close

კვლევები

ასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევები

TRAPPIST-1-ის სისტემაში არსებული ორი ეგზოპლანეტა შესაძლოა სიცოცხლისთვის ხელსაყრელია

1.47K views on

 TRAPPIST-1-ის სისტემაში არსებული ორი ეგზოპლანეტა შესაძლოა სიცოცხლისათვის ხელსაყრელია – პლანეტარულ მეცნიერებათა ინსტიტუტის უფროსი მეცნიერის, ემი ბარის მიერ ჩატარებული კვლევა ამას იუწყება.

TRAPPIST-1-ის სისტემა  შეიცავს დაახლოებით დედამიწის ზომის შვიდ პლანეტას.

ვარსკვლავი  TRAPPIST-1 ძალიან ხანდაზმული და მკრთალია,  მისი პლანეტების ზედაპირზე შედარებით დაბალი ტემპერატურაა, 126°C-დან -106°C-მდე, რაც ვენერაზე ცივია და დედამიწის პოლუსების ტემპერატურაზე დაბალია. პლანეტები დედავარსკვლავთან საკმაოდ ახლოს მოძრაობენ და  ორბიტული პერიოდი  რამდენიმე დღეს შეადგენს.

მკვლევარების ვარაუდით, სრულიად შესაძლებელია, რომ  ეს პლანეტები  წყლის ყინულის, ქანებისა და რკინისაგან შედგებოდეს. ჩატარდა გარკვეული ტიპის კვლევები და ჯგუფის მიერ მიღებულმა შედეგებმა აჩვენა, რომ სიცოცხლისათვის ყველაზე მეტად ხელსაყრელი უნდა იყოს ორი პლანეტა — d და e. ამის მიზეზია მათი ზედაპირის ზომიერი ტემპერატურა და გრავიტაციული გაცხელების მოკრძალებული ოდენობა. ვარაუდის მიხედვით, პლანეტა d გლობალური ოკეანითაა დაფარული.

2017 წლის აღმოჩენებს შორის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი აღმოჩენა სწორედ  TRAPPIST-1-ის სისტემა უკავშირდება, რომელიც დედამიწიდან 40 სინათლის წლის მანძილზე, მერწყულის თანავარსკვლავედში მდებარეობს.

მეცნიერები აქტიურად განაგრძობენ კვლევას მის გარშემო, რადგანაც, ვარაუდობენ, რომ, ეს  სისტემა, არამიწიერი სიცოცხლის საძებნელად  შესაძლოა საუკეთესო ადგილი იყოს.

 

წყარო:  Sciencealert.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

მარჯნის რიფს პლასტმასისგან განადგურება ემუქრება

2.05K views on

მეცნიერები აცხადებენ, რომ მარჯნის რიფის მომავალს ერთ-ერთ უდიდეს საფრთხეს პლასტმასი უქმნის.

აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონში ჩატარებული დათვალიერების შედეგად, მარჯნის რიფის მესამედზე პლასტმასის 11 მილიარდი ერთეული აღმოაჩინეს. ეს რიცხვი 2025 წლისთვის, სავარაუდოდ, 15 მილიარდამდე გაიზრდება.

ამასთანავე, პლასტმასი მარჯნის რიფზე დაავადების გავრცელების რისკს 20-ჯერ ზრდის. მეცნიერები აცხადებენ, რომ პლასტმასი აავადებს მარჯნის რიფის  უხერხემლო ცხოველებს. თითების ფორმის მარჯანი კი პლასტმასის ნარჩენებში ადვილად იხლართება.

მარჯნის რიფები არაერთი საფრთხის წინაშეა. მარჯანი უჩვეულოდ თბილი წყლის გამო უფერულდება, მარჯნის პოლიპები ქსოვილებისგან წყალმცენარეებს კარგავენ, რის გამოც ისინი უფერულდებიან. ისინი შესაძლოა აღდგნენ, თუკი ტემპერატურის ცვლილება გონივრულ ვადაში შეიცვლება, თუმცა ამ პროცესს შესაძლოა უამრავი წელი დასჭირდეს.

რაც შეეხება დაავადებებს, ორგანიზმები მარჯანს თავს ესხმიან და შესაძლოა მისი დაღუპვაც გამოიწვიონ. წინა კვლევამ დაადგინა, რომ პლასტმასის ნარჩენებმა შეიძლება მარჯანზე უარყოფითად იმოქმედოს სინათლისა და ჟანგბადის დაბლოკვით და შედეგად პათოგენები გაამრავლოს. 

კვლევის ფარგლებში, რომელიც სამეცნიერო ჟურნალ Science-ში გამოქვეყნდა, მეცნიერებმა 2011-2014 წლებში აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონის 4 ქვეყანაში 150 რიფი გამოიკვლიეს.

კვლევის შედეგად დადგინდა, რომ აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონში 2025 წლისთვის 15.7 მილიარდი ერთეული პლასტმასი იქნება. ოკეანეში ყოველწლიურაად დაახლოებით  4.8-12.7  მილიონი ტონა პლასტმასის ნარჩენი ხვდება.

 

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ეკონომიკაკვლევებიმსოფლიო

კრიზისები, რომლებიც არ გახმაურებულა: 70 მილიონი ადამიანი დახმარების მოლოდინშია

1.51K views on

ჟენევაში მოქმედი, 1945 წელს დაარსებული საერთაშორისო ჰუმანიტარული ორგანიზაცია CARE-ს განცხადებით, 70 მილიონამდე ადამიანი ჰუმანიტარულ კრიზისში იმყოფება. კრიზისებმა ვერ დაიმსახურა საკმარისი ყურადღება სხვადასხვა ქვეყნის მედიის მხრიდან, შესაბამისად, ნაკლებად, ჰუმანიტარული მისიები ნაკლებად დააფინანსეს საერთაშორისო დონორებმა და ჰუმანიტარულმა ორგანიზაციებმა.

ჩრდილოეთი კორეა, ერითრია და ბურუნდი „2017 წლის ყველაზე ნაკლებად ცნობილი ჰუმანიტარული კრიზისების“ სიის სათავეშია.  დანარჩენი ქვეყნებია: სუდანი, კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა, მალი, ვიეტნამი, ჩადის ტბის აუზის რეგიონი, ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკა, პერუ.

როგორც აღინინიშნა, კვლევა საერთაშორისო ჰუმანიტარული ორგანიზაცია CARE-ს ორგანიზებულია. ორგანიზაციის გენერალური მდივნის, ლაურა ლის განცხადებით, „ზოგიერთი კრიზისული შემთხვევა თითქმის შეუმჩნეველი დარჩა საერთაშორისო საზოგადოებას. ჩვენს ანგარიშში ჩანს, რომ 70 მილიონი ადამიანი 10 ყველაზე ნაკლებად ცნობილ ჰუმანიტარულ კრიზისში, სიჩუმეში იტანჯებოდა“ .  დღეს მსოფლიოში დაახლოებით 220 მილიონი ადამიანია ჰუმანიტარული დახმარების მოლოდინში, ზემოთ აღნიშნული რაოდენობა კი მის 1/3-ს შეადგენს. მიუხედავად დიდი რაოდენობისა, ამ 10-მა ქვეყანამ ჯამში მთლიანი დაფინანსების 2%-ზე ნაკლები მიიღო.

როგორც ირკვევა, ყველაზე დიდ დახმარებას ჩრდილოეთი კორეის მოსახლეობა საჭიროებს: 18 მილიონი ადამიანი, რომლებიც ვერ იღებენ სიცოცხლისთვის საჭირო საკვებს, დამოკიდებულნი არიან ხელისუფლებაზე, რომ იარსებონ. გაეროს სტატისტიკურ მონაცემებზე დაყრდნობით, ჩრდილოეთ კორეაში ყოველი მეორე ადამიანი შიმშილის ზღვარზეა. გარდა ამისა, გლობალური დათბობის გამო, ხშირია წყალდიდობები და სხვა ბუნებრივი კატასტროფები.  მაშინ, როცა ჩრდილოეთ კორეა თითქმის ყოველდღე ფიგურირებს სხვადასხვა მედია საშუალებებში მისი ბირთვული იარაღისა თუ საგარეო პოლიტიკის კამო, ნაკლები ყურადღება ექცევა იმას, თუ რა ჰუმანიტარული სიტუაციაა იქ და როგორ შეიძლება პრობლემის მოგვარების დაწყება. CARE-ს არ  აქვს ჩრდილოეთ კორეაში ოპერირების უფლება, თუმცა, გაეროს მსოფლიო საკვების პროგრამა და წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტი მსგავსი ლიცენზიით სარგებლობენ.

აღსანიშნავია, რომ 10 კრიზისიდან, 3 აფრიკაშია:

მაგალითად, კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში არსებული კონფლიქტის შედეგად, 2017 წელს, ადამიანთა რიცხვი, რომლებიც ჰუმანიტარულ დახმარებას საჭიროებენ, გაორმაგდა და 8 მილიონს გაუტოლდა.

„ჩვენ, ყველამ ძალიან კარგად ვიცით, რომ  მედიაში გავრცელებულ მხოლოდ ერთ ფოტოს შეუძლია გამოიწვიოს ეფექტიანი და დროული ქმედება საერთაშორისო საზოგადოებისა და ორგანიზაციების მხრიდან. თუმცა, ამ ქვეყნების მოსახლეობა ძალიან შორს არიან „ჩვენი სამყაროს“ კამერების, მიკროფონებისა და ოპერატორებისაგან.“

ორგანიზაცია იყენებდა მედიამონიტორინგის ჯგუფ Meltwater-ის სერვისს. გაანალიზდა მსოფლიო ახალი ამბების მონაცემები (ინგლისურ, გერმანულ და ფრანგულ ენებზე).

2017 წლის განმავლობაში მომხდარ 39 ადამიანის მიერ გამოწვეულ თუ ბუნებრივ კატასტროფაში, რომელმაც 1 მილიონზე მეტი ადმაიანი დააზარალა, ზემოთ ჩამოთვლილი ქვეყნებზე ყველაზე ნაკლებად წერდნენ სხვადასხვა სიანფორმაციო საშუალებებში.

მედიის მიერ კონკრეტული პრობლემის გაშუქება განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რადგან კვლევებით დადასტურებული პირდაპირპროპორციული კავშირი არსებობს ინფორმაციის გავრცელებასა და დონორების მიერ გამოყოფილ ჰუმანიტარული დახმარებისთვის საჭირო თანხას შორის.

 წყარო: care.org, nbc news

მასალა მოამზადა: ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

მეცნიერებმა მაიმუნების კლონირება განახორციელეს

2.38K views on

მას შემდეგ რაც 1996 წელს პირველი კლონირებული ცხვარი დოლი გაჩნდა, მეცნიერებმა იგივე ტექნოლოგიის გამოყენებით ოცამდე სხვა სახეობის ცხოველის კლონირება განახორციელეს, მათ შორის: კატების, ძაღლების, ვირთხების და მსხვილფეხა საქონლის.

ჩინელმა მეცნიერებმა, მეცნიერებათა აკადემიის ნეირომეცნიერების ინსტიტუტიდან, აღმოაჩინეს, რომ აღნიშნული ტექნოლოგიის გამოყენება პრომატების კლონირებისთვისაცაა შესაძლებელი. მათი მცდელობა ორი მდედრი კლონირებული პრიმატის დაბადებით დასრულდა.

დოლის კლონირებისთვის გამოყენებული ტექნიკა- სომატიკური უჯრედის ნუკლიარული გადაცემა, ითვალისწინებს დონორის კვერცხუჯრედის ბირთვის სხვა ცხოველის უჯრედის ბირთვით ჩანაცლებას. მეცნიერები კვერცხუჯრედის შესაქმნელად ელექტროდენს იყენებენ, რის შედეგადაც ის განაყოფიერდება, შემდეგ კი ემბრიონად გადაქცევას იწყებს და მზადაა იმისათვის, რომ სუროგატი დედის ორგანიზმში გადაიტანონ. ორსულობის შედეგად დაბადებული იმ ცხოველის გენეტიკური ასლია, რომლისგანაც ბირთვის დონაცია მოხდა.

ეს პროცესი მარცხით სრულდებოდა პრიმატებში. ამ დაბრკოლების დასაძლევად აღნიშნულმა მეცნიერთა გუნდმა  ტექნოლოგიაში ორი ახალი ელემენტი ჩართო – ტრიქოსტატინის A და მაცნე RNA.

მეცნიერებმა თავიანთი ტექნოლოგია ზრდასრულ და ემბრიონალურ მაკაკაებზე გამოსცადეს. ზრდასრული პრომატის უჯრედების გამოყენებისას ორი ცოცხალი ცხოველი ვერ მიიღეს, ერთ-ერთის სხეული არასწორად განვითარდა და დაბადებიდან მცირე დროის განმავლობაში იცოცხლა. ამიტომ მკვლევარებმა გადაწყვიტეს, ნაყოფი მაკაკების უჯრედები გამოეყენებინათ. 79 ემბრიონი 21 სუროგატს გადაუნერგეს, 6 მათგანი დაორსულდა და 2 ნაყოფი ჯანმრთელი დაიბადა.

მართალია, ეს რიცხვები არცთუ ისე შთამბეჭდავია, მაგრამ ეს მნიშვნელოვანი პროგრესია და მომავალი კვლევებისთვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს.

წყარო: https://futurism.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
არქეოლოგიაკვლევებიმსოფლიო

მეცნიერებმა 9,000 წლის წინ მცხოვრები ტინეიჯერის სახე აღადგინეს

1.66K views on

მეცნიერებმა 9,000 წლის წინ მცხოვრები ტინეიჯერის სახის რეკონსტრუქცია განახორციელეს. მათი მიზანი იმის დადგენა იყო, თუ როგორები იყვნენ ადამიანები მეზოლითის პერიოდში ანუ დაახლოებით ჩვ.წ.აღ.მდე 7,000 წლის წინ.

ძვლებსა და კბილებზე ჩატარებულ ანალიზზე დაყრდნობით, მეცნიერები ფიქრობენ, რომ გოგონა დაახლოებით 15-18 წლისაა. მას მოღუშული სახე და გამოშვერილი ყბა აქვს. ასეთი ფორმის ყბა, სავარაუდოდ, ცხოველის კანის ღეჭვის შედეგად განუვითარდა. ეს მოქმედება იმ ეპოქის ადამიანებისთვის დამახასიათებელი იყო. ისინი კანს ღეჭავდნენ, რათა ის  რათა ის რბილ ტყავად ექციათ.

კითხვაზე, თუ რატომ გამოიყურებოდა იგი გაბრაზებული, ორთოდონტიის პროფესორი მანოლის პაპაგრიკარქისი, რომელმაც სახის სილიკონის რეკონსტრუქცია შექმნა, ხუმრობით პასუხობს: ,,შეუძლებელია, იმ ეპოქაში, რომელშიც ის ცხოვრობდა, გაბრაზებული ყოფილიყო”.

გოგონას სავარაუდოდ ანემია ჰქონდა. მკვლევარები ვარაუდობენ, რომ ის სურავანდით იყო დაავადებული. გოგონას სხეულზე მენჯბარძაყის სახსრის პრობლემის ნიშანიცაა, რაც მას გადაადგილებაში უშლიდა ხელს. სავარაუდოდ, სორედ ეს გახდა მისი გარდაცვალების მიზეზიც.

გოგონა 1993 წელს თეოპეტრა მღვიმეშე აღმოაჩინეს და მას Avgi დაარქვეს (ბერძნული სიტყვა, რაც განთიადს ნიშნავს), ვინაიდან ის სწორედ ცივილიზაციის განთიადის პერიოდში ცხოვრობდა.

გოგონა ათენში, აკროპოლისის მუზეუმში იმყოფება.

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

მეცნიერები ,,იბუპროფენს” მამაკაცთა უნაყოფობასთან აკავშირებენ

1.9K views on

,,იბუპროფენის” ხანგრძლივმა გამოყენებამ შესაძლოა  სათესლე ჯირკვლების მიერ ტესტოსტერონის წარმოების პროცესის შეფერხება გამოიწვიოს.

აღნიშნულ დასკვნას მეცნიერები ახლახან ჩატარებულ კვლევაზე დაყრდნობით აკეთებენ. კვლევის თანახმად, აღნიშნული ტკივილგამამაყუჩებელი მედიკამენტის ხანგრძლივმა გამოყენებამ შესაძლოა ჰიპოგნადიზმი გამოიწვიოს. ეს გახლავთ მდგომარეობა, რომელიც დაკავშირებულია რეპროდუქციულ და ფიზიკურ დარღვევებთან.

მეცნიერთა დასკვნები ეფუძნება 18-დან 35 წლამდე ასაკის 31 მამრობით მონაწილეზე ჩატარებულ ექვსკვირიან კლინიკურ ექსპერიმენტს. 

„კვლევის შედეგების თანახმად, ,,იბუპოფენის” ხანგრძლივი გამოყენება (რამდენიმე კვირის განმავლობაში) ტესტიკულარული უჯრედების მიერ ტესტოსტერონის წარმოებას აფერხებს,“ – აცხადებენ კვლევის ავტორები ჟურნალ Proceedings of the National Academy of Sciences-თან საუბარში.

თუმცა ისინი აღნიშნავენ, რომ კვლევის შედეგები ჯერ კიდევ საბოლოოდ დამტკიცებულია არაა და მათი დასკვნა არ ნიშნავს, რომ  პაციენტებმა იბუპროფენის გამოყენება უნდა შეწყვიტონ.

„უბრალოდ, ყველამ, ვინც აღნიშნულ მედიკამენტს სამ დღეზე ხანგრძლივად ღებულობს, კონსულტაციისთვის ექიმს უნდა მიმართოს,“ – აცხადებენ მეცნიერები.

კვლევაში მონაწილეობა კოპენჰაგენის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა მიიღეს.

წყარო: http://www.independent.co.uk

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

შავი ხვრელის მაგნიტურ ველზე ჩატარებულმა კვლევამ გასაოცარი შედეგი აჩვენა

1.65K views on

მეცნიერებმა პირველად „Milky Way-ში” მდებარე შავი ხვრელის მაგნიტური ველი შეისწავლეს და ის, რაც მათ აღმოაჩინეს, არ ემთხვევა იმას, რაც აქამდე ვიცოდით.

ფლორიდისა და ტეხასის უნივერსიტეტების მეცნიერების ინფორმაციით, V404 Cygni- ის სახელით ცნობილი შავი ხვრელის მაგნიტური ველი გაცილებით სუსტია, ვიდრე ელოდნენ. ეს აღმოჩენა კი ნიშნავს, რომ შესაძლოა მეცნიერებს შავი ხვრელის არსებული მოდელების შეცვლა მოუწიოთ.

V404 Cygni-ი, რომელიც გედის თანავარსკვლავედში, დაახლოებით 7,800 სინათლის წლის მანძილზე მდებარეობს, წარმოადგენს ბინარულ მიკრო კვაზარულ სისტემას, რომელიც შედგება შავი ხვრელისგან, რომელიც მზეზე 9-ჯერ მძიმეა და მისი თანმხლები ვარსკვლავისგან, რომელიც მზეზე გაცილებით პატარაა.

ცნობილია, რომ როდესაც შავი ხვრელი და ვარსკვლავი ერთმანეთის გარშემო ძალიან ახლოს მოძრაობენ, წარმოიქმნება მაღალი ენერგიის მქონე სინათლე. მისი დანახვა სამეცნიერო ინსტრუმენტებს შეუძლია.

შავი ხვრელის გრავიტაცია ზოგჯერ შეიძლება საკმარისად ძლიერი იყოს იმისათვის, რათა ვარსკვლავს გამოაცალოს გაზის გარე ფენები და თავის გარშემო თანდათან წარმოქმნას და გაზარდოს დისკი, რომელსაც აკრეციის დისკს უწოდებენ. აკრეციის დისკიდან გაზი შავ ხვრელში სპირალურად მიემართება, რა დროსაც ის ძალიან მაღალ ტემპერატურაზე ცხელდება და ყველა მიმართულებით გამოყოფს რენტგენულ გამოსხივებას.

ფლორიდისა და ტეხასის უნივერსიტეტების მეცნიერების მიერ ჩატარებული კვლევა კი გვიჩვენებს, რომ თითოეულ შავ ხვრელს ერთი მაგნიტური ველი არ აქვს.

შავ ხვრელებს თავისთავად არ აქვთ მაგნიტური პოლუსები და ამიტომ მაგნიტურ ველებს არ გამოიმუშავებენ. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ აკრეციის დისკის გვირგვინის მაგნიტური ველები გამოიყოფა შავი ხვრელის ირგვლივ არსებული სივრცისგან  – ეს არის პროცესი, რომელიც ამ ეტაპზე აუხსნელია.

ეს შედეგი არ ნიშნავს იმას, რომ მანამდე ჩატარებული დასკვნები, რომლის თანახმადაც ძლიერი მაგნიტური ველები არსებობს, არასწორია. თუმცა, მიანიშნებს იმაზე, რომ დინამიკა შესაძლოა უფრო რთული იყოს, ვიდრე აქამდე ფიქრობდნენ.

გუნდის კვლევამ აღმოაჩინა, რომ სინქროტრონის პროცესები დომინირებს გაგრილების მოვლენებზე, მაგრამ ვერ უზრუნველყოფს მონაცემების მოწოდებას იმის შესახებ, თუ რამ გამოიწვია ნაწილაკების პირველ რიგში დაჩქარება.

,,ჩვენ უნდა გვესმოდეს შავი ხვრელები, ზოგადად” – აცხადებს ტეხასის უნივესრიტეტის მკვლევარი კრის პაკჰემი.

,,თუ სამყაროს ყველაზე ადრეულ წერტილამდე დავბრუნდებით, დიდი აფეთქების შემდეგ პერიოდში, ყოველთვის გვხვდება შავ ხვრელებსა და გალაქტიკებს შორის ძლიერი კორელაცია, როგორც ჩანს, შავი ხვრელებისა და გალაქტიკების დაბადება და ევოლუცია, ჩვენი კოსმოსური კუნძული, ერთმანეთთან მჭიდრო კავშირშია. ჩვენი შედეგები გასაოცარია და ჯერ კიდევ ვცდილობთ მათ ამოცნობას,“ – აცხადებს კრის პაკჰემი.

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებისაქართველოფსიქოლოგია

ინტერნეტდამოკიდებულება ბავშვებსა და მოზრდილებში

2.28K views on

20 იანვარს ,,დავითიანნის ფსიქოლოგიის ცენტრში” ჩატარდა მრგვალი მაგიდის ფორმატის შეხვედრა თემაზე – ინტერნეტდამოკიდებულება ბავშვებსა და მოზრდილებში.

ინტერნეტი და კომპიუტერი ჩვენი ყოველდღიური ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია. მის გამოყენებას, რა თქმა უნდა, აქვს თავისი დადებითი და უარყოფითი მხარეები, მაგრამ კომპიუტერთან გატარებული დრო, როდესაც იქცევა დამოკიდებულებად – ეს უკვე აზიანებს პიროვნების ფსიქიკურ და ფიზიკურ ჯანმრთელობას.

დამოკიდებულების ყველა ფორმას, ისევე როგორც ინტერნეტდამოკიდებულებას, ახასიათებს კმაყოფილების შეგრძნების ძიება, ამ დროს ადამიანი თანდათანობით კარგავს თავისი მოქმედების და ინტერნეტისკენ ლტოლვის კონტროლს.

ინტერნეტდამოკიდებული შეიძლება იყოს ნებისმიერი ასაკის ადამიანი, მათ შორის ბავშვი. როგორ ზემოქმედებს ბავშვებზე კომპიუტერი? მშობლები ხშირად საკუთარ კომფორტზე ზრუნავენ და ცდილობენ შეზღუდონ ბავშვის მოზღვავებული აქტივობა, ამისათვის კი იყენებენ ელექტრონულ მოწყობილობებს. ეკრანთან მჯდომი ბავშვი კი მისთვის არაბუნებრივ მდგომარეობაში იმყოფება. აგზნებული ხდება, მოუსვენარი. ეკრანიდან მოწყვეტის შემდეგ ხშირად ხდება აგრესიული, რადგან დიდხანს დაძაბულმა უძრავი მდგომარეობიდან ერთბაშად გამოსულმა არ იცის რა მოუხერხოს ტონუსში მყოფ სხეულს. ასევე ფერხდება მეტყველების განვითარება, რადგან მეტყველების გასავითარებლად მას სჭირდება ცოცხალი ურთიერთობები ადამიანებთან.

კიდევ ერთი პრობლემა იქმნება წარმოსახვის უნარის და ემოციების განვითარებასთან დაკავშირებით. წარმოსახვა არის ახლის, აღუქმელის თვალსაჩინოდ წარმოდგენის უნარი. კომპიუტერთან ჯდომისას კი ბავშვი უკვე მზა „ხილულ ხატებს“ ეჯაჭვება (ზღაპრისგან განსხვავებით). შეიძლება ითქვას, რომ კომპიუტერის ხშირი გამოყენება ემოციური სფეროს „დაჩლუნგებას“ იწვევს. კომპიუტერიგან განსხვავებით, რეალურ თამაშს ბავშვი ემოციურად განიცდის, ისე თითქოს ეს მართლაც რეალურია, ავლენს თავის განცდებს, გამოხატავს აზრებს თამაშის დროს და ეს მისთვის სასიცოცლოდ მნიშვნელოვანია. კომპიუტერთან ფერხდება სხეულებრივი აქტივობა, ხშირია მხედველობასთან დაკავშირებული პრობლემები, ჭარბწონიანობა, ხერხემლის გამრუდება და სხვა მსგავსი პრობლემები.

რით შეიძლება ჩავანაცვლოთ კომპიუტერი?

  • შევთავაზოთ ალტერნატივა-რეალური თამაში, „მოდი, ერთად ვითამაშოთ“ ისეთი თამაში რომლის წამომწყები თავად იქნება. გარდა იმისა, რომ თამაში დიდ სიამოვნებას ანიჭებს მას, ამ დროს ხდება ბავშვის თვითგანხორციელება და შინაგანი პიროვნული ზრდა.
  • დატვირთვა სხვადასხვა ფიზიკური აქტივობით (სპორტი, ცეკვა და ა.შ)
  • მშობლებთან ერთად გასეირნება;
  • ზღაპრების კითხვა, ერთად მოფიქრება სხვადასხვა ამბის, ისტორიის;
  • ხატვა, ძერწვა, ქვიშით თამაში, ასაწყობებით თამაში და ა.შ

საჭიროა მშობლებმა მეტი დრო დაუთმონ შვილებს, რათა ტექნოლოგიური სიახლეები შვილებისთვის ზიანის მომტანად არ იქცეს.

რაც შეეხება ინტერნეტდამოკიდებულებას მოზრდილებთან, მათთვის სოცქსელები რეალური ურთიერთობის შემცველები ხდებიან, ბევრისათვის ის არარეალიზებული ოცნების ასრულების საშუალებაა. ასევე, მნიშვნელოვანია ანონიმურობის ფენომენი. ეს ყველაზე ფარული სურვილების და მიუღებელი აზრების დემონსტრირების საშუალებას იძლევა. ამ დროს  სოციალური ქსელი ურთიერთობების ძირითადი წყაროა. ასეთი ადამიანისთვის დამახასიათებელია ვირტუალურ სივრცეში შესვლით გამოწვეული  ეიფორია – ხშირად ინტერნეტის გამო უარს ამბობს  ჭამასა და ძილზე, ეკრანთან მრავალს საათს ატარებს. ხშირ შემთხვევაში, აღენიშნება მეხსიერებისა და აზროვნების დაქვეითება, გაღიზიანება, სოციალური ურთიერთობებისადმი დაკარგული აქვს ინტერესი. რეკომენდებულია ამ დროს ცხოვრების რეჟიმის შეცვლა, საინტერესო საქმიანობის წამოწყება, სპორტი, ვარჯიში, მეგობრებთან ურთიერთობა და სოციალიზაციის სხვა საშუალებები. ეფექტურია გარკვეული ლიმიტის დაწესება სოციალური ქსელში ყოფნის.

და თუკი დამოუკიდებლად ვერ ახერხებს ამას ადამიანი, რა თქმა უნდა, საჭიროა მიმართოს სპეციალისტს, ფსიქოლოგს.

მასალა მოამზადა: ელენე ჩუგოშვილი

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

,,Pfizer-ი” წყვეტს მუშაობას ალცჰეიმერისა და პარკინსონის დაავადებების სამკურნალო მედიკამენტზე

1.59K views on

მსოფლიოს მესამე უმსხვილესი ფარმაცევტული კომპანია ,,Pfizer-ი” აცხადებს, რომ ასრულებს ალცჰეიმერის და პარკინსონის დაავადებების სამკურნალო ახალი მედიკამენტის აღმოჩენის მიზნით წარმოებულ კვლევას.
,,უკანასკნელი ყოვლისმომცველი მიმოხილვის შედეგად, ჩვენ მივიღეთ გადაწყვეტილება, რომ დავამთავროთ ჩვენი ნეიროსამეცნიერო აღმოჩენა და ადრეული განვითარების მცდელობები და გადავანაწილოთ [ხარჯვა] იმ სფეროებში, სადაც ძლიერი სამეცნიერო მმართველობა გვაქვს. ეს საშუალებას მოგვცემს, პაციენტებზე უდიდესი ზეგავლენა მოვახდინოთ “, – ნათქვამია კომპანიის მიერ გავრცელებულ განცხადებაში.
აღნიშნული გადაწყვეტილბა სამუშაო ადგილების შემცირებას გამოიწვევს, თუმცა Pfizer-ი აგრძელებს იშვიათი ნევროლოგიური დაავადებების კვლევას და აპირებს დააარსოს ნეიროსამეცნიერო ფონდი.
„რასაკვირველია, 15-წლიანი უშედეგო კვლევა დემენციის საწინააღდეგო მედიკამენტის შესაქმნელად, დიდი დარტმა იქნება ამ დაავადების მატარებელი ადამიანებისთვის, რომელთა რიცხვი დაახლოებით 46,8 მილიონია,“ – აცხადებს დიდი ბრიტანეთის ალცჰეიმერის საზოგადოების წარომადგენელი ჯეიმს პიკეტი.
,,ალცჰეიმერის დაავადების საწინააღმდეგო არსებული მედიკამენტები დამტკიცებულია, რადგან, როგორც იტყვიან, სულ არაფერს სჯობს,“- აცხადებს ნეირომეცნიერი ჯოზეფ ჯებელი. მისი განმარტებით, ეს მედიკამენტები კურნავს სიმპტომებს და არა ძირითად ბიოლოგიას.
„ტვინისა და ცენტრალური ნერვული სისტემის კვლევაზე უარის თქმა ისეთი დიდი ფარმაცევტული კომპანიისგან, როგორიც ,,Pfizer-ია”, ნამდვილად საგანგაშოა”. ვინაიდან ამ გადაწყვეტილებას მოჰყვა სხვა კომპანიების მიერ წარმოებული კლინიკური კვლევების მარცხი, რაც ძვირად დაუჯდებათ იმ კომპანიებს, რომლებსაც აღნიშნულ კვლევებში ინვესტიციები აქვთ ჩადებული“ – აცხადებს პარკინსონის ფონდის სამეცნიერო ოფიცერი ჯეიმს ბექი.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

უნივერსალურ გრიპის ვაქცინაზე კლინიკურ ცდებს ატარებენ

1.33K views on

ბრიტანული კომპანია Vaccitech-ი მსოფლიოს უნივერსალურ გრიპის ვაქცინაზე კლინიკურ ცდებს ატარებს.

ამგვარი ვაქცინის შექმნა არის მიზანი, რომლის განხორციელება მასიურ სარგებელს მოუტანს გლობალურ საზოგადოებრივ ჯანდაცვას და ყოველწლიური ინექციების საჭიროებას აღმოფხვრის.

საკითხი აქტუალურია, ვინაიდან სწორედ ახლა ჩვენს პლანეტაზე მწვავე გრიპის სეზონია.

მიზეზი, რის გამოც ყოვეწლიური აცრა გვჭირდება, ვირუსის მუტაციური ხასიათია, შტამების გარკვეული ნაწილი კი გარემოში მუდმივად არსებობს.

გლობალური კოორდინაცია საშუალებას აძლევს ეპიდემიოლოგებს შექმნან ვაქცინა ყველაზე გავრცელებული შტამების წინააღმდეგ.

ამ მეთოდს წარმატების განსხვავებული დონეები აქვს და დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორ იცვლება ვირუსი ვაქცინის შექმნის პერიოდში, რასაც, შესაძლოა რამდენინე თვე დასჭირდეს.

ბუნებრივია, უფრო მარტივია, გაიკეთო ერთი „უნივერსალური“ ვაქცინა, რომელიც  შტამების უმეტესობისგან დიდი ხნით დაგიცავს და როგორც ჩანს ოქსფორდის უნივერსიტეტის კერძო სპინოფი Vaccitech-ი ამ მიზანს სულ უფრო უახლოვდება.

კომპანიამ უკვე დაიწყო 2-წლიანი ფაზა 2-ის კლინიკური ცდა უნივერსალურ გრიპის ვაქცინაზე.

Vaccitech-ის დაპატენტებული ვაქცინა – MVA-NP+M1 უსაფრთხოებაზე 145 ადამიანზე დატესტეს. შემდეგი ნაბიჯი იმის გარკვევაა, ნამდვილად იცავს თუ არა ის ადამიანებს გრიპისგან.

რატომ არის ასე რთული უნივერსალური გრიპის ვაქცინის შექმნა? თუ გრიპის ვირუსს მიკროსკოპით დავაკვირდებით, ვნახავთ, რომ ის შეიცავს ორ სახის ცილებს – ჰემოგლუტინინს და ნეიმარმინიდსს – ისინი ვირუსს ახლავს თან და იწვევს ინფექციას.

ეს ორი სწრაფად ცვალებადი ცილაა, რომლებიც მეცნიერებს თავსატეხს უჩენს.

მკვლევარები ვარაუდობენ, რომ MVA-NP + M1 -მა ჩვეულებრივი გრიპის ვაქცინებისგან განსხვავებულად უნდა იმოქმედოს. ის გამიზნულია იმ  T- უჯრედების გასაძლიერებლად, რომლებიც გრიპს უკვე იცნობენ და ამისათვის ვირუსის შიდა მასალას იყენებს.

ამჟამად ვაქცინის ეფექტურობას 862 ადამიანზე ცდიან, მათი ასაკი 65 წლიდან იწყება. მეცნიერები ვარაუდობ ენ, რომ ცდა 2019 წლის ოქტომბრისთვის დასრულდება.

ექსპერტების განმარტებით, თუკი ყველაფერი კარგად წარიმართება, MVA-NP+M1-ი ბაზარზე 5-7 წელში გამოჩნდება.

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
1 … 86 87 88 89 90 … 102
Page 88 of 102