კვლევები

ცდა, რომელიც 20 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში გრძელდებოდა და რომელშიც მთელი მსოფლიოდან ასობით ადამიანი იყო ჩართული, მნიშვნელოვანი შედეგით დასრულდა – ადამიანებს, რომლებიც გარკვეული კიბოს განვითარების უფრო მაღალი რისკის ქვეშ არიან, შეუძლიათ, კიბოს რისკი 60 პროცენტზე მეტით შეამცირონ და ეს მხოლოიდ  საკვებ რაციონში უფრო მდგრადი სახამებლის დამატებით.
შედეგები იმდენად დამაჯერებელი იყო, როდესაც საქმე ეხება კუჭ-ნაწლავის (GI) ტრაქტის ზედა ნაწილის კიბოს რისკის შემცირებას, რომ მკვლევარები ახლა გეგმავენ მათ გამეორებას, რათა დარწმუნდნენ, რომ არაფერი გამორჩათ.
„აღმოვაჩინეთ, რომ რეზისტენტული სახამებელი ამცირებს კიბოს სიმსივნეებს 60 პროცენტზე მეტით. ეფექტი ყველაზე აშკარა იყო კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ზედა ნაწილში“, – აცხადებს გაერთიანებული სამეფოს ნიუკასლის უნივერსიტეტის წამყვანი მკვლევარი და დიეტოლოგი ჯონ მატერსი.
აღსანიშნავია, რომ კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ზედა ნაწილის კიბო მოიცავს საყლაპავის, კუჭისა და პანკრეასის კიბოებს.
რეზისტენტული სახამებელი არის სახამებლის სახეობა, რომელიც გადის წვრილ ნაწლავში და შემდეგ ფუვდება მსხვილ ნაწლავში, სადაც კვებავს ნაწლავის სასარგებლო ბაქტერიებს. მისი მიღება შესაძლებელია ბოჭკოვანი დანამატის სახით და ბუნებრივად შეიცავს სხვადასხვა საკვები, მათ შორის ოდნავ მწვანე ბანანი, შვრია, მოხარშული და გაცივებული მაკარონის პროდუქცია, ბრინჯი, ბარდა და ლობიო.
ცდა ჩატარდა 1999-2005 წლებში და მასში მონაწილეობდა 918 ადამიანი, ე.წ. ლინჩის სინდრომით. ლინჩის სინდრომი არის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული გენეტიკური მიდრეკილება კიბოს მიმართ.
მათ, ვისაც მემკვიდრეობით აქვთ ლინჩის სინდრომის გენები,  კოლორექტალური კიბოს, აგრეთვე კუჭის, ენდომეტრიუმის, საკვერცხის, პანკრეასის, პროსტატის, საშარდე გზების, თირკმელების, სანაღვლე გზების, წვრილი ნაწლავის და ტვინის კიბოს განვითარების რისკი აქვთ.
მონაწილეები შემთხვევითობის პრინციპით ორ ჯგუფში გადაანაწილეს. ერთ-ერთი ჯგუფის წარმომადგენლებს, ცდის 463 მონაწილეს, დღიურად ფხვნილის სახით 30 გრამ რეზისტენტულ სახამებელს ორი წლის განმავლობაში აძლევდნენ.
ლინჩის სინდრომის მქონე კიდევ 455 ადამიანი კი ყოველდღიურ პლაცებოს ღებულობდა.
ორივე ჯგუფის მონაწილეებს 10 წლის შემდეგ დააკვირდნენ. დაკვირვების შედეგები არის ის, რაც მკვლევარებმა ახლახან გამოაქვეყნეს.
კერძოდ, იმ 463 ადამიანში, რომლებმაც რეზისტენტული სახამებელი მიიღეს, კუჭ-ნაწლავის ზედა ნაწილის (GI) კიბოს მხოლოდ 5 შემთხვევა დაფიქსირდა, პლაცებო ჯგუფის 455 ადამიანში კი – 21, რაც საკმაოდ დიდი განსხვავებაა.
კვლევის შედეგები ჟურნალ Cancer Prevention Research-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : sciencealert.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მობილურ ტელეფონებსა და ალცჰეიმერის დაავადებას შორის, შესაძლოა, კავშირი არსებობდეს, – ამის შესახებ ახალ კვლევაშია აღნიშნული, რომელიც ჟურნალ Current Alzheimer Research-ში გამოქვეყნდა.
კვლევის თანახმად, მეცნიერთა უმეტესობა თანხმდება, რომ ალცჰეიმერი გამოწვეულია ტვინში კალციუმის ჭარბი დაგროვებით და მობილური ტელეფონებიდან გამოსხივებულმა ელექტრონულად წარმოქმნილმა ელექტრომაგნიტურმა ველებმა (EMFs), შეიძლება გამოიწვიოს ან გააუარესოს კალციუმის დაგროვება.
„ელექტრომაგნიტური ველები მოქმედებენ პიკური ელექტრული და დროში ცვალებადი მაგნიტური ძალების მეშვეობით ნანოწამის დროის მასშტაბით“, – განაცხადა ვაშინგტონის სახელმწიფო უნივერსიტეტის წარმომადგენელმა მარტინ პალმა, რომელიც კვლევის ავტორია. ”ნებისმიერმა მათგანმა შეიძლება გამოიწვიოს საბოლოო კოშმარი – უკიდურესად ადრეული ალცჰეიმერის დაავადება,” – აღნიშნა მან.
მისი თქმით, ძალიან ახალგაზრდებს, რომლებიც მობილური ტელეფონის ან Wi-Fi-ის რადიაციას დღეში მრავალი საათის განმავლობაში განიცდიან, შეიძლება განუვითარდეთ „ციფრული დემენცია“.
აღსანიშნავია, რომ ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როდესაც ელექტრომაგნიტურ ველებს ჯანმრთელობის პრობლემებთან აკავშირებენ. კერძოდ, Healthline -ში გამოქვეყნებულ სტატიაში ნათქვამია, რომ ის დაკავშირებულია გაღიზიანებასთან, თავის ტკივილთან, უძილობასა და სხვა სიმპტომებთან.

წყარო: futurism.com
მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

გამაოგნებელი ახალი სამედიცინო კვლევა ადამიანის ორგანიზმისთვის ლუდის სარგებლიანობაზე ჩატარდა. შედეგებით თავად მკვლევრებიც გაოცდნენ – ლუდი, როგორც ალკოჰოლის შემცველი, ისე – უალკოჰოლო, ნაწლავების ფუნქციონირებისთვის სასარგებლოა. ამის შესახებ ინფორმაციას ამერიკული სამედიცინო გამოცემა  New Atlas წერს.

„პორტუგალიელი მეცნიერები აქვეყნებენ ახალ კვლევას, რომელიც აჩვენებს, რომ ლუდის ზომიერმა მოხმარებამ შეიძლება ნაწლავური ბაქტერიების მრავალფეროვნება გაზარდოს. მეცნიერებმა ჩაატარეს ერთთვიანი ექსპერიმენტი – 22 ჯანმრთელი მამაკაცი ყოველდღიურად 0.33 ლიტრ ჩვეულებრივ ან უალკოჰოლო ლუდს სვამდა. კვლევის დროს, მეცნიერები სისხლისა და კალის ანალიზს მუდმივად ატარებდნენ, რათა  მათ ნაწლავში ბაქტერიული მრავალფეროვნების მდგომარეობა დაედგინათ.

ექსპერიმენტის შედეგებმა აჩვენა, რომ მონაწილეებს ნაწლავში უფრო მეტი მიკრობული მრავალფეროვნება აღმოაჩნდათ, ვიდრე კვლევის დაწყებამდე. ასევე, მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ამ რაოდენობით ლუდი ადამიანის სხეულისა და ცხიმოვანი მასის ზრდას არ იწვევს, არ ზრდის გულ-სისხლძარღვთა სისტემის შრატში მარკერების დონეს და არ მოქმედებს მეტაბოლიზმზე.

მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ მიკრობების ბიომრავალფეროვნების გაზრდა ნაწლავში ლუდის ზოგიერთ კომპონენტს უკავშირდება, მაგალითად პოლიფენოლებს და ბაქტერიებს, რომლებიც მის ფერმენტაციას უწყობენ ხელს. თუმცა, ამავე დროს, მეცნიერები შეგვახსენებენ, რომ არა მხოლოდ ნაწლავების, არამედ მთელი ორგანიზმის ჯანმრთელობისთვის ყველაზე უსაფრთხოა როგორც ლუდის, ასევე სხვა ალკოჰოლისგან თავის შეკავება, მიუხედავად ახალი კვლევის შედეგებისა.

მეცნიერების თქმით, არსებობს ადამიანისთვის  ღვიძლისა და გულის დაავადებების გაჩენის რისკი. ისინი ხაზს უსვამენ, რომ პოტენციური სარგებელი, რომელიც ლუდმა შეიძლება ნაწლავებს მოუტანოს, არ არის დამოკიდებული ლუდის სახეობაზე, თუმცა ისინი მაინც რეკომენდაციას იძლევიან, უალკოჰოლო ლუდი მიიღოთ.

„მიკრობული მრავალფეროვნების არსებობა ნაწლავებში თავისთავად, აუცილებლად კარგი ან ცუდი არ არის. ეს იმას ნიშნავს, რომ თქვენ ნაწლავებში ბევრი სხვადასხვა მიკრობი გაქვთ. ამგვარად, იზრდება ალბათობა, რომ იქ ბევრი კარგი მიკრობია, რომლებიც ნაწლავებზე დადებითად მოქმედებენ. მაგრამ, შეიძლება მიკრობებმა დიდი მრავალფეროვნების მიუხედავად ვერ შეასრულონ ორგანიზმისთვის აუცილებელი ფუნქციები. ამიტომაც, მთავარია არა მათი რაოდენობა, არამედ ის, თუ რას აკეთებენ ისინი“, – ამბობს ვინსენტ იანგი აშშ–ს მიჩიგანის შტატის უნივერსიტეტიდან, რომელიც კვლევაში მონაწილეობდა.

ამერიკელი მეცნიერების აზრით, ცალსახა დასკვნების გაკეთება ახალი კვლევიდან რთულია, მონაწილეთა მცირე რაოდენობისა და იმის გამო, რომ ჩვენ ჯერ კიდევ ცოტა რამ ვიცით ნაწლავის მიკრობულ პოპულაციებზე.

„ჩვენ ახლა ამ მიკრობებზე ის ვიცით, რაც გვეცოდინებოდა ადამიანებზე, მათ რომ მთვარიდან ტელესკოპით ვაკვირდებოდეთ. ამასთან, ვეცდებოდით გაგვეგო, რა როლი აქვს თითოეულ ადამიანს საზოგადოებაში“, – ამბობს გასტროენტეროლოგი კალიფორნიიდან აშკან ფარხადი.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ძაღლებს  მიმართულების განსაზღვრის კარგი უნარი აქვთ. პირველად სამეცნიერო ისტორიაში ჩეხმა მეცნიერებმა მოიპოვეს მტკიცებულება, რომლის თანახმად, ძაღლებს დედამიწის სუსტი მაგნიტური ველის შეგრძნება და მისი გამოყენებით გზის გაკვლევა შეუძლიათ.

ჯერჯერობით გაურკვეველია, ზუსტად როგორ ახერხებენ ამას ძაღლები,  მაგრამ, როგორც ჩანს, ეს ფარული გრძნობა, რომელიც ცნობილია როგორც მაგნეტორეცეპცია, ადამიანის ოთხფეხა მეგობრებში ნამდვილად არსებობს, ისევე, როგორც ბევრ სხვა არსებაში, მათ შორის ფრინველებში, სალამანდრებსა და ბაყაყებშიც.

ნადირობისას, ზოგი ძაღლი უბრალოდ საკუთარი ნაფეხურებით ახდენს ორიენტირებას და გზას თავისივე სუნის საშუალებით იკვალავს, მაგრამ ზოგიერთი ხანდახან საწყის წერტილზე სრულიად ახალი გზით ბრუნდება. ამ უნარს მეცნიერები „დაზვერვას“ უწოდებენ.

რამდენიმე წლის წინ, ჩეხმა მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ძაღლები კუჭში გადიან და შარდავენ ჩრდილოეთი-სამხრეთის ღერძის გასწვრივ, რაც იმაზე მიუთითებდა, რომ მათ დედამიწის მაგნიტური ველის შეგრძნება შეუძლიათ. ცოტა ხნის წინ კი, ამავე უნივერსიტეტის მკვლევართა იმავე ჯგუფმა მოიპოვა მტკიცებულება, რომ „დაზვერვაც“ ამ ფარულ გრძნობას ეფუძნება.

ძაღლის გამოცდისას ერთი რომელიმე შეგრძნების გამოცალკავება რთულია, მაგრამ მკვლევრებმა უნიკალურ მეთოდს მიმართეს. GPS მონაცემებისა და სპორტული კამერების მიერ გადაღებული ვიდეოების გამოყენებით, ისინი ათი სხვადასხვა ჯიშის 27 მონადირე ძაღლს დააკვირდნენ, რომლებიც სხვადასხვა 62 ტყიან ადგილზე საწყის წერტილზე ბრუნდებოდნენ.

2004-2017 წლებში, ძაღლება 600-ზე მეტ ცდაში მიიღეს მონაწილეობა, მათ შორის იყო დევნა და პატრონთან დაბრუნება. აღნიშნულ ცდებზე დაფუძნებული ანალიზით, კვლევის ავტორებმა დაადგინეს, რომ ძაღლები, რომლებიც ცხოველის სუნს ედევნებოდნენ, პატრონთან დაბრუნებას ჩრდილოეთი-სამხრეთის ღერძის გასწვრივ დაახლოებით 20-მეტრიანი გარბენით იწყებდნენ, მიუხედავად იმისა, სად იდგა პატრონი. კვლევის ავტორებმა ამას „კომპასის სირბილი“ უწოდეს და ეჭვობენ, რომ ძაღლებისთვის ეს დაძვრამდე მაგნიტური რეცეპტორების ჩართვის გზაა.

იმის გათვალისწინებით, რომ ტყე ძაღლებისთვის სრულიად უცხო იყო, არ იყო კვალის მიყოლისთვის საჭირო სუნი, არ ქროდა ქარი, რომელსაც ადამიანის სუნის ძაღლამდე მიტანა შეეძლო, სქელი ფოთლები კი მზესა და გზის უმეტეს ნაწილს ფარავდა, მეცნიერენი ირწმუნებიან, რომ რომ მონადირე ძაღლები პატრონთან დასაბრუნებელი გზის საპოვნელად ნამდვილად იყენებენ მაგნიტორეცეფციას.

ეს უნარი გადამწყვეტია დიდ მანძილზე ნავიგაციისთვის და როგორც მკვლევართა ჯგუფი აღნიშნავს, ნამდვილად არის ყველაზე მნიშვნელოვანი კომპონენტი, რომელიც დღეს აკლია ჩვენს ცოდნას ძუძუმწოვრების სივრცული ქცევისა და შეცნობის შესახებ.

„სავარაუდოდ, მაგნიტორეცეფცია იმაზე გაცილებით მეტ სახეობაში არსებობს, ვიდრე ჩვენ ვიცით. არსებობს იმის შანსი, რომ ის ჩვენშიც კი იმალებოდეს. ფრინველებში ამ მალულ მეექვსე გრძნობაზე პასუხისმგებელი მოლეკულა ცოტა ხნის წინ აღმოაჩინეს ძაღლებში, პრიმატებსა და დათვებშიც,“- აღნიშნავენ მეცნიერები.

კვლევა ჟურნალ eLife-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : sciencealert.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ახალ ზელანდიელი მოხალისე გახდა მსოფლიოში პირველი ადამიანი, რომელმაც გაიარა დნმ-ის (გენეტიკური მასალის) კორექტირების პროცედურა, რათა მის სისხლში შემცირებულიყო ქოლესტერინის რაოდენობა. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

აღსანიშნავია, რომ ეს პროცედურა  გულის შეტევების პრევენციისკენ გადადგმული მნიშვნელოვანი ნაბიჯია.

ექსპერიმენტი ამერიკულმა ბიოტექნოლოგიურმა კომპანიამ, Verve Therapeutics-მა ჩაატარა. პაციენტს გაუკეთეს გენის მაკორექტირებელი CRISPR-ის ინიექცია, რათა მას შეეცვალა ღვიძლის უჯრედების დნმ-ის ერთი მონაკვეთი.

კომპანია აცხადებს, რომ გენის ეს პატარა ცვლილება სრულიად საკმარისია იმისთვის, რომ სისხლში სამუდამოდ შემცირდეს “ცუდი” LDL ქოლესტერინის რაოდენობა — ცხიმოვანი მოლეკულა, რომელიც არტერიების დახშობასა და დროსთან ერთად მათ არაელასტიურობას იწვევს.

პაციენტს ახალი ზელანდიიდან ჰქონდა მემკვიდრეობითი მიდრეკილება მაღალი ქოლესტერინისკენ და აწუხებდა გულის პრობლემები. კომპანიას სჯერა, რომ ეს ტექნიკა შეიძლება, მილიონობით სხვა ადამიანის შემთხვევაშიც გამოიყენონ, რათა შეამცირონ გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ამერიკული ბიოტექნოლოგიური კომპანიის Verve Therapeutics-ის მკვლევართა ჯგუფმა ცოცხალ პაციენტს ღვიძლში გენის რედაქტირების შრატი გაუკეთა, რათა ქოლესტერინი შეემცირებინა. ეს მნიშვნელოვანი ფაქტია, რადგან, მსგავსად, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებისა და გულის შეტევებისგან მილიონობით ადამიანს გადაარჩენენ.

კლინიკური ცდები ახალ ზელანდიელ პაციენტთან დაიწყეს და მას VERVE-101-ის ინიექცია შეუყვანეს. მანამდე კი კვლევები მაიმუნებზე ჩაატარეს, შედეგები კი საკმაოდ იმედისმომცემი იყო… ახლა კი გვეუბნებიან, რომ ამგვარად „ცუდი“ ქოლესტერინის შემცირებას შეძლებენ, რომელთა გადაჭარბებული რაოდენობის შემთხვევაში ჩვენი არტერიებიც კი შეიძლება გადაიკეტოს…

ამ ეტაპამდე კი ქოლესტერინის მხოლოდ ნაწილს სპეციალური დიეტების, ვარჯიშისა და მედიკამენტების საშუალებით ამცირებდნენ. თუმცა ბევრი წამალი ძალიან ძვირიც იყო…

„VERVE-101 პირველი კლასის გენის რედაქტირების წამალია, რომელიც ღვიძლის დნმ-ში ერთი ცვლილებით შევქმენით, რათა დაავადების გამომწვევი გენის გამორთვა მუდმივად მოვახერხოთ და თუ ეს გაამართლებს, გულის შეტევები პრობლემა აღარ იქნება“, — აცხადებს სეკარ კატირესანი, გენის მკვლევარი.

საინტერესოა ისიც, რომ ეს პირველი შემთხვევაა, როცა ადამიანებში „ბაზის რედაქტირების“ ტექნიკა გამოიყენეს. ამ ტექნოლოგიას დრამატული შედეგებიც შეიძლება ჰქონდეს თუ იმას გავითვალისწინებთ, რამდენად ხშირია მოსახლეობაში მაღალი ქოლესტერინის დონე…

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”