close

კვლევები

ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

ევკლიდის კოსმოსური ტელესკოპი ერთ მილიარდზე მეტ გალაქტიკას დაათვალიერებს

მომავალი თვის დასაწყისში ევკლიდის კოსმოსური ტელესკოპი ფლორიდაში მდებარე კეიპ კანავერალიდან კოსმოსში გაემგზავრება და ერთი მილიარდი გალაქტიკის კვლევას დაიწყებს. კვლევის ფარგლებში, ტელესკოპი ცის ერთ მესამედზე მეტს დაფარავს. მიუხედავად იმისა, რომ ამოცანა უზარმაზარია, ევკლიდის მთავარი მიზანია მის მიერ შეგროვებული მონაცემები დავიდეს ერთ რიცხვამდე, რომელიც w-ით აღინიშნება.

w აღწერს ბნელი ენერგიის ეფექტს, იდუმალ ანტიგრავიტაციულ ძალას, რომელიც აჩქარებს სამყაროს გაფართოებას. მონაცემებზე დაყრდნობით მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ w არის -1-თან ახლოს მდებარე რიცხვი და თუ ასეა, მეცნიერები დარწმუნდებიან, რომ ბრნელი ენერგია არც ისეთი ძლიერია, როგორიც მათ აქამდე ეგონათ. სამყაროს გაფართოებასთან ერთად, მეტი სივრცის წარმოშობასთან ერთად, ბნელი ენერგიის მთლიანი რაოდენობაც იზრდება ისე, რომ ენერგიის სიმკვრივე ყოველთვის რჩება მუდმივი.

„თუ w უდრის -1-ს, ჩვენ ჯერ კიდევ არ ვიცით რა არის ეს“, ამბობს ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯის ასტროფიზიკოსი ოფერ ლაჰავი. მცირე გადახრა -1-დან ან, კიდევ უკეთესი, w-ის მნიშვნელობიდან, რომელიც დროთა განმავლობაში იცვლება, შეიძლება კოსმოლოგებს მიანიშნებდეს ახალი, ყოვლისმომცველი თეორიისკენ, რომელიც გულისხმობს ფიზიკის ახალ გაგებას.

ევკლიდი პირველი მულტიმილიარდიანი პროექტია, რომელსაც სულ მალე ექნება დებიუტი.

„საზოგადოება მილიარდობით დოლარს ხარჯავს იმის გასაგებად, უდრის თუ არა w –1-ს. თუ ეს ასე არ არის, სავარაუდოდ, კიდევ ერთი ნობელის პრემიაც შეიძლება მივიღოთ“, – ამბობს მეცნიერი.

მკვლევრები იმედოვნებენ, რომ ტელესკოპები შეამცირებენ კოსმოლოგიური მუდმივობის ალტერნატივების მზარდ ჩამონათვალს, მათ შორის აინშტაინის გრავიტაციის თეორიის გადასინჯვას.

კვლევის ფარგლებში ევკლიდი დაფარავს ცის 36%-ს. ის სულ რაღაც ორ დღეში დაათვალიერებს იმდენ ცას, რამდენიც ჰაბლის კოსმოსურმა ტელესკოპმა სამ ათწლეულში დაათვალიერა და დააფიქსირებს დაახლოებით 10 მილიარდ გალაქტიკას, ვარსკვლავს და მზის სისტემის ობიექტებს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევები

ალკოჰოლის მცირე რაოდენობას სტრესის მოხსნა შეუძლია – კვლევა

ალკოჰოლის მცირე რაოდენობა ტვინზე და გულზე დადებითად მოქმედებს და სტრესის მოხსნა შეუძლია. ამის შესახებ ახალი კვლევა მიუთითებს, რომლის შესახებ მასალას CNN ავრცელებს.

ადრე მეცნიერები ფიქრობდნენ, რომ ალკოჰოლის ძირითადი ეფექტი ადამიანის ორგანიზმში სისხლის შემცველობის ცვლილებას ეხებოდა, მაგრამ ახლა დადგინდა, რომ ალკოჰოლი პირდაპირ ტვინზე მოქმედებს.

ათწლეულების განმავლობაში ჩატარებული კვლევებით დადგინდა, რომ ადამიანები, რომლებიც ალკოჰოლს ზომიერად იღებენ -, ერთ პორციაზე ნაკლები ქალებისთვის და 1-დან 2 პორციამდე კაცებისთვის, სერიოზული გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების ნაკლები რისკი აქვთ, როგორცაა ინფარქტი ან ინსულტი, იმ ადამიანებთან შედარებით, რომლებიც ალკოჰოლს საერთოდ არ იღებენ.

ამასთანავე მეცნიერებმა ვერ დაადგინეს, ასე რატომ ხდება. ალკოჰოლი „დადებითი“ ქოლესტერინის რაოდენობას ზრდის, ხოლო მსმელ ადამიანებში წებოვანი ცილის, იგივე ფიბრინოგენის რაოდენობა მცირდება, რაც საშიში თრომბების ფორმირების რისკს ამცირებს.

დოქტორი აჰმედ ტავაკოლი, რომელიც მასაჩუსეტსის საავადმყოფოში გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ვიზუალიზაციის ცენტრს ხელმძღვანელობს, ამბობს, რომ ალკოჰოლის მიღების შემდეგ ადამიანი ენერგიის მოზღვავებამდე, რაც ოდნავ მოგვიანებით ხდება, თავს დამშვიდებულად გრძნობს.

ტავაკოლმა და მისი გუნდის წარმომადგენლებმა დაადგინეს, რომ იმ ადამიანებს შემთხვევაში, რომლებიც კვირაში 1-დან 14 პორციამდე ალკოჰოლს იღებდნენ, გულის შეტევის ან ინსულტის მიღების რისკი უფრო დაბალი იყო, ვიდრე მათ შორის, ვინც კვირაში ალკოჰოლის ერთ პორციაზე ნაკლებს იღებდა. ამ ადამიანების ტვინის სკანირებისას დადგინდა, რომ მათ სტრესული რეაქციები ტვინის იმ ნაწილში, რომელიც საფრთხეზე და შიშზეა პასუხისმგებელი, მნიშვნელოვნად იყო დაკლებული.

„ალკოჰოლი გულთან დაკავშირებულ არასასურველ მოვლენებს ორჯერ ამცირებდა“- ამბობს ტავაკოლი

ტავაკოლმა სტრესის ნეირონული ქსელი შეისწავლა, რომელიც ადამიანის ტვინში მდებარეობს. როდესაც ტვინის ეს ნაწილი აღგზნებულია, ნერვულ სისტემაში ირთვება შესაბამისი რეაქციები, რაც არტერიული წნევის მატებას იწვევს. ასევე აქტიურდება ენდოკრინული სისტემა, რომელიც კორტიზოლს აგროვებს, ორგანიზმს ცხიმის შეგროვების ბრძანებას აძლევს, რაც, თავის მხრივ, დიაბეტის და მაღალი წნევის საფრთხეს ქმნის. ასევე გამოიყოფა ადრენალინი, რომელიც წნევას კიდევ უფრო მაღლა წევს. ყველა ეს ეფექტი ერთობლიობაში ინსულტის და ინფარქტის რისკს ზრდის.

იმ ადამიანების ტვინის სკანირებამ, რომლებსაც ალკოჰოლი არ მიუღიათ, აჩვენა, რომ ტვინის აქტიურობა არ იზრდებოდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევები

ძაღლები ცხელ დღეებში უფრო აგრესიულები ხდებიან – კვლევა

ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის ახალი კვლევის მიხედვით, ძაღლები ცხელ და მზიან ამინდებში აგრესიას უფრო ავლენენ. მკვლევრების თქმით, ამაზე სტატისტიკა მეტყველებს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

„მაღალი ტემპერატურის დროს ადამიანებში კრიმინალის რაოდენობა მატულობს. ჩვენ გვაინტერესებდა როგორ მოქმედებდა ეს ფაქტორი ძაღლებზე. სტატისტიკა აჩვენებს, რომ ცხელ დღეებში ძაღლები ადამიანების მიმართ უფრო აგრესიულები არიან”, – აღნიშნულია Nature-ში გამოქვეყნებულ კვლევაში.

მკვლევრებმა საჯაროდ ხელმისაწვდომი ინფორმაცია გამოიყენეს. სტატისტიკა აშშ-ს რვა ქალაქის მონაცემებს დაყრდნო. შედეგად მკვლევრებმა 70 000-ზე მეტი დოკუმენტირებული შემთხვევა გააანალიზეს.

მკვლევრები ზუსტად ვერ ამბობენ, თუ რით არის ეს გამოწვეული. თუმცა, სტატისტიკა ამაზე მეტყველებს და ფაქტია, რომ იგივე ხდება ადამიანების შემთხვევაშიც.

საბოლოოდ, ეს აჩენს შეკითხვას, თუ რამდენად უარყოფითად შეიძლება აისახოს ძაღლებზე გლობალური დათბობა. შეკითხვებზე პასუხების მისაღებად ჰარვარდის მეცნიერები კვლევების გაგრძელებას აპირებენ.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინასაქართველო

დაავადებები, რომლებიც ყველაზე ხშირად ხდება გარდაცვალების მიზეზი – საქსტატის მონაცემები

“საქსტა­ტის“ ინ­ფორ­მა­ცი­ით, 2022 წელს სა­ქარ­თვე­ლო­ში 49 118 ადა­მი­ა­ნი გარ­და­იც­ვა­ლა, რაც 10 788 ერ­თე­უ­ლით (18.0%) ნაკ­ლე­ბია 2021 წლის მაჩ­ვე­ნე­ბელ­ზე.

მა­თი­ვე მო­ნა­ცე­მე­ბით, გარ­დაც­ვა­ლე­ბის მი­ზე­ზებს შო­რის ჭარ­ბობს სის­ხლის მი­მოქ­ცე­ვის სის­ტე­მის და­ა­ვა­დე­ბე­ბი და სიმ­სივ­ნე­ე­ბი, რომ­ლებ­ზეც მო­დის გარ­დაც­ვლილ­თა შე­სა­ბა­მი­სად, 35.9 პრო­ცენ­ტი და 9.2 პრო­ცენ­ტი.

სის­ხლის მი­მოქ­ცე­ვის სის­ტე­მის ავად­მყო­ფო­ბე­ბით გა­სულ წელს 17 641 პირი გარ­და­იც­ვა­ლა, 2021 წელს კი 22 158;

სიმ­სივ­ნე­ე­ბით 2022 წელს სულ 4 530 ადა­მი­ა­ნი გარ­და­იც­ვა­ლა, 2021 წელს კი 7 641;

სა­სუნ­თქი სის­ტე­მის ავად­მყო­ფო­ბე­ბით 2022 წელს 2 951, 2021 წელს – 3 709;

ორ­სუ­ლო­ბა, მშო­ბი­ა­რო­ბა და ლო­გი­ნო­ბის ხანა – 2022 წელს – 18, 2021 წელს კი – 34 (მათ­გან 24 შემ­თხვე­ვა­ში გარ­დაც­ვა­ლე­ბა უკავ­შირ­დე­ბა ახა­ლი კო­რო­ნა­ვირუ­სით გა­მოწ­ვე­ულ და­ა­ვა­დე­ბებს).

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა

სრულად ნახვა
კვლევები

შემწვარი საკვების მირთმევა მენტალურ ჯანმრთელობაზე უარყოფითად აისახება – ახალი კვლევა

ახალი კვლევის თანახმად, შემწვარი საკვების მირთმევა მენტალურ ჯანმრთელობაზე უარყოფითად აისახება. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს.ჩინელი მეცნიერების კვლევითმა ჯგუფმა დაადგინა, რომ შემწვარი საკვების, განსაკუთრებით შემწვარი კარტოფილის ხშირი მოხმარება შფოთვის 12%-ითა და დეპრესიის 7%-ით უფრო მაღალ რისკთანაა დაკავშირებული. კორელაცია განსაკუთრებულად ახალგაზრდა მომხმარებლებშია გამოხატული.

ანგარიშის თანახმად, შემწვარი საკვები სიმსუქნეს, მაღალ წნევასა და ჯანმრთელობის სხვადასხვა პრობლემას იწვევს, რაც, თავის მხრივ, ნეგატიურად მოქმედებს ფსიქიკაზე. მასშტაბურ კვლევაში, რომელიც 12 წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა, 140 728 ადამიანმა მიიღო მონაწილეობა. საწყის ეტაპზევე, პირველი ორი წლის განმავლობაში, შემწვარი საკვების 8 294 მომხმარებელს დეპრესიის ნიშნები აღენიშნებოდა, 12 735-ს კი – შფოთვის. კონკრეტულად შემწვარი კარტოფილის მოყვარულთა შორის რისკები 2%-ით მაღალი აღმოჩნდა. ასევე ძლიერი კორელაცია დაადგინეს მენტალურ ჯანმრთელობასა და შემწვარი ხორცის მოხმარებას შორის.

კვლევით ასევე გამოიკვეთა, რომ მსგავსი ტიპის საკვებს, ძირითადად, ახალგაზრდა კაცები მიირთმევენ – უმეტეს შემთხვევაში, დღეში ერთ პორციაზე მეტს. როგორც ნუტრიციოლოგი, ექიმი დევიდ კატი განმარტავს, შეიძლება საკითხს მეორე მხრიდანაც შევხედოთ და ვთქვათ, რომ “შფოთვისა და დეპრესიის დროს ადამიანები, რუტინის შემსუბუქების მიზნით, “კომფორტულ საკვებს” მოიხმარენ, რაც, ხშირ შემთხვევაში, ჯანმრთელობისთვის სახიფათო “ჯანქ ფუდია”.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის თანახმად, ზრდასრულთა 5%-ზე მეტი ებრძვის დეპრესიას. აღსანიშნავია, რომ კოვიდის დროსა და პოსტპანდემიურ პერიოდში შედეგები მეტად გაუარესდა. კვლევა კი კიდევ ერთხელ ცხადყოფს, რამდენად მნიშვნელოვანი და სასარგებლოა ჯანსაღი კვება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა

სრულად ნახვა
კვლევები

მარტოსული ადამიანების ტვინი განსხვავებულად ფუნქციონირებს – კვლევა

ხშირად სამყაროს აღქმა ინდივიდუალურია. თუმცა, როდესაც თანამოაზრის პოვნა გვიჭირს, ეს შეიძლება მარტოობაში გადაიზარდოს.

მეცნიერებს აინტერესებდათ როგორ მუშაობს მარტოსული ადამიანის ტვინი. მათ ამისთვის 66 მოზარდის ტვინის მონაცემები გააანალიზეს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

კალიფორნიის უნივერსიტეტის კვლევამ აჩვენა, რომ მარტოსული ადამიანების ტვინი განსხვავებულად ფუნქციონირებს. მეტიც, განსხვავება იყო თავად მარტოსულ ადამიანებშიც.

„გასაკვირი იყო იმის აღმოჩენა, რომ მარტოსული ადამიანები კიდევ უფრო ნაკლებად ჰგავდნენ ერთმანეთს”, — ამბობს ფსიქოლოგი ელისა ბეიკი.

რა ხდება იმ ადამიანების ტვინში, რომლებიც თავს სოციალურად იზოლირებულად მიიჩნევენ? ბეიკს და მის კოლეგებს სწორედ ამის გარკვევა სურდათ.

მარტოსულობა ერთგვარი ემოციური მდგომარეობაა, როდესაც ჩვენს სურვილებსა და რეალობას შორის უფსკრული ჩნდება. ასეთ დროს პრობლემაა ურთიერთობების ხარისხი და არა რაოდენობა. შეიძლება ბევრ ადამიანთან გიწევდეთ კონტაქტი, მაგრამ თვლიდეთ, რომ თქვენი არავის ესმის.

კვლევის ფარგლებში მეცნიერებმა 18-დან 21 წლამდე 66 პირველკურსელის ტვინის აქტივობები შეისწავლეს. ამისთვის მკვლევრებმა მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია (fMRI) გამოიყენეს — ეს იმ მომენტში, როდესაც სტუდენტები ვიდეოებს უყურებდნენ.

ვიდეოები შეიცავდა წვეულებებისა და სპორტული ღონისძიებების ამსახველ კადრებს.

მონაწილეებმა სპეციალური სკალა შეავსეს, სადაც უთითებდნენ გრძნობდნენ თუ არა თავს მარტოსულად.

ისინი ვინც თავს მარტოსულად არ გრძნობდნენ ტვინის ფუნქციონირების მხრივ ერთმანეთს ჰგავდნენ. საინტერესოა, რომ მარტოსულების შემთხვევაში ტვინის აქტივობა ერთმანეთისგან მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა.

„კვლევა აჩვენებს, რომ მარტოსული ადამიანები სამყაროს ბევრად უფრო განსხვავებულად აღიქვამენ. შესაბამისად, აქვთ შეგრძნება, რომ მათი არ ესმით”, — აღნიშნულია კვლევაში.

ბეიკის თქმით, ეს ნიშნავს, რომ მარტოსულ ადამიანს მეორე მარტოსული ადამიანისთვის გაგებაც უჭირს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

ანესთეზური საშუალებები ცუდი მოგონებებისა და ფობიების წინააღმდეგ?

ახალი კვლევის თანახმად, ანესთეზური საშალებების გარკვეული დოზის მიღება პაციენტებს შესაძლოა წარსული ტრავმისგან ან გარკვეული ფობიებისგან თავის დაღწევაში დაეხმაროს.

მეცნიერები მიიჩნევდნენ, რომ ადამიანში მოგონების  ამოშლა შეუძლებელი იყო.

ძლიერი დეპრესიის მქონე ადამიანებში ცუდი მოგონებების ამოსაშლელად ელექტრო შოკის გამოყენება ეფექტური გზაა, თუმცა არა იდეალური.

„ელექტროკონვულსიური თერაპია მეტისმეტად ინვაზიური მკურნალობაა, ასე რომ, იმ ცუდი მოგონებების ამოსაშლელად, რომელიც პრობლემებს იწვევს, უფრო მარტივი რამის გაკეთება შეგვიძლია,“ განაცხადა მადრიდის პოლიტექნიკური უნივერსიტეტის მეცნიერმა დოქტორ ბრაიან სთრეინჯმა.

იმ პაციენტებში, რომლებიც აღნიშნული მკურნალობის კურსს გადიოდნენ, ანესთეზური მედიკამენტების ჩართვამ სელექციური მეხსიერების დაკარგვის კუთხით დიდი როლი ითამაშა.

იდეის დასატესტად მეცნიერებმა პაციენტებს სლაიდ შოუ აჩვენეს,  რომელიც ორი ნაწილისგან შედგებოდა – ნეიტრალური და ემოციური – ახალგაზრდა ბიჭის ავტოსაგზაო შემთხვევა და თავდასხმა ახალგაზრდა ქალზე.

ერთი კვირის შემდეგ მათ სლაიდშოუს გარკვეული მონაკვეთები ხელმეორედ აჩვენეს გასახსნებებლად. ამის შემდეგ კი პროპოფოლის ინექცია გაუკეთეს და პაციენტების ნახევარზე მეტს ამბავი გამოკითხეს. მათ ამბის გაუხსენებელი და გახსენებული ნაწილები ერთნაირად კარგად  გაიხსენეს. მეცნიერებმა ჩათვალეს, რომ პროპოფოლის მოქმედებისთვისის გარკვეული დრო იყო საჭირო და მოხალისეთა ხოლო მეორე ნახევარს ამბავი ინექციიდან 24 საათის შემდეგ გამოკითხეს. აღმოჩნდა, რომ პაციენტებს გახსენებული ამბის ემოციური ნაწილი 12 პროცენტით ცუდად ახსოვდათ, ვიდრე გაუხსენებელის, ხოლო გაუხსენებელი და გახსენებული ამბების ნეიტრალური ნაწილი ერთნაირად კარგად ახსოვდათ.

„ტვინის ის ნაწილი,რომელიც ემოციურ მეხსიერებაში მონაწილეობს, ანესთეზური საშუალებების მიმართ საკმაოდ სენსიტიურია. ეს კარგია პოტენციური მკურნალობისთვის, ვინაიდან იმ ინფორმაციის ამოშლა, რომელიც არასასურველი და არადრამატულია, საჭირო არ ხდება,“ აცხადებს ბრაიან სთრეინჯი.

თუმცა, მეცნიერთა განცხადებით, ძველი მოგონებები უფრო რთულად იცვლება და აღნიშნული მკურნალობა გაცილებით რთული იქნება იმ ადამიანებისთვის, რომლებსაც  ფლეშბექები აწუხებს.

წყარო : independent.co.uk

სრულად ნახვა
კვლევებიმსოფლიო

მეცნიერთა პროგნოზით, 2050 წლისთვის დიაბეტი 1.3 მილიარდ ადამიანს ექნება

მეცნიერთა ახალი პროგნოზის თანახმად, 2050 წლისთვის ჩვენს პოპულაციაში დიაბეტის მქონე ინდივიდების რაოდენობა ორზე მეტჯერ გაიზრდება და 1.3 მილიარდს მიაღწევს. ეს ნიშნავს, რომ პოტენციურად მოიმატებს ჯანდაცვასთან დაკავშირებული ხარჯებიც, რადგან მსგავსი ქრონიკული დაავადება ჯანმრთელობის სხვა პრობლემებსაც იწვევს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

მომდევნო ათწლეულებში მეორე ტიპის დიაბეტის მოსალოდნელი გავრცელების ერთ-ერთ მთავარ მიზეზად სპეციალისტები სიმსუქნეს ასახელებენ. დღესდღეობით მსოფლიოს მასშტაბით ამ დიაგნოზით 529 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს, რაც საერთო პოპულაციის 6.1 პროცენტია.

იმის მიუხედავად, რომ მედიცინა დღითი დღე ვითარდება, ის ახალი გამოწვევების წინაშე დგება. მათ შორისაა დიაბეტიც, რომლის მაჩვენებლების ზრდაც ჯანდაცვის სისტემებს მძიმე ტვირთად დააწვება. კერძოდ, გამოცემაში Diabetes Care გამოქვეყნებული სხვა კვლევის მიხედვით, დიაბეტთან ასოცირებული ხარჯები 2015 წლის 1.3 ტრილიონდოლარიანი მაჩვენებლიდან 2030 წლისთვის შესაძლოა, 2.5 ტრილიონ დოლარამდე გაიზარდოს.

დიაბეტი არის მდგომარეობა, როცა ორგანიზმი საჭირო რაოდენობის ინსულინს ვერ გამოიმუშავებს ან მას სისხლში გლუკოზის დასარეგულირებლად სათანადოდ ვერ იყენებს. ეს ხშირად ჯანმრთელობის სხვა გართულებებსაც ედება საფუძვლად და მნიშვნელოვან სისტემებს აზიანებს, როგორიცაა გულ-სისხლძარღვები, თირკმელები, ნერვები და ა.შ.

2021 წელს მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ დიაბეტის პრევენციისთვის ახალი ინიციატივები წამოიწყო და 2030 წლისთვის მისაღწევი გეგმები დაისახა. იქნება თუ არა ეს შედეგის მომტანი და ავირიდებთ თუ არა დიაბეტის გავრცელებას, მომავალი გვიჩვენებს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

FDA-მა ალცჰაიმერის სამკურნალო პრეპარატს სრული ავტორიზაცია მიანიჭა

ამერიკის საკვებისა და მედიკამენტების ადმინისტრაციამ (FDA) ალცჰაიმერის სამკურნალო პრეპარატს სრული ავტორიზაცია მიანიჭა, რაც გულისხმობს, რომ სადაზღვევო კომპანიები ამ პრეპარატით დაავადების მკურნალობის ხარჯების დაფარვას დაიწყებენ.

როგორც გამოცემა ABC წერს, წამალ Leqembi-ის გამოყენება შეეძლებათ დემენციისა და ალცჰაიმერით გამოწვეული სხვა სიმპტომების მქონე ადამიანებს. ესაა პირველი პრეპარატი, რომელმაც აჩვენა, რომ მას დანამდვილებით შეუძლია შეანელოს დაავადებით გამოწვეული კოგნიტური დაქვეითება.

წამლების დამამზადებელმა იაპონურმა კომპანია Eisai-მა თანხმობა იანვარში მიიღო, რაც Leqembi-ის მიერ ნაჩვენებმა შედეგებმა განაპირობა. FDA-მა ეს შედეგები დაადასტურა 1,800 პაციენტზე ჩატარებული კვლევის გადახედვის შემდეგ, რომლის თანახმადაც, მედიკამენტმა 5-თვიანი მკურნალობის ფარგლებში, შეანელა მეხსიერებისა და აზროვნების დაქვეითება.

„ამ კვლევამ დაადასტურა, რომ ეს არის უსაფრთხო და ეფექტური მკურნალობა ალცჰეიმერის დაავადების მქონე პაციენტებისთვის”, – თქვა FDA-ის ნევროლოგიის პრეპარატების დირექტორმა, ტერეზა ბურაჩიომ.

წამლის რეცეპტში შეტანილი იქნება ინფორმაცია და სერიოზული გაფრთხილება, რომ მისმა გამოყენებამ, იშვიათ შემთხვევებში, შესაძლოა, გამოიწვიოს თავის ტვინის შეშუპება და სისხლდენა.

აღსანიშნია, რომ პაციენტები დიდი ხანია ითხოვენ FDA-სგან მიანიჭოს მედიკამენტს სრული ავტორიზაცია, რადგან სადაზღვევო კომპანია Medicare უარს ამბობდა ხარჯების დაფარვაზე, თუ Leqembi-ის ავტორიზაცია არ ექნებოდა.

ახლა კი სადაზღვევო პაკეტში ეს მედიკამენტიც შევა, თუმცა გაგრძელდება მასზე დაკვირვება და ინფორმაციის მოგროვება იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორ მუშაობს ის.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევები

ძუძუს კიბოს ახალმა წამალმა კიბოს უჯრედების 95-100% გაანადგურა – კვლევა

ძუძუს კიბოს მკურნალობის ახალი მიდგომით, თაგვის მოდელებში ძუძუს ER (ესტროგენის რეცეპტორის) დადებითი კიბოს უჯრედების 95-100% გაანადგურეს. ახალი წამალი, ErSO, დიდი ზომის სიმსივნურ წარმონაქმნებსაც შეუმჩნეველ ზომებამდე ამცირებს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

ილიონის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა კვლევა ჟურნალ Science Translational Medicine-ში გამოაქვეყნეს.

„[მკურნალობის შემდომ პერიოდში] იმ შემთხვევაში თუ ძუძუს კიბოს უჯრედების ნაწილი გადარჩება და შემდეგი თვეების მანძილზე სიმსივნე გაზრდას დაიწყებს, იმ სიმსივნეებზე რომლებიც განვითარდება, ErSO-თი მკურნალობა აბსოლუტურად, წარმატებულად იმოქმედებს. შესანიშნავია, რომ ErSO-მ სწრაფად გაანადგურა ძვლის, ფილტრის, ღვიძლის და ტვინის სიმსივნის მეტასტაზები, თან იმის გათვალისწინებით, რომ მკერდის კიბოს უმეტეს პაციენტებში სიკვდილის მიზეზი ორგანიზმში გავრცელებული მეტასტაზები ხდება”, — თქვა კვლევის წამყვანმა ავტორმა და ბიოქიმიის პროფესორმა დეივიდ შაპირომ.

ErSO-თი მკურნალობის ეფექტურობა დამოკიდებულია ესტროგენის რეცეპტორზე, რომელიც ძუძუს სიმსივნის უმრავლეს შემთხვევებში შეინიშნება. როცა ErSO ესტროგენის რეცეპტორს უკავშირდება, ამ რეცეპტორს იმდენად ააქტიურებს, რომ მწყობრიდან გამოჰყავს ის მექანიზმი (UPR შეუფუთავი ცილების პასუხი), რაც კიბოს უჯრედების სწრაფ გამრავლებას უწყობს ხელს და მათ სტრესისგან/წინააღმდეგობისგან იცავს.

“[ErSO-თი მკურნალობის შემდეგ,] UPR შეუფუთავი ცილების პასუხი ისევ აქტიურია, თუმცა ძალიან დაბალ დონეზე. როგორც აღმოჩნდა, ეს მექანიზმი იცავდა კიბოს უჯრედებს კიბოს საწინააღმდეგო წამლების ზემოქმედების შემდგომ სიკვდილისგან,” — აღნიშნა პროფესორმა შაპირომ.

შაპირომ და მისმა ყოფილმა სტუდენტმა, ნილ ანდრუსკამ ეს მექანიზმი პირველად 2014 წელს გამოავლინეს და დაიწყეს იმ ნაერთის განვითარება, რომელიც ამ მექანიზმის “ზესტიმულაციით” (“overdrive”) , ესტროგენის რეცეპტორის მქონე ძუძუს კიბოს უჯრედებს სელექციურად მოკლავდა. არსებითად, კიბოს თავდაცვითი მექანიზმის გამორთვის მაგივრად, მკვლევრების მიზანი მისი ზესტიმულაციით დაძაბვისგან კიბოს უჯრედების “თვითმკვლელებად” გადაქცევაა.

ErSO-ს წინამორბედმა კიბოზე მოსალოდნელი გავლენა ვერ იქონია. მან კიბოს უჯრედები ვერ გაანადგურა — მხოლოდ მათი ზრდა შეანელა – და არასასურველი გვერდითი ეფექტებიც იქონია. ErSO უფრო ძლიერი და პატარა მოლეკულას იყენებს, რომელიც თაგვებზე ექსპერიმენტების მიხედვით, გვერდითი ეფექტების გარეშე კიბოზე გამანადგურებელი გავლენა აქვს.

„იქიდან გამომდინარე, რომ ძუძუს კიბოს შემთხვევების 75% ER დადებითია, ErSO-ს ყველაზე გავრცელებული სახეობის განკურნების პოტენციალი აქვს. ამასთანავე, ესტროგენის რეცეპტორის რაოდენობა იმისათვის, რომ ErSO-მ იმოქმედოს, ძალიან დაბალია. ანუ შესაძლებელია, ErSO-თი ისეთი მკერდის კიბოც განიკურნოს, რომელიც ER დადებითად არ მიიჩნევა”, — განაცხადა კვლევის თანაავტორმა მეთიუ ბორდომ.

შემდგომმა კვლევებმა ისიც აჩვენა, რომ წამალმა არანაირი გავლენა არ იქონია თაგვების რეპროდუქციულ ჯანმრთელობაზე. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ წამალმა იმოქმედა თაგვებზე, ვირთხებსა და ძაღლებზეც.

ErSO-თი ერთი კვირის მკურნალობის შემდეგ, წამალმა თაგვებში გართულებული ძუძუს კიბო უმნიშვნელო დონემდე შეამცირა.

“უმეტეს შემთხვევაში, კიბო მხოლოდ სამ დღეში 99 პროცენტით ან მეტით დაპატარავდა. ErSO ძალიან სწრაფად მოქმედი წამალია და მისი შედეგი თაგვებში ძუძუს კიბოზე საოცარი და დრამატულია”, — დასძინა შაპირომ.

აღსანიშნავია, რომ ფარმაცევტულმა კომპანია Bayer AG-მ ახალ წამალს ლიცენზია მიანიჭა. კომპანია წამლის პოტენციალს ადამიანებზე კლინიკური ცდებით გამოავლენს. ამ დროის განმავლობაში, მკვლევრები ErSO-ს ეფექტურობას მკერდის კიბოს გარდა სხვა ER დადებით კიბოს სახეობების წინააღმდეგ გამოცდიან.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 26 27 28 29 30 106
Page 28 of 106