კვლევები

ნორვეგიაში ვარაუდობენ, რომ კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია მძიმე დაავადების მქონე ძალიან ხანდაზმული ადამიანებისთვის, შესაძლოა, სარისკო იყოს.

გამოცემა Bloomberg-ის ინფორმაციით, ნორვეგიის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტმა შესაბამისი განცხადება მას შემდეგ გააკეთა, რაც ვაქცინის პირველი დოზის მიღებიდან მცირე დროის გასვლის შემდეგ 23 ადამიანი გარდაიცვალა.

ნორვეგიის მედიკამენტების სააგენტოს ინფორმაციით, გარდაცვლილი ადამიანებიდან ჯერჯერობით 13-ის გვამის გაკვეთა განხორციელდა და მიღებული შედეგების თანახმად, ვაქცინაციისგან გამოწვეულმა გვერდითმა ეფექტებმა, სავარაუდოდ, სუსტი ჯანმრთელობისა მქონე ხანდაზმულ ადამიანებში მწვავე რეაქციები გამოიწვია.

„სუსტი ჯანმრთელობის მქონე ხანდაზმულ ადამიანებში, ვაქცინის შედარებით მსუბუქმა გვერდითმა ეფექტებმაც კი, როგორიცაა შეიძლება სერიოზული შედეგები გამოიწვიოს. იმ ადამიანებისთვის, რომლებსაც სიცოცხლის მცირე დრო აქვთ დარჩენილი, ვაქცინის სარგებელი შეიძლება უმნიშვნელო ან არარელევანტური იყოს,“-აცხადებენ ნორვეგიის საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ინსტიტუტში, თუმცა, მათივე განმარტებით, რეკომენდაცია არ ნიშნავს, რომ ახალგაზრდა, ჯანმრთელმა ადამიანებმა ვაქცინაციას თავი უნდა აარიდონ.

ნორვეგიაში კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია უმეტესად BioNTec/Pfizer-ის ვაქცინის გამოყენებით ხორციელდება, თუმცა უკვე მოქალაქეებს მიმდინარე თვის დასაწყისში დამტკიცებული  Moderna-ს ვაქცინითაც ცრიან. ამ დრომდე დაახლოებით 33 000 ადამიანია აცრილი. ნორვეგიამ ვაქცინაციის პროგრამა მაღალი რისკის მქონე პაციენტების აცრით დაიწყო.

აღსანიშნავია, რომ ჯერჯერობით საბოლოო დასკვნები არ არსებობს და კომპანიები BioNTec-ი და Pfizer-ი ნორვეგიის მარეგულირებელ ორგანოსთან ერთად გარდაცვალების შემთხვევების კვლევას განაგრძობენ. „ნორვეგიის მედიკამენტების სააგენტომ დაადგინა, რომ ვაქცონაციის ფარგლებში ჯერჯერობით დაფიქსირებული ინციდენტები საგანგაშო არ არის და მოლოდინებს შეესაბამება,“- აცხადებენ კომპანია Pfizer-ში.

ქვეყანა, სადაც უმეტესად BioNTec/Pfizer-ის ვაქცინის ყველაზე მეტი, 12 მილიონზე მეტი, დოზაა გამოყენებული, შეერთებული შტატებია, სადაც  ვაქცინისადმი ალერგიული რეაქციები იშვიათია. Bloomberg-ი აშშ-ის დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრზე დაყრდნობით წერს, რომ აშშ-ში, 14-დან 23 დეკემბრამდე, ვაქცინის პირველი დოზა 1,9 მილიონ ადამიანს გაუკეთდა, მწვავე ალერგიული რეაქცია მათგან 21-ს გამოუვლინდა, რაც, საშუალოდ,  ყოველ ერთ მილიონ ადამიანზე 11,1 შემთხვევას ნიშნავს.

ერთ სულ მოსახლეზე აცრილი მოქალაქეების მიხედვით კი მსოფლიოში პირველ ადგილზე ისრაელია. ქვეყანაში, სადაც, დაახლოებით, 9 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს, მოსახლეობის თითქმის მეოთხედმა Pfizer-BioNTech-ის ვაქცინის პირველი დოზა უკვე მიიღო და პირველადმა შედეგები აჩვენა, რომ ისრაელში, ადამიანთა იმ ჯგუფში, რომლებსაც ვაქცინაცია ჩაუტარდა, პირველი დოზის მიღებიდან ორი კვირის შემდეგ, COVID-19-ის დაინფიცირების მაჩვენებელმა კლება დაიწყო.

ისრაელის ჯანდაცვის უმსხვილესი პროვაიდერის, Clalit Health Services-ის მონაცემებით, ვაქცინის პირველი დოზის მიღებიდან 14 დღის შემდეგ, 60 წელს გადაცილებულ 200 000-კაციან ჯგუფში ინფექციის მაჩვენებელი 33 პროცენტით დაეცა მეორე, არავაქცინირებულ 200 000-კაციან ჯგუფთან შედარებით.

წყარო : bloomberg.com , wsj.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ადამიანებს, რომლებსაც კოვიდ 19-ი გადატანილი აქვთ, ვირუსის მიმართ იმუნიტეტი, დიდი ალბათობით, სულ მცირე 5 თვის განმავლობაში აქვთ, თუმცა არსებობს იმის მტკიცებულება, რომ მათ ვირუსის ტარება და გავრცელება მაინც შეუძლიათ, – ამის შესახებ ბრიტანელი მეცნიერების მიერ ჩატარებულ კვლევაში – SIREN-შია აღნიშნული.

კვლევის წინასწარი შედეგების თანახმად, იმ ადამიანების რეინფიცირების შანსი, რომლებსაც კოვიდ 19-ის ანტისხეულები აქვთ, იშვიათია. კერძოდ, კვლევაში ჩართული 6 614 კოვიდგადატანილი პირიდან ხელმეორედ მხოლოდ 44 დაინფიცირდა, თუმცა ფაქტია, რომ 100 %-ით დაცული არავინაა და შესაბამისად, გარკვეული პერიოდის გასვლის შემდეგ, დაინფიცირების რისკი არსებობს.

კვლევის ავტორები ირწმუნებიან, რომ იმ ადამიანების ყელსა და ცხვირში, რომლებსაც ე.წ. ბუნებრივი იმუნიტეტი აქვთ, ანუ რომლებმაც ინფექცია უკვე გადაიტანეს, შესაძლოა კვლავ მოხვდეს ვირუსი და ადამიანებმა უნებლიედ გაავრცელონ ის.

ედინბურგის უნივერსიტეტის იმუნოლოგიისა და ინფექციური დაავადებების პროფესორმა  ელინორ რაილიმ კვლევაზე კომენტირებისას განაცხადა, რომ ეს მონაცემები კიდევ ერთხელ ამყარებს გზავნილს : ნებისმიერი ადამიანი სხვების დაინფიცირების პოტენციური წყაროა და ამიტომ, შესაბამისად უნდა იმოქმედოს.

წყარო :  reuters.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში ისტორიაში ყველაზე დიდი ვაქცინაციის კამპანია დაიწყო. „ბლუმბერგის“ ინფორმაციით, ბოლო მონაცემებით, 41 ქვეყანაში კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინების 24 მილიონზე მეტი დოზა უკვე გამოიყენებს.

„ბლუმბერგის“ ცნობით, აშშ-ში, სადაც ვაქცინაციის პროგრამა 14 დეკემბერს დაიწყო,  ყველაზე მეტი, 7.7 ადამიანია აცრილი, ყოველ 100 სულ მოქალაქეზე აცრილთა რაოდენობით კი მსოფლიოში პირველ ადგილს ისრაელი იკავებს, მეორეზეა- არაბთა გაერთიანებული სამეფო, მესამეზე – ბაჰრეინი, მეოთხეზე კი – შეერთებული შტატები.

მსოფლიოს აღნიშნულ ქვეყნებში ვაქცინაცია, ჯერჯერობით, ამერიკული კომპანია Pfizer-ისა და გერმანული BioNTech-ის მიერ ერთობლივად შექმნილი, ამერიკული კომპანია Moderna– ს, ბრიტანული კომპანია AstraZeneca-სა და ოქსფორდის უნივერსიტეტის ერთობლივი ვაქცინით, ჩინური Sinopharm-ისა და რუსული „გამალეიას ინსტიტუტის“ ვაქცინებით ხორციელდება.

ბოლო მონაცემებით, მსოფლიოში, პანდემიის დაწყების დროიდან, კოვიდ 19-ით ინფიცირების 90 მილიონზე მეტი შემთხვევაა გამოვლენილი, აქედან გამოჯანმრთელებულია 64 მილიონზე მეტი და დაღუპულია 1.9 მილიონი ადამიანი.

წყარო : bloomberg.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

იმ ადამიანთა სამ მეოთხედზე მეტს, რომელთაც კორონავირუსი გადაიტანეს, ნახევარი წლის შემდეგაც კი, ვირუსის, სულ მცირე, ერთი სიმპტომი მაინც აქვს, – ამის შესახებ Aljazeera ჩინელი მეცნიერების ახალ კვლევაზე დაყრდნობით წერს.

კვლევაში ჩართული იყო ჩინეთის ქალაქ უხანში მცხოვრები და ვირუსგადატანილი 1 733 ადამიანი.

მეცნიერების დასკვნით, დაღლილობა და სისუსტე ყველაზე გავრცელებული გახანგრძლივებული სიმპტომებია. ასევე, კვლევაში აღნიშნულია ძილის გართულებაც. გამოკვლეულთა 63% აცხადებს, რომ დაღლილობა და კუნთების სისუსტე 6 თვის შემდეგაც აწუხებს. 26%-მა კი თქვა, რომ ძილის პრობლემა აქვს.

მეცნიერების განცხადებით, კორონავირუსისგან განკურნების შემდეგ, მუდმივი მეთვალყურეობაა საჭირო. განსაკუთრებით იმ პაციენტებში, რომელთაც ვირუსი რთულად გადაიტანეს.

კვლევის კიდევ ერთი მიგნებაა ის, რომ 6 თვის შემდეგ ჩატარებული ტესტირებების მიხედვით, პაციენტებში ანტისხეულების დონე 52.5%-ითაა შემცირებული.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ადამიანებს, ვისაც აკადემიური ხარისხი აქვს მოპოვებული  და მეტი კვალიფიკაცია აქვთ, მართვის მოწმობის აღება პირველივე ცდაზე არ გამოსდით. ამის შესახებ გამოცემა “ The Indepentent“ სადაზღვევო კომპანია Privilege DriveXpert-ის კვლევაზე დაყრდნობით ავრცელებს.

კვლევამ, რომელიც დიდ ბრიტანეთში ჩატარდა, მართვის მოწმობის მქონე 1 500-ზე მეტი ადამიანი მოიცვა.
ირკვევა, რომ მათ, ვისაც უმაღლესი განათლება აქვს, მართვის მოწმობის ასაღებად მეტი ცდა დასჭირდათ. ხოლო იმ ადამიანებმა, ვისაც უმაღლესი განათლება არ აქვს და ასეთი, გამოკითხულთა უმრავლესობა აღმოჩნდა, მოწმობა პირველივე ცდაზე აიღეს.

კვლევის მიხედვით აღმოჩნდა, რომ ბაკალავრის ხარისხის მფლობელებს მართვის მოწმობის ასაღებად უფრო ნაკლები ძალისხმევა სჭირდებათ, ვიდრე მაგისტრებს.

გარდა ამისა, მათ ვისაც ტექნიკურ მეცნიერებებში აქვს ხარისხი მიღებული საშუალოდ უფრო ადვილად ახერხებენ მიზნის მიღწევას, ხოლო ჰუმანიტარული მეცნიერებების სპეციალისტებს მეტი მცდელობა სჭირდებათ.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ადამიანებს უამრავი ჩვევა გვაქვს, რასაც ყოველდღიურად ვიყენებთ, ზოგიერთი მათგანი სასარგებლოა, მაგალითად, როგორიცაა სპორტდარბაზში სავარჯიშოდ სიარული, ზოგი კი, მათ შორის მოწევა, საზიანო.

როგორც წესი, ვცდილობთ, სასარგებლო ჩვევა გამოვიმუშაოთ, მავნეზე კი – უარი ვთქვათ. არსებობს ფართოდ გავრცელებული მოსაზრება, რომ ჩვევის გამომუშავებისთვის, ან მისი „გადაგდებისთვის“ 21 დღე არის საჭირო.

თავდაპირველად ეს რიცხვი 1960 წელს გამოცემულ მაქსველ მალცის პოპულარულ წიგნში, სახელწოდებით „ფსიქო-კიბერნეტიკა”, გაჟღერდა.  მალცის პლასტიკური ქირურგის იყო, რომელმაც შეამჩნია, რომ მის პაციენტებს ახალ სახეებთან შეგუებისთვის 21 დღე სჭირდებოდათ.

თუმცა, 2009 წელს მეცნიერებმა ჩაატარეს კვლევა, რომლის თანახმადაც, ამა თუ იმ ჩვევის ჩამოყალიბებისთვის  ეს დრო ხშირ შემთხვევაში საკმარისი არ არის.

კვლევის ფარგლებში, ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯის მკვლევარებმა 96 ადამიანის ახალი ჩვევები 12 კვირის განმავლობაში შეისწავლეს და დაადგინეს, რომ ახალი ჩვევის გათავისებას, საშუალოდ, 66 დღე სჭირდება. აღსანიშნავია, რომ ინდივიდუალური დრო 18 – დან 254 დღემდე იცვლებოდა.

აქ მთავარი გზავნილი არის ის, რომ თუ გსურთ ახალი ჩვევის გამომუშავება, ამისთვის სამი კვირა საკმარისი შესაძლოა არ აღმოჩნდეს და მინიმუმ 2 თვე დაგჭირდეთ, რამაც არ უნდა შეგაშინოთ და მოტივაცია არ უნდა დაგაკარგვინოთ.

რაც შეეხება არასასურველი ჩვევის გადაგდგებას, აღმოჩნდა, რომ ეს ორი – ჩვევის ჩამოყალიბება და დარღვევა – საკმაოდ მჭიდრო კავშირშია. როგორც ფსიქოლოგი ტიმოთი პიჩილი განმარტავს, ეს ერთი და იგივე მონეტის ორი მხარეა: “ჩვევის მოშლა ნამდვილად ნიშნავს ახალი ჩვევის, ახალი დომინირებადი რეაქციის დამკვიდრებას. ძველი ჩვევა ან რეაგირების წესი ჯერ კიდევ არსებობს, მაგრამ ნაკლებად დომინანტია (ნაკლებად ძლიერია) ”.

”გაცილებით ადვილია ახალი საქმის დაწყება, ვიდრე ჩვეული საქმის კეთების შეწყვეტა ჩანაცვლებითი ქცევის გარეშე. ეს არის ერთი მიზეზი, რის გამოც მოწევის შეწყვეტის დამხმარე საშუალებები, როგორიცაა ნიკოტინის საღეჭი რეზინი ან ინჰალატორები უფრო ეფექტურია, ვიდრე ნიკოტინის პლასტირი,“- აცხადებს ნეირომეცნიერი ელიოტ ბერკმანი.

ექსპერტები თანხმდებიან, რომ ჩვევის გადაგდების ტიპიური ვადა არ არსებობს და მას პიროვნული თვისებები, მოტივაცია, გარემოებები და თავად ამ ჩვევის ხასიათის კომბინაცია განსაზღვრავს.

წყარო : sciencealert.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტინა”

„ეს არის პირველი დემონსტრირება პერორალური პრეპარატის, რომელიც სწრად ბლოკავს SARS-CoV-2-ს. MK-4482 / EIDD-2801-ს თამაშის წესების შეცვლა შეუძლია“ – აცხადებს პლემპერი.

„ეს გარღვევაა SARS-CoV-2-ის ფართოდ გადაცემის პროცესში, ვიდრე საყოველთაო ვაქცინაცია ყველასთვის გახდება ხელმისაწვდომი და მას პირველხარისხოვანი მნიშვნელობა აქვს COVID-19-ის წინააღმდეგ ბრძოლაში, რაც პანდემიის კატასტროფულ შედეგებს მნიშვნელოვნად შეამსუბუქებს“ – ნათქვამია უნივერსისტეტის ოფიციალურ საიტზე გამოქვეყნებულ სტატიაში.

პრეპარატის მიღება ინფიცირების ადრეულ სტადიაზეა შესაძლებელი, რასაც სამი უპირატესობა აქვს: ხელს უშლის პაციენტის დამძიმებას, ამცირებს ინფიცირების ფაზას, რაც ამსუბუქებს ემოციურ და სოციალურ-ეკონომიკურ შედეგებს, რაც მისი ხანგრძლივი იზოლაციით იქნება გამოწვეული და ასევე სწრაფად ახშობს ადგილობრივ აფეთქებებს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”