ფსიქოლოგია

 ადამიანები, რომლებიც მიჩვეულები არიან აქტიური ცხოვრების წესს, ენერგიის მიღებასა და გაცემას, ხშირად აღმოჩნდებიან ხოლმე აპათიის პრობლემის წინაშე. ამაში გასაკვირი არაფერია – მძიმე სტრესი, ცხოვრების ქაოტური ტემპი, მოვლენები, რომლებიც ძალიან სწრაფად ვითარდება, ყველაფერი ერთად გროვდება და იწვევს აპათიასა და დეპრესიას.

ადამიანს, რომელსაც აღენიშნება აპათიის ნიშნები, მას არაფერი არ უნდა, ყველაფრის მიმართ გულგრილია, იმ საქმეები კი, რომელთა გაკეთებას  მცირე დრო სჭირდება, ხშირად მთელი დღე ან რამდენიმე დღე ანდომებს. ასეთი დამოკიდებულების ხანგრძლივი დროით გაგრძელება ძალიან საშიშია, რადგან გარკვეულ სიტუაციებში მათ აქვთ მიდრეკილება სუიციდისკენ, ამიტომ, სანამ მწვავე ფორმას მიიღებს, საჭიროა მისი დროულად დამარცხება. თუ შინაგანად რამის ან ვინმე მიმართ ვგრძნობთ ზიზღს, გვაქვს ცუდი განწყობა, წყენა, იმედგაცრუება პიროვნების ან რაიმე მოვლენის მიმართ, ყურადღება უნდა მივაქციოთ თუ რა ხდება ჩვენ შიგნით.

 სულის ტკივილი არის მძიმე სიმპტომი, როცა ადამიანი გარკვეული დროის  მანძილზე გადაბმულად არის ასეთ მდგომარეობაში, ეს იწვევს ფიზიკური დაავადების განვითარებას. სტრესის დროს იმუნიტეტის ეფექტურობა მცირდება. გარდა ამისა, გამუდმებით უარყოფითი განწყობა, რომელიც გამუდმებით გრძელდება ნეგატიური ფიქრებით ხანგრძლივი დროით, ის მაგნიტივით იზიდავს უარყოფით მოვლენებს ცხოვრებაში,უფრო გიჭირთ იყოთ ნაყოფიერი და გქონდეთ ჯანსაღი ურთიერთობები.

აპათია ხშირად ემართებათ ადამიანებს,რომლებიც მიჩვეულნი არიან მაქსიმუმი მიიღონ ყველა სიტუაციაში. მისი გამომწვევი მიზეზია შესაძლოა იყოს სერიოზული ორგანული დაზიანება ნერვულ სისტემაში. ასეთ შემთხვევაში, საჭიროა, ექიმის ჩარევა. დღის ბოლოს აუცილებლად უნდა ვკითხოთ საკუთარ თავს თუ რა გვანიჭებს ბედნიერებას, თუმცა აპათიას ხშირად იწვევს კეთილი საქმეების დეფიციტი.

ადამიანს აქვს მოთხოვნილება, რომ სასარგებლო იყოს სხვებისთვის, ეს შეიძლება ერთგვარი ნიშანი იყოს სულის სხეულის მიმართ, რომ ის მუდმივად  იკმაყოფილებს მოთხოვნებს, თუმცა სხვებისთვის არაფერი სიკეთე არ მოაქვს, ეს ერთგვარი თვითლიკვიდაციის ნიშანივითაა. შეგვიძლია დავიწყოთ მარტივით – გავახაროთ არა მარტო ახლობლები, მეგობრები, ოჯახის წევრები – სრულიად უცნობი ადამიანებიც. გულგრილობა იმ წამსვე ქრება, როცა განვიცდით სხვის ტკივილს, ვეხმარებით მათ და ვხედავთ, რომ ამას შედეგი მოაქვს. როდესაც პოზიტივს გავცემთ და ვიღებთ, ნაკლები შანსია, რომ დაგვემართოს აპათია.

მასალა მოამზადა: თამარ კვერნაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

    საბავშვო ბაღს, ბავშვთა განვითარების მხრივ, დიდი მნიშვნელობა აქვს. ეს პირველი ეტაპია, როდესაც აღსაზრდელი საზოგადოებაში ხვდება, სწავლობს ურთიერთობებს და, რაც მთავარია, ეჩვევა ახალ გარემოს. ბაღის მთავარი მნიშვნელობა გახლავთ ის, რომ ამ დროს ბავშვები გადიან მომზადების ეტაპს  სკოლისათვის. სადაც მათ მეტად რთული გარემოება დახვდებათ, კერძოდ,  მოუწევთ შეეგუონ და გაუმკლავდნენ კონკურენციას, მაქსიმალურად გამოავლინონ თავიანთი უნარ-ჩვევები, რათა მათი შრომა დროთა განმავლობაში ნაყოფიერი გახდეს, დასძლიონ არასრულფასოვნების კომპლექსი და ასე შემდეგ.

    ვინაიდან პატარებს უჭირთ მშობლებთან განშორება, ბაღში მისვლა შესაბამისად მოითხოვს მომზადებას. მათთვის ეს დაწესებულება სრულიად ახალი გარემოა და შესაძლოა თავისებური წარმოდგენები გაუჩნდეთ. ამიტომ, რეალობასთან ახლოს რომ იყვნენ, მშობლებმა გარემო წინასწარ უნდა გააცნონ შვილს. მიიყვანონ და დაათვალიერებინონ შენობა, სადაც მათ დღის განმავლობაში მოუწევთ ყოფნა, უამბონ თუ რატომაა აუცილებელი ბაღში სიარული, რაში დაეხმარება მათ და რა სიახლეები ელოდებათ. მისვლამდე დედამ ბავშვში სურვილი უნდა აღძრას, რათა დადებითი ემოიცებით შეაღოს პატარამ ცხოვრების ახალი ეტაპის კარი. მიეცით საშულება აღსაზრდელს თავად შეარჩიოს თუ რას ჩაიცვამს პირველ დღეს და რომელ სათამაშოს წაიღებს. ჰკითხეთ და მოისმინეთ თავიანთი მოსაზრებები. დაანახვეთ, რომ ყოველთვის მზად ხართ გაითვალისწინოთ მათი ინტერესები. წინა პერიოდში კარგი იქნება თუ ახლობელთან დარჩენას მიაჩვევთ, ამით ისინი განშორების სიმძიმეს დაძლევენ და შედარებით გაუადვილდებათ ახალ გარემოში ადაპტაცია.

პირველ დღეებში, მიზანშეწონილია, მშობელი დარჩეს, რათა შვილს დაეხმაროს ჩაერთოს აქტივობებში და დაკავდეს თამაშის პროცესით. როდესაც შეამჩნვეთ, რომ პატარა მონდომებითა და დადებითი მოლოდინებით მიუყვება ბაღის გზას ეს ნიშნავს, რომ მოკლე დროში შეძლებს მიეჩვიოს იმ აზრს, რომ მოუწევს დედის გარეშე გარკვეული დროით სხვა ადამიანებთან ერთად ყოფნა. გასათვალისწინებელია, რომ თითოეული ბავშვისათვის დრო ინდივიდუალურია. ზოგი უფრო ადრე ეჩვევა სიახლეს ზოგი, მაგალითად, ერთ კვრაში. ამიტომ მოთმინებით უნდა აღიჭურვოს, როგორც მშობელი ისევე აღმზრდელი.

     საბავშვო ბაღში პატარებს უვითარდებათ: შემეცნებითი ინტერესი, თამაშისა და სწავლების პროცესში გონებრივი მუშაობის უნარი, უჩნდებათ მეტი ინფორმაციის მიღების მოთხოვნილება ამა თუ იმ საკითხთნ დაკავშირებით, ამასთანავე ისინი იძენენ ავტონომიურობას, რომელიც სოციალური ცხოვრების თვალსაზრისით დიდად მნიშვნელოვანია. ამიტომ სასურველია ადრეული ასაკიდანვე ბავშვს იგი სრულყოფილად ჩამოუყალიბდეს, რათა შემდგომში პრობლემების წინაშე არ აღმოჩნდეს და რთულ ამოცანებს მარტივად გაართვას თავი. ბაღში აღმზრდელობითი მიდგომები და პრაქტიკები ბავშვთა ასაკის შესაბამისად უნდა იყოს შემუშავებული. თითოეული აქტივობა უნდა ითვალისწინებდეს ბავშვთა ინდივიდუალობას, რათა არცერთი აღსაზრდელის თავისუფლება ეჭვქვეშ არ დადგეს. განსაკუთრებით მისასალმებელია, როდესაც პატარებს აქვთ შესაძლებლობა ხატონ ან ძერწონ ის, რაც მათ გონებასა და ფანტაზიას მოესურვება. ამით ისინი საკუთარ ნებას გამოხატავენ და თავისუფალნი არიან ინდივიდუალურ სამუშაოში. ნებისმიერ აქტივობაში პედაგოგი ჩართული უნდა იყოს ისევე, როგორც აღსაზრდელები. ეს მათთან ურთიერთობას უფრო იოლს და ნაყოფიერს ხდის. ასევე ამ პრინციპით ისინი მეტად თავისუფლად გრძნობენ თავს. მიუხედავად დიდი შრომისა და მონდომებისა, მეთოდები, რომლებსაც აღმზრდელები იყენებენ, შესაძლოა მაინც არასაკმარისი აღმოჩნდეს ბავშვთათთვის.

   დღესდღეობით, პედაგოგებს ბაღებში უმეტესად  20-30 ბავშვი აბარიათ. ძნელი წარმოსადგენია ის, რომ ერთი ადამიანი დამხმარეს გარეშე  შეძლებს თითოეულს თავისი წილი ყურადღება დაუთმოს. ეს ხომ ფიზიკურად ძნელად მოსახერხებელია. როგორც ვთქვით, ისინი ჯერ კიდევ არაავტონომიურები არიან და შესაბამისად დიდ ყურადღებას საჭიროებენ. განსაკუთრებით იმ შემთვევაში, როდესაც აღსაზრდელი ორი წლისაა. ზოგიერთი მშობელი შვილის ბაღში მიყვანას ამ ასაკიდან ამჯობინებს. უდაოდ კარგია პატარა საზოგადოებას ადრეული ასაკიდანვე ეჩვეოდეს, მაგრამ ამ გადაწყვეტილებამ, რომ გაამართლოს ხელსაყრელი პირობებია საჭირო. დიდი როლი ენიჭება თითოეულ ადამიანს, რომელიც ბავშვის აღზრდაში იღებს მონაწილეობას. ეს იქნება ძიძა, პედაგოგი თუ ოჯახის წევრი და სხვა. მაგალითად, სამი წლის ასაკში ბავშვს სჭირდება მოეპყრონ პატივისცემით ისევე, როგორც სხვა ადამიანებს ექცევიან. მომვლელმა პატარას საკუთარი მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება სიყვარულით და მეგობრული დამოკიდებულებით უნდა ასწავლოს, რათა თანდათან დამოუკიდებლობას მიაჩვიოს. აღმზრდელს ინდივიდუალური მიდგომებიც მოეთხოვება, რომელიც, როგორც უკვე აღვნიშნე, მრავალრიცხოვან ჯგუფებში ნაკლებადაა შესაძლებელი. ნათლად ჩანს, რომ რაოდენობის შემცირება და ჯგუფების დამატება ეფექტურ შედეგს გამოიღებს. თითოეული პატარა თავისებური მგრძნობელობით გამოირჩევა. ამ ასაკში, როდესაც ისინი მომწიფების გზას გადიან ცოტა რამ თუ იციან ურთიერთდამოკიდებულებების შესახებ. შესაძლებელია თანატოლების მიმართ სუბიექტური წყენა გაუჩნდეთ, რომელიც შეუმჩნეველი არ უნდა დარჩეს უფროსი ადამიანის მხრიდან. რადგან ამას ჯგუფთან დაპირისპირება მოჰყვება. ეს კი უარყოფითად იმოქმედებს მათ დადებით განწყობაზე. რასაც შესაძლებელია მოჰყვეს კარჩაკეტილობა, აქტივობებზე უარის თქმა და ზოგადად ბაღში ყოფნის სურვილის გაქრობა. ისინი პასიურნი ხდებიან და თავდაცვის მიზნით საკუთარ ,,მე“-ში იკეტებიან. ასეთი ფაქტის წინაშე, რომ არ დადგეს ბავშვი, არც მშობელი და არც პედაგოგი საჭიროა ადრეული დაკვირვებები, რომელიც მხოლოდ მცირე რიცხოვან ჯგუფშია შესაძლებელი.

   ნათელია, თუ რაოდენ დიდი გავლენა აქვს პიროვნული განვითარების მხრივ საბავშვო ბაღს. ამაში კი მათ ერთმნიშვნელოვნად სჭირდებათ დახმარება უფროსების მხრიდან. პატარასთან მეგობრულ საუბარს და მისი ინტერესების დაკმაყოფილებას შეუძლია ბავშვის ცნობიერება გაზარდოს და ნებისმიერი სიახლისათვის მოამზადოს.

მასალა მოამზადა: მედეა გელდიაშვილმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”