close

ისტორია

ეს საინტერესოაისტორია

როგორი იყო გლადიატორთა ბრძოლები?

რომაული საგარეო პოლიტიკოს ფორმულას – ,,გათიშე და იბატონე”, საშინაო პოლიტიკაში ემატებოდა ,,პური და სანახაობა”.  პოპულარობის მოსაპოვებლად და სოციალური პრობლემებიდან  ხალხის ყურადღების ჩამოსაშორებლად, პოლიტიკოსები ხშირად პურს უფასოდ არიგებდნენ და სანახაობებს მართავდნენ. რომაელთა საყვარელმა გასართობმა – გლადიატორთა ბრძოლებმა, პიკს იმპერიის ხანაში მიაღწია. იმპერატორებს არენაზე გლადიატორთა ათეულ ათასობით წყვილი გაჰყავდათ. სანახაობათა რაოდენობა წელიწადში 100-200 დღეს აღწევდა. მაყურებლის ზევით აწეული ცერი დამარცხებული გლადიატორისთვის სიცოცხლის შენარჩუნებას ნიშნავდა. დაწეული სასიკვდილო განაჩენს. მის ბედს საბოლოოდ იმპერატორი წყვეტდა. ერთადერთი, ვისაც იმპერატორის გადაწყვეტილების შეცვლა შეეძლო, ვესტას ქურუმი ქალი იყო. ბევრ მდიდარ რომაელს საკუთარი გლადიატორები ჰყავდა, რომლებიც ბრძოლებში მონაწილეობის გარდა პატრონსაც იცავდნენ. რომის იმპერიის დაცემის ხანაში გლადიატორთა ბრძოლები შეწყდა.

ყველაზე განთქმულ გლადიატორი სპარტაკი იყო, რომლის ხელმძღვანელობით მონათა დიდმა აჯანყებამ ძვ.წ. 73-71 წლებში რომის იმპერი შეაზანზარა.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაისტორია

,,დაკიდული ბაღების” ნამდვილი ისტორია

ძვ. წ. VI საუკუნეში  ბაბილონის მეფე ნაბუქოდონოსორ II-მ აუშენა საყვარელ მეუღლეს ,,დაკიდული ბაღები”. მიდიის მეფის ასულ ამიტას ბაბილონის სიცხე ძალიან აწუხებდა და თავისი ქვეყნის მცენარეები ენატრებოდა. ქვისა და აგურის სვეტებს ეყრდნობოდა ტყვიის ფირფიტებით დაფარული ოთხი ტერასა, სარწყავი წყალი მდინარიდან ტუმბოებით აჰქონდათ მოედნებზე, რომლებზეც მიდიიდან და სხვადასხვა ქვეყნიდან  ჩამოტანილი ნარგავები იყო გაშენებული. ბაღები თავზე დაჰყურებდა ქალაქს და თითქოს ცაზე იყო ჩამოკიებული. ბაღებს დედოფალ სემირამიდასაც მიაწერდნენ, თუცა ის სამი საუკუნით ადრე ცხოვრობდა, წყალდიდობებმა ტერასები დაანგრია, ნანგრევები კი მე-19 საუკუნეში გერმანელმა არქეოლოგმა, რობერტ კოლდევაიმ, აღმოაჩინა.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორია

როგორ აღმოაჩინა შლიმანმა ტროა?

7 წლის გერმანელმა ბიჭმა, ჰაინრიხ შლიმანმა, საჩუქრად მიიღო წიგნი, სადაც ტროას ომის სხვადასხვა სცენა იყო დასურათებული. სწორედ მაშინ, მან მიზნად დაისახა ტროას აღმოჩენა. ამის გამო, მეგობრები დასცინოდნენ და მეოცნებედ მიჩნდათ. შლიმანი პოლიგლოტი იყო, ბევრი ენა იცოდა, მათ შრის, ძველი ბერძნული.

მოახერხა გამდიდრება  და ამის შემდეგ, მცირე აზიაში, კერძოდ, თურქეთში გაემგზავრა. ,,ილიადას” ტექსტით ხელმძღვანელობდა და რამდენიმეთვიანი კვლევა-ძიების შემდეგ, მიაგნო ბორცვს, სახელად – ,,ჰისარლიყი”, რაც თურქულად ,,სასახლეს” ნიშნავს. ამან განამტკიცა მისი ვარაუდი, რომ ტროას ნანგრევები სწორედ აქ იქნებოდა.

ბორცვი  ზღვასთან ახლოს მდებარეობდა, როგორც ,,ილიადაში” იყო. შლიმანმა ბორცვის გათხრა დაიწყო, აღმოჩნდა, რომ ,,ჰისარლიყის” ბორცვის ქვეშ დასახლების 12 ფენა იმალებოდა. გასარკვევი რჩებოდა, თუ რომელი მათგანი იყო ჰომეროსის მიერ აღწერილი ტროა.

დიდი კვლევა-ძიების შემდეგ, შლიმანმა დაასკვნა, რომ მე-7 ფენა იყო სწორედ ის, რომელსაც ეძებდა. ამაში მას ტროას მეფის – პრიამოსის, გადამალული საგანძური დაეხმარა, რომელიც შლიმანმა მე-7 ფენაში შემთხვევით აღმოაჩინა.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ისტორია

ძველი ეგვიპტე და საქართველო

ძველი ბერძენი იტორიკოსი, ჰეროდოტე, კოლხებს ეგვიპტელთა მონათესავე ერად მიიჩნევდა, რომლებიც რამზეს II-ის კავკასიაში ლაშქრობის დროს იქ დარჩნილი ეგვიპტელი ჯარისკაცებისაგან წამოიშვნენ. ამის დასტურად მას მოჰყავდა ის, რომ ორივე ხალხი შავგრემანი და ხუჭუჭაა და სელსაც ერთნაირად ქსოვენო. ამ თეორიას მეცნიერები არ იზიარებენ, მაგრამ ფიქრობენ, რომ ძველ ეგვიპტეს სავაჭრო ურთიერთობა ჰქონდა კავკასიასთან, რადგან საქართველოს ტერიტორიაზე აღმოჩენილია ეგვიპტური ნივთები. ტუტანჰამონის აკლდამაში ნაპოვნი რკინის ავგაროზი კი, სავარაუდოდ, კავკასიიდან იყო შეტანილი, რადგან ამ ლითონს ეგვიპტელები მაშინ არ იცნობდნენ.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ისტორიაკვლევებისაქართველო

,,უძველესი არიელები ქართველები არიან” – გიორგი რუსია

 „მხოლოდ კავკასიის სახლში აღწევს სული აბსოლუტურ მთლიანობას, ერთიანობას საკუთარ თავთან, აბსოლუტურ დამოუკიდებლობას, აღწევს თვითგამორკვევას, თვითგანვითარებას და წინ მიჰყავს მთელი მსოფლიოს ისტორია“  – ჰეგელი.

 

ისტორიის მანძილზე დამკვიდრებული იყო და ახლაც დიდი პოპულარობით სარგებლობს კავკასიური რასის თეორია,  რომელიც ევროპული რასის საწყისად არის მიჩნეული.

 ტერმინი პირველად გამოიყენა  გერმანელმა ფილოსოფოსმა, ქრისტოფერ მეინსერმა, 1785 წელს გამოცემულ წიგნში „კაცობრიობის ისტორია“ .  ტერმინის სამეცნიერო წრეებში დააკვიდრა გერმანიის დიდ მაგისტრად აღიარებულმა, ანთროპოლოგიის სამეცნიერო დისციპლინის ფუძემდებელმა – იოჰან ფრიდიხ ბულმენბახმა.

ბლუმენბახხმა კეფალომეტრიის მეთოდებზე დააფუძნა საკუთარი ანთროპოლოგიური კვლევები. ადამიანის თავსი ქალაში გადის ორი სიბრტყე შუბლის ძვალსა და ზედა ყბის ძვალს შორის და მეორე,  ყურიდან -ცხვირის ძირამდე. ბლუმებახის თეორიით,  რაც უფრო მართობულია მათ შორის წარმოქმნილი კუთხე, იმ რასის წარმომადგენლები მეტ ინტელექტუალურ შესაძლებლობებს ფლობენ, მახვილი კუთხის შემთხვევაში კი – ნაკლებს.

ბლუმენბახი იმ პერიოდში თავის ქალების უდიდეს კოლექციონერად მიიჩნეოდა.საკუთარი მეთოდზე დამყარებული კვლევებით, ბლუმებახმა  განავითარა კავკასიური რასის თეორია, როგორც უპირველესი და აღმატებული რასა. კავკასიური რასის სიმბოლოდ მიიჩნევდა უცნობი ქართველი ქალის თავის ქალას, რომელიც მის მუზად იქცა. უცნობ ქართველ ქალს კი პირველ არიელად მოიხსენიებდა.

დაზუსტებით არაა ცნობილი თუ საიდან მოხვდა ქართველი ქალის თავის ქალა  გოტინბერგის უნივერსიტეტში, სადაც ბლუმენბახი მოღვაწეობდა.  გავრცელებული მოსაზრებით  თავის ქალა უნდა გაეგზავნა ბარონ გეორგ თომას ფონ აშას, რომელიც მედიცინის დოქტორი იყო და რუსეთის იმპერიის მიწვეით აწარმოებდა კვლევებს კავკასიაში, მინაერალური წყლების აღმოჩენის საკითხთან დაკავშირებით.  1771 წელს  დოქტორმა აშმა გააგზვნა გოტინბერგის უნივერსიტეტში  მასალები: ხელნაწერები, მინერალები, არქეოლოგიური მასალები და თავის ქალები. სავარაუდოდ  მათ შორის მოხვდა „პირველი არიელის თავის ქალაც“.

ბლუმებახი წერს „კავკასიური სახეობა-ადამიანთა ამ სახეობის სახელწოდება მე ავიღე კავკასიის მთების სახელიდან ორი მიზეზის გამო, იმიტომ რომ მისი სამეზობლო ტერიტორია, განსაკუთრებით ქედის სამხრეთი ფერდობი აწარმოებს კაცთა მოდგმის ყვეალზე ლამაზ რასას, ვგულისმხობ ქართველებს. და, იმიტომ რომ  კაცობრიობის ყველა ფიზიოლოგიურ მიზეზებს მივყავართ იქამდე, რომ თუკი სადმე ჩვენ  უნდა განვათავსოთ ავტოქტონების საცხოვრებელი, ყველაზე დიდი ალბათობით ეს უნდა მოხდეს აქ” – ბლუმენბახი  ქართველების გარდა ასევე ასახელებს არიული რასის სხვა ერ-წარმომადგნელბსაც: ჩერქეზებს, იტალიელებსა და გერმანელებს.

რა ბედია ეწია პირველი „არიელის“ თავის ქალას უცნობია, ფაქტია, რომ მეორე მსოფფლიო ომის პერიოდში გოტინბერგის სახელოვანი უნივერსიტეტი განადგურდა და გაიძარცვა, გადარჩენილი ექსპონატები კი გერმანიის ხელისუფლებამ დახურულ ფონდებად გამოაცხადა და მეცნიერთათვისაც კი მიუწვდომელია.

რაც შეეხება ტერმინს – ტერმინი დასავლურ სამეცნირო წრეებში დღემდე პოოპულარულია, საბჭოთა კავშირმა კი, რიგი პოლიტიკური მიზეზების გამო, იგი გამოყენებიდან ამოიღო და შევცლა ,,ევროპული რასით”. სამწუხაროდ, ეს ტენდენცია გაგრძელდა პოსტსაბჭთა  ქვეყნებშიც.

ალბათ,  რბილად რომ ვთქვათ, უპრიანი იქნებოდა აღნიშნული საკითხის მიმართ  გააქტიურდნენ  ქართული სამეცნიერო წრეების წარმომადგენლები.

საბჭოთა ეპოქა დასრულდა!

ნამდვილი მეცნიერი კი მხოლოდ ლექციების წაკითხვით არ უნდა იფარგლებოდეს..

მეტი კვლევა, მეტი მეცნიერება გვჭირდება!

 

გიორგი რუსია – „საქართველოს ლიდერთა კოორდინაციისა და განვითარების ცენტრი“

 

 

 

 

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაისტორიასაქართველო

მცხეთაში აღმოჩენილი უძველესი სალამურის ისტორია

1930 წელს, მცხეთაში, სამთავროს დედათა მონასტრის ტერიტორიაზე ჩატარებული გათხრებისას, გედის წვივისაგან დამზადებული პატარა უენო სალამური აღმოაჩინეს. სალამურზე 3 თვალია ამოჭრილი და მასში ჩაბერვისას 4 ბგერა ჟღერს. სავარაუდოდ, იგი პატარა მწყემს ბიჭს ეკუთნოდა და მის საფლავში იყო დამარხული. სალამური ძ.წ. XV-XIII ს.ს.-ით დათარიღდა.  ჭირისუფალს ბევრი სხვა ნივთიც ჩაუტანებია ბიჭისათვის,, მათ შორის, შავპრიალა თიხის ჭურჭელი, იარაღი, ტანსაცმელი, ავგაროზი და სხვ.

დღეს სალამური სიმონ ჯანაშიას სახელობის ეროვნულ მუზეუმში ინახება.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ისტორია

ვინ იყვნენ პირველი ამერიკელები?

ამერიკის კონტინენტზე  პირველი ადამიანები – მომთაბარე მონადირეები და შემგროვებლები, აზიიდან 50 000-15 000 წლებს შორის პერიოდში გადავიდნენ. ისინი იმ ადგილობრივი მოსახლეობის წინაპრები იყვნენ, რომლებიც ევროპელ მოგზაურებს, მათ შორის, კოლუმბს, ამერიკაში დახვდნენ. ვინაიდან კოლუმბს შეცდომით ეგონა, რომ აღმოსავლეთ ინდოეთს ანუ  აზიას მიაღწია, მან ადგილობრივებს ინდიელები უწოდა.

მე-10 საუკუნიდან ინდიელები ბინადარ ცხოვრებაზე გადავიდნენ  და მათი ძირითადი საქმიანობა მიწათმოქმედება გახდა. ძელ ინდიელებს გუთანიარ ჰქონდათ, მის ნაცვლად კი ისინი თოხს და მიწის სათხრელ ჯოხს იყენებდნენ. დღესაც, 21-ე საუკუნეშიც შეიძლება შეხვდეთ ინდიელებს, რომლებიც მიწას ჯოხით თხრიან. მართალია, ასეთი პრიმიტიული იარაღის პირობებში ბევრი მუშახელი სჭირდებოდათ, მაგამ მოსავალი მაინც უხვი ჰქონდათ. ინდიელები სხვადასხვა  ხელობასაც ფლობდნენ.

ისინი ტომებად ცხოვრობდნენ და ჰყავათ ბელადი. ყოველ მათგანს თავისი ტაძარი ჰქონდა და სასულიერო პირები ჰყავდა. რელიგიური რიტუალებისას კი ხშირად ადამიანებსაც კი სწირავდნენ.

ყველაფერთან ერთად, ისინი კარგი ექრომჭედლებიც იყვნენ.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ისტორიასაქართველოსოფლის მეურნეობა

საქართველო – ხორბლისა და პურის სამშობლო?

  მკვლევრების ნაწილის მტკიცებით, საქართველო პურის სამშობლოა. ამის დასტურად კი ქვემო ქართლში, არუხლოს არქეოლოგიურ ძეგლზე, აღმოჩენილი ძველი წელთაღრიცხვით მეექვსე ათასწლეულში კულტივირებული ხორბლის ნაშთები – კილიანები, მახა და ძველკოლხური ასლი, ერთმარცვალა და ორმარცვალა ასლი, სპელტა, შიშველმარცვლიანები: რბილი ხორბალი, ჯუჯა ხორბალი, ქერი, ფეტვი, ღომი, შვრია და კულტურულ მცენარეთა თანმხლები სარეველები და ჭვავი – უნდა მოწმობდეს.

საქართველოს ტერიტორიაზე ჩატარებული გათხრების დროს ხორბალი კოლხეთის ტერიტორიაზე აღმოაჩინეს,შემდეგ კი -შულავერში, ჩვ. წ. აღ-მდე V-IV ათასწლეულის ნიმუშები.

მოკლედ რომ ითქვას, ხორბლის კულტურის პირველ ნიმუშებს საქართველოსთან მივყავართ.

პურეულ მარცვლეულს მიეკუთვნება – ხორბალი, ჭვავი, შვრია, ქერი და სიმინდი. ეს მარცვლეული კულტურები ბუნებაში ველური სახით არ არსებობს. მიიჩნევენ, რომ ისინი წარმოშობილი უნდა იყოს  10-15 სახის სხვადახვა მცენარისაგან, რომელთა უმრავლესობა სადღეისოდ გადაშენებულია.

საქართველოში სხვადასხვა დროს აღწერილია და რეგისტრირებულია ხორბლის 14 ბუნებრივი სახეობა.

როგორც ცნობილია, ხორბლის ისეთი სახეობები, რომლებიც ევოლუციით სწორედ ველურ სახეობებთან დგას ძალიან ახლოს, დღემდე მხოლოდ საქართველოშია შემონახული.

პირველ ისტორიულ ცნობებს ხორბლის შესახებ ვახუშტი ბატონიშვილის, სულხან-საბა-ორბელიანის და სხვადასხვა დროს საქართველოში ნამყოფი უცხოელი მოგზაურების ჩანაწერებიდან ვკითხულობთ. ივ. ჯავახიშვილის ცნობით, ძველად საქართველოში ხორბალს ხვარბალად მოიხსენიებდნენ – ეს იყო ზოგადად, მარცვლეულის აღმნიშვნელი სიტყვა. მეგრულად მას ქობალს, ხოლო ჭანურად კი ქოვალს ეძახდნენ სხვათა შორის, დღეს სიტყვა ,,ქობალი” დღემდეა შენარჩუნებული მეგრულ ენაში და პურს ნიშნავს.

მიუხედავად ამისა, ძნელი დასამტკიცებელია,  რეალურად რამდენად დგას სიმართლესთან ახლოს ის ფაქტი, რომ პური პირველად საქართველოში გაჩნდა, თუმცა, ფაქტია, რომ საქართველო პურეული კულტურების მოშინაურების ერთ-ერთ უძველეს კერაა. აღმოსავლეთ საქართველოს ბარში შეიქმნა პურეული კულტურების მდიდარი ჯიშები და მასთან დაკავშირებულმა შრომის ორგანიზაციამ დახვეწილი ფორმა მიიღო, რაც ზოგადად ხელისშემწყობი გახდა იბერიის სახელმწიფოს აღმავლობისა.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

 

 

 

 

 

 

სრულად ნახვა
ისტორია

,,თქვენი შვილი გონებრივად ჩამორჩენილია” – მასწავლებელი თომას ედისონზე

ერთხელ, როდესაც პატარა თომას ედისონი სკოლიდან შინ დაბრუნდა, დედას მასწავლებლის წერილი გადასცა. დედამ წერილი ხმამაღლა ცრემლიანი თვალებით წაიკითხა:

,,თქვენი შვილი გენიოსია, აქ ჩვენ არც შესაბამისი პროგრამა და არც შესაბამისი მასწავლებლები არ გვყავს, რომ თქვენს შვილს რაიმე ვასწავლოთ, ამიტომ შეგიძლიათ სახლში ამეცადინოთ”.

დედის სიკვდილიდან მრავალი წლის შემდეგ (როდესაც ედისონი უკვე ცნობილი მეცნიერი იყო) თომასი ოჯახის არქივს ათვალიერებდა როდესაც ამ წერილს წააწყდა, მან წერილი გახსნა და წაიკითხა:,,თქვენი შვილი გონებრივად ჩამორჩენილია. ჩვენ არ შეგვიძლია ვასწავლოთ მას სხვებთან ერთად სკოლაში. ამიტომ გაძლევთ რეკომენდაციას ამეცადინოთ სახლში”- ედისონი რამდენიმე საათის განმალობაში ფიქრობდა, შემდეგ კი დღიურში ჩანაწერი გააკეთა: ,,თომას ალვა ედისონი იყო გონებრივად ჩამორჩენილი ბავშვი. მაგრამ გმირი დედის წყალობით გახდა თავისი საუკუნის უდიდესი გენია.”

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ისტორიაფილოსოფია

,,სამი ბრძენი მაიმუნის” ისტორია

,,სამი ბრძენი მაიმუნი”, რომელიც იაპონიის ქალაქ ნიკოს, ტოსეგუ ტაძარში, არის გამოსახული, იუნესკოს მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის სიაში არის შესული.

სამი ბრძენი მაიმუნი ბოროტებისგან თავდაცვის სიმბოლოა ბუდისტურ რელიგიაში:

,,მე თუ ვერ ვხედავ ბოროტებას, არ მესმის ბოროტების შესახებ და არაფერს ვამბობ მასზე, ე. ი. მე დაცული ვარ მისგან.” („მიძარუ“ – „ვერ ვხედავ ბოროტებას“, „კიკაძარუ“ – „არ მესმის ბოროტების“, და „ივაძარუ“ – „არ ვლაპარაკობ ბოროტებაზე“) მი-ძარუ, კიკა-ძარუ და ივა-ძარუ, ყველასათვის ცნობილი მაიმუნები არიან, რომლებიც ბუდისტური იდეის – „ბოროტების არჩადენის“ სიმბოლოა. დაბოლოება „ძარუ“ იაპონურად „მაიმუნს“ ნიშნავს.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 29 30 31 32 33
Page 31 of 33