close

კვლევები

ასტრონომია - კოსმოსიკვლევებიმსოფლიოფიზიკა

ელვა და ჭექა-ქუხილი –  მეცნიერებმა გრავიტაციული ტალღები და სინათლე დააწყვილეს

2.9K views on

შეერთებული შტატებისა და ევროპის მეცნიერებმა გრავიტაციული ტალღების გამოვლენა, ჭავლები სივრცესა და დროში, რომელიც ალბერტ აინშტეინის მიერ იყო ნაწინასწარმეტყველები,  იმავე  კოსმოსური მოვლენისგან მომავალ სინათლესთან დააწყვილეს. 

ტალღები, რომლებიც დაახლოებით 130 მილიონი წლის წინ ორი ძალიან მკვრივი ნეიტრონის ვარსკვლავის შეჯახებამ გამოიწვია, პირველად აგვისტოში ვაშინგტონის, ლუიზიანას  და იტალიაში – ლაზერული ინტერფერომეტრიის გრავიტაციული ტალღების ობსერვატორიებში გამოავლინეს.

ორი წამის შემდეგ, მსოფლიოს სხვადასხვა ობსერვატორიაში სამხრეთ ცის იმავე ნაწილისგან, იმავე წყაროდან ელექტრომაგნიტური ტალღა, ე.წ. გამასხივები გამოვლინდა.

„წარმოიდგინეთ, რომ გრავიტაციული ტალღები ჭექა-ქუხილის მსგავსია. ჩვენ მისი ხმა მანამდეც გაგონილი გვქონდა, ახლა კი პირველად შევძელით ელვის ხილვაც,“ – განაცხადა Harvard-Smithsonian-ის ასტრიფიზიკის ცენტრის ასტრონავტმა ფილიპ კუპერსვეითმა.

დაკვირვებებმა დაადასტურა, რომ ვარსკვლავების შერწყმის შედეგად კოსმოსში ოქროს, პლატინისა და სხვა მძიმე ლითონების ნამქერი გაჩნდა, რაც ამყარებს თეორიას იმის შესახებ, რომ ამ მეტალების წყარო სწორედ ასეთი კატაკლიზმური მოვლენებია.

ორი წლის წინ მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტისა და კალიფორნიის ტექნოლოგიების ინსტიტუტის ლაბორატორიებში მუშაობისას მეცნიერებმა პირველად აღმოაჩინეს გრავიტაციული ტალღები.

გრავიტაციული ტალღების არსებობა საუკუნის წინ ალბერტ აინშტაინმა იწინასწარმეტყველა. აღმოჩენა მეცნიერებმა იმ მომენტს შეადარეს, როცა გალილეომ ტელესკოპში გაიხედა.

გრავიტაციული ტალღების აღმოჩენა მეცნიერებისთვის გარღვევაა. ის იძლევა კოსმოსის ახლებურად კვლევისა და მასზე გაცილებით დიდი ინფორმაციის მიღების შესაძლებლობას.

ტალღების აღმოსაჩენად მეცნიერები 1.1 მილიარდი აშშ დოლარის ღირებულების ინსტრუმენტს, ლაზერულ ინტერფერომეტრულ გრავიტაციულ-ტალღურ ობსერვატორიას (LIGO) იყენებდნენ. მეცნიერთა ნაწილი ამბობს, რომ ეს დაახლოებით იმავე მასშტაბის მოვლენაა, რაც 2012 წელს ჰიგსის ბოზონის აღმოჩენა იყო, მეორე ნაწილი ამბობს, რომ ის უფრო დიდია.

 

წყარო: http://www.reuters.com  

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიოტექნოლოგიები

ხელოვნური ინტელექტის საშუალებით ანა ფრანკის დამსმენელს დაადგენენ

3.58K views on

1944 წლის 4 აგვისტოს, ნაცისტების მიერ ოკუპირებული ამსტერდამის პოლიცია ანა ფრანკის სახლში შეიჭრა, სადაც ის და თავშესაფარში მყოფი კიდევ შვიდი ადამიანი დააპატიმრეს.

ანა ფრანკისა და მისი ოჯახის დაუჯერებელი და ტრაგიკული ისტორია საზოგადოებისთვის  დღიურიდან გახდა ცნობილი. თუმცა, დღემდე საიდუმლორ რჩება ის ფაქტი, ვინ დაასმინა ისინი პოლიციასთან, ვინ გათქვა საიდუმლო, რომ ფრანკების ოჯახი და მათთან ერთად რამდენიმე პირი სახლის კარადის უკან მდებარე ოთახში იმალებოდნენ.

FBI-ის გადამდგარი აგენტისა და 20 გამომძიებლისგან შემდგარი გუნდი იმედოვნებს, რომ ხელოვნური ინტელექტის (AI) გამოყენებით ამ  საიდუმლოს გამოამჟღავნებს.

„ვაპირებთ, ყველა მონაცემი, რაც კი იმ დროიდან არსებობს, ჩამოვტვირთოთ. იმდენი ინფორმაცია არსებობს, რომ ყველაფერი ჯერ კიდევ არ გვაქვს გადასინჯული,“ – აცხადებენ გუნდის წევრები.

30-ზე მეტი ადამიანია, ვისაც ისტორიკოსები ეჭვმიტანილად მიიჩნევენ დამლაგებელი ქალბატონიდან დაწყებული ერთ-ერთი მეზობელის ჩათვლით. ზოგიერთ საინტერესო თეორიას შორისაა ანა ვან დეიკი, ებრაელი ქალი, რომელიც დეპორტაციით დამუქრების შემდეგ გესტაპოს აგენტი გახდა. ეჭვი აქვთ ჯოზეფ ჯანსენზეც. ეს გახლავთ ადამიანი, რომელმაც ფრენკის მამა, ოტო, 1941 წელს თავის ცოლთან კავშირში დაადანაშაულა.

ამსტერდამში შქმნილი გუნდი, რომელიც პოლიციის ოფიცრების, ისტორიკოსების, კრიმინოლოგებისა და ორი მონაცემთა მეცნიერისგან შედგება,  ხელოვნური ინტელექტის შექმნას შეეცდება. ისინი იმედოვნებენ, რომ დიდი მოცულობის ინფორმაციას შეაგროვებენ და ალგორითმების გამოყენებით მონაცემთა დიდი მოცულობის ფარგლებში ნიმუშების, ტენდენციების და ასოციაციების გამოვლენას შეუძლებენ.

გუნდი დამფინანსებელს ეძებს ისე, „რომ დამოუკიდებლობა და მიუკერძოებლობა“ შეინარჩუნონ. ისინი აცხადებენ, რომ საზოგადოებას კვლევის შედეგებს 2019 წლის 4 აგვისტოს – ფრანკების ოჯახის დაპატიმრების 75 წლისთავზე წარუდგენენ.

 

წყარო: http://www.iflscience.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

 

 

 

 

სრულად ნახვა
კვლევებისაქართველოფსიქოლოგია

ახდენს თუ არა ასაკი რეკლამის მიმართ დამოკიდებულებაზე გავლენას? – კვლევის შედეგები

1.92K views on

13 ოქტომბერს  დავითიანნის ფსიქოლოგიის ცენტრში ჩატარდა პრეზენტაცია კვლევისა – ახდენს თუ არა ასაკი რეკლამის მიმართ დამოკიდებულებაზე გავლენას.

რეკლამის სისტემატური კვლევა დაიწყო XIX საუკუნიდან (Jaspert, 1983; Maloney, 1994). მისი განვითარებას მთავარ პუნქტებს წარმოადგენს XX საუკუნეში მასობრივი წარმოების პროდუქტების გამოჩენა, რომლის წარმატებით გაყიდვას ასევე მასობრივი რეკლამის არსებობა სჭირდებოდა და, ასევე, მასობრივი საინფორმაციო საშუალებები – რადიო, ტელევიზია, კინო.

კვლევის აღწერა

H0 ჰიპოთეზის თანახმად – ასაკი გავლენას არ ახდენს რეკლამის მიმართ დადებით ან უარყოფით დამოკიდებულებაზე.

H1 ჰიპოთეზის თანახმად – ასაკი გავლენას  ახდენს რეკლამის მიმართ დადებით ან უარყოფით დამოკიდებულებაზე.

კვლევის მიზანი იყო იმის დადგენა, არის თუ არა სხვადასხვა ასაკობრივ ჯგუფში რეკლამის მიმართ განსხვავებული დამოკიდებულებები, აქვს თუ არა ასაკს გავლენა რეკლამის მიმართ დადებით ან უარყოფით დამოკიდებულებაზე.  ამის გასაგებად, გამოყენებულ იქნა  10 დებულებიანი კითხვარი – დიახ, არა და ვეთანხმები, არ ვეთანხმები პასუხებით, რომელიც ზომავდა რესპონდენტის დამოკიდებულებას რეკლამის მიმართ – დადებითი ან უარყოფითი.

2.1  კვლევის პროცედურა

რესპონდენტების ნაწილს სოციალური ქსელის დამხარებით ეგზავნებოდათ კითხვარის ელექტრონული ვერსია, ნაწილს კი პირადად დავურიგე კითხვარები, რომელიც საკმაოდ მარტივი დებულებებისგან შედგებოდა და საშუალოდ 5 -7 წუთში ავსებდნენ რესპონდენტები. ყველაზე ასაკოვანი რესპონდენტი იყო 60 წლის.

თავი 3. შედეგების ანალიზი

მიღებული მონაცემების დამუშავება და ანალიზი მოხდა SPSS-ის საშუალებით. გამოვიყენე შემდეგი ოპერაციები – სიხშირეები ზოგადი ტენდენციის გამოსავლენად; Anova –განსხვავება 5-კატეგორიან ასაკებს შორის რეკლამისადმი დამოკიდებულების მიმართებით იყო თუ არა სტატისტიკურად მნიშვნელოვანი; recode-ის გამოყენებით 5-კატეგორიანი ასაკები დავიყვანე 2 დიდ კატეგორიად – ახალგაზრდები 18-35წ. და გვიანი მოზრდილები 36წ და ზემოთ და chi-square-ის გამოყენებით, შევამოწმე ამ ასაკებსა და რეკლამისადმი დამოკიდებულებას შორის თუ იყო სტატისტიკურად მნიშვნელოვანი განსხვავება.

23მა რესპონდენტმა (76,70%) გამოავლინა უარყოფითმა დამოკიდებულება რეკლამის მიმართ; ხოლო 7მა (23,30%) დადებითი დამოკიდებულება.

  1. ანოვა – იმის დასადგენად, არის თუ არა 5ასაკობრივ კატეგორიაში მნიშვნელოვანი სტატისტიკური განსხვავება რეკლამის მიმართ დამოკიდებულებაში.

ანოვამ აჩვენა, რომ არც 5-კატეგორიან ასაკობრივ ჯგუფებს შორის არ გვაქვს სტატისტიკურად მნიშვნელოვანი განსხვავებები რეკლამის მიმართ დამოკიდებულებაში (სიგ.0,068).

  1. chi-square – 2 კატეგორიად დაყოფილ ასაკებს შორის (18-35 და 36 -ზემოთ) დამოკიდებულებებში არის თუ არა განსხვავება.

რეკლამის მიმართ დამოკიდებულებას შორის სტატისტიკურად მნიშვნელოვანი განსხვავება არ დაფიქსირდა.
დადასტურდა H0 ჰიპოთეზა; უარიყო H1.
chi-square (1, N=30) = 0,03, P<0,86

დასკვნა

 ალტერნატიული ჰიპოთეზა არ გამართლდა. ასაკი გავლენას არ ახდენს რეკლამის მიმართ დამოკიდებულებაზე, ვინაიდან არ გამოვლინდა სტატისტიკურად მნიშვნელოვანი განსხვავება, არც 5-კატეგორიან და არც 2-კატეგორიან ასაკობრივ ჯგუფებს შორის. შესაბამისად, ჩვენ ვერ ვისაუბრებთ ტენდენციაზე, რომელ ასაკობრივი ჯგუფია დადებითად განწყობილი რეკლამის მიმართ და რომელი უარყოფითი. დადასტურდა ნულოვანი ჰიპოთეზა, რომლის თანახმადაც, ასაკი გავლენას არ ახდენს იმაზე, რესპონდენტს რეკლამის მიმართ დადებითი დამოკიდებულება ექნება თუ უარყოფითი. ასაკობრივ ჯგუფებში განსხვავებები არ გამოვლინდა. სავარაუდოდ, ამის მიზეზი მცირე რაოდენობის შერჩევაა და უფრო დიდი ზომის შერჩევის შემთხვევაში სხვა შედეგები მივიღოთ.

კვლევის სუსტი მხარეები:

  • მცირე რაოდენობის რესპონდენტი თითოეულ ჯგუფში (6 ადამიანის მიხედვით ვერ ვიმსჯელებთ ტენდენციებზე);
  • ასევე სქესთა შორის არათანაბარი გადანაწილება; – 40% მამაკაცი, 60% ქალი.
  • კითხვების ვალიდურობის საკითხი – რამდენად ზომავს მოცემული დებულებები რეკლამის მიმართ რესპონდენტთა დამოკიდებულებას.
  • შედეგების გენერალიზება – აღნიშნული კვლევის განზოგადებას ვერ მოვახდენთ ზემოთ ჩამოთვლილი ნაკლოვანებების გამო.

 

სტატია მოამზადა: ნინო თოფურიამ.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაკვლევებიფსიქოლოგია

რა ხდება ტვინში, როცა გული „ტყდება“

2.51K views on

 ყველამ, ვინც ოდესმე მიუტოვებიათ, კარგად იცის, რომ ეს ისეთი გრძნობაა, თითქოს ვიღაცამ გულში მუშტი ჩაგარტყა, გრძნობა, რომელიც გაგიჟებს და ტკივილი, რომელიც „ექსთან“ 15 წუთში 28 მოკლე ტექსტურ შეტყობინებას გაშვებინებს, ზოგჯერ სამსახურზეც კი უარს გათქევინებს, ვინაიდან „ყველაფერმა აზრი დაკარგა“.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ ასეთი ქცევის მიზეზი თქვენში არაა, არამედ არსებობს რეალური სამეცნიერო მიზეზი, თუ რატომ აკეთებს ასეთ საშინელ არჩევანს დაშორების შემდეგ. „დამნაშავე“ ის ჰორმონებია, რომლებიც ამ ემოციურ დროს თქვენში წარმოიქმნება. რამდენად ირონიულადაც უნდა აღიქმებოდეს, ეს ის ჰორმონებია, რომლებიც ბედნიერებას გაგრძნობინებთ მაშინ, როცა გიყვარდებათ.

მაშ ასე: როგორ ცვლის ცხოვრების სიყვარულის დაკარგვა ტვინის ქიმიურ შემადგენლობა? ფუნქციონალურმა MRIსკანირებამ აჩვენა, რომ იმ ადამიანების თავის ტვინში, რომლებიც ცოტა ხნის წინ მიატოვეს, ტვინის ის რეგიონი, რომელიც ფიზიკურ ტკივილს არეგისტრირებს, ჩვეულებრივზე მეტად აქტიურია.

ეს იწვევს სტრესის ჰორმონების – კორტიზოლისა და ადრენალინის გამოყოფას, რასაც ყველა სახის ფიზიკურ სიმპტომებამდე მივყავართ, როგორიცაა გულისრევა, სუნთქვის გაძნელება და გულის კუნთის შესუსტება, რასაც ექიმები ტაკოცუბოს კარდიომიოპათიას უწოდებენ და ის ზოგჯერ ფატალურიცაა.

მაგრამ მოდი, ტვინს დავუბრუნდეთ, ვინაიდან სტრესის ჰორმონები ერთადერთი არაა, რაც ჩვენს სისტემაში წარმოიქმნება. 2010 წელს მეცნიერებმა ცდა ჩაატარეს: ახლად მიტოვებულ ქალებსა და მამაკაცებს მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიას (MRI) უღებდნენ და „ყოფილების“ ფოტოების აჩვენებდნენ. სკანირებამ აჩვენა, რომ მათი ტვინები ძალიან ჰგავდა ნარკოტიკებზე დამოკიდებულების ტვინებს, რომლებიც კოკაინზე უარის თქმას ცდილობენ. ეს იმიტომ, რომ სიყვარული ტვინში „ჯილდოს“ ნეირონებს ააქტიურებს, ეს კი ბედნიერების ჰორმონის- დოპამინის გამოყოფას იწვევს.

თუმცა, დოპამინი ტვინში „კიდევ უფრო მეტის“ სურვილს აჩენს. შეყვარებულ ადამიანს უჩნდება განცდა, რომ ის მეწყვილის გარეშე არასდროს უნდა იყოს, ხოლო როცა მას მიატოვებენ, ტვინი დიდ დარტყმას ღებულობს.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ ბუნებრივი სელექციის შედეგად ადამიანის ტვინს აქვს მექანიზმი, რომელიც ცხოვრების მშფოთვარე პერიოდის გადალახვას შესაძლებელს ხდის.  „ჩვენი კვლევა ამტკიცებს, რომ ადამიანები უკეთ ხდებიან, ტკივილი დროსთან ერთად გაივლის და გვირაბის ბოლოს სინათლე გამოჩნდება,“ – აცხადებენ მეცნიერები.

სოციალური მხარდაჭერა ისევე კურნავს ტკივილს, როგორც ტკივილგამაყუჩებელი მედიკამენტი და პრობლემის შესახებ საუბარი კიდევ უფრო აჩქარებს მის გადატანას.

ასე რომ, ნუ შეშინდებით, თუ გული გატკინეს და იმ პერიოდში, როცა „ჭრილობას“ იშუშებთ, ზედმეტად მგრძნობიარეები, განერვიულებულები და აღელვებულები ხართ – რას იზამთ, ბიოლოგიას ვერ შეებრძოლებით!

 

წყარო:  Sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

ევროპამ კოსმოსში ახალი თანამგზავრი – ,,Sentinel-5P-ი” გაუშვა

1.82K views on

ევროპამ პარასკევს  ,,Sentinel Earth-ის” მეექვსე სადამკვირვებლო თანამგზავი გაუშვა.

Sentinel-5P-ი მრავალმილიარდანი ევროს ბიუჯეტის მქონე კოპერნიკის პროგრამის ფარგლებში გაუშვეს, რომელიც ვულკანური ფერფლისა და ულტრაიისფერი გამოსხივების მონიტორინგისკენაა მიმართული.

თანამგზავრის გაშვება Rockot-ის ბორტიდან რუსეთის ჩრდილო-დასავლეთში მდებარე პლოცეცკის კოსმოდრომიდან მოხდა.

დედამიწის ზემოთ 824 კილომეტრზე მოძრავი ხელოვნურ თანამგზავრი პლანეტის ატმოსფეროს დააკვირდება, ისეთი შემთხვევებისთვის, როგორიცაა – ვულკანური ნაცარი, რომელიც შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას თვითმფრინავებს, ან ულტრაიისფერი გამოსხივების მაღალი დონე, რომელმაც, შესაძლოა, კანის დაზიანება გამოიწვიოს.

გარდა ამისა, მეცნიერები Sentinel-5P-ის მონაცემებს იმის უკეთ გაგებისთვის გამოიყენებენ, თუ როგორ წარმოიქმნებიან ხვრელები ოზონის შრეში.

კოპერნიკის პროექტს ევროპის კოსმოსური სააგენტოს (ESA) აღწერს, როგორც ყველაზე ამბიციურ დედამიწის სადამკვირვებლო პროგრამას. პროექტის დასაფინანსებლად ევროკავშირსა და ESA- ს 2020 წლამდე 820 მილიარდ ევრო აქვთ გამოყოფილი.

კოპერნიკის პროექტის განხორციელება განსაკუთრებით აქტუალური გახდა მას შემდეგ, რაც ევროპამ დედამიწის სადამკვირვებლო თანამგზავრთან – Envisat-თან 2012 წელს, გაშვებიდან 10 წლის შემდეგ, კავშირი დაკარგა.

ევროპის დაგეგმილი Sentinel-ის ფარგლებში პირველი თანამგზავრი 2014 წელს გაუშვეს.

 

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწაეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

ვინ იყვნენ საიდულოებით მოცული აღდგომის კუნძულის მცხოვრებლები?

1.65K views on

 აღდგომის კუნძულის მთებზე მდებარე მასიური ქვის ფიგურები იმ ამოუცნობი ადამიანების სიმბოლოა, რომლებიც ოდესღაც წყნარი ოკეანის შუაგულში ცხოვრობდნენ.
მეცნიერებმა მათ შესახებ ახალი გენეტიკური კვლევა ჩაატარეს, რომელმაც კიდევ უფრო გააძლიერა ამ ადამიანების გარშემო არსებული საიდუმლო.
როგორც მკვლევარებმა ხუთშაბათს განაცხადეს, ძველი ჩონჩხის ნაშთებიდან აღებულმა დნმ-ის ანალიზმა გამორიცხა ვარაუდი იმის შესახებ, რომ აღდგომის კუნძულზე მცხოვრები ადამიანები სამხრეთ ამაერიკელებს კუნძულზე ევროპელების ჩამოსვლამდე, ანუ 1722 წლამდე, შეერწყნენ.
2014 წლის გენეტიკურმა შესწავლამ აჩვენა, რომ აღდგომის კუნძულის ხალხსა და სამხრეთი ამერიკაში მცხოვრებ ადამიანებს შორის შეჯვარება დაახლოებით 1300-დან 1500 წლამდე მოხდა. ახალი კვლევა კი ასეთი შერწმის მტკიცებულებას არ შეიცავს.
ახალი კვლევა კი ხაზს უსვამს იმას, რომ ეს ადამიანები, რომლებიც სამხრეთ ამერიკის დასავლეთით 3,700 კილომეტრის და უახლოეს კუნძულამდე 1,750 კილომეტრის მოშორებით ცხოვრობდნენ, იზილირებულად ცხოვრობდნენ.
მეცნიერთა განცხადებით, ჟურნალ Current Biology- ში გამოქვეყნებული კვლევა ადასტურებს, რომ აღდგომის კუნძული დასახლებული იყო პოლინეზიელებით, რომლებმაც ღია ოკეანე გადმოკვეთეს.
,,გავოცდით, როცა ამერიკელსა და უძველეს Rapa Nui-ებს შორის ვერავითარი შერევის კვალი ვერ აღმოვაჩინეთ,“ – აცხადებს კვლევაში მონაწილე ერთ-ერთი მეცნიერი.
Rapa Nui-ის ხალხმა ჩამოაყალიბა უნიკალური კულტურა, რომელიც კარგადაა ცნობილი 900 მონუმენტური თავ-ტორსის ქვის ქანდაკებით, რომლებიც აღდგომის კუნძულის ირგვლივაა აღმართული. ეს კულტურა 1200 წლიდან აყვავდა.
კვლევა არ გამორიცხავს, რომ აღდგომის კუნძულსა და სამხრეთ ამერიკას შორის გარკვეული კულტურული კონტაქტი არსებობდა. ,,თუმცა, თუ ეს სიმართლეა, ახალი მტკიცებულებების თანახმად, ეს იშვიათად ხდებოდა, ან გენეტიკური კვალი არ დაუტოვებია”, – აცხადებენ მეცნიერები.
სანტა-კრუზის კალიფორნიის უნივერსიტეტის ანთროპოლოგისტ ლარს ფრენენ-შმიტის თქმით, მტკიცებულებები, როგორიცაა – სამხრეთ ამერიკული საკვები ტკბილი კარტოფილი პოლინეზიაში, მიგვანიშნებს, რომ ევროპული კოლონიზაციის გავლენამდე ამერიკასა და პოლინეზიას შორის გარკვეული კულტურული გაცვლა მოხდა.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

რა საიდუმლოს ინახავს დედამიწის უახლოესი ვარსკვლავთა სისტემა?

1.95K views on

დედამიწასთან მდებარე უახლოესი ვარსკვლავთა სისტემა, შესაძლოა, ჰებიტატი, დედამიწის მსგავსი ეგზოპლანეტის აღმოჩენის საუკეთესო შანსად იქცეს – თუმცა, ის შესაძლოა, ბნელ, ხანგრძლივ საიდუმლოს ინახავდეს.

ალფა ცენტაური, რომელიც ჩვენი მზის სისტემიდან მხოლოდ 4.37 სინათლის წლითაა დაშორებული, გალაქტიკაში ჩვენი ყველაზე ახლო მეზობელია. თუმცა, როგორც ჩანს, მისი სამი ვარსკვლავიდან ერთ-ერთი ვარსკვლავთშორისი მასშტაბის „მიტაცების“ მსხვერპლია.

ახალი კვლევის მიხედვით, Proxima b-ის მასპინძელი პროქსიმა ცენტაური, რომელსაც მეცნიერები დედამიწის უახლოეს ჰებიტატ ეგზოპლანეტად მიიჩნევენ, თანმხლები ვარსკვლავების – ალფა ცენტაური A-სა და ალფა ცენტაური B-ის გვერდით არ წარმოშობილა.

გარდა იმისა, რომ მეცნიერები დიდი ხანია კამათობენ იმაზე, არის თუ არა პროქსიმა b პოტენციურად დასახლებადი პლანეტა, ყველაზე მნიშვნელოვანი ინფორმაცია ამ უცხო სამყაროს შესახებ ისაა, რომ ის ყოველთვის არ ყოფილა ჩვენს მზის სისტემასთან ასე ახლოს.  

ბრიტანეთის ჰერტფორშირის უნივერსიტეტის მკვლევართა ახალი გამოკვლევებიდან ირკვევა, რომ ალფა ცენტაურის სისტემა ერთხანს შეიძლება მხოლოდ ორი ვარსკვლავისგან –  ალფა ცენტაური A და B-გან შედგებოდა – რომლებმაც მესამე-  პროქსიმა ცენტაური, გრავიტაციულად დაიჭრეს.

გუნდი მიიჩნევს, რომ არსებობს 25-პროცენტიანი შანსი იმისა, რომ პროქსიმა ცენტაური და მისი მასპინძელი პლანეტა, გალაქტიკის ისტორიის გარკვეულ ეტაპზე პროქსიმა B-ი ალფა ცენტაური A-სა და B- ის გრავიტაციულ გარემოცვაში იქნენ მიტაცებული.

რა თქმა უნდა, სხვადასხვა ჰიპოთეზიდან ერთ-ერთია, თუმცა, თუ სიმართლეს შეესებამება, მნიშვნელოვნად ზრდის  პროქსიმა b-ზე სიცოცხლის აღმოჩენის შანსს.

ეს იმიტომ, რომ მის ამჟამინდელ ვარსკვლავური გარემოცვაში არსებობს მტკიცებულება, რომ პროქსიმა b- ზე სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი  გარემო არსებობს, თუმცა, მეცნიერები ფიქრობენ, რომ თუკი პროქსიმა ცენტაურის კავშირი Alpha ცნტაური A-სა და B-თან უფრო ახალი ფენომენია, მაშინ სიცოცხლის შანსები კიდევ უფრო ძლიერია.

,,სიცოცხლეს დრო სჭირდება იმისათვის, რომ განვითარდეს და გამოაშკარავდეს”, – განაცხადა ერთ-ერთმა მკვლევარმა ფანუ ფენგმა. “ეს სცენარი კი უფრო მეტ დროს იძლევა,” – დასძინა მან.

კვლევის შედეგები Royal Astronomical Society-ის ჟურნალ Monthly Notices-ში გამოქვეყნდა.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინაფსიქოლოგია

შიზოფრენიის განვითარების რისკის 80 პროცენტი გენეტიკურია

2.79K views on

ახალი კვლევის მიხედვით, შიზოფრენიის განვითარების რისკის თითქმის 80 პროცენტი გენეტიკური ფაქტორითაა განპირობებული.

დასკვნების თანახმად,   მემკვიდრეობით მიღებული გენი იმაზე ბევრად უფრო დიდ როლს თამაშობს, ვიდრე ადრე მიიჩნევდნენ და ამის აღმოჩენა დაბადებამდეა შესაძლებელი.

კოპენჰაგენის უნივერსიტეტის მკვლევარების განცხადებით, ეს ფაქტი ქმნის იმის შესაძლებლობას, რომ ფსიქიკური დაავადების აღმოცენებამდე განადგურდეს.

დაავადების სიმპტომები: პანიკა, რისხვა, დეპრესია, ჰალუცინაციები და ილუზიები დაავადებულებსა და მათ ოჯახებზე მძიმე შედეგებს ახდენს.

კვლევამ, რომელშიც 60,000 ადამიანი მონაწილეობდა, აჩვენა, რომ დაავადების 79 პროცენტი გენეტიკური ფაქტორებითაა გამოწვეული.

სტატისტიკის თანახმად, შიზოფრენიით მსოფლიოს მოსახლეობის დაახლოებით 1 პროცენტია დაავადებული. 

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ინფორმაციით, დაავადებულთა ნახევარს (დაახლოებით 10 მილიონ ადამიანს) სათანადო მურნალობა არ უტარდება. ისინიც კი, ვინც მკურნალობს, სათანადო მედიკამენტებს დაავადების დასაწყისშივე არ ღებულობენ, ამ მხრივ მნიშვნელვანი მიღწევა მხოლოდ ბოლო 50 წლის განმავლობაში შეიმჩნევა.

მკურნალობა ამჟამად მიმართულია დაავადების ერთი კონკრეტული სიმპტომის – ფსიქოზის მიმართ.

ახალი კვლევა მნიშვნელოვანია, ვინაიდან შეიცავს მტკიცებულებას იმის შესახებ, რომ დაავადების წინააღმდეგ ბრძოლა ჩანასახშივეა შესაძლებელი.

 

წყარო: http://www.dailymail.co.uk

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
კვლევებიფსიქოლოგია

ბავშვობის დროს განცდილი ბულინგის შედეგები დროთა განმავლობაში მცირდება

2.28K views on

ახალი კვლევა ამტკიცებს, რომ ბავშვობის დროს განცდილი ბულინგით გამოწვეული შიში და დეპრესია დროთა  განმავლობაში მცირდება, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ბავშვებს გამოჯანსაღების უნარი აქვთ.

ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯის მიერ ჩატარებული კვლევის ფარგლებში 11,000 ტყუპი შეისწავლეს. კვლევამ აჩვენა, რომ ბულინგით გამოწვეული შფოთვა ორი წლის განმავლობაში შენარჩუნებული იყო, თუმცა ხუთი წლის შემდეგ გაქრა.

მისი თქმით, სკოლებში ბულინგის შედეგების მინიმალიზაცია ძალიან მნიშვნელოვანი იყო.

ფსიქიატრები აცხადებდნენ, რომ ბულინგი ახალგაზრდების ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე დიდი ხნის განმავლობაში ძალიან სერიოზულ უარყოფით ზეგავლენას ახდენს.

განცხადებით, დაშინება შესაძლოა ახალგაზრდობის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე დიდი ხნის განმავლობაში სერიოზულ გავლენას მოახდენს.

ახალ კვლევაზე დაყრდნობით კი მკვლევარები აცხადებენ, რომ ბულინგის შედეგები რამდენიმე წლის შემდეგ აღმოფხვრას იწყებს.

11, 14 და 16 წლის ასაკის 11 000-ზე მეტი ბავშვის გამოკვლევის შედეგად მკვლევარებმა შეძლეს ბულინგსა და ფსიქიკური ჯანმრთელობას შორის კავშირი შეეფასებინათ.

მათი თქმით, ბულინგი ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებში მხოლოდ ნაწილობრივ შეიძლება დავადანაშაულოთ, თუმცა მან შეიძლება გამოიწვიოს:

შფოთვა

დეპრესია

ჰიპერაქტიურობა

ქცევის პრობლემები

კვლევის ავტორები აცხადებენ, რომ შედეგები იმედის მომცემია, ვინაიდან ამტკიცებს, რომ მისი ზეგავლენა ფსიქიკურ ჯანრთელობაზე დროთა განმავლობაში მცირდება.

ბავშვების ბულინგისგან დაცვა პრიორიტეტია, თუმცა მათ, ვინც ბულინგის მსხვერპლი მაინც გახდა, მისი შედეგების აღმოსაფხვრელად დახმარება სჭირდებათ.

„თუმცა, ამ პრობლემასთან საბრძოლველად სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ის, რომ სკოლები ბულინგის საწინააღმდეგო ღონისძიებებს ახორციელებდნენ,“ – აღნიშნავენ მეცნიერები.

ბულინგის სტატისტიკა საქართველოში

ბულინგის ოფიციალური სტატისტიკა საქართველოში არ არსებობს. ეს ნაწილობრივ დაკავშირებულია თავად ბულინგის იდენტიფიცირების სირთულესთან სკოლებში. ხშირია შემთხვევა, როდესაც მასწავლებლები ან მშობლები სიტყვიერი, ფიზიკური აგრესიის შემცველ ქცევას ბავშვურ სიცელქედ მიიჩნევენ და ამაზე ყურადღებას არ ამახვილებენ. გარდა ამისა, მჩაგვრელი ბავშვი იშვიათად ახორციელებს მსგავს ქცევას უფროსის თანდასწრებით. იცის რა, რომ შეიძლება დაისაჯოს, მსხვერპლის დასაჩაგრად ირჩევს საკლასო ოთახს — შესვენებაზე, ან ცარიელ დერეფანს — გაკვეთილების მსვლელობისას.

განათლების ნაციონალური ცენტრის 2016 წლის მონაცემების მიხედვით, ყოველი 5 ბავშვიდან 1 ბულინგის მსხვერპლია. Modecki, Minchin, Harbaugh, Guerra, & Runions-ის 2014 წელს გაკეთებული 80 კვლევის მეტა-ანალიზის მიხედვით, 12-18 წლის მოზარდების 35% განიცდის ტრადიციულ ბულინგს (ფიზიკური, სიტყვიერი აგრესია), ხოლო 15% – კიბერ-ბულინგს. Petrosina, Guckenburg, DeVoe, & Hanson-ის 2010 წელს ჩატარებული კვლევის მიხედვით კი, ბულინგის მსხვერპლი ბავშვებიდან 64% არ საუბრობს ამაზე. Davis & Nixon-ის 2010 წლის კვლევის მიხედვით, ჩაგვრის მიზეზი ყველაზე ხშირად ხდება ხოლმე ბავშვის გარეგნობა (55%); სხეულის ფორმა (37%) და ეროვნება (16%).

 

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაკვლევებიმსოფლიორელიგია და მეცნიერება

არქეოლოგები ამტკიცებენ, რომ თურქეთში ,,სანტა კლაუსის” საფლავი აღმოაჩინეს

3.38K views on

თურქი არქეოლოგები ფიქრობენ, რომ სანტა კლაუსის სამუდამო განსასვენებელს მიაკვლიეს.
წმინდა ნიკოლოზი იყო მე -4 საუკუნის ეპისკოპოსი, რომელმაც თანამედროვე სანტას მითის ინსპირირება მოახდინა. არქეოლოგები აცხადებენ, რომ მისი საფლავი სამხრეთ თურქეთის უძველესი ეკლესიის ქვეშ მდებარეობს.
სამთვიანი გამოძიების შემდეგ, თურქმა არქეოლოგებმა განაცხადეს, რომ ანტალიის პროვინციაში, ქალაქ დემრეში, იქ, სადაც წმინდა ნიკოლოზი ეპისკოპოსი გახდა, წმინდა ნიკოლოზის ეკლესიის ქვეშ, მათ აღმოაჩინეს დაუზიანებელი ტაძარი და საფლავი.
„ეკლესიის ქვეშ მდებარე ტაძარი კარგ მდგომარეობაშია. თუმცა იქ შესვლა რთულია, ვინაიდან იქ ბევრი ორნამენტიანი ქვაა, რომლებიც შესაძლოა შესვლისას ჩამოიშალოს,“ – განაცხადა ანტალიის კვლევისა და ძეგლების დირექტორმა – ქემილ კარაბაირამმა.
თუ არქეოლოგები მართლები არიან, ეს იმას ნიშნავს, რომ ისტორიული წიგნები გარკვეულ განახლებას საჭიროებენ.
ტრადიციულად ფიქრობდნენ, რომ წმინდა ნიკოლოზის ნაშთი იტალიაში 1087 წელს, გარდაცვალებიდან 700 წლის შემდეგ, ქალაქ ბარში იტალიელმა ვაჭრებმა ჩაიტანეს.
ამ ინტერპრეტაციის თანახმად, მეზღვაურებმა მოიპარეს მისი ძვლები, რათა ისინი სელჩუკების თავდასხმებისგან გადაერჩინათ. თუ ეს სიმართლეა, შესაძლოა, მოვაჭრეებმა ვერ მოახერხეს ყველა ძვლის დაბრუნება, ვინაიდან წმინდანის სხვა ნაწილები ვენეციასა და სხვადასხვა ადგილში განისვენებენ.
ზოგიერთი დოკუმენტის თანახმად, წმინდა ნიკოლოზი დაკრძალულია ხელუხლებელ საკანში. მკვლევარები აცხადებენ, რომ მათ ნეშტი CT სკანერისა და ჩამონტაჟებული რადარის საშუალებით აღმოაჩინეს.
ეკლესიის ქვის რამდენიმე მოზაიკა ზოგიერთ ნაწილს მოიწვდომელს ხდის, მაგრამ მკვლევარები იმედოვნებენ, რომ მომავალი გათხრები მათი აღმოჩენის ლეგიტიმურობას დაამტკიცებს.
,,ჩვენ ძალიან კარგი შედეგები მოვიპოვეთ, მაგრამ რეალური სამუშაოები ახლა დაიწყება. შესაძლოა, ძალიან მალე წმინდა ნიკოლოზის ხელუხლებელი სხეული აღმოვაჩინოთ”, – განაცხადა კარაბეირამმა.
თუმცა ჯერჯერობით გამოძიება მიმდინარეობს. არქეოლოგების პრეტენზიები კვლავ დაუსაბუთებელია და მის გარშემო უამრავი ეჭვი არსებობს.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 … 98 99 100 101 102 … 108
Page 100 of 108