2050 წლისთვის, არსებობს საფრთხე, რომ დედამიწაზე კაკაოს პლანტაციები ვეღარ გაიხარებს. მიზეზი ჰაერის გამოშრობა და გლობალური დათბობაა. შედეგად, ჩვენი პლანეტიდან შოკოლადი გაქრება.
კვლევები
ორსულების მიერ მარიხუანას მოხმარების მაჩვენებელი მატულობს
უახლოეს დღეებში პარლამენტს წარედგინება კანონპროექტი, რომელიც საქართველოში მარიხუანას ექსპორტის მიზნით კულტივაციას გულისხმობს. რამდენიმე დღეა მთავრობისა და საკანონმდებლო ორგანოს წარმომადგენლები გვიმტკიცებენ, რომ ქვეყანაში მარიხუანას ლეგალიზება არ მოხდება და მისი მოხმაება “მაქსიმალურად მკაცრ ჩარჩოებში იქნება მოქცეული”. მათი განმარტებით, კულტივაცია მოხდება მხოლოდ და მხოლოდ ექსპორტის მიზნით და ექსპორტიც არსებითად მიმართულია სამედიცინო და სამეწარმეო მოხმარებისკენ.
მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში მარიხუანას მოხმარება სხვადასხვა მიზნითაა ლეგალიზებულია. შედარებით დიდია იმ ქვეყნების ჩამონათვალი, სადაც კანაფი სამედიცინო დანიშნულებით არის ლეგალიზებული. ხოლო ქვეყნები, სადაც მარიხუანა ლეგალიზებულია რეკრეაციის მიზნით, გახლავთ კანადა, საქართველო, ურუგვაი, ამერიკის 9 შტატი და კოლუმბიის ოლქი.
ფაქტია, რომ იმ ქვეყნების რიცხვი, სადაც სამედიცინო და გართობის მიზნით მარიხუანას მოხმარება ლეგალიზებული ხდება, თანდათან მატულობს. პარალელურად მატულობს იმ ორსული თუ მეძუძური დედების რიცხვი, რომლებიც ნარკოტიკს მოიხმარენ. 2017 წელს ჩატარებულმა კვლევამ, რომელიც აგვისტოში JAMA Internal Medicine-ში გამოქვეყნდა და რომელიც ჩრდილოეთ კალიფორნიაში (სადაც მარიხუანა სამედიცინო მოხმარების მიზნით 1996 წლიდანაა ლეგალიზებული) მცხოვრები 280,000-მდე ქალის შარდის ანალიზის პასუხებსა და გამოკითხვის შედეგებს ეყრდნობა, აჩვენა, რომ 2009 წელს მარიხუანა ორსულთა ოთხმა პროცენტმა გასინჯა, 2016 წელს ეს რაოდენობა შვიდ პროცენტამდე გაიზარდა, ხოლო 2016 წლის შემდეგ, ანუ მას შემდეგ, რაც კალიფორნიაში მარიხუანას რეკრეაციის მიზნით ლეგალიზება მოხდა, მომხმარებელთა რაოდენობა კიდევ უფრო გაიზარდა.
ორსული დედის მიერ მოხმარებული ნარკოტიკი ნაყოფზეც ზემოქმედებს, ვინაიდან მასში შემავალი ინგრედიენტები პლაცენტის გავლით ნაყოფშიც ხვდებიან, ხოლო დაბადებული ბავშვის ორგანიზმს მეძუძური დედის რძიდან აღწევენ.
რა ზემოქმედებას ახდენს მარიხუანა დედისა და ბავშვის ორგანიზმზე?
ეს გახლავთ შეკითხვა, რომელსაც ამერიკის პედიატრიის აკედემია რამდენიმე კვირის წინ გამოცემა Pediatrics-ში გამოქვეყნებულ ანგარიშში სამეცნიერო ლიტერატურაზე დაყრდნობით პასუხობს.
აღსანიშნავია, რომ ამ საკითხზე მეცნიერთა აზრი იყოფა. ზოგიერთი კვლევა ამტკიცებს, რომ მარიხუანა ბავშვებზე ნეგატიურად მოქმედებს და დედის მიერ მისი მოხმარება ჩვილის მცირე წონასთან და ნეონატალური ინტენსიური თერაპიის განყოფილებასთანაა დაკავშირებული, დედებში კი ანემიის რისკს ზრდის. თუმცა, შედარებით ადრე ჩატარებულმა კვლევებმა განსხვავებული შედეგი აჩვენეს. მაგალითად, 1987 წელს მაიმუნებზე ჩატარებულმა კვლევამ (Fetal disposition of delta 9-tetrahydrocannabinol (THC) during late pregnancy in the rhesus monkey) აჩვენა, რომ მარიხუანაში შემავალი ნივთიერება THC პლაცენტაში სწრაფად არ გადადის.
კანაფში 66 კომპონენტია აღმოჩნილი, თითოეული მათგანი კი ორგანიზმზე განსხვავებულ ზემოქმედებას ახდენს. მაგალითად, ტეტრაჰიდროკანაბინოლი THC ფსიქოაქტიურ ეფექტებთანაა დაკავშირებული. არსებობენ კვლევები, რომლებიც ამტკიცებენ, რომ მაღალი THC-შემცველობის მქონე მარიხუანის ხანგრძლივად მოხმარებას განვითარებადი ტვინის ზრდის პროცესის შეცვლა შეუძლია. რაც შეეხება კანაბიდიოლს (CBD) მას თერაპიულ მედიცინაში იყენებენ. ესპანელი ბიოქიმიკოსი მანუელ გუზმანი წლების განმავლობაში ჩატარებული კვლევების შედეგად დარწმუნდა, რომ THC-ს, CBD-ს და ტემოზოლომიდის კომბინაცია საუკეთესო შედეგს იძლევა თაგვებში თავის ტვინის სიმსივნის მკურნალობისას. გუზმანი და მისი კოლეგები 15 წლის განმავლობაში აძლევდნენ კანაფის კომპონენტებს კიბოს მეტასტაზებით დასნებოვნებულ ვირთაგვებს. ვირთაგვების ერთ მესამედში სიმსივნე აღმოიფხვრა, ხოლო მეორე მესამედში – დაპატარავდა. თუმცა, გუზმანი არ ჩქარობს დასკვნის გამოტანას – „პრობლემა ისაა, რომ თაგვი არ არის ადამიანი, ჩვენ წარმოდგენა არ გვაქვს საერთოდ შეიძლება თუ არა მისი გამოყენება ადამიანების შემთხვევაში“.
ზოგადად, მეცნიერებს ეთიკის ნორმებიდან გამომდინარე ურთულდებათ იმ თემების შესწავლა, რომელიც ნარკოტიკებსა და ბავშვებს გულისხმობს, რის გამოც ჩატარებულ კვლევათა რაოდენობა საკმარისი არაა მარიხუანას ეფექტების სრულად გამოსვლენად და დასამტკიცებვლად. ამიტომ, დედების გადასაწყვეტია, უღირთ თუ არა მარიხუანას მოხმარება თავიანთი და თავიანთი შვილებისა ჯანმრთელობის გარისკვად.
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტინა”
ალბათ ხშირად გქონიათ შემთხვევა, როდესაც იღვიძებთ, იცით, რომ სიზმარი ნახეთ, მაგრამ მხოლოდ ფრაგმენტები გახსოვთ, ან საერთოდ ვერ იხსენებთ, რა დაგესიზმრათ.
სამეცნიერო ჟურნალ ,,Perceptual and Motor Skills-ში” გამოქვეყნებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ძილის წინ B6 ვიტამინის აბების დიდი დოზით მიღება ადამიანებს სიზმრის დამახსოვრებაში ეხმარება.
ადელაიდის უნივერსიტეტის მკვლევარებმა 100 ადამიანზე ცდა ჩაატარეს. მათგან ნახევარს 5 დღის განმავლობაში 240 მგ B6 ვიტამინის აბს ასმევდნენ, მეორე ნახევარს კი – პლაცებოს.
კვლევამ აჩვენა, რომ იმ ადამიანებს, რომლებსაც B6 ვიტამინს ასმევდნენ, სიზმრები კარგად ამახსოვრდებოდათ იმათთან შედარებით, ვინც პლაცებოს სვამდა. აღსანიშნავია, რომ გამოსაცდელი ადამიანების არცერთმა ჯგუფმა არ იცოდა, რა მედიკამენტს ღებულობდა.
მონაწილეთა განცხადებით, მათი სიზმრები „ნათელი და ადვილად დასამახსოვრებელი“ იყო და „ფრაგმენტებს“ არ კარგავდნენ.
„ჩემი სიზმრები იმდენად რეალური იყო, ერთი სული მქონდა, დამეძინა და სიზმარი დამსიზმრებოდა,“ – აცხადებს კვლევის ერთ-ერთი მონაწილე.
ნაყოფიერი სიზმარი
,,Scientific American-ში” გამოქვეყნებული სტატიის თანახმად, სიზმარი რთულად გასახსენებელია, ვინაიდან პროცესები, რომელიც გრძელვადიან მახსოვრობას უწყობს ხელს, ძილის დროს შეჩერებულია. მაგალითად, ძალიან დაბალია ნეიროტრანსმიტრის ნორიპინეფრინის დონე, რომელიც აუცილებელია რაიმეს დასამახსოვრებლად.
ადამიანი ცხოვრების მანძილზე სიზმარში საშუალოდ 6 საათს ატარებს. ასე რომ, თუკი სიზმრების მართვას ვისწავლით, მათ უფრო პროდუქტიულად გამოვიყენებთ. მაგალითად, როცა სიზმარში ვიცით, რომ სიზმარში ვართ, ეს ღამის კოშმარებისა ფობიების დამარცხებაში დაგვეხმარება.
წყარო: sciencealert.com
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
მეცნიერებმა შეძლეს დაედგინათ იმ სასიკვდილო ეპიდემიის მიზეზი, რომელმაც მე-16 საუკუნეში მექსიკის მოსახლეობის 80 პროცენტი გაანადგურა.
კვლევა ორიოდე დღის წინ ოფიციალურად გამოქვეყნდა.
1545-1550 წლების ეპიდემიის მსხვერპლთა კბილებიდან მოპოვებული უძველესი დნმ-იდან ირკვევა, რომ 15 მილიონი ადამიანის სიკვდილის მიზეზი სალმონელელა ენტერიკაა, ბაქტერია, რომელიც ტიფოზურ ციებ-ცხელებასთანაა დაკავშირებული.
,,ცხელება იყო გადამდები, უმეტესწილად ლეტალური, დაავადებულს ენა უშრებოდა და უშავდებოდა და წყურვილის არანორმალური შეგრძნება ჰქონდა. დაავადებული შარდის ფერი მწვანე იყო, ან შავი, პულსი – გახშირებული ან შესუსუსტებული – ხანდახან ნულოვანი”, ასე აღწერს ფრანცისკანელი მონაზონი დაავადებას 1576 წელს.
მისი ინფორმაციით, ინფიცირებულუბს აღენიშნებოდათ დელირიუმი, დიზენტერია, კრუნჩხვები და გაუსაძლისი სისხლდენა და ღებინება.
ეპიდემიას სხვადასხვა დროს სხვადასხვა დაავადებასთან აკავშირებდნენ. თუმცა ახლა, გერმანიაში მდებარე მაქს პლანკის ევოლუციური ანთროპოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერებმა მოიპოვეს პირველი რეალური მტკიცებულება დნმ-ის საშუალებით.
მექსიკის ქალაქ მიქსტეკიდან ასობით წლის წინ დამარხული ადამიანების 30 ჩონჩხი ამოთხარეს.
დნმ-ის სკრინინგის უახლესი ტექნოლოგიის – Meta Genome Analyser Alignment Tool-ის საშუალებით, მკვლევარებმა ენტერიკას შტამი, სახელად Paratyphi C, აღმოაჩინეს.
აღმოჩენა შთამბეჭდავია და მნიშვნელოვანია სამომავლო კვლევებისთვის. მეცნიერების განმარტებით, ,,აღნიშნული კვლევა მყარ საფუძველს იძლევა განვაცხადოთ, რომ MALT- ის ალგორითმის წყალობით, მომავალში წარსული დაავადებების მიზეზების დადგენა იქნება შესაძლებელი”.
წყარო: http://www.sciencealert.com/
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
ადამიანების დიდი კატეგორიისათვის საღეჭი რეზინის გარეშე ცხოვრება წარმოუდგენელია – დიახ, მას ნამდვილად ახლავს ,,მიჯაჭვულობის” ეფექტი!
არადა… საქმე იმაზე უფრო რთულადაა, ვიდრე ეს ერთი შეხედვით ჩანს.
გასტროენტეროლოგები საღეჭი რეზინის გამოყენებას ეწინააღმდეგებიან და მის უზმოზე დაღეჭვას გასტრიტის გაჩენისა და გამწვავების წინაპირობად წარმოგვიდგენენ.
როგორც კი საღეჭი რეზინის ღეჭვას ვიწყებთ, გადამამუშავებელ სისტემას ავტომატურად ეგზავნება სიგნალი – ,,საკვები მოდის”, კუჭიც იწყებს მზადებას, წვენი მზადყოფნაში ჰყავს საჭმლის მისაღებად. ამის მაგივრად, კუჭამდე მხოლოდ ნეწყვი აღწევს, რომელსაც კუჭი ,,ამუშავებს”, რეალურად კი – ეს ჰაერით გატენილი ნეწყვია და მეტი არაფერი.
რა შედეგები მოჰყვება ამას?
ძირითადად, მომატებული მჟავიანობა, თქვენი ხმაურიანი მუცელი სწორედ ამის დამსახურებაა.
გარდა ამის – იწვევს საფეთქლის – ქვედა ყბის სახსრის დარღვევას, ამიტომ, ამ სახსრის ანთების დროს ღეჭვა რეკომენდებული არ არის.
კიდევ, რაც აუცილებლად უნდა აღინიშნოს – ბაზარი ძირითადად შაქრის შემცველი საღეჭი რეზინებითაა წარმოდგენილი, რაც, ბუნებრივია, კარიესის გაჩენის ერთ-ერთ წინაპირობას ქმნის.
რაც შეეხება დადებით თვისებებს, ესეც არ გამოგვრჩეს:
საღეჭი რეზინი ასუფთავებს კბილებს, თუმცა ბუნებრივია, კბილის ჯაგრისს ვერ შეედრება/ ამ დროს, უბრალოდ, სუფთავდება კბილების მხოლოდ ერთი (საღეჭი) ზედაპირი.
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
მცენარეულ აბებს ონკოლოგიური პაციენტებისთვის სარგებელზე მეტი ზიანი მოაქვს, – BBC-ის ინფორმაციით, ამის შესახებ ლისაბონში გამართულ მკერდის კიბოს საერთაშორისო კონფერენციაზე ონკოლოგებმა განაცხადეს.მათი მტკიცებით, ზოგიერთი მცენარეული პრეპარატის ინგრედიენტმა შესაძლოა, სიმსივნური დაავადების მკურნალობის კურსს ხელი შეუშალოს.
გამოცემის ცნობით, ნივრის, ჯანჯაფილისა და გინგკო ბილობას შემცველი აბები მკერდის კიბოს მქონე პაციენტებში ჭრილობების შეხორცებას და დაზიანებული კანის აღდგენის პროცესს აფერხებს. ქირურგისა და პროფესორის, მარია კარდოსოს თქმით, არ არსებობს იმის მტკიცებულება, რომ მცენარეული თერაპია მუშაობს.
ქირურგები მოუწოდებენ პაციენტებს, რომ ექიმს ყოველთვის ამცნონ, თუკი მცენარეული შემადგენლობის აბებს ან მალამოებს იყენებენ. საფრთხე მდგომარეობს იმაში, რომ მცენარეული პროდუქტების დიდ ნაწილს შეუძლია შეაფერხოს ან ხელი შეუშალოს ჰორმონალურ თერაპიასა თუ ქიმიოთერაპიის კურსს. ზოგიერთი მათგანი კი სისხლის შედედების პროცესს ახანგრძლივებს, რის გამოც ჭრილობები დროულად ვერ ხორცდება.
პროფესორ კარდოსოს თქმით, გასაკვირი არ არის, როცა კიბოს პაციენტები ალტერნატიულ მეთოდებს მიმართავენ, თუმცა ყოველთვის უნდა გაითვალისწინონ, რომ მცენარეული თერაპიით შესაძლოა, ორგანიზმს სარგებელზე მეტად ზიანი მოუტანონ.
მწეველები ტკივილს მეტად განიცდიან, ვიდრე ადამიანები, რომლებისთვისაც მოწევა მავნე ჩვევა არ არის. ამის შესახებ BBC ახალ კვლევაზე დაყრდნობით წერს.
გამოცემის ინფორმაციით, კვლევა ლონდონის უნივერსიტეტის კოლეჯის (UCL) მეცნიერებმა ჩაატარეს. მათ 220 ათასზე მეტი ადამიანისგან მიღებული მონაცემები შეისწავლეს. გაირკვა, რომ ტკივილის დონე მაღალი მათ შორისაც კი, ვინც მოწევას თავი დაანება. ექსპერიმენტი 2009-2013 წლებში ტარდებოდა. მონაწილეები სამ კატეგორიად დაჰყვეს: ისინი, ვინც ყოველდღიურად არასოდეს ეწევა, ისინი, ვინც ყოველდღე ეწეოდნენ და ისინი, ვინც ყოველდღიურად ეწეოდა.
მათ ტკივილის დონე 0-დან 100 ქულამდე უნდა შეეფასებინათ. უფრო მაღალი ქულა ტკივილის უფრო მეტ რაოდენობას ნიშნავდა. მწეველების და ყოფილი მწეველების საშუალო მაჩვენებელი მესამე ჯგუფის მაჩვენებლებზე 2.5 ქულით მაღალი აღმოჩნდა. საინტერესოა, რომ ტკივილის უფრო მაღალი დონე ახალგაზრდების ჯგუფებში (16-34 წლის) დაფიქსირდა.
სპეციალისტებმა არ იციან რა იწვევს ამას, თუმცა მათი ვარაუდით, საქმე იმაშია, რომ რეგულარული მოწევა ორგანიზმში შეუქცევად ცვლილებებს იწვევს.
გამოცემა Daily Express-ი სამეცნიერო კვლევის შედეგებს აქვეყნებს, რომლის მიხედვითაც, მწვანე ჩაი თმის ცვენას აჩერებს.
როგორც კვლევით დადგინდა, მწვანე ჩაი ორგანულ ნივთიერება Catechin-ს შეიცავს, რომელიც ტესტოსტერონისა და დიჰიდროტესტოსტერონის მავნე ეფექტებს ბლოკავს.
სწორედ ეს ნეგატიური ეფექტები აფერხებს თმის ნორმალურ ზრდას. ექსპერიმენტის ფარგლებში პაციენტებს თავის კანს მწვანე ჩაის ექსტრაქტით უმუშავებდნენ. ექსპერიმენტის მონაწილეთა უმრავლესობას თმის ზრდის აქტივობა გაუუმჯობესდა.
კორნელის უნივერსიტეტის ბიოლოგებმა ცხოველების ქცევაზე იზოლაციის გავლენა შეისწავლეს. ამის შესახებ National Geographic-ი წერს.
გამოცემის ინფორმაციით, ამ თემაზე მეცნიერები წარსულშიც მუშაობდნენ, პანდემიის პირობებში კი, როცა იზოლაციაში მილიონობით ადამიანი აღმოჩნდა, ეს საკითხები განსაკუთრებულად აქტუალური გახდა. ამჯერად სპეციალისტები ლაბორატორიულ თაგვებს აკვირდებოდნენ.
თაგვები და ვირთხები ერთმანეთთან კომუნიკაციისთვის ულტრაბგერებს იყენებენ, რომლებიც ადამიანებს არ ესმით. ეს სიცილის, ტირილის და ამოსუნთქვის ერთგვარი ანალოგია, რომელიც მღრღნელებს ემოციურ მდგომარეობას გადმოსცემს.
მეცნიერებმა ათობით სხვადასხვა სქესის თაგვი იზოლირებულ გალიებში მოათავსეს, სადაც მათ სხვა ცხოველებთან ვიზუალური კონტაქტის საშუალებაც არ ჰქონდათ. სამი დღის შემდეგ კი გალიებში „სტუმრად“ სხვა თაგვები მიჰყავდათ და რეაქციას თაგვის სქესისა და ასაკის გათვალისწინებით აფიქსირებენ.
გაირკვა, რომ მამრობითი სქესის თაგვების ქცევაზე იზოლაციას პრაქტიკულად არანაირი გავლენა არ ჰქონია. თუმცა მდედრი თაგვები სამდღიანი მარტოობის შემდეგ ოთხჯერ უკვე მეტს „ლაპარაკობდნენ“ ვიდრე საკონტროლო ჯგუფის მონაწილეები – თაგვები, რომლებიც ჯგუფებში დარჩნენ. ამასთან, დედლები უფრო აქტიურად ამყარებდნენ კონტაქტს სტუმრებთან.
ეს დაკვირვება მეცნიერების შემდეგი ნაშრომის საფუძველი გახდება – ისინი ქცევის ცვლილებებს ნეირონების დონეზე შეისწავლიან.
ქალები, რომლებთაც განუცდიათ სექსუალური ძალადობა, სამუშაო ადგილზე სექსუალური შევიწროება ან ორივე ერთად, აქვთ მაღალი არტერიული წნევის განვითარების გრძელვადიანი რისკი, იმ ქალებთან შედარებით, რომელთაც მსგავსი ტრავმა არ აქვთ, – ამის შესახებ CNN-ი ახალ კვლევაზე დაყრდნობით წერს.
„ჩვენი კვლევის დასკვნა ხაზს უსვამს მრავალჯერადი სექსუალური ძალადობის ზემოქმედების პოტენციურ ეფექტს ქალების გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ჯანმრთელობაზე“, – ამბობს კვლების ავტორი, ჰარვარდის უნივერსიტეტის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სკოლის წარმომადგენელი, რებეკა ლოუნი.
კვლევა 33 ათასზე მეტი ქალის 2008 წლიდან შეგროვებულ მონაცემებს აერთიანებს.