close

კვლევები

ეკოლოგიაკვლევებიმსოფლიო

მეცნიერები – გლობალური დათბობის პროცესი დაჩქარებულია

1.22K views on

გლობალური დათბობის პროცესი დაჩქარებულია და მისი ზეგავლენა სულ უფრო ცხადი ხდება, – ამის შესახებ მეცნიერები ახალ კვლევაში აცხადებენ.

მსოფლიო მეტეორილოგიური ორგანიზაციის მონაცემების თანახმად, 2014-2019 წლები ყველაზე ცხელი წლებია მას შემდეგ, რაც მეცნიერებმა ტემპერატურის შესახებ ჩანაწერების გაკეთება დაიწყეს.

ამავე პერიოდში ზღვის დონემ და CO2 -ის ემისიამ საგრძნობლად მოიმატა. მეცნიერები აცხადებენ, რომ გლობალურმა ტემპერატურამ 1850 წლის შემდეგ 1.1 გრადუსი ცელსიუსით მოიმატა და აქედან, 2011-დან 2015 წლების პერიოდში ტემპერატურა 0.2 გრადუსი ცელსიუსით გაიზარდა.

კვლევის თანახმად, გლობალური ტემპერატურის ზრდა ნახშირბადის მზარდი ემისიებითაა გამოწვეული. აღსანიშნავია, რომ ატმოსფეროში მოხვედრილი გაზის რაოდენობა 2015-2019 წლებში წინა 5 წელთან შედარებით 20 პროცენტოთ გაიზარდა.

თუმცა, მეცნიერები ფიქრობენ, რომ ყველაზე საგანგაშო მონაცემი ზღვის დონის მატებასთან დაკავშირებული სტატისტიკაა.  1993 წლიდან დღემდე მისი ზრდის საშუალო მაჩვენებელი წელიწადში 3.2მმ-ია, თუმცა 2014 წლის მაისიდან 2019 წლამდე ეს მაჩვენებელი 5მმ-მდე გაიზარდა.

მსოფლიო მეტეორილოგიური ორგანიზაციის მონაცემები 23 სექტემბერს გაეროშო დაგეგმილ საგანგებო სხდომაზე იქნება წარდგენილი, სადაც მსოფლიოს ლიდერები კლიმატის ცვლილებაზე ისაუბრებენ.

გაეროს დაგეგმილ სხდომას წინ უსწრებდა პარასკევს, მსოფლიოს 160-მდე ქვეყანაში კლიმატის დაცვის მოთხოვნით გამართული დემონსტრაციები, რომელშიც მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნების მილიონობით მოსწავლე მონაწილეობდა.  აქციის მონაწილეები წიაღისეული საწვავის ხანის დასრულებას და დედამიწის ბუნებრივი რესურსების სამართლიან გადანაწილებას მოითხოვდნენ.

აქციის – Fridays For Future – ინიციატორია შვედი სკოლის მოსწავლე გრეტა ტუნბერგი, რომელიც ამ ინციატივისთვის ნობელის პრემიაზეა წარდგენილი. მან განაცხადა, რომ არ ივლის სკოლაში პარასკევობით მანამ, სანამ ხელისუფლება პარიზის კლიმატის ხელშეკრულების პირობებს არ შეასრულებს.

წყარო : www.bbc.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევები

ქართულ ბაზარზე 35 დასახელების პარფიუმერულ ნაწარმში მავნე ნივთიერებები აღმოჩნდა

822 views on

არასამთავრობო ორგანიზაცია მომხმარებელი.ge-ს ინფორმაციით, ქართულ ბაზარზე პარფიუმერიის 5 ნიმუშში პარაბენების ის სახეობები აღმოჩნდა, რომელთა გამოყენებაც აკრძალულია ევროკავშირში გასაყიდ პარფიუმერიულ-კოსმეტიკურ ნაწარმში. ორგანიზაციის წარმომადგენლებმა თბილისის სხვადასხვა მაღაზიაში 35 დასახელების პარფიუმერიულ-კოსმეტიკური საშუალებების ნიმუშები შეიძინეს და საფრანგეთის ლაბორატორიაში გააგზავნეს (ევროფინსი) ზოგიერთი საფრთხის შემცველი ნივთიერების – პარაბენების (34 ნიმუში), სხვა კონსერვანტებისა (2 ნიმუში) და ბარიუმის (3 ნიმუში) შემცველობაზე შესამოწმებლად (ევროკავშირში არსებული მოთხოვნების შესაბამისად).

ნიმუშების სახეობები და ჩასატარებელი კვლევები მსოფლიოში ამჟამად გავრცელებული საფრთხეების მიხედვით შეირჩა. კვლევის თანახმად, სხვადასხვა ქვეყანაში, სხვადასხვა ფირმების მიერ წარმოებული პროდუქცია შეირჩა, რომელიც საქართველოს რიგითი მოქალაქეებისათვის არის ხელმისაწვდომი.   

როგორც კვლევაში წერია, დადგენილია პარაბენების უარყოფითი ზემოქმედების რისკები ადამიანის ენდოკრინულ სისტემაზე – მის ზოგად განვითარებაზე, რეპროდუქციულ ჯანმრთელობაზე, ნერვულ და იმუნურ სისტემაზე.

„ამგვარად, პარფიუმერიულ-კოსმეტიკური ნაწარმის, ისევე, როგორც სამომხმარებლო პროდუქციის უმრავლესობის უსაფრთხოების სახელმწიფო კონტროლი საქართველოში არ ხდება, რაც საშიშროებას უქმნის ქვეყნის მოსახლეობის ჯანმრთელობას. ჩვენი ორგანიზაცია წლების განმავლობაში აყენებს ამ პრობლემას და მოითხოვს, რომ ხელისუფლებამ ქმედითი ნაბიჯები გადადგას ყველა სამომხმარებლო პროდუქციის უსაფრთხოების კონტროლის ეტაპობრივად დასანერგად. სამწუხაროდ, ჯერჯერობით შესაბამისი რეაგირება არ ჩანს“.-წერია ორგანიზაციის განცხადებაში.

მომხმარებელი.ge  ხელისუფლებასა და მთლიანად საზოგადოებას მოუწოდებს  სწრაფი ნაბიჯების გადადგმას ქვეყანაში სამომხმარებლო პროდუქციის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად. 

ორგანიზაციის ინფორმაციით, მავნე ნივთიერებები აღმოჩნდა ისეთ ცნობილ პროდუქციებში, როგორებიცაა: ნაოჭების საწინააღმდეგო საცხი Garnier, ფრჩხილის ლაქი Olivia, ქერტლის საწინააღმდეგო შამპუნი Amalfy, შამპუნი CLEAR, სახის საცხი ჩისტაია ლინია, სახის საცხი NIVEA და სხვა. 

ვრცლად პროდუქტების ჩამონათვალი შეგიძლიათ იხილოთ ამ ბმულზე.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

რა რისკის ქვეშ მოექცევა 800 მილიონამდე ადამიანი მყინვარების დნობის გამო

1.13K views on

მეცნიერები აცხადებენ, რომ კლიმატის ცვლილებების გამო აზიის უზარმაზარ მყინვარებს შემცირება,  ასობით მილიონი ადამიანს კი უწყლოდ დარჩენა ემუქრებათ.

როდესაც წვიმა არ მოდის, ჰიმალაის გარშემო მაღალმთიან რეგიონებში მდებარე მყინვარები მაშველის როლს ასრულებენ. ისინი ყოველ ზაფხულს 36 კუბურ კილომეტრ წყალს წარმოქმნიან.

ყინულის დანაკარგი ბოლო ათწლეულების განმავლობაში სულ უფრო და უფრო მატულობს. განსაკუთრებით თვალსაჩინო კი 2000-2016 წლებში გახდა, ამ პერიოდში მყინვარი 1.6-ჯერ  სწრაფად შემცირდა, ვიდრე 1951 წლიდან 2007 წლამდე.

ბრიტანეთის ანტარქტიდული კვლევის მეცნიერი დოქტორ ჰამიშ პრიჩარდი აცხადებს, რომ დნობის პროცესი კიდევ უფრო დაჩქარდება, რაც მოსავლისა და შინაური ცხოველის შემცირებას გამოიწვევს.  „ ეს ბუნებრივია, ხალხთა შორის კონფლიქტსაც გამოიწვევს. მოსალოდნელია მიგრაციები, ხოლო ვინც ამას ვერ მოახერხებს, მათ შესაძლოა საკუთარ მეზობლებთან საკვების გამო დაპირისპირება მოუწიოთ.“  

განსაკუთრებით დაზარალდება ინდის ველი, რომელიც ადამიანური ცივილიზაციებით ათასობით წლებია დასახლებულია და დღეს 237 მილიონი ადამიანის საკვებ წყაროს წარმოადგენს.

 ყინულის დნობის ტემპის დაჩქარება წყლის რესურსების შემცირებასაც გამოიწვევს, რომელზეც ჰიდრო ეკონომიკებია დაფუძნებული.

მაღალმთიანი აზიის რეგიონის მოსახლეობა წყლის რესურსების ნაკლებობის მიმართ განსაკუთრებით დაუცველია. აღსანიშნავია, რომ გასულ საუკუნეში გვალვამ  6 მილიონი სიცოცხლე შეიწირა.

დოქტორ პრიჩარდი აცხადებს, რომ ყინულის დნობამ რეგიონში შესაძლოა დესტაბილიზაცია გამოიწვიოს და 800 ადამიანის სიცოცხლე რისკის ქვეშ დააყენოს.

აზიის მაღალმთიანი რეგიონი, რომელიც ცნობილია, როგორც მესამე პოლუსი, მოიცავს ჰიმალაის, კარაკორამს, პამირს, ჰინდუ კუშს, ტიანშანს, კუნლუნს და ალაის მთებს.

ტერიტორიაზე 95,000 მყინვარი მდებარეობს და პაკისტანის, ავღანეთის, ტაჯიკეთის, თურქმენეთის, უზბეკეთისა და ყირგიზეთის ყოველწლიური მუნიციპალური და ინდუსტრიული საჭიროებების უმეტესობას აკმაყოფილებს.

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაისტორიაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

პირველად ისტორიაში: მეცნიერებმა აივ-ინფიცირებული თაგვის სრულად განკურნება შეძლეს

2.04K views on

ანტი-აივ პრეპარატები საოცრად დიდ საქმეს აკეთებენ და ვირუსს კონტროლის ქვეშ აქცევენ- ამაზე კამათიც კი არ ღირს. მკურნალობის სწორი კურსის ფონზე ანტი-რეტროვირუსული პრეპარატები ახერხებენ სისხლში აივ ინფექციის რაოდენობრივი მაჩვენებლების იმდენად შემცირებას, რომ იგი თითქმის შეუმჩნეველი ხდება ტესტებისთვის. ასეთ დროს მისი გადაცემის ალბათობა თუნდაც დაუცველი სექსისა ან სისხლის ტრანსფუზიით მინიმუმამდე მცირდება. თუმცა უნდა ითქვას: ესაა ის მაქსიმუმი, რისი შემოთავაზებაც ამ პრეპარატებს შეუძლიათ.

ანტი-რეტროვირუსული წამლები განსაკუთრებით კარგად მუშაობენ იმ ვირუსებზე, რომლებიც აქტიურად მრავლდებიან და ჯანსაღ უჯრედებს აინფიცირებენ. აივ ინფექცია ამგვარად ევოლუციონირდა: ვირუსმა საკუთარი თავის კოპირების მექანიზმი იმდენად კარგად “შეისწავლა”, რომ პრეპარატის მიღების შეწყვეტის შემდგომ შეუძლია იმგვარად მუტაცია, რომ მკურნალობის მიმართ გამძლე ანუ რეზისტენტული გახდეს და კვლავ გამრავლდეს ორგანიზმში.

აივ ვირუსმა ასევე ისწავლა ორგანიზმში დამალვა რთულად მისაგნებ ადგილებში, კერძოდ ლიმფასა და სხეულის სხვადასხვა ქსოვილში. როდესაც იმუნური სისტემა ყველაზე მეტად დასუსტდება, სწორედ მაშინ იწყებს ვირუსი ხელახლა გამრავლებას. ამგვარად დაავადებული ადამიანის სხეულში აივ ვირუსი შეგვიძლია დამალულ ნაღმს შევადაროთ, რომელიც წლები და ზოგჯერ ათწლეულებიც კი შესაძლოა უმოქმედოდ იყოს, მაგრამ საკმარისია იმუნურ სისტემაზე გავლენა მოიპოვოს, რომ იგი მაშინვე “აფეთქდება” და მილიონობით თავისი თავის ანალოგ ვირუსს გაავრცელებს ორგანიზმში.

რა თქმა უნდა, აივ ინფექციასთან საბრძოლოდ გაცილებით ეფექტური იქნებოდა ისეთი საშუალების გამოყენება, რომელიც მთელი ორგანიზმიდან სრულად გააქრობდა გამომწვევ ვირუსს. თუმცა მკვლევარები აქამდე მსგავსი ტიპის ვაქცინის შექმნას ვერ ახერხებდნენ.

2 ივლისს ჟურნალში Nature Communications გამოქვეყნდა სტატია, სადაც აღწერილი იყო ცხოველური ექსპერიმენტის დონეზე პირველად ისტორიაში მასპინძელი გენომიდან აივ ინფექციის სრული გამოდევნა. უფრო მარტივად და გასაგებად რომ ვთქვათ: მეცნიერებმა აივ დაინფიცირებული თაგვის სრულად განკურნება შეძლეს. კვლევა 29 თაგვზე ტარდებოდა. მათ ნაწილს აძლევდნენ ანტი-რეტროვირუსულ პრეპარატებს, რათა აივ ვირუსის ოდენობა მინიმალურ დონეზე ყოფილიყო ორგანიზმში და ამის პარალელურად იყენებდნენ გენური რედაქტირების ტექნიკას, რათა ეფექტურად მოეცილებინათ აივ-ის გენები დაინფიცირებული უჯრედებიდან. სხვადასხვა ტესტის შედეგების მიხედვით მსგავსი კომბინირებული მკურნალობის შედეგად თაგვების 30%-ში ვირუსის კვალი საერთოდ ვერ იქნა ნანახი. დაფიქსირდა სრული განკურნება.

“ეს დაკვირვებები პირველი ნაბიჯია, რათა ვთქვათ: აივ- ინფექცია განკურნებადი დაავადებაა” — განაცხადა კვლევის ერთ-ერთმა წამყვანმა ავტორმა, კამელ ხალილიმ. იგი Lewis Katz School of Medicine at Temple University-ში ნეირო-ვირუსოლოგიისა და კომპლექსური ნეირო-შიდს ცენტრების ხელმძღვანელია.

თავდაპირველად, მკვლევარებმა სისხლის მიმოქცევაში ვირუსის აქტიური გამრავლება შეამცირეს მოდიფიცირებული ანტი-რეტროვირუსული პრეპარატების საშუალებით. მოდიფიკაციის პროცესს LASER ART ეწოდება. მეთოდი ექიმმა ჰოვარდ გენდელმანმა შეიმუშავა. იგი ამ კვლევის ერთ-ერთი წამყვანი ავტორი და University of Nebraska Medical Center-ის ფარმაკოლოგიისა და ექსპერიმენტული ნეირომეცნიერების დეპარტამენტის ხელმძღვანელია.

LASER ART-ის საშუალებით ანტი-აივ მედიკამენტი იმგვარად გადაეწყობა, რომ იგი კრისტალურ სტრუქტურას იძენს, რის შემდგომაც ჩაერთვება ცხიმში ხსნად ნაწილაკებში. ეს მას საშუალებას აძლევს გაძვრეს იმ უჯრედის მემბრენაში, სადაც აივ ვირუსს ახასიათებს დამალვა: მაგ. ღვიძლში, ლიმფურ ქსოვილში და ელენთაში. უჯრედის შიგნით მოხვედრის შემდგომ, ფერმენტები იწყებენ წამლის გამოთავისუფლებას. კრისტალური სტრუქტურა წამალს შედარებით უფრო ნელა გამოყოფს, რაც მას საშუალებას აძლევს დომინანტი ვირუსების დახოცვა განაგრძოს მას შემდეგ, რაც ისინი გამრავლებას დაიწყებენ თვეების დაგვიანებით, ნაცვლად დღეებისა, როგორც ეს ჩვეულებრივი ანტი-რეტროვირუსული პრეპარატების გამოყენებისას ხდებოდა.

მკურნალობის მეორე ნაბიჯი უკვე გენური რედაქტირებაა CRISPR-cas9მეთოდიკით. ეს აუცილებელია ორგანიზმში მოცირკულირე დაინფიცირებული იმ უჯრედებიდან აივ ვირუსის გენების ამოსაკვეთად, რომელთაც ანტი-აივ პრეპარატებმა ვერაფერი დააკლო.

კამელ ხალილი აივ გენების ამოსაკვეთად CRISPR მეთოდიკას ადრეც იყენებდა. მაშინ იგი ადამიანის უჯრედებზე და ლაბორატორიულ ცხოველებზე ატარებდა ექსპერიმენტებს. თუმცა, მხოლოდ გენური რედაქტირება საკმარისი არ აღმოჩნდა. აივ ვირუსი საკუთარ თავს ისეთი მაღალი სიხშირით ამრავლებს, რომ გენური ინჟინერიის საშუალებით ყველა უჯრედის გენომის დარედაქტირება პრაქტიკულად შეუძლებელია. ამ კვლევაშიც თაგვების ნაწილს მხოლოდ CRISPR მეთოდიკით და ნაწილს მხოლოდ LASER ARTმეთოდიკით მკურნალობდნენ. ორივე შემთხვევაში კვლევის მეხუთედან მერვე კვირამდე აივ ინფექცია კვლავ თავს იჩენდა. თაგვების აივ-ინფექციისგან სრული განკურნება მხოლოდ ორივე მეთოდიკის კომბინაციით მოხერხდა

“წლების განმავლობაში ჩვენ აივ-ს როგორც ინფექციურ დაავადებას ისე განვიხილავდით. როგორც კი ვირუსი უჯრედში ხვდება, აივ-ი მაშინვე გენეტიკურ დაავადებად გადაიქცევა, რადგანაც ვირუსული გენომი მასპინძლის გენომში ერთვება. იმისათვის, რომ განვკურნოთ დაავადება, ჩვენ გვესაჭიროება გენეტიკური სტრატეგია. გენური რედაქტირება საშუალებას გვაძლევს ვირუსული დნმ მასპინძლის ქრომოსომებს გენომის დაზიანების გარეშე მოვაცილოთ” — აღნიშნავს ექიმი კამელ ხალილი.

CRISPR-cas9 ტექნოლოგია საოცრად ფაქიზი გამოდგა ცხოველურ ექსპერიმენტებში. იგი აივ გენებს მასპინძლის დნმ-ს ამ უკანასკნელის დაუზიანებლად აცილებდა. მკვლევარებმა იგივე მეთოდოლოგიით იმუშავეს იმუნურ უჯრედებზე, რომელთაც აივ ვირუსი ყველაზე ხშირად ირჩევს მასპინძელ უჯრედებად. მათი LASER ART და CRISPR ტექნოლოგიით დამუშავების შემდგომ, ეს იმუნური უჯრედები გადანერგეს ჯანმრთელი თაგვების ორგანიზმში, რათა ენახათ, განვითარდებოდა თუ არა აივ- ინფექცია. დაინფიცირების ერთი შემთხვევაც კი არ დაფიქსირდა.

“ჩვენ ძალიან კმაყოფილები ვართ მიღებული შედეგით. მეტად სასიამოვნოს იმის ხილვა, რომ ჩვენმა შემუშავებულმა ტექნოლოგიამ ცხოველებში შეძლო, როგორც ამას ჩვენ ვუწოდებთ, სტერილიზაციური განკურნება და ვირუსის ელიმინაცია” — აღნიშნა ექიმმა ხალილიმ.

მკვლევართა ჯგუფი აღნიშნულ თერაპიას უკვე ტესტავს პრიმატებზე, კონკრეტულად მაკაკებზე. მათ იმედი აქვთ, რომ ამ შემთხვევაშიც მსგავს შედეგს მიიღებენ. ასეთ შემთხვევაში, მეცნიერებს კვლევის ადამიანებზე გაგრძელების შესაძლებლობა მიეცემათ.

წყარო: TIME

წყარო : on.ge

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

აშშ-ში  მარიხუანას ზედმეტი დოზის მიღებისგან მსოფლიოში ადამიანის სიკვდილის პირველი შემთხვევა გამოვლინდა

7.08K views on

მარიხუანა სამედიცინო მიზნებისთვის ლეგალიზებულია აშშ–ის 23 შტატში.

 2012 წელს კოლორადო და ვაშინგტონი გახდნენ პირველი შტატები, სადაც რეკრეაციული მარიხუანას ლეგალიზება მოხდა.

რამდენიმე დღის წინ,  კოლორადოს შტატში ექიმებმა განაცხადეს, რომ მარიხუანას ზედმეტი დოზის მიღებისგან მსოფლიოში ადამიანის სიკვდილის პირველი შემთხვევა გამოავლინეს.

ექიმები 11 თვის ჩვილის შემთხვევაზე წერენ, რომელსაც სამედიცინო დახმარების გაწევის შემდეგ  მიოკარდიტი განუვითარდა. ჩვილის სისხლსა და შარდში კი –  მარიხუანის ძირითადი კომპონენტის მაღალი შემცველობა აღმოაჩინეს.  როგორც აღმოჩნდა, მისი მშობლები ამ ნარკოტიკს ხშირად იყენებდნენ.

მეცნიერები ამბობენ, რომ ადრეც იყო ცნობილი, რომ ეს ნარკოტიკი გულის დაავადებებს ავითარებს, თუმცა სიკვდილის შემთხვევა აქამდე არ ყოფილა.

ამასთან დაკავშირებით კვლევა ჟურნალ Clinical Practice and Cases in Emergency Medicine-ში გამოქვეყნდა. ინფორმაციას Newsweek-ი ავრცელებს.

მასალა მოამზადა:  ციცი კიკვაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიოსაქართველო

,,ღეროვანი უჯრედები ინსულტის შემდეგ ტვინის აღდგენას შეუწყობს ხელს” – ზაალ კოკაია

5.43K views on

 დღეისათვის, ვარჯიში ერთადერთი სამკურნალო საშუალებაა, რაც შეგვიძლია ტვინის ინსულტიან პაციენტებს შევთავაზოთ: მათ, ვინც ინსულტით პარალიზებულია, დაკარგეს მგრძნობელობა ან მეტყველების უნარი. ლუნდში პროფესორ ზაალ კოკაიას კვლევითი ჯგუფი მკურნალობის ახალი მეთოდის დანერგვაზე მუშაობს. დაზიანებულ ტვინში ღეროვანი უჯრედების ტრანსპლანტაცია პაციენტის დაკარგული ფუნქციების აღდგენის იმედს იძლევა. ზაალ კოკაია ოპტიმისტურად არის განწყობილი და ამ მეთოდს დიდ შესაძლებლობებს უწინასწარმეტყველებს.

– ჩვენ ვიცით, რომ ღეროვან უჯრედებს დიდი პოტენციალი აქვთ, უპირველეს ყოვლისა, იმიტომ, რომ ისინი დაზიანებულ უჯრედებს ჩაანაცვლებენ, ამასთან, ისინი გამოიმუშავებენ სხვადასხვა ნივთიერებებს და ფაქტორებს, რომლებიც ღეროვანი უჯრედების გარემომცველ, ინსულტის შემდეგ გადარჩენილ ნერვულ უჯრედებს საშუალებას აძლევს, უკეთესად იმუშაოს.

ზაალ კოკაია და მისი თანამშრომლები ადამიანის კანის უჯრედებიდან აღებულ ღეროვან უჯრედებს იყენებენ, რომლებსაც ჯერ ე.წ. პლურიპოტენტურ ღეროვან უჯრედებად „გადააპროგრამებენ“. ღეროვანი უჯრედებზე შემდგომი ზემოქმედებით ისინი ისეთ თვისებებს იძენენ, რომლებიც ტვინში ტრანსპლანტაციის შემდეგ მათ ნერვულ უჯრედებად გარდაქმნის.

– ჩვენ ეს უჯრედები იმ ვირთაგვების და თაგვების ტვინში გადავნერგეთ, რომელთაც ადამიანის ინსულტის მსგავსი დაზიანებები ჰქონდათ და ვნახეთ, რომ უჯრედები გადარჩა, სხვა ნერვულ უჯრედებთან კავშირი დაამყარა და დაზიანების გარშემო არსებული ნერვული ქსელის ნაწილი გახდა. თანაც აღმოჩნდა, რომ ღეროვანი უჯრედები მათ გარშემო მყოფ სხვა უჯრედებზეც პოზიტიურ გავლენას ახდენენ.

უჯრედების გადანერგვის შემდეგ მეხსიერება უმჯობესდება.

ის, რომ გადანერგილ უჯრედებს სხვა ნერვული უჯრედებიდან სიგნალების მიღება და გაგზავნა შეუძლია, ამ მეთოდის ფუნქციონირების წინაპირობაა.

– ამ უჯრედების გადანერგვის შემდეგ საცდელი ცხოველების მოძრაობის უნარი უმჯობესდება. ჩვენ შევძელით გადანერგილი უჯრედების ელექტრული აქტივობის ჩაწერა. მაგალითად, როცა თათს ვეხებით, გადანერგილი უჯრედები ამ შეხებაზე, ანუ გამღიზიანებელზე, რეაგირებენ და ამის რეგისტრაცია ჩვენ მოვახერხეთ. წინასწარი შედეგები აჩვენებს, რომ გადანერგილ უჯრედებს ინსულტით დაქვეითებული მეხსიერების და სხვა კოგნიტური ფუნქციების გაუმჯობესებაც შეუძლია. ეს მნიშვნელოვანია, რადგან ინსულტის გადატანის შემდგომ ბევრი პაციენტის კოგნიტური უნარები უარესდება.

მნიშვნელოვანი საკითხები, რომლებიც მკვლევრებმა უნდა გადაჭრან, არის რამდენ ხანს იცოცხლებენ გადანერგილი უჯრედები და მოქმედებს თუ არა ეს მეთოდი ასაკოვან ცხოველებში. ხანდაზმულ ადამიანებში ინსულტი გაცილებით უფრო გავრცელებულია, თუმცა ეს დაავადება ახალგაზრდებშიც გვხვდება.

– კვლევებმა გვაჩვენა, რომ გადანერგილი უჯრედები, სულ მცირე, ექვს თვეს ცოცხლობენ. ეს ვირთაგვების სიცოცხლისთვის დიდი პერიოდია. ისიც ვნახეთ, რომ ხანდაზმული ინსულტიან ცხოველებში გადანერგილი ღეროვანი უჯრედები გადარჩება, ნერვულ უჯრედებად გარდაიქმნება, მასპინძლის ტვინის ქსელში ჩაერთვება და განსაზღვრულ ფუნქციებს აუმჯობესებს. ეს იმედს გვაძლევს, რომ მომავალში ეს მეთოდი ინსულტგადატანილ ხანდაზმულ პაციენტებშიც შეგვეძლება გამოვიყენოთ.

ინსულტი რთული დაავადებაა, რომელსაც მკურნალობის სხვადასხვა მეთოდი სჭირდება

ჯერ კიდევ ბევრი კვლევა უნდა ჩატარდეს, ვიდრე ამ მეთოდს პაციენტებზე გამოიყენებენ, თუმცა ზაალ კოკაიას ოპტიმისტური განცხადებით, ცხოველებზე ცდები იქამდე მიგვიყვანს, რომ მეთოდი მომავალში ადამიანებზეც გამოიცადოს. დიდი წინგადადგმული ნაბიჯი იყო კვლევა, რომელიც ღეროვანი უჯრედების პარკინსონის დაავადების სამკურნალოდ გამოყენებას ეხებოდა და, რასაკვირველია, აქედან მიღებული ბევრი გაკვეთილი ტვინის ინსულტისაც შეგვიძლია მივუსადაგოთ.

– ინსულტი რთული დაავადებაა და სხვადასხვა გზით მკურნალობას საჭიროებს. მწვავე სტადიის სამკურნალოდ არსებობს პროცედურები, რომლებიც სისხლის კოლტს შლის ან აქრობს. მეთოდი, რომელზეც ჩვენ ვმუშაობთ, მიზნად არ ისახავს მწვავე სტადიის მკურნალობას, ეს მეთოდი აღადგენს დაზიანებულ ტვინს ისე, რომ პაციენტს დაკარგული ფუნქციები უბრუნდება. ჩვენ გვჯერა, რომ ღეროვან უჯრედებს შეუძლია ვარჯიშის და რეაბილიტაციის ეფექტის გაუმჯობესება და ამიტომაც მომავალში სავარაუდოდ ეს მეთოდი ინსულტგადატანილ პაციენტებს დიდ დახმარებას გაუწევს.

 

წყარო: http://www.hjarnfonden.se

შვედურიდან თარგმნა: ნატო კვარაცხელიამ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმსოფლიოსაქართველო

Forbes-მა ხაჭაპური და ჩურჩხელა საუკეთესო „ქუჩის საკვებად“ დაასახელა

1.27K views on

ხაჭაპური და ჩურჩხელა ე.წ. ქუჩის საკვების რჩეულებს შორისაა, – წერს ქართული Forbes-სი ამერიკულ გამოცემაზე დაყრდნობით. 

ამერიკულმა Forbes-მა ქუჩის საუკეთესო კერძების სია ამერიკული რესტორნების მფლობელს როუზ პრევიტს შეადგენინა. მისი რესტორნები ვაშინგტონში – Compass Rose და Maydan წლებია საკუთარ მენიუში მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის სამზარეულოებისრეცეპტებს იყენებს.

30 ქვეყანაში მოგზაურობის შემდეგ, როუზი ქუჩის საუკეთესო საკვებს ასახელებს და მათ შორისაა მეგრული ხაჭაპური და ჩურჩხელაც.

“როდესაც თბილისში პირველად ჩავედი ნოემბერი იყო და საკმაოდ ციოდა. თბილისში ბევრგან შეგიძლიათ ხაჭაპურის დაგემოვნება, მათ შორის ქუჩის საცხობებშიც. პირველად თბილისი სწორედ ხაჭაპურით ხელში მოვიარე”, – წერს როუზი.

რაც შეეხება ჩურჩხელას, მან ის საქართველოში მოგზაურობისას დააგემოვნა.

“საქართველოს რეგიონებში მგზავრობისას გზად აუცილებლად შეხვედებით ჩურჩხელას. მას გზატკეცილებზე უმეტესად მოხუცი ქალბატონები ყიდიან. თუმცა გაითვალისწინეთ რომ ჩურჩხელა სეზონურია, პირველად ის ნოემბერში დავაგემოვნე, თუმცა როდესაც ზაფხულში დავბრუნდი საქართველოში კიტრისა და პომიდვრის მეტი ვერაფერი ვნახე”, – ნათქვამია სტატიაში.

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებიმედიცინა

რა არის ბოტოქსი და რამდენად უსაფრთხოა ორგანიზმისთვის?

5.5K views on

ნაოჭები უამრავ მანდილოსანს თვითდაჯერებას უკარგავს. ზოგიერთი მათგანი პრობლემის მოსაგვარებლად კოსმეტიკურ ქირურგიას მიმართავს, ზოგიც – ბოტოქსის ინექციებს. 
თუმცა იმის შემდეგ, რაც აღმოაჩინეს, რომ ტოქსიკური ქიმიკატი, რომლითაც სახის უჯრედებს ყინავენ, შესაძლოა მთელ სხეულში გავრცელდეს, გაჩნდა შიში, რომ ინექციებმა შესაძლოა ზიანი მიაყენოს ორგანიზმს. 
მინოსეტას Mayo Clinic-ის  წამყვანი დერმატოლოგი – ალისონ ბრიჯსი აცხადებს, რომ ბოტოქსი სრულიად უსაფრთხოა, თუმცა დასძენს, რომ ის გაცილებით ეფექტურია ახალგაზრდებში, მაგრამ, დერმატოლოგის განმარტებით, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ 65 წელს გადაცილებულებმა თავი უნდა შეიკავონ ინექციებისგან, „უბრალოდ მათ უნდა დაიცვან ზღვარი.“ 
ალისონ ბრიჯსი მიიჩნევს, რომ ბოტოქსის ეფექტურობის გასაზრდელად სახის შემავსებლების გამოყენებაა რეკომენდირებული. დერმატოლოგი აცხადებს, რომ ძვირადღირებულ სეანსებს და მკურნალობას მხოლოდ დროებითი ეფექტი აქვს და მისი საშუალებით ნაოჭების სრულად გაქრობა შეუძლებელია. ამასთანავე, შესაძლოა დაბერების პროცესი გაგრძელდეს და სახის სხვა ნაწილებს შეეხოს. 
პროცედურებისგან განსხვავებით, ბოტოქსი რეაბილიტაციის დროს არ საჭიროებს და მისთვის მხოლოდ რამდენიმე წუთია საჭირო.
პატარა ნემსის გამოყენებით კანში ბოტულინის ტოქსინი შეჰყავთ. ბოტულინის ტოქსინი იწვევს კუნთების დროებით ბლოკირებას. ადამიანი კარგავს უნებლიე მოჭმუხვნის, მოჭუტვის უნარს. ტოქსინის ზემოქმედებით მცირდება სახეზე ნაოჭები, რომლებიც წარმოიქმნებიან მიმიკური კუნთების აქტიური მოქმედების შედეგად. ტოქსინის შეყვანის პროცედურა პრაქტიკულად უმტკივნეულოა და რამდენიმე წუთს გრძელდება. ბოტოქსი ეფექტურია რამდენიმე თვის განმავლობაში, ხოლო შემდეგ ხელახალი პროცედურაა საჭირო. 
დერმატოლოგ ალისონ ბრიჯსის მტკიცებით, მიუხედავად იმისა, რომ ტოქსინებს სხეულის სხვა ნაწილებში გავრცელებაც შეუძლიათ, ბოტოქსი როგორც მოკლე, ისე გრძელვადიანი მომხმარებლებისთვის უსაფრთხოა.
თუმცა დერმატოლოგი ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ „უსაფრთხოების უზრუნველყოფის მიზნით, აუცილებელია ბოტოქსისთვის ჯანდაცვის გამოცდილ პროვაიდერს მიმართოთ, როგორიცაა – სერტიფიცირებული დერმატოლოგი, პლასტიკური ქირურგი, თვალის პლასტიკური ქირურგი ან ოტორინოლარინგოლოგი, რომელმაც პირადად გაგსინჯათ.“ 
რაც მთავარია, თუკი ვინმე ბოტოქსის გამოყენებას შეწყვეტს, მისი შუბლის ნაოჭები პროცედურების დაწყებამდე არსებულ მდგომარეობას დაუბრუნდება.

წყარო:dailymail
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევები

კვლევა: სტუდენტებს, რომლებიც Twitter-ზე ბევრ დროს ატარებდნენ ინტელექტი დაუქვეითდათ

1.09K views on

სტუდენტები, რომლებიც სოციალურ ქსელ Twitter-ზე ბევრ დროს ატარებენ, ინტელექტი უქვეითდებათ და მათი მოსწრების დონე 40%-მდე ეცემა.

ამის შესახებ გამოცემა The Daily Mail-ი კვლევაზე დაყრდნობით წერს. 

სპეციალისტები ამ დასკვნამდე კვლევაზე დაყრდნობით მივიდნენ, რომელშიც 1 500 იტალიელი უფროსკლასელი და სტუდენტი მონაწილეობდა. მოსწავლეები იტალიის 70 სკოლიდან შეარჩიეს. 

კვლევაში მონაწილე პირველ ჯგუფს უნდა წაეკითხა ლუიჯი პირანდელოს რომანი „გარდაცვლილი მეტია პასკალი“, რომელიც მწერალმა 1904 წელს შექმნა. ამის შემდეგ ისინი პედაგოგებთან Twitter-ზე დისკუსიაში შევიდნენ. 

სკოლის მოსწავლეების მეორე ჯგუფმა შეისწავლა რომანი დამატებითი ლიტერატურის გამოყენებით, შემდეგ კი ორივე ჯგუფის ტესტირება მოხდა. აღმოჩნდა, რომ სტუდენტები, რომლებიც Twitter-ს იყენებდნენ, მათი შედეგი უფრო ცუდი აღმოჩნდა. 

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაკვლევებისაქართველო

🦈მდინარე რიონში გადაშენების პირას მყოფი მინიატურული ზომის ვარსკვლავისებური ზუთხი აღმოაჩინეს.

3.58K views on

🦈 ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის მაგისტრანტებმა – ეკოლოგმა თამარ ედიშერაშვილმა (ხელმძღვანელი ბელა ჯაფოშვილი) და გენეტიკოსმა ქეთევან ჯანაშვილმა (ხელმძღვანელი კორტ ანდერსონი), დოქტორანტმა თამარ ბერიძემ (ხელმძღვანელი კორტ ანდერსონი) მდინარე რიონში გადაშენების პირას მყოფი მინიატურული ზომის ვარსკვლავისებური ზუთხი აღმოაჩინეს.

👩‍🔬 გოგონები სრული დატვირთვით არიან ჩართულები ორგანიზაციის Fauna & Flora International (FFI) და ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ერთობლივ პროექტში, რომლის მიზანი ერთ დროს ევროპის უდიდეს მდინარეებში ფართოდ გავრცელებული, ამჟამად კი უკანონო თევზჭერისა და ვაჭრობის გამო კრიტიკული საფრთხის წინაშე მყოფი ზუთხის პოპულაციის დაცვაა.

მთელ კონტინენტზე შემორჩენილი ზუთხის 3 პოპულაციიდან ერთ-ერთი სწორედ საქართველოში, მდინარე რიონში, ბინადრობს, ამიტომ 2018 წლიდან FFI-მ გლობალური მნიშვნელობის ზუთხის პოპულაციის დაცვის მიზნით მდინარე რიონზეც დაიწყო საცდელი პროექტი.

🛶 სტუდენტებმა პროექტში ჩართვამდე შვედეთის Postcode Foundation-ის მხარდაჭერით ავსტრიასა და რუმინეთში სპეციალური ტრენინგები გაიარეს და ამჟამად საჭირო უნარ-ჩვევებითა და სათევზაო მოწყობილობებით აღჭურვილები გადაუდებელ საველე და გენეტიკურ კვლევებს მშობლიურ რიონზე აწარმოებენ. კრიტიკული საფრთხის წინაშე მყოფი ვარსკვლავისებური ლიფსიტაც რიონში აღმოაჩინეს, მისი რიცხოვნობის შემცირების შესაჩერებლად სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი სამეცნიერო მონაცემები შეაგროვეს, შემდეგ კი უვნებლად დააბრუნეს მდინარეში.

წყარო : ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი

სრულად ნახვა
1 … 76 77 78 79 80 … 107
Page 78 of 107