეთ­რი და­ა­ურ­ვოს” (107).

“თუ აზ­ნა­ურ­მან ანუ დი­დე­ბულ­მან მღვდელ­სა აგი­ნოს, ანუ უქუ­ე­მო­ეს­მან, მე­სა­მე­დი სის­ხლი­საი და­უ­ურ­ვოს და დი­დად შე­ე­ხუ­ე­წოს” (108).

ნა­თე­ლია, რომ სა­სუ­ლი­ე­რო პირ­თა პა­ტივ­სა და ღირ­სე­ბას ქარ­თვე­ლი კა­ნონ­მდე­ბე­ლი დიდ მნიშ­ვნე­ლო­ბას ანი­ჭებ­და. სის­ხლის სა­მარ­თლებ­რივ ჯა­რი­მას­თან ერ­თად, დამ­ნა­შა­ვეს ბო­დი­შის მოხ­დაც ეკის­რე­ბო­და. სწო­რედ და­ნა­შა­უ­ლის მო­ნა­ნი­ე­ბი­სა და ბო­დი­შის მოხ­დის ეს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი სა­ხე­ო­ბა იყო “შეხ­ვე­წა”.

რაც შე­ე­ხე­ბა “დი­დად შეხ­ვე­წას”, ეს უნდა ყო­ფი­ლი­ყო ბო­დი­შის მოხ­დის გან­სა­კუთ­რე­ბით მძი­მე ფორ­მა, რად­გან მას კა­ნონ­მდე­ბე­ლი სხვა­ნა­ი­რად არ მო­იხ­სე­ნი­ებ­და. “შეხ­ვე­წა”, “შეხ­ვე­წი­ლო­ბა” ქარ­თუ­ლი ფე­ო­და­ლუ­რი ყო­ფის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი მოვ­ლე­ნა იყო, სწო­რედ აქე­დან არის წარ­მო­შო­ბი­ლი “შეხ­ვე­წი­ლი”. ეს უკა­ნას­კნე­ლი კი ნიშ­ნავს იმ პირს, რო­მელ­მაც მო­ი­ნა­ნია, ბო­დი­ში მო­ი­ხა­და და შე­ე­ვედ­რა. კა­ნონ­მდე­ბე­ლი აგ­რეთ­ვე სა­უბ­რობს “უსა­მარ­თლოდ გი­ნე­ბა­ზე”. ასე­თი და­ნა­შა­უ­ლის­თვის პირი ის­ჯე­ბო­და 10 ათა­სი თეთ­რის გა­დახ­დით (127).

ცალ­კე აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია “დი­ა­ცის გი­ნე­ბა”. ამ შემ­თხვე­ვა­ში სას­ჯე­ლი მკაც­რი იყო და­წე­სე­ბუ­ლი. მხედ­ვე­ლო­ბა­ში მი­ი­ღე­ბო­და შე­უ­რა­ცხყო­ფი­ლი და შე­უ­რა­ცხმყო­ფე­ლი მხა­რე­ე­ბის წო­დებ­რი­ვი მდგო­მა­რე­ო­ბა (“სა­პა­ტი­ო­ბა”) (130).

ბაგ­რატ კუ­რა­პა­ლა­ტის სა­მარ­თლის წიგნ­ში ასე­ვე ვკი­თხუ­ლობთ: “მე­კობ­რი­სა და ზედა დამ­სხმე­ლის სის­ხლი არ არის” (138). ე.ი. მე­კობ­რი­სა და “ზედა დამ­სხმე­ლის” მოკ­ვლის­თვის მკვლე­ლი პა­სუხს არ აგებ­და. გა­აგ­რძე­ლეთ კი­თხვა

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორია

მეცნიერებმა ქრისტეფორე კოლუმბის წარმოშობა დაადგინეს

ესპანელმა მეცნიერებმა ლეგენდარული მეზღვაურის ქრისტეფორე კოლუმბის ნეშტი შეისწავლეს და მისი წარმოშობა დაადგინეს.

BBC-ს ცნობით, კვლევა გრანადის უნივერსიტეტის სპეციალისტებმა ჩაატარეს და გენეტიკური მასალის შესწავლისას დაადგინეს, რომ კოლუმბი სავარაუდოდ ესპანელი და ებრაელი იყო. მათივე ვარაუდით, ის დასავლეთ ევროპაში დაიბადა, შესაძლოა ვალენსიაში. მეცნიერები ფიქრობენ, რომ კოლუმბი თავის ებრაულ წარმოშობას მალავდა ან კათოლიკედ მოინათლა, რათა რელიგიური დევნისთვის დაეღწია თავი.

ბოლო კვლევა ეწინააღმდეგება ტრადიციულ თეორიას, რომლის მიხედვითაც კოლუმბი გენუაში დაბადებული იტალიელი იყო.

ქრისტეფორე კოლუმბი სევილიის ტაძარშია დაკრძალული. მკვლევრებმა ასევე შეადარეს მისი დნმ-ი მისი ვაჟისა და ძმის გენეტიკურ მასალას, რითაც კიდევ ერთხელ დადასტურდა, რომ სევილიაში სწორედ დიდი მეზღვაურის ნეშტია დასვენებული.

კოლუმბის მოგზაურობამ ატლანტის ოკეანეში 1492 წელს მსოფლიო ისტორიის მსვლელობა შეცვალა, სწორედ მან აღმოაჩინა ცენტრალური და სამხრეთ ამერიკა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორია

ახალმა ექსპედიციამ დაადგინა, რომ „ტიტანიკის“ ცნობილი მოაჯირი გემს მოსძვრა და ოკეანის ფსკერზეა

ახალმა ექსპედიციამ „ტიტანიკის“ ნელი დაშლის შედეგები დააფიქსირა.

როგორც BBC წერს, ივლისსა და აგვისტოში ცნობილ ლაინერის ნანგრევებამდე RMS Titanic Inc-ის ექსპედიციამ მიაღწია. კომპანიის ორმა დისტანციურად მართვადმა აპარატმა ორ მილიონზე მეტი ფოტო გადაიღო და დაადგინა, რომ გემს ცნობილი მოაჯირი მოძვრა და ახლა ის ნანგრევებიდან 800 მეტრში, ოკეანეს ფსკერზე დევს. სპეციალისტების ვარაუდით, მოაჯირის ნაწილის, რომლის სიგრძეც დაახლოებით 4,5 მეტრია, გემს გასული 2 წლის განმავლობაში მოსძვრა.

ის, რომ გემი იშლება წინა ექსპედიციებმაც დაადგინეს. ამ ეტაპზე კომპანია ფოტოების შესწავლით არის დაკავებული და ნანგრევების 3D რუკას ადგენს. მომავალში ზაფხულში გადაღებულ ახალ ფოტოებსაც გამოაქვეყნებენ.

„ტიტანიკი“ 1912 წლის აპრილში ჩაიძირა, კატასტროფას 1 500 ადამიანი ემსხვერპლა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორიასაქართველო

მსოფ­ლი­ო­ში უძ­ვე­ლე­სი ამორ­ძა­ლი სა­ქარ­თვე­ლო­შია აღ­მო­ჩე­ნი­ლი: ქალი სამხედრო პატივით, იარაღით იყო დაკრძალული

დღეს­დღე­ო­ბით მსოფ­ლი­ო­ში უძ­ვე­ლე­სი ამორ­ძა­ლი სა­ქარ­თვე­ლო­შია აღ­მო­ჩე­ნი­ლი, თუმ­ცა ამის შე­სა­ხებ ცო­ტამ თუ იცის.

1927 წელს ქარ­თუ­ლი არ­ქე­ო­ლო­გი­ის ერთ-ერ­თმა ფუ­ძემ­დე­ბელ­მა გი­ორ­გი ნი­ო­რა­ძემ გა­თხა­რა და შე­ის­წავ­ლა სა­მარ­ხი, რო­მე­ლიც დღე­ვან­დე­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბით, მებ­რძო­ლი ქა­ლის ყვე­ლა­ზე ად­რე­ულ სა­მარ­ხად მი­იჩ­ნე­ვა მსოფ­ლი­ო­ში.

“მსოფ­ლი­ოს არ­ქე­ო­ლო­გი­ურ­მა ლი­ტე­რა­ტუ­რამ ჯერ კი­დევ არ იცის არც ერთი შემ­თხვე­ვა, რომ ეპო­ვოთ ბრინ­ჯა­ოს მახ­ვი­ლით, ხან­ჯლი­თა და შუ­ბით შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ქალი, რო­გორც ამას ად­გი­ლი ჰქონ­და ზემო ავ­ჭა­ლა­ში, და თუ გა­მო­ჩე­ნი­ლი მსოფ­ლიო მეც­ნი­ე­რი მონ­დე­ლი­უ­სი და­ნი­ა­ში აღ­მო­ჩე­ნი­ლი ხან­ჯლით შე­ი­ა­რა­ღე­ბულ ქა­ლებს უკავ­ში­რებ­და ამა­ზო­ნე­ბის ანუ ამორ­ძა­ლე­ბის შე­სა­ხებ წარ­მო­შო­ბილ მო­თხრო­ბებს, მით უმე­ტეს, ჩვენ უფრო მეტი სა­ფუძ­ვე­ლი გვაქვს ვი­ფიქ­როთ, რომ ზემო ავ­ჭა­ლის შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­საც ჭრი­ლო­ბა ჰქონ­და მი­ღე­ბუ­ლი, მე­ო­მა­რი ქალი უნდა ყო­ფი­ლი­ყო, ქალი, რო­მელ­მაც ცხე­ნოს­ნო­ბა კარ­გად იცო­და”, – წერს 1931 წელს გი­ორ­გი ნი­ო­რა­ძე.

მისი ჩა­ნა­წე­რე­ბი­დან ირ­კვე­ვა, რომ სა­მარ­ხი 1927 წლის დე­კემ­ბერ­ში აღ­მო­ა­ჩი­ნეს ავ­ჭა­ლა­ში. გი­ორ­გი ნი­ო­რა­ძემ სა­მარ­ხი გახ­სნა, სა­დაც სამ­ხედ­რო პა­ტი­ვით დაკ­რძა­ლუ­ლი ქა­ლის ნეშ­ტი აღ­მოჩ­ნდა. არ­ქე­ო­ლო­გის ყუ­რა­დღე­ბა მი­იქ­ცია ბრინ­ჯა­ოს ხმლის ფრაგ­მენ­ტმა, თა­ვის ქა­ლა­ზე ჭრი­ლო­ბის კვალ­მა და იმ სამ­კა­უ­ლებ­მა, რომ­ლე­ბიც, მეც­ნი­ე­რის მტკი­ცე­ბით, ძვ. წ. XI-IX სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში ამორ­ძალს საფ­ლავ­ში ჩა­ა­ტა­ნეს.

sasaxle-3-70717-1679728630.jpg

ნივ­თე­ბი, რო­მე­ლიც სა­მარხში აღოჩ­ნდა

ის, რომ შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნი ნამ­დვი­ლად ქალი იყო, და­დას­ტურ­და ან­თრო­პო­ლო­გი­უ­რი კვლე­ვე­ბი­თაც. სა­ქარ­თვე­ლო­ში ეს აღ­მო­ჩე­ნა არა­სო­დეს გახ­მა­უ­რე­ბუ­ლა. ჩონ­ჩხი უკვე ათწლე­უ­ლე­ბია, ეროვ­ნუ­ლი მუ­ზე­უ­მის სა­ცავ­ში ინა­ხე­ბა.

ეს მხო­ლოდ რამ­დე­ნი­მე თვის წინ გახ­და ცნო­ბი­ლი. ეკუთ­ვნის თუ არა სა­მარ­ხი მი­თურ პერ­სო­ნაჟს, ამორ­ძალს და რა შე­იძ­ლე­ბა გა­კეთ­დეს მისი და­მა­ტე­ბი­თი შეს­წავ­ლი­სათ­ვის, სა­ქარ­თვე­ლოს ეროვ­ნუ­ლი მუ­ზე­უ­მის, ის­ტო­რი­ი­სა და არ­ქე­ო­ლო­გი­ის სა­მეც­ნი­ე­რო მი­მარ­თუ­ლე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლი მი­ხე­ილ აბ­რა­მიშ­ვი­ლი “კვი­რის პა­ლიტ­რას­თან” სა­უბ­რობს:

– ეს უნი­კა­ლუ­რი კო­ლექ­ცია ინა­ხე­ბა ეროვ­ნუ­ლი მუ­ზე­უმ­ში და თა­რიღ­დე­ბა ძვ.წ. XI-IX სა­უ­კუ­ნე­ე­ბით. ასე რომ, ავ­ჭა­ლა­ში აღ­მო­ჩე­ნი­ლი მე­ო­მა­რი ქალი შე­საძ­ლოა მსოფ­ლი­ო­ში უძ­ვე­ლე­სი ამორ­ძა­ლია. თა­ვის ქა­ლის მო­ცუ­ლო­ბის, ძვლე­ბის წო­ნის, პა­ტა­რა ზო­მის კბი­ლე­ბი­სა და კი­დევ რამ­დე­ნი­მე ნიშ­ნის მი­ხედ­ვით თა­ვი­დან­ვე დად­გინ­და, რომ სა­მარხში ნამ­დვი­ლად ქალი იყო.

ორი თვის წინ კი თა­ნა­მედ­რო­ვე მე­თო­დით კი­დევ ერთხელ გა­ნი­სა­ზღვრა სქე­სი და ასა­კი. თა­ვის ქა­ლა­ზე სქე­სის გან­მსა­ზღვრე­ლი 26 ნი­შა­ნია… გი­ორ­გი ნი­ო­რა­ძის შე­ფა­სე­ბით, ეს უნდა ყო­ფი­ლი­ყო 30-40 წლის 1.47 სი­მაღ­ლის ქალი. ნი­ო­რა­ძე სა­მარ­ხის პე­რი­ოდს ბრინ­ჯა­ოს ხა­ნის მი­წუ­რუ­ლი­თა და რკი­ნის ხა­ნის და­სა­წყი­სით გან­სა­ზღვრავს. ზუს­ტად ვერ ვი­ტყვით, ქალი რო­მელ რა­სას გა­ნე­კუთ­ვნე­ბო­და ან რა კულ­ტუ­რით ცხოვ­რობ­და, თუმ­ცა ამ დროს უკვე არ­სე­ბობ­და კლა­სობ­რი­ვი და­ყო­ფა და ვაჭ­რო­ბა. ქალი დიდ­გვა­რო­ვა­ნი უნდა ყო­ფი­ლი­ყო, რად­გან უამ­რა­ვი ძვირ­ფა­სი ნივ­თი ჩა­ა­ტა­ნეს სა­მა­რე­ში. საბ­რძო­ლო ია­რა­ღებ­ში გა­მორ­ჩე­უ­ლია მახ­ვი­ლი, რო­მელ­საც ბო­ლო­ში წვე­რი არა აქვს.

ეს სა­გან­გე­ბოდ კეთ­დე­ბო­და – წვე­რი­ა­ნი მახ­ვი­ლი უფრო მძი­მეა, უწ­ვე­რო კი მსუ­ბუ­ქია და გან­კუთ­ვნი­ლია მხო­ლოდ მხედ­რის­თვის. სა­მარხშიც აღ­მოჩ­ნდა ცხე­ნის თა­ვის ქა­ლის ნა­წი­ლე­ბიც, რაც მი­ა­ნიშ­ნებს, რომ ქალი ნამ­დვი­ლად ცხე­ნო­სა­ნი მე­ო­მა­რი იყო. ბუ­ნებ­რი­ვია, მებ­რძოლ ქალს საბ­რძო­ლო ია­რა­ღი და ცხე­ნიც ჩა­ა­ყო­ლეს, რაც ნიშ­ნავს, რომ დიდი პა­ტი­ვით და­უკ­რძა­ლავთ. ჩანს, ძვ. წ. XI-IX სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში დღეს პო­პუ­ლა­რუ­ლი გენ­დერუ­ლი სტე­რე­ო­ტი­პე­ბი არ არ­სე­ბობ­და. იმ ად­გი­ლას კი­დევ რომ მო­ი­ძებ­ნოს სა­მარ­ხი, შე­იძ­ლე­ბა და­მა­ტე­ბი­თი დე­ტა­ლე­ბი აღ­მო­ვა­ჩი­ნოთ. რა სა­ი­დუმ­ლოს ინა­ხავს ზემო ავ­ჭა­ლის ეს ად­გი­ლი გა­თხრე­ბის შემ­დეგ გა­ვი­გებთ, თუმ­ცა ტე­რი­ტო­რი­ის ხე­ლახ­ლა შეს­წავ­ლა დიდ ფი­ნან­სურ და ადა­მი­ა­ნურ რე­სურსს მო­ი­თხოვს… იხილეთ სრულად

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორია

მკვლევრებმა 2900 წლის წინანდელი ასურული აგური შეისწავლეს — იგი დნმ-ის დროის კაფსული აღმოჩნდა

ისტორიაში პირველად, მკვლევრებმა შეძლეს და თიხის უძველესი აგურიდან დნმ-ის ფრაგმენტები ამოიღეს. ეს იმის ერთგვარი დემონსტრაციაა, რომ ძველი საშენი მასალებით შეგვიძლია გავიგოთ, რა მცენარეები გვხვდებოდა გარემოში იმ დროს.

შესწავლილი აგური იმ ადგილას დამზადდა 2 900 წლის წინ, სადაც დღეს ჩრდილოეთი ერაყია. სავარაუდოდ, ამისათვის მდინარე ტიგროსის სანაპიროდან აღებული ტალახი და სხვადასხვა მასალა (ბზე, ჩალა, ნაკელი და სხვ) შეურიეს ერთმანეთს.

როგორც აღმოჩნდა, შესაძლებელია, რომ აგურს შიგნით ათასწლეულების მანძილზე შენარჩუნდეს პატარა მცენარეული ნაწილაკები, რომლებიც მასში ჩალისა და ნაკელის მეშვეობით მოხვდა. სწორედ ეს ნაწილაკები შეისწავლეს ოქსფორდის უნივერსიტეტის, დანიის ეროვნული მუზეუმისა და კოპენჰაგენის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა.

მკვლევრებმა აგურზე სპეციალური ანალიზური ტექნიკა გამოიყენეს, რომელსაც აქამდე სხვა ფოროვანი მასალის (თუნდაც ძვლების) შესასწავლად იყენებდნენ. ასე მათ მცენარეულ მასალაში არსებული დნმ გაშიფრეს, შედეგად კი მცენარეთა 34 სხვადასხვა ტაქსონომიური ჯგუფი გამოავლინეს.

კვლევის ფარგლებში შესწავლილი აგური ნეოასურელი მეფის, ასურნასირფალ II-ის, სასახლეში იპოვეს, უძველეს ქალაქ კალჰუში. იგი ძველი წელთაღრიცხვის დაახლოებით 879-869 წლებით (ამ დროს შენდებოდა სასახლე) თარიღდება. ეს თიხაში გაკეთებული წარწერის დახმარებით გაიგეს, რომელშიც კონკრეტულად სასახლე იყო მოხსენიებული.

მცენარეთა ოჯახებს შორის, რომელთა დნმ-ც აგურში ყველაზე მეტი დაფიქსირდა, კომბოსტოსებრნი (Brassicaceae) და მანანასებრნიც (Ericaceae) იყო. გენეტიკური მასალები შემდეგი ოჯახებიდანაც დაფიქსირდა: არყისებრნი (Betulaceae), დაფნისებრნი (Lauraceae), Selineae (ოჯახი, რომელიც სტაფილოსა და ოხრახუშს მოიცავს) და Triticeae (კულტივირებულო ბალახები).

მკვლევართა გუნდი მცენარეულ დნმ-ზე იყო ორიენტირებული, რადგან იგი ყველაზე უკეთ იყო შემონახული, თუმცა იმავე ტექნიკების გამოყენება ცხოველურ დნმ-ზეც შესაძლებელია. თიხის აგურები მსოფლიოში არაერთ არქეოლოგიურ ადგილას გვხვდება; შესაბამისად, დიდია პოტენციალი, რომ მათი მეშვეობით ბევრი ახალი ინფორმაცია მივიღოთ იმ ეკოსისტემებსა და გარემოზე, რომლებშიც ეს აგურები დამზადდა.

ამ შემთხვევაში აგურის ორგანული შიგთავსის შემონახვას ხელი იმან შეუწყო, რომ აგური ბუნებრივად გასაშრობად დატოვეს და ამისთვის ცეცხლი არ გამოუყენებიათ. ამასთანავე, ნიმუშები აგურის შუიდან აიღეს, სადაც მასალა კარგად იყო დაცული.

მიღებული ცნობები უძველეს ცივილიზაციებზე გვაწვდის დამატებით ინფორმაციას და გვიჩვენებს, როგორ შეიცვალა მსოფლიო ათასწლეულების განმავლობაში.

კვლევა ერთგვარი მაგალითია იმისა, თუ რაოდენ დიდი მნიშვნელობა აქვს მეცნიერებაში სხვადასხვა დარგის სპეციალისტთა ერთობლივ მუშაობას — არის საკითხები, რომელთა შესწავლაც მრავალმხრივ განსწავლულობას მოითხოვს.

ნაშრომს გამოცემაში Scientific Reports გაეცნობით.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიასაქართველო

27 წლის ქართველი გენეტიკოსის მიღწევები, რომელსაც საბჭოთა რეჟიმი უსამართლოდ მოექცა

1918 წელს ეკატერინბურში, 17-დან 18 ივლისის ღამეს ინჟინერ ნიკოლოზ იპატევის სახლის სარდაფში 11 ადამიანი დახვრიტეს. მხეცურად მოკლულთა შორის იყვნენ რუსეთის იმპერატორი ნიკოლოზ მეორე, მისი მეუღლე, დედოფალი ალექსანდრა თეოდორას ასული, იმპერატორის 4 ასული – ოლგა, ტატიანა, მარია და ანასტასია. მოკლეს უფლისწული ალექსეი. სამეფო ოჯახთან ერთად დახვრიტეს მათი მსახურებიც, ვინც ბოლომდე მათთან დარჩა. ბოლშევიკებმა ცხედრების ნაწილი კოცონზე დაწვეს, ნაწილი გოგირდმჟავის გამოყენებით გაანადგურეს, დარჩენილი ძვლები კი ეკატერინბურგის შემოგარენში დამარხეს.

ამ სიმხეცის ჩადენიდან მრავალი ათეული წელი გავიდა და 1991 წელს ეკატერინებურგის მახლობლად, აღმოაჩინეს ადამიანების ჩონჩხების ფრაგმენტები,  რომლის დნმ-ს მოლეკულები შეადარეს ნიკოლოზ II-ის სისხლის დნმ-ს ნიმუშს, ასე მოხდა ნიკოლოზ II-ის ჩონჩხის იდენტიფიცირება. მიღებული კვლევების საფუძველზე დადასტურდა, რომ ნაპოვნი ჩონჩხის ფრაგმენტები ნიკოლოზ II-სა  და მის ოჯახს ეკუთვნოდა.

ამ აღმოჩენის ავტორი გახლდათ  27 წლის ქართველი მეცნიერი, აპოლონ ჯინჭარაძე. მან შექმნა დნმ-ის ტესტი (გენომური დაქტილოსკოპიის მეთოდი). სწორედ მის მიერ აღმოჩენილმა კანონზომიერებებმა მისცა შესაძლებლობა მეცნიერებას, საფუძვლიანად შესწავლილიყო მოლეკულური ევოლუციის პროცესი. მის მიერ აღმოჩენილი მეთოდით მოხდა რუსეთის მეფის ნიკოლოზ II-ის ნეშტის იდენტიფიცირება, ხოლო მასალად გამოიყენეს იაპონიაში შემონახული, ნიკოლოზ მეფის სისხლით გაჟღენთილი დოლბანდი.

გენომური დაქტილოსკოპიის მეთოდით შესაძლებელია პიროვნების იდენტიფიცირება დანაშაულის ადგილზე აღმოჩენილი სისხლის ერთი წვეთით, თმის რამდენიმე ბოლქვის ანალიზის საფუძველზე. ეს მეთოდი საშუალებას იძლევა იპოვოს ზუსტი კავშირი დაკარგულ მშობლებსა და შვილებს შორის. ამოიცნოს საუკუნეების წინ გარდაცვლილი ადამიანების ვინაობა.

ეს არის მსოფლიო დონის აღმოჩენა, თუმცა, იმის გამო, რომ აპოლონ ჯინჭარაძე საბჭოთა იმპერიაში მოღვაწეობდა, კვლევების გამოქვეყნების საშუალება არ მისცეს, რადგან ხელმძღვანელობას მისი დამსახურების აღიარება არ უნდოდა. მხოლოდ მას შემდეგ, რაც 1987 წელს, უკვე რამდენიმე მეცნიერს მსგავსი აღმოჩენის შესახებ კვლევა გამოქვეყნებული ჰქონდა, 1987 წელს აპოლონს  თავისი შრომები გამოუქვეყნეს.

„აპოლონს უნდოდა კვლევების გამოქვეყნება, თუმცა, ამის ნება არ მისცეს, რადგან ხელმძღვანელობას მისი პერსონალური დამსახურების აღიარება არ უნდოდა, ასევე, პრობლემა იყო საბჭოთა კავშირის უშიშროება. იმის გამო, რომ მათ შეეძლოთ გამოეყენებინათ ეს აღმოჩენა, არ გაამჟღავნეს“,- ჰყვება აპოლონ ჯინჭარაძის კოლეგა, გენეტიკოსი, ნინო ლომიძე.

1988 წელს მოსკოვში დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია თემაზე „დნმ-ის ევოლუციურად კონსერვატიული განმეორებადი თანმიმდევრობები და მათი გამოყენება გენომურ დაქტილოსკოპიაში“ და საბჭოს გადაწყვეტილებით მიენიჭა ბიოლოგიურ მეცნიერებათა კანდიდატის ხარისხი. თუმცა, მომავალ წელს, 1989 წელს ის 28 წლის ასაკში  გარდაიცვალა.

საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ რუსებმა მაქსიმალურად სცადეს აპოლონ ჯინჭარაძის სახელი დაეჩრდილათ და აღმოჩენებთან დაკავშირებით, წინ რუსი მეცნიერების სახელები დაეყენებინათ. ამ აღმოჩენის გამო რუსეთის სახელმწიფო პრემია მიანიჭეს მეცნიერთა ჯგუფს, რომლის სათავეში რუსი გენეტიკოსი ჩაწერეს, აპოლონ ჯინჭარაძეს კი რიგითი წევრის სტატუსი უბოძეს.

„ეს გახლდათ მსოფლიო დონის აღმოჩენა, მე თავისუფლად ვიტყოდი, აპოლონს არა მარტო სადოქტორო ეკუთვნოდა, არამედ ამ აღმოჩენაში ნობელის პრემიის ლაურეატიც უნდა გამხდარიყო“, – ასე აფასებს ჯინჭარაძის აღმოჩენას გენეტიკოსი, გენეტიკის ინსტიტუტის ხელმძღვანელი, პროფესორი თეიმურაზ ლეჟავა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიასაქართველო

ყველაზე პატარა გმირი, რომელიც 1989 წლის 9 აპრილს დაიღუპა – ეკა ბეჟანიშვილის ახდენილი წინასწარმეტყველება

ეკა ბეჟანიშვილი 1989 წლის 9 აპრილის ტრაგიკული მოვლენების ყველაზე პატარა მსხვერპლი აღმოჩნდა.

„ადამიანი ისე როგორ უნდა მოკვდეს, რომ საკუთარი კვალი არ დატოვოს“ – ეს ფრაზა ეკა ბეჟანიშვილის დღიურიდანაა. ფრაზა, რომელიც გოგონას წინასწარმეტყველებად ექცა და თავისი სახელი და გვარი მთელ საქართველოს სამუდამოდ დაამახსოვრა.

ტიბაანელი 16 წლის, გოგონა კომაროვის სკოლის მე-10 კლასის მოსწავლე იყო, როდესაც საქართველოს დამოუკიდებლობის მოთხოვნით დაწყებულ მიტინგებზე კლასელებთან ერთად დაიწყო სიარული და მშობლებლსაც ეუბნებოდა, რომ იცოდეთ რა მუხტია, იქიდან წამოსვლა აღარ მოგინდებათო.

როგორც დედამისი, ლალი ყანჩაველი იხსენებს, ეკა სახლში ყოველთვის დროულად ბრუნდებოდა. 8 აპრილს მამამ მასწავლებელთან დატოვა, იქიდან ეკა აქციაზე წავიდა. საღამოს 8 საათი რომ გახდა და სახლში არ დაბრუნდა, მშობლებმა მისი ძებნა დაიწყეს, მივიდნენ სკოლაში, პარლამენტის წინ, დადიოდნენ და მომიტინგეებს ეკითხებოდნენ ეკას შესახებ.

ამასობაში ალყაში აღმოჩნდნენ და არეულობაც დაიწყო. ეკას დედა ამბობს, რომ ამ მომენტიდან აღარაფერი ახსოვს. მეხსიერება სრულად მხოლოდ 6 თვის შემდეგ აღუდგა, საკუთარი შვილის დაკრძალვას არ დასწრებია.

ლალი ყანჩაველმა მოგვიანებით გაიგო, 9 აპრილის მოვლენების მომსწრე ერთ პოლიციელს უთქვამს, ქერა ქალს დააკლეს შავგვრემანი, ხუჭუჭა გოგოო, ეს იყო ეკა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ისტორია

დაუმარცხებელი ქართველი სარდალი, რომელსაც ნიკოლოზ II-მ თავისი ქალიშვილები მომვლელებად დაუყენა

ის მამაცი და უჭკვიანესი სტრატეგი იყო, თუმცა მოგებული ბრძოლების შემდეგ ბევრჯერ დასწამეს ცილი; საქართველოზე შეყვარებულ სარდალს დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში ბრძოლა არ წაუგია, თუმცა ღალატის ბრალდებით დახვრიტეს. ის იყო მთელი არსებით გენერალი, რომელიც ამბობდა, რომ „სიცოცხლე არც დაბადებით იწყება და არც სიკვდილით მთავრდება“…

 

დახვრეტიდან 79 წლის შემდეგ, 2016 წლის 30 ნოემბერს, გენერალ გიორგი მაზნიაშვილს, თავისი ღვაწლისთვის, ქართველმა ერმა ძეგლი დაუდგა. მართალია, თბილისში, ჩუღურეთის რაიონში მდებარე ძეგლის იერსახემ მოსახლეობის არაერთგვაროვანი რეაქცია გამოიწვია, თუმცა ჩვენ მის ავკარგიანობაზე საუბარს ვამჯობინეთ, დაუმარცხებელ გენერლად წოდებული ქართველი მხედარმთავარი კიდევ ერთხელ გავიხსენოთ.

 

გიორგი მაზნიაშვილი 1870 წელს კასპის მუნიციპალიტეტის სოფელ სასირეთში, გლეხის ოჯახში დაიბადა.

გიორგის მამა რუსეთიდან ჩამოსული ოფიცერი, ივანე მაზნევი იყო, რომელმაც ცოლად ქართველი ქალი – ქრისტინე გლურჯიძე შეირთო, საქართველო შეიყვარა, გვარი მაზნიაშვილზე გადაიკეთა და შვილები ქართული სულისკვეთებით აღზარდა.

 

მომავალი გენერალი ბავშვობიდან სამხედრო კარიერაზე ოცნებობდა, ამიტომ მშობლებმა თბილისის იუნკერთა სასწავლებელში შეიყვანეს.

სასწავლებლის დამთავრებისთანავე, მაზნიაშვილმა მეფის არმიაში დაიწყო სამსახური და მალე გენერლის ჩინამდე აღზევდა.

 

🔹1904-1905 წლების რუსეთ-იაპონიის ომში ისე გამოიჩინა თავი, რომ პეტერბურგის სამხედრო ჰოსპიტალში მყოფი დაჭრილი სამხედრო თავად ნიკოლოზ II-მ მოინახულა და იმპერიის უმაღლესი ჯილდო – წმინდა გიორგის ჯვარი გადასცა. იმპერატორის დავალებით, ლაზარეთში მყოფ გენერალს თავად იმპერატორის ქალიშვილები უვლიდნენ.

გამოჯანმრთელების შემდეგ გიორგი მაზნიაშვილმა პირველ მსოფლიო ომშიც გამოიჩინა თავი.

 

🔹1917 წლის რევოლუციის შემდეგ კი სამშობლოში დაბრუნდა და ორი ეროვნული დივიზია შექმნა.

ეს ის პერიოდია, როცა საქართველოს დასავლეთიდან ოსმალები და გერმანელები უტევდნენ, ჩრდილოეთიდან – რუსი ბოლშევიკები და დენიკინელები, აღმოსავლეთიდან – თურქები და სამხრეთიდან – სომეხი დაშნაკები.

დაუმარცხებელ გენერალს ქართული ტერიტორიების მიტაცების მსურველთა მოგერიება ოთხივე მხრიდან უწევდა.

 

🔹1918 წელს კავკასიის კომისარიატმა გიორგი მაზნიაშვილს თბილისის დაცვა დაავალა. მაზნიაშვილმა დავალება წარმატებით შეასრულა, თუმცა იმავე წელს, ბრესტის ზავის თანახმად, რუსეთმა აჭარა თურქეთს გადასცა.

თურქეთი თავის მხრივ, მხოლოდ აჭარას არ დასჯერდა და გურიასაც შეუტია. გიორგი მაზნიაშვილმა პარტიზანებისა და საჯარისო ნაწილების დახმარებით, სასწრაფოდ სახალხო ლაშქარი ჩამოაყალიბა და ჩოლოქის ბრძოლაში თურქებს არა მარტო გურია, ბათუმიც გამოსტაცა ხელიდან.

 

🔹1918 წლის აპრილში მაზნიაშვილთან აფხაზების დელეგაცია მივიდა და გენერალს აფხაზეთის მტრისგან გათავისუფლება სთხოვა. 1918 წლის 22 ივნისს, 2, 6 და 26 ივლისს გენერალმა წარმატებული დარტყმა მიაყენა რუსეთიდან დაძრულ ჯარებს და ერთმანეთის მიყოლებით გაათავისუფლა გაგრა, ადლერი, სოჭი და ტუაფსე, რომლებზეც პრეტენზიას აცხადებდა როგორც თეთრი, ისე წითელი რუსეთი.

 

🔹1918 წლის 18 ივნისს გიორგი მაზნიაშვილი საქართველოს აფხაზეთის გენერალ-გუბერნატორად და საქართველოს რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალების უმაღლეს მთავარსარდლად დანიშნეს.

 

🔹1918 წლის ოქტომბერში მაზნიაშვილი უკვე თბილისის გენერალ-გუბერნატორია, იმავე წლის ნოემბერში კი – საქართველო-სომხეთის ომის შულავერის ფრონტის სარდალი. სომხეთთან ომის დროს მაზნიაშვილმა სრულმასშტაბიანი შტურმით აიღო შულავერი და რამდენიმე სოფელი გაათავისუფლა.

1920 წლის ოქტომბერში გიორგი მაზნიაშვილი თბილისის გარნიზონის უფროსად დაინიშნა. 1921 წლის რუსეთ–საქართველოს ომის დროს თბილისის დაცვის ცენტრალური მიმართულების სარდალი იყო და ბოლშევიკების მე-11 არმიას უკან დახევა აიძულა, თუმცა, მოულოდნელად, საქართველოს მთავრობისგან ბრძოლის შეწყვეტის ბრძანება მიიღო.

გენერალი იძულებული გახდა, ბრძანებას დამორჩილებოდა.

 

„კრებაზე, სადაც ეს გადამწყვეტი დადგენილება მიიღეს, არამცთუ მიგვიწვიეს ჩვენ, ფრონტის უფროსები, რომელნიც ფრონტს თვალით დავყურებდით და კარგად ვიცოდით მოწინააღმდეგის და ჩვენი ძალები, არამედ არც შეგვეკითხნენ, ჩვენი აზრის მოსმენაც კი არ ინებეს,“ – დანანებით იხსენებდა მოგვიანებით გენერალი.

 

🔹1921 წლის თებერვალში მაზნიაშვილს ემიგრაციაში მიმავალი საქართველოს მთავრობის თბილისიდან გაყვანა დაევალა. 17 მარტს გენერალმა დავალება შეასრულა, თუმცა, თავად პოლიტიკურ ინტერესებზე მაღლა ქვეყნის ინტერესები დააყენა და გაქცეულ მთავრობას ემიგრაციაში არ გაჰყვა.

 

ეს ის პერიოდია, როდესაც საქართველოს შიდა არეულობით მოსარგებლე თურქეთმა ბათუმის ოლქი ისევ დაიკავა. პატრიოტი გენერლისთვის განსაცდელში მყოფი სამშობლოს მიტოვება წარმოუდგენელი იყო, ამიტომ საბჭოთა საქართველოს ხელისუფლების თხოვნას დათანხმდა და მტრის წინააღმდეგ ბრძოლაში ჩაება.

 

ისტორიამ შემოინახა დაუმარცხებელი გენერლის სიტყვა, რომლითაც სუფსის სადგურთან მდებარე ეკლესიის ეზოში შეკრებილ საზოგადოებას მიმართა:

 

„მამებო, ძმებო, შვილებო! უჭირს სამშობლოს, გვართმევენ ბათუმს. ჩვენს ჯარსა და არმიას დახმარება სჭირდება. თოფ-იარაღი და ტყვია-წამალი ჯარისკაცებს არ გვყოფნის, პურსაც ვერ მოგცემთ… ისევ თქვენი მჭადითა და ცულით უნდა დავხვდეთ მტერს და ვძლიოთ… ქუდზე კაცი უნდა გამოხვიდეთ!”

 

🔹1921 წლის 20 მარტს, თურქებთან სამდღიანი ბრძოლის შემდეგ, მაზნიაშვილის ჯარმა კიდევ ერთხელ გაიმარჯვა და ბათუმი საქართველოს დაუბრუნა.

 

გამარჯვების ბრძოლის შემდეგ ბოლშევიკებმა გიორგი მაზნიაშვილი კონტრრევოლუციონერობის და ბანდიტიზმის ბრალდებით დააპატიმრეს და დახვრეტა მიუსაჯეს. თუმცა შემდეგ თურქებთან ბრძოლაში მისი ღვაწლი გაითვალისწინეს და განაჩენი პატიმრობით შეუცვალეს. სამი წლის შემდეგ კი გაათავისუფლეს და, როგორც მენშევიკების გენერალი, სამშობლოდან გააძევეს.

 

საფრანგეთში მყოფმა ქართულმა ემიგრაციამ და ჟორდანიას მთავრობამ გენერალი პატივით მიიღო და ყოველთვიურად მცირეოდენი გასამრჯელო – 500 ფრანკიც დაუნიშნა, თუმცა…

 

❗ 1924 წელს, მაზნიაშვილის პარიზში ყოფნისას, საბჭოთა ხელისუფლებამ ემიგრირებული დემოკრატიული მთავრობის მიერ მოწყობილი აჯანყება ჩაახშო. პარიზში მყოფ ქართველებს შორის ხმა გავრცელდა, თითქოს თითქოს ქაქუცა ჩოლოყაშვილის რაზმი იმიტომ დამარცხდა, რომ მაზნიაშვილმა ბოლშევიკებს აჯანყების გეგმა გადასცა. იმედგაცრუებულმა გენერალმა საბჭოთა ხელისუფლებას სამშობლოში დაბრუნების ნებართვა სთხოვა, მიუხედავად იმისა, რომ მშვენივრად იცოდა, რა საფრთხე ელოდა სამშობლოში დაბრუნების შემდეგ.

 

„საქართველოში გავრცელდა ხმა, თითქოს მე გადამეცეს ბოლშევიკებისათვის გეგმა შეიარაღებული აჯანყებისა. მე არავითარ ყურადღებას არ მივაქცევდი, რომ ეს ხმები მარტო აქ, პარიზში ვრცელდებოდეს, რადგანაც აქ ყველასათვის ცხადია პროვოკაციული ხასიათი ამ ხმებისა, მაგრამ სულ სხვა მდგომარეობაა საქართველოში: იქ იმყოფება ჩემი ოჯახი, ნათესავნი და ნაცნობები და ადვილად წარმოსადგენია, რა უსიამოვნო და მძიმე წუთები უნდა განიცადოს ჩემმა ცოლ-შვილმა, თუ მამა მათის ღალატის შესახებ გაიგეს რამე და ეს იმ დროს, როდესაც მამა იმათმა თავის სამშობლოს სამსახურს შესწირა, რაც ძალი შესწევდა და ეხლაც უცხოეთში მარტო იმ ფიქრებით სულდგმულობს, რომ რითიმე დაეხმაროს მას ამ განსაცდელში. თქვენ, რასაკვირველია, უკეთესად მოგეხსენებათ, რომ მე არამც თუ არ ვიცოდი გეგმა აჯანყებისა, არ ვიცოდი ისიც კი, რომ აჯანყება მოხდებოდა. გიორგი მაზნიაშვილი უმალ თავს მოაჭრევინებს, ვიდრე თავის სამშობლოს უღალატებს,“ – წერდა გიორგი მაზნიაშვილი 1925 წლის 18 იანვარს.

 

გენერალს, რომელმაც შიშველი ხელებით და მშიერი ჯარისკაცებით თურქებს გურია და აჭარა ხელიდან გამოგლიჯა, ბოლშევიკურმა ხელისუფლებამ არც სამსახური მისცა და არც პენსია.

 

გააგრძელეთ კითხვა

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 2 3 4 33
Page 2 of 33