close

ისტორია

ისტორიაკულტურასაქართველო

დავით გარეჯი „ევროპა ნოსტრას“ საფრთხეში მყოფი ძეგლების ფინალურ ნუსხაში მოხვდა

დავით გარეჯიევროპა ნოსტრასსაფრთხეში მყოფი ძეგლების ფინალურ ნუსხაში მოხვდა. აღნიშნულთან მიმართებით, ხელოვნების საერთაშორისო ცენტრში დღეს ბრიფინგი გაიმართა, რომელიც დავით გარეჯის კომპლექისევროპა ნოსტრას“ „განსაკუთრებული საფრთხის ქვეშ მყოფი 7 ძეგლის პროგრამისსაბოლოო 7 ფინალისტ შორის მოხვედრას ეძღვნებოდა.

აღნიშნული ფაქტის მნიშვნელობის შესახებ ბრიფინგზე ხელოვნების საერთაშორისო ცენტრის ხელმძღვანელმა და ამ ძეგლის ნომინატორმა მაკა დვალიშვილმა, კულტურისა და სპორტის მინისტრის მოადგილემ ლევან ხარატიშვილმა, მეუფე დავითმა, კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს გენერალურმა დირექტორმა ნიკოლოზ ანთიძემ ისაუბრეს.

მაკა დვალიშვილის განცხადებით, დავით გარეჯისევროპა ნოსტრას“ 7 ძეგლთა ნუსხაში მოხვედრა ნიშნავს მისი, როგორც ევროპულ, ასევე მსოფლიო დონეზე აღიარებას, როგორც ისტორიული, კულტურული, ასევე სახელოვნებო კუთხით. მისივე თქმით, ეს პირველ რიგში ნიშნავს, რომ ამ ტერიტორიის დაცვა და ზედამხედველობა ევროპულმა კულტურულმა მემკვიდრეობამ უნდა განახორციელოს.

„ამ მიზნით დაგეგმილია რამდენიმე ეტაპის სამუშაოების განხორციელება. პირველ ეტაპზე, საქართველოში მსოფლიო დონის კულტურული მემკვიდრეობის ექსპერტთა მისია ჩამოვა. ისინი შეისწავლიან ადგილზე მდგომარეობას და მისი განვითარების გეგმას შეიმუშავებენ. შემდეგ, ამაზე დაყრდნობით მოხდება დამატებით სახსრების მოძიება“, – განაცხადა მაკა დვალიშვილმა.

თავის მხრივ, კულტურისა და სპორტის მინისტრის მოადგილემ – ლევან ხარატიშვილმა აღნიშნა, რომ ეს პროექტი არა მარტო დავით გარეჯის სამონასტრო კომპლექსის, არამედ მისი ლანდშაფტის დაცვასაც ითვალისწინებს.

„ჩვენ აპრილის თვეში ველოდებით „ევროპა ნოსტრას“ ექსპერტების ჩამოსვლას საქართველოში, რათა ძეგლის არსებული მდგომარეობა შეფასდეს. ექსპერტების მხრიდან განისაზღვრება სამოქმედო გეგმა და რეკომენდაციები. ამის შემდეგ კი ,,ევროპა ნოსტრას” მხრიდან მოხდება თანხების მოძიება, როგორც ადგილობრივი ფონდებისა და კერძო პირების მეშვეობით, ასევე საერთაშორისო

დონეზე. კერძოდ, ამ პროცესში ჩართული იქნება ევროპის საინვესტიციო ბანკი და ევროპის განვითარების ბანკი“, – განაცხადა ხარატიშვილმა.

 

წყარო: http://www.culture.gov.ge

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაეს საინტერესოაისტორიაკვლევებიმსოფლიო

ეგვიპტეში 2,000 წლის სასაფლაო აღმოაჩინეს

ეგვიპტელმა არქეოლოგებმა აქამდე უცნობი ნეკროპოლისი აღმოაჩინეს, რომელიც ასწლეულების განმავლობაში ხელუხლებელი იყო.

2 000-ზე მეტი წლის სასაფლაო ფარაონული გვიანი პერიოდით თარიღდება და, სულ მცირე, 8 სამარხს შეიცავს, თითოეულ მათგანში კი რამდენიმე  სარკოფაგია.

კაიროს სამხრეთით ახლად აღმოჩენილი მიწისქვეშა საფლავის კომპლექსი ხმუნის ნეკროპოლისიდან  ექვს კილომეტრში მდებარეობს.

გათხრები გასული წლის ბოლოს დაიწყო. მკვლევართა ჯგუფი ეძებდა  უძველესი ეგვიპტის მე-15 ადმინისტრაციულ განყოფილებას.

განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია თოტის ქურუმის ერთ-ერთი საფლავი – იბისისთავიანი სიბრძნის, არბიტრაჟის, დამწერლობის, მეცნიერების, ჯადოსნობისა და გარდაცვლილთა განაჩენის ღმერთი.

საფლავში აღმოჩენილ იეროგლიფებზე ქურუმი მოხსენიებულია, როგორც – Djehuty-Irdy-Es, ასევე, როგორც ,,დიდი ხუთიდან ერთ-ერთი”.

საფლავში ასევე აღმოჩნდა თაბაშირისგან დამზადებული რამდენიმე ქილა. ოთხ მათგანს ღმერთი ჰურუსის ოთხი შვილის თავი აქვს. მათში მუმიფიცირებული ქურუმის ორგანოები დღემდე კარგადაა შემონახული.

საფლავში ასევე აღმოჩენილია 1000-მდე მოსამსახურის თიხისგან გაკეთებული ფიგურა, რომლებიც ეგვიპტელ დიდგვაროვნებთან იმ მიზნით მოათავსეს, რომ იმ ქვეყნად  მომსახურებოდნენ.

მუმია შემკობილია ბრინჯაოს საყელოთი, რომელიც ასახავს ქალღმერთ Nut-ს, რომელიც იმ ქვეყნად ფრთებით ,,იცავდა” გარდაცვლილებს. მუმიაზე ასევე აღმოაჩინეს ლურჯ და-წითელმძივებიანი ძვირფასი ქვა, ბრინჯაოს მოოქროვილი ფილები, სპილოს ძვლითა და კრისტალით მორთული ორი თვალი და ნახევრად ძვირფასი ქვების ოთხი ამულეტი.

სასაფლაოში 13 საფლავი იყო. ვარაუდობენ, რომ ერთ-ერთი საფლავი დიდგვაროვან ოჯახს ეკუთვნის; საერთო ჯამში, კომპლექსში 8 საფლავი და 40 სარკოფაგი აღმოაჩინეს.

 

წყარო: ttps://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ისტორიაკულტურამსოფლიოსაქართველო

უშგულელი მხატვარი – ფრიდონ ნიჟარაძე  ,,The Independent-ის“ ყურადღების  ცენტრში მოექცა

საქართველომ უკვე ბევრი ტურისტის ყურადღება მიიპყრო და  თბილისი ქალაქური გართობის ახალი ცხელი წერტილი გახდა, მაგრამ ადგილი, რომელსაც ტურისტები მანძილის გამო ხშირად ვერ სტუმრობენ – უშგულია. უშგული რეგიონის ერთ-ერთი ყველაზე მოშორებით მდებარე და ევროპის ყველაზე მაღალი დასახლებაა და ის ამჯერად ბრიტანული გავლენიანი გამოცემის – „The Independent-ის“ ყურადღების ცენტრში მოექცა.

სტატია რომელიც უშგულს მიეძღვნა, ბრიტანელ ჟუნალისტს – ნიკ რედმეინს ეკუთვნის, იგი საკუთარი მოგზაურობის შთაბეჭდილებას ბრიტანელ და არა მარტო ბრიტანელ მკითხველს უზიარებს. ,,სვანეთის კულტურა განსხვავებული და დამატყვევებელია – ქართული ენის უძველესი  დიალექტითა და მართლმადიდებლურ ქრისტიანობამდელი რწმენა-წარმოდეგენებით. ყოველწლიურად, ექვსთვიანი ზამთრის პირობებში, ეს ტერიტორია, ფაქტობივად, იზოლირდება დანარჩენი სამყაროსგან, ამიტომ 2000-იან წლებამდე აქ სრულყოფილად ვერ მოქმედებდა სახელმწიფოებივი კანონები და, შესაბამისად, სისხლიანი დაპირისპირებები თუ ყაჩაღობა იყო ფართოდ გავრცელებული. თუმცა, პოსტსაბჭოური ქაოსიდან თავის დაღწევის შემდეგ მთელ ქვეყანაში და სვანეთშიც გარემო უფრო უსაფრთხო გახდა.” – აღნიშნავს ის სტატიაში.

ჟურნალისტი განსაკუთრებით შთაბეჭდილების ქვეშ მოუქცევია უშგულის ყველაზე დიდ სოფელს  – ჟიბიანს (სვან. ზემო სოფელი), რომლის უძველესი თავდაცვითი კოშკები გადმოჰყურებენ დაკლაკნილ ბილიკებსა და საძოვებზე გაფენილ საქონელს.

ჟიბიანის მცხოვრებთა შორის არის სიურეალისტი მხატვარი ფრიდონ ნიჟარაძეც, რომელიც ჩაკეტილ ცხოვრებას ეწევა და იშვიათად  თუ გასცემს ინტერვიუებს, ჟურნალისტთან საუბარში მან აღნიშნა, რომ 1970-იან წლებში თბილისში სწავლობდა, მაგრამ ეს მისთვის არაფრისმომცემი იყო, რადგან აკძალული იყო იმის დახატვა, რაც მას სურდა, „საბჭოეთის წინააღმდეგ გამოვედი, როდესაც ქართული ენა აკრძალეს, მათ კი ფსიქიატრიულ საავადმყოფოში მომათავსეს და ნარკოტიკებით მაბრუებდნენ, მას შემდეგ ჯანმრთელობის პრობლემები მაქვს” – აღნიშნა მხატვარმა ნიკთან საუბარში.

უშგულს რაც შეეხება, ფრიდონი დღეს მიმდინარე მოვლენებს მკვდრეთით აღდომასთან აიგივებს და ჟურნალისტს თავის კიდევ ერთ ფსიქედელიურ ნახატს აცნობს ,,ეს განსაკუთრებულია, 1999 წელს დავხატე და თუ კი გაიყიდება, ამ ფულს უშგულის მცხოვრებთ გადავცემ – იმ ადამიანებს, რომლებიც აქაურ ზამთარსაც უძლებენ” -ამბობს ის.

 

მასალა მოამზადა: თამარ დევდარიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაეს საინტერესოაისტორიაკვლევები

ჰობიტები თანამედროვე ადამიანთან შეჯახების შედეგად განადგურდნენ

მეცნიერები ირწმუნებიან, რომ ადამიანის გადაშენებული სახეობა – ,,ჰობიტი” მშობლიური ფლორენსიენსის კუნძულიდან იმაზე ადრე გაქრა, ვიდრე ამას აქამდე ფიქრობდნენ და, სავარაუდოდ, ამ საქმეში თანამედროვე ადამიანის წინაპრის ხელი ურევია. 
მკვლევარებმა ოთხშაბათს განაცხადეს, რომ მათ ხელახლა გამოთვალეს ჰომო ფლორენსიენსის (Homo Floresiensis) სახეობის ძვლები, რომელიც ინდონეზიის ფლორენსის კუნძულზე აღმოაჩინეს, და დაადგინეს, რომ იგი დაახლოებით 50,000 წლის წინ გადაშენდა და არა 12,000 წლის წინ, როგორც ამას მანამდე ვარაუდობდნენ.
2003 წელს ჰობიტების აღმოაჩინა სამეცნიერო სენსაციად იქცა. გამოთვალეს ჰომო ფლორენსიენსი დაახლოებით 106 სმ სიმაღლის იღო. გააჩნდა პატარა, შიმპანზის ზომის ტვინი, გამოიყენებდა ქვის იარაღებს.
მეცნიერების განცხადებით, მათ ჯერჯერობით არ გააჩნიათ იმის პირდაპირი მტკიცებულება, რომ ჰობიტები ჰომო საპიენსებს გადაეყარნენ, თუმცა ამ დროისთვის თანამედროვე ადამიანის წინაპარი დაახლოებით იმ პერიოდისთვის რეგიონის სხვა კუნძულებზე უკვე იმყოფებოდა და ავსტრალიას დაახლოებით 50, 000 წლის წინ მიაღწია.
ავსტრალიის უნივერსიტეტის გეოქრონოლოგისტ ბერტ რობერტსის განცხადებით, შესაძლოა ჰომო საპიენსმა ჰობიტების გადაშენებაში გარკვეული როლი ითამაშა და ეს საკითხი შემდგომი კვლევების საგნად უნდა იქცეს.
2007 -2014 წლებში ჩატარებული გათხრების შედეგად მეცნიერებმა ჰომო ფლორენსიენსების ძვლებისა და ნაშთების ნალექი  ხელახლა შეაფასეს.
აღმოჩნდა, რომ ჰობიტების ჩონჩხის ნაშთები 60,000 -100,000 წლის იყო, მათი ქვის იარაღები კი – 50,000- 190,000 წლის.
გონიერი ადამიანი ანუ ჰომო საპიენსი (თამანედროვე ადამიანის წინაპარი) აფრიკაში პირველად დაახლოებით 200,000 წლის წინ გამოჩნდა და ამის შემდეგ გავრცელდა დანარჩენ მსოფლიოში.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქიტექტურა/დიზაინიისტორიაკულტურასაქართველო

Europa Nostra-ს განადგურების პირას მყოფი კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაში საქართველოს 2 ისტორიული ძეგლი მოხვდა

Europa Nostra-მ, ევროპის წამყვანმა ძეგლთა დაცვის ორგანიზაციამ, 2018 წლის ევროპაში არსებული, განაგურების პირას მყოფი 12 ისტორიული ძეგლი დაასახელა, რომელთა შორის, 2 საქართველოშია. ამ წინასწარი სიიდან 7 ისტორიულ ძეგლის ამოირჩევენ და ჩართავენ ევროპის კულტურული მემკვიდრეობის აღდგენისა და შენახვის პროგრამაში.

საქართველოსთან ერთად, აღნიშნულ სიაში მოხვდა ალბანეთი, ავსტრია, ბელგია, ბულგარეთი, იტალია, რუმინეთი, ესპანეთი, თურქეთი და გაერთიანებული სამეფო.

რაც შეეხება საქართველოს, ორგანიზაციის ექსპერტები შეფასებით, პროგრამაში ჩასართველად ნომინირებულია ჭიათურა და დავით გარეჯის სამონატრო კომპლექსი.

ჭიათურა: საბაგირო გზები

ჭიათურაში საბაგირო გზები 1913 წლიდან ფუნქციონირებას. საბაგირო ქსელი 18 ადამიანზე იყო გათვლილი და გარდა მგზავრების გადაყვანისა, ჰქონდა ტვირთის ტრანსპორტირების ფუნქციაც, რომელიც, Europa Nostra-ს შეფასებით, უნიკალურია არქიტექტურული სტილისა და ინჟინერული სიახლეების თვალსაზრისით. ამიტომაც, ჭიათურასა და მის საბაგირო ქსელს  ინდუსტრიული და ისტორიული ძეგლის სტატუსი მიენიჭა და სავარაუდოა, რომ, ნომინაციის შემდეგ, ევროპის კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის პროგრამაშიც შევა.

დავით გარეჯის სამონასტრო კომპლექსი

მე-6 საუკუნეში აგებული დავით გარეჯის სამონასტრო კომპლექსი 22 მონასტრისა და 5000-მდე სამლოცველო/გამოქვაბულისგან შედგება. ქვის არქიტექტურის, შუა საუკუნეების ფრესკებისა და არქეოლოგიური მიგნებების გათვალისწინებით, ორგანიზაცია მას „ქართული კულტურის შედევრს“ უწოდებს, რომელსაც ეროვნული მნიშვნელობა აქვს. თუმცა, სამონასტრო კომპლექსი მნიშვნელოვანი საფრთხის ქვეშაა. პირველ რიგში, პრობლემას წარმოადგენს ქვების შლა, რაც სტრუქტურულ ზიანს აყენებს არქიტექტურულ ძეგლს. ის ფაქტი, რომ დავით გარეჯის სამონასტრო კომოპლექსი კვლავ ფუნციონირებს, კიდევ უფრო მნიშვნელოვანს ხდის მისი დაცვისა და აღდგენის ფაქტს.

საბოლოო პასუხები მარტის თვეში გახდება ცნობილი.

 

წყარო: europanostra.org

მასალა მოამზადა:  ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

 

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორიაკვლევებიკულტურა

არქეოლოგებმა არტემისის დაკარგული ტაძარი აღმოაჩინეს

არქეოლოგებმა ანტიკური ბერძნული ტაძარი აღმოაჩინეს. აღმოჩენამ წერტილი დაუსვა საიდუმლოს, რომელიც 100 წელზე მეტია ექსპერტების ყურადღებას იპყრობს.

ნადირობისა და მთვარის ქალღმერთის, არტემისის პატივსაცემად აგებული ტაძრის ნანგრევები ერეთრიადან დაახლოებით 10 კმ-ში აღმოაჩინეს. შენობა დაახლოებით ძვ. წელთაღრიცხვით მე-6-3 საუკუნით თარიღდება.

გარღვევა საბერძნეთში მდებარე შვეიცარიის არქეოლოგიური სკოლის (SASG) გუნდმა სპორტისა და კულტურის სამინისტროსთან თანამშრომლობით მოახდინა.

არქეოლოგები არტემისის ტაძარს ერეთრიას მახლობლად მე -19 საუკუნიდან უშედეგოდ ეძებდნენ. ისინი გეოგრაფ სტრაბონის ჩანაწერებს ეფუძნებოდნენ, რომელიც ერეთრიას დიდი ხნის დაკარგული ტაძრის ლოკაციად აღწერსმა, დენის კნოფლერმა განაცხადა, რომ სტრაბონმა არასწორად გამოთვალა ტაძრის სავარაუდო მდებარეობა და ის ერეთრიადან დაახლოებით 11 კმ-ში მდებარეობდა.

თუმცა აქამდე ვერავინ მოხერხა იმის მტკიცებულების პოვნა, რომ აღნიშნული ტერიტორია სწორედ ისაა, რასაც ამდენი წელია მეცნიერები ეძებენ.

 

 

წყარო: http://www.dailymail.co.uk

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

 

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაეს საინტერესოაისტორიაკვლევებიკულტურა

სამკაულის შექმნისა და განვითარების ისტორია

 სამკაულის ისტორიის საწყისები წარსულ ათასწლეულთა წიაღში იკარგება. სპილენძ-ბრინჯაოს ხანიდან მოყოლებული (ძვ. წ. IVII ათასწლეული), როცა ადამიანი ლითონს დაეუფლა, ლითონმა, განსაკუთრებით ოქრომ და ვერცხლმა, სამკაულის წარმოებაში უპირველესი ადგილი დაიმკვიდრა.

ამის ძირითადი მიზეზი იყო ამ კეთილშობილი ლითონების, ოქროსა და ვერცხლის, მიმზიდველი ფერი და ბზინვარება, მათი ქიმიური მდგრადობა. გარდა ამისა, ორივე ეს ლითონი, განსაკუთრებით კი ოქრო, არაჩვეულებრივად პლასტიკურია, რის გამოც, შეუცვლელი მასალაა სამკაულის წარმოებაში.

ოქრომჭედლობა, როგორც ხელოსნობის დარგი, წარმოშობიდანვე მნიშვნელოვანწილად სწორედ სამკაულთა წარმოებას ემსახურებოდა. ამდენად, ოქრომჭედლობის განვითარების ისტორია ძირითადად ემთხვევა სამკაულის ისტორიას. თუმცა ვერავინ იტყვის, როდის შეიმკო პირველად თავი ადამიანმა. პირველი სამკაული იყო ის, რასაც ბუნება პირველყოფილ ადამიანს მზამზარეულად სთავაზობდა; ყვავილებითა და მცენარეული რტოებით შემკობის წესი კაცობრიობას დღემდე გამოჰყვა. ბრინჯაოს ხანაში საბოლოოდ ჩამოყალიბდა სამკაულთა ძირითადი სახეობები – ბეჭედი, სამაჯური, გულსაკიდი, ყელსაბამი, საყურე და დიადემა (შუბლის შესამკობელი) და შეიქმნა კომპლექტი ანუ სამკაულის ნაკრები, რომელსაც დღემდე არ განუცდია არსებითი ცვლილება.

საუკუნეთა განმავლობაში იცვლებოდა სამკაულის მასალა, ფორმა და სტილი, მაგრამ უცვლელი რჩებოდა სამკაულის ძირითადი კომპლექტი. სამკაულს ოდითგან მხატვრულ-ესთეტიკური დანიშნულება ჰქონდა. მისი მიზანი ადამიანის შემკობა იყო. ამდენად, ქალის სილამაზის იდეალისა და ჭირვეული მოდის ცვალებადობის კვალდაკვალ სამკაულის ფორმა და ხასიათი საკმაოდ სწრაფად და ხშირად იცვლებოდა. სამკაულს იმთავითვე ჰქონდა ასევე ავგაროზის დანიშნულებაც. ფიქრობდნენ, რომ თუ ადამიანი სამკაულად ატარებდა ღვთაების ან მისი რაიმე ატრიბუტის სიმბოლურ გამოსახულებას, იგი ეზიარებოდა ამ ღვთაებას და მისი მფარველობის ქვეშ დაცული იქნებოდა ყოველივე ავისაგან. განსაკუთრებული ზებუნებრივი ზემოქმედების ძალა მიეწერებოდა სამკაულად გამოყენებულ ცხოველთა კბილებს, ზოგიერთ მინერალს და სხვ.

 შუა საუკუნეების ქრისტიანულ ქვეყნებში, სადაც ოქრომჭედლობა განსაკუთრებით განვითარდა, სამკაულთა შორის საპატიო ადგილი დაიკავა ჯვარმა, როგორც ქრისტეს სიმბოლომ. მაგრამ არც ათასწლეულების სიღრმიდან მომდინარე ძველ რწმენა- წარმოდგენებს დაუკარგავს მნიშვნელობა ამ ეპოქაში. პირიქით, სწორედ შუა საუკუნეებში, როდესაც გაიზარდა ინტერესი ალქიმიისა და ასტროლოგიის მიმართ, განსაკუთრებული მნიშვნელობა მიენიჭა ფერადი ქვების, მინერალების სიმბოლიკას, რასაც ზოდიაქოს ნიშნებიც დაუკავშირეს. ეს წარმოდგენები დღესაც ცოცხლობს. სამკაულს ძველ დროში ეთნიკური თუ სოციალური მდგომარეობის განმასხვავებელი ნიშნის, ანუ ინსიგნიის ფუნქციაც ჰქონდა. სამკაული, როგორც ინსიგნია, გაცილებით დიდი დატვირთვის მქონე და უფრო კონსერვატულიც იყო. ბეჭედი, სამაჯური, ყელსაბამი და საყურე გარკვეულ პერიოდში წარჩინებული მამაკაცის მორთულობის აუცილებელი ელემენტი გახდა. საქართველოს მიწის წიაღი მდიდარია მადნეული რესურსებით. საქართველოს ტერიტორიაზე ადრებრინჯაოს ხანის (ძვ. წ. III ათასწლეულის მეორე ნახევარი) ყორღანებში აღმოჩენილი მასალა გვიჩვენებს, რომ აქაური ოქრომჭედლები ფლობდნენ ლითონის მხატვრული დამუშავების უმთავრეს ხერხებს; გარდა ამისა, უძველესი სამკაულის შესწავლის საფუძველზე შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ოქროს სამკაულს ზედა ფენის წარმომადგენლები – როგორც კაცები, ისე ქალები – ატარებდნენ, მასობრივად კი – სპილენძისა და ბრინჯაოს სამკაული იყო გავრცელებული.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ისტორიამედიცინაფსიქოლოგია

ისტერიკა – ძველი წარმოდგენები და მკურნალობის გზები

ისტერიკის სახელწოდება წარმოდგება ბერძნული სიტყვისაგან “hysteria” (საშვილოსნო). ძველად ისტერიკული ხასიათის აშლილობას საშვილოსნოს უკავშირებდნენ, მიაჩნდათ, რომ მას ორგანიზმში ხეტიალი და საციცოცხლო ფუნქციების დარღვევა შეეძლო.

ცხადია, ეს შეხედულება უსაფუძვლოა და დღეს მხოლოდ ისტორიული მნიშვნელობა აქვს. ისტერიკა განპირობებულია ენდოგენური და ეგზოგენური ფაქტორების რთული კომპლექსით. მის წარმოშობაში განსაკუთრებულ გავლენას ახდენს ფსიქიკური ტრავმა. ამასთანავე, რაც უფრო ძლიერია ავადმყოფობისადმი წინასწარი განწყობა, მთ უფრო მცირეა ფსიქიკური ტრავმის როლი – უმნიშვნელო განცდაც კი საკმარისია ისტერიკული აშლილობისთვის, და პირიქით, ნევროპათიული და ფსიქოპათიური თვისებებით ნაკლებად დატვირთულ პიროვნებას ნევროზი შეიძლება განუვითარდეს მხოლოდ ძლიერი, აფექტური განცდის შედეგად.

ისტერიკის ცალკეული სიმპტომები და სინდრომები მკურნალობას ექვემდებარება. შრომის, დასვენების, ძილის, კვების რეჟიმის, ჰიგიენური პირობების დაცვა და ცხოვრებისეული გამოცდილება  აკავებს მას.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორიაპოლიტიკასაქართველო

,,დაიხსომეთ ეს დღე! – 1992 წლის 31 ივლისი“ – ედუარდ შევარდნაძე

 ,,ეს-ეს არის ნიუ-იორკიდან მივიღეთ ცნობა: გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის გენერალურმა ასამბლეამ ერთხმად მიიღო საქართველო თავის რიგებში.

დღევანდელი დღე – 1992 წლის 31 ივლისი ღირსია, რომ სამუდამოდ აღიბეჭდოს ჩვენს ხსოვნაში, ჩვენს მატიანეში.

შეგახსენებთ: 1918 წელს საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ მაშინდელმა ხელისუფლებამ ყველაფერი იღონა, რათა ჩვენი ქვეყანა ერთა ლიგაში მიეღოთ.

ქვეყნის დამოუკიდებლობა უნდა ეყრდნობოდეს მის აღიარებას საერთაშორისო თანამეგობრობის მიერ და შესვლას ხალხთა ოჯახში, – ასე მიაჩნდათ საქართველოს პირველი რესპუბლიკის ლიდერებს, და სრულიად მართალნიც იყვნენ. მაგრამ მიზეზთა გამო, რომელთა შესახებ ახლა ნუ ვიმსჯელებთ, ჩვენი ქვეყანა ერთა ლიგაში არ მიიღეს.

დასავლეთმა ორნახევარი საუკუნის მანძილზე ორჯერ აქცია ზურგი საქართველოს – არ გვაღიარა, არ დაგვიცვა. ეს იყო ისტორიული უსამართლობა, რამაც ორჯერვე ეროვნული კატასტროფა გამოიწვია.

ისტორიულ პარალელებს ყოველთვის ახლავთ საფრთხე რეალური სურათის დამახინჯებისა. მაგრამ მაინც ვიტყვი, რომ ამჯერეადაც რაღაც მსგავსი შეიძლება მომხდარიყო.

საქართველოს სახელმწიფო დამოუკიდებლობის ფართო საერთაშორისო აღიარება და, რაც არანაკლებ მნიშვნელოვანია, – დიპლომატიურ ურთიერთობათა დამყარება წლეულს გაზაფხულზე დაიწყო. ჩვენი მეგობრები, ევროპისა და ამერიკის თვალსაჩინო სახელმწიფო მოღვაწეები, შეუდგნენ ინტენსიურ დიპლომატიურ საქმიანობას, რათა საქართველო ევროპის უშიშროებისა და თანამშრომლობის თათბირის წევრი გამხდარიყო. ინგლისის შუამდგომლობით, რომელიც უშიშროების საბჭოს ერთ-ერთი მუდმივი წევრია, დაიწყო საქართველოს გაეროში მიღების საკითხის განხილვა.

22 ივნისს სოჭში რუსეთის პრეზიდენტ ბორის ელცინთან შესახვედრად გამგზავრების წინადღით, შევიტყვეთ რომ უშიშროების საბჭომ გადადო ამ საკითხის განხილვა. ჩვენ იძულებულნი გავხდით, რომ საკუთარი თავისთვის გვეკითხა: ასეთ ვითარებაში არის კი საჭირო სოჭში გამგზავრება? პასუხად გვითხრეს, რომ ეს რაღაც გაუგებრობაა, რომ საქართველოს შესვლას გაეროში არავინ ეღობება და ა.შ.

მაგრამ მომდევნო დღის ამბებმა დაგვარწმუნა, რომ პრობლემა არსებობდა: სოჭის მოლაპარაკებები, სადაც ჩვენ ტელედეპარტამენტის შენობაზე თავდსხმის და მისი განთავისუფლების შემდეგ მოვხვდით, არცთუ იოლად წარიმართა. ვიტყვი მხოლოდ, რომ დასკვნით დოკუმენტში დაფიქსირდა რუსეთის თანდგომა ჩვენი სწრაფვისადმი – გავხდეთ გაერთაიენბული ერების ორგანიზაციის წევრი.

 დღეს ეს აღსრულდა.

ჩვენ ყოფილი საბჭოთა კავშირის სხვა რესპუბლიკებზე გვიან გავწევრიანდით გაეროში. ჩვენ ვართ გაერთიანებულ ერთა ოჯახში მიღებული ერთადერთი სახელმწიფო, რომელსაც ჯერჯერობით არ ჰყავს ლეგიტიმური ხელისუფლება.

რატომ მოხდა პირველი, ვფიქრობ, ახსნა-განმარტებას არ საჭიროებს. რატომ მოხდა მეორე – აუცილებელია ითქვას. მსოფლიო თანამეგობრობამ დაიჯერა, რომ დავიცავთ გაეროს წესდების დებულბებსა და პრინციპებს, რომ ვესწრაფვით ჩავატაროთ დემოკრატიული არჩევნები, მშვიდობიანად მოვაგვარებთ ქართველთა და ოსთა კონფლიქტს, მივაღწევთ პოლიტიკური ვითარების სტაბილიზაციას, პატივს ვცემთ ადამიანის, ერის, ეროვნულ უმცირესობათა უფლებებს, ჩავატარებთ ეკონომიკურ რეფორმას, დავამკვიდრებთ სამოქალაქო თავისუფლებათა საფუძვლებს.

მას, ვინც ამ მიზანთა მიღწევაში გვიშლის ხელს, შეგნებულად თუ შეუგნებლად, ჩვენი სამშობლო მიჰყავს დამღუპველი იზოლირებისაკენ.

  გაეროს წევრობა საქართველოსთვის ძალიან ბევრს ნიშნავს.

ეს არის პირველყოვლისა ისტორიული სამართლიანობის აღდგენა. საქართველოს უფლების და ადგილის დამკვიდრება მსოფლიო თანამეგობრობაში, როგორც სხვა ცივილიზებულ ქვეყანათა თანასწორისა.

გაეროში საქართველოს წევრობა ნიშნავს შედგომას მსოფლიოს უმაღლეს ტრიბუნაზე, რომლიდანაც ჩვენი ხმა ყველგან გაისმება და რომლის საშუალებითაც დავიცავთ ჩვენს სიმართლეს.

გაეროს წევრობა ნიშნავს დასრულებას საქართველოს დამოუკიდებლობის აღიარების პროცესისას და მსოფლიო თანამეგობრობის მიერ ჩვენი ქვეყნის დაცვის უფლების მოპოვებას.

გაეროს წევრობა საქართველოს ანიჭებს საერთაშორისო ურთიერთობის, იდეების, ღირებულებების მსოფლიო გაცვლა-გამოცვლაში მონაწილეობის, ადამიანის გონისა და გამოცდილების ყველა დიდი მონაგარით გამდიდრების ფართო საშუალებებს.

ფაქტობრივად, 1992 წლის 31 ივლისს დაიბადა ახალი საქართველო. ოღონდ უნდა ითქვას, რომ მისი ზრდა, დავაჟკაცება დამოკიდებულია არა მხოლოდ მინიჭებულ უფლებათა გამოყენებაზე. გაეროს წევრობა პირველყოვლისა ნიშნავს პასუხისმგებლური ქცევის ნორმათა დაცვას შინაც და სახელმწიფოთაშორის ურთიერთობაშიც. თუ გსურთ იყოთ მიღებული წესიერ საზოგადოებაში, დაიცავით იქ მიღებული წესები.

ვიცი, რომ ჩვენში ეს ყველას არ სურს. ხოლო, ვისაც სურს, ყოველთვის არ შეუძლია. მაგრამ ლაპარაკი ჩვენი თანამემამულეების აბსოლუტურ უმრავლესობაზეა. მათზე, ვისაც ძალუძს შესძინოს თავის ქვეყანას ის თვისებები და ღირსებები, რაც აუცილებელია გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის წევრობისათვის.

  დავიმახსოვრეთ ეს დღე – 1992 წლის 31 ივლისი. იგი თანაბრად ეკუთვნის ჩვენს ისტორიასაც, ჩვენს მომავალსაც.

შევარდნაძე ედუარდ, სახელმწიფო საბჭოს ხელმძღვანელი.“

 

წყარო: npl.gov.ge

გაზ. „საქართველოს რესპუბლიკა“|N144(423).
1992

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ისტორიაპოლიტიკასამართალისაქართველო

კონსტიტუციონალიზმის მოკლე ისტორია საქართველოში

 საქართველოს კონსტიტუციონალიზმის ისტორია იწყება მე-20 საუკუნეში, როდესაც 1918 წლის 26მაისს საქართველოს დემოკრატიულმა რესპუბლიკამ საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტი მიიღო და დაიწყო კონსტიტუციის შემუშავება. საქართველოს პირველი კონსტიტუცია 1921 წლის თებერვალში იქნა მიღებული დამფუძნებელი კრების მიერ. მიუხედავად იმისა რომ ამ კონსტიტუციამ მხოლოდ 4 დღე იმოქმედა, იგი ძალიან დიდი მნიშვნელობის აქტია, ვინაიდან მან მმართველობის ფორმად აღიარა დემოკრატიული რესპუბლიკა.

რუსეთის მიერ საქართველოს ანექსიის შემდეგ საქართველოში ოთხი კონსტიტუცია მოქმედებდა. 1922 წელს მიღებულ იქნა პირველი საბჭოთა კონსტიტუცია, რომელმაც გააუქმა კერძო საკუთრება და შეზღუდა საარჩევნო უფლებები. 1927 წლის 4 აპრილს მიღებულ იქნა რიგით მეორე კონსტიტუცია. კონსიტუციით სახელმწიფოს გამგებლობას არ განეკუთვნებოდა საგარეო, საზღვაო და თავდაცვის საკითხები. განისაზღვრა აჭარისა და სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურობის საკითხი. აფხაზეთი შევიდა საქართველოს რესპუბლიკის შემადგენლობაში, როგორც მოკავშირე საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა.

  1997 წელს 13 თებერვალს მიიღეს მესამე საბჭოთა კონსტიტუცია, რომელიც მოიცავდა მოქალაქეების უფლებებისა და თავისუფლებებს და მათ შორის საარჩევნო უფლებას.

  1978 წლის 15 აპრილს მიიღეს მეოთხე კონსტიტუცია. ამ კონსტიტუციით განსაზღვრული იყო მუშების, გლეხების და ინტელიგენციის ინტერესები.

1990 წლის 28 ოქტომბერს პირველი მრავალპარტიული არჩევნების შედეგად მოსულმა ხელისუფლებამ ცვლილებები შეიტანა 1978 წლის კონსტიტუციაში და ახლებურად განსაზღვრა სახელმწიფო ხელისუფლების სტრუქტურა. კონსტიტუციიდან ამოღებულ იქნა სიტყვები: საბჭოთა, სოციალისტური, რომელიც აღიარებდა კომუნისტური პარტიის წარმმართველ ძალას.

რაც შეეხება ქვეყნის მთავარი კანონის დღევანდელ სახეს – ის 1995 წელს შევიდა ძალაში – საქართველოს ახალარჩეული პარლამენტის უფლებამოსილების ცნობის დღიდან.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

 

 

 

სრულად ნახვა
1 27 28 29 30 31 33
Page 29 of 33