კალიფორნიის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა პირველად გაზარდეს ცხვრის ემბრიონი, რომლის შემცველობაში ადამიანის უჯრედები იყო. კვლევის შედეგები, ოსტინის სამეცნიერო კონფერენციაზე წარადგინეს.
წყარო: https://imedinews.ge
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
გენები ჩვენ შესახებ ყველანაირი ინფორმაციის მატარებელია. აღმოჩნდა, რომ გენებით შესაძლოა ადამიანის გარდაცვალების დროის დადგენაც.
ესპანეთში, ბარსელონაში, გენომიური რეგულირების ცენტრმა (CRG) ადამიანის გარდაცვალების შემდეგ მის ქსოვილებში გენის აქტივობა გამოიკვლია და მკვეთრი ცვლილებაც გამოავლინა, რითაც სიკვდილის ზუსტი დროის დადგენაა შესაძლებელი.
შედეგები, რომელიც სამეცნიერო ჟურნალ ,,Nature Communications-ში“ გამოქვეყნდა, ნიმუშების ანალიზისა და ე.წ. Machine Learning-ის კომბინაციას წარმოადგენს. სიკვდილის შემდეგ გენის აქტივობის ცვლილების დასადგენად ბიოლოგმა რედერიკ გიგომ და მისმა კოლეგებმა 9,000 დონორისგან ქსოვილის 39 ნიმუში აიღეს.
აღმოჩნდა, რომ სიკვდილის შემდეგ, 600 კუნთოვანი გენის აქტივობა სწრაფად გაიზარდა ან შემცირდა. თუმცა, ტვინისა და ელენთის გენის აქტივობაში ცვლილება მინიმალური იყო.
მეტი სიზუსტისთვის, მეცნიერებმა ე.წ. machine learning-ის მოდელი გამოიყენეს. აღმოჩნდა, რომ ცვლილება ქსოვილის გენში გარდაცვალებიდან 7-14 საათში ხდება. ერთი მაგალითია სისხლში, რამდენიმე დონორის ნიმუშში გენის შემცირებული აქტივობა დნმ-ის წარმოებაში, იმუნურ რეაქციასა და მეტაბოლიზმში ნიმუშების აღებამდე ექვსი საათით ადრე იყო მომხდარი.
აღნიშნული კვლევა მნიშვნელოვანია, მისი განვითარების შემთხვევაში ადამიანის გარდაცვალების ზუსტი დროის დადგენა გახდება შესაძლებელი. ეს კი სისხლისსამართლებრივ გამოძიებასთან დაკავშირებულ უამრავ გაურკვევლობას აღმოფხვრის და დიდ დახმარებას გაუწევს სამართალდამცველ ორგანოებს.
წყარო: www.reuters.com
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
ქვეყნებში სიცოცხლისუნარიანობის შესახებ ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია კვლევის შედეგებს აქვეყნებს, რომლის მიხედვითაც, როგორც მოსალოდნელია, სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა ყველაზე მაღალი იაპონიაშია – სადაც ადამიანები საშუალოდ 83.7 წელს ცხოვრობენ.
მეორე ადგილზეა შვეიცარია, სადაც საშუალოდ 83.4 წელი ცოხლობენ.
საქართველოში სიცოცხლის ხანგრძლივობა, საშუალოდ, 72.7 წელია და ამ მაჩვენებლით მსოფლიოდ 283 ქვეყნიდან 95-ე ადგილს იკავებს.
რაც შეეხება ყველაზე ნაკლებსიცოცხლისუნარიან ქვეყნის მოსახლეობას – ეს სიერა ლეონეს მოსახლეობაა, სადაც საშუალოდ 50 წელს ცხოვრობენ.
წყარო: Forbes.com
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
ქვეყნებში სიცოცხლისუნარიანობის შესახებ ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია კვლევის შედეგებს აქვეყნებს, რომლის მიხედვითაც, როგორც მოსალოდნელია, სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა ყველაზე მაღალი იაპონიაშია – სადაც ადამიანები საშუალოდ 83.7 წელს ცხოვრობენ.
მეორე ადგილზეა შვეიცარია, სადაც საშუალოდ 83.4 წელი ცოხლობენ.
საქართველოში სიცოცხლის ხანგრძლივობა, საშუალოდ, 72.7 წელია და ამ მაჩვენებლით მსოფლიოდ 283 ქვეყნიდან 95-ე ადგილს იკავებს.
რაც შეეხება ყველაზე ნაკლებსიცოცხლისუნარიან ქვეყნის მოსახლეობას – ეს სიერა ლეონეს მოსახლეობაა, სადაც საშუალოდ 50 წელს ცხოვრობენ.
წყარო: Forbes.com
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
მეცნიერთა ექვსკაციანმა გუნდმა ისრაელში, ნეგევის უდაბნოში, მარსის საცხოვრებელი პირობების სიმულაცია მოაწყო და ოთხდღიანი ექსპერიმენტი ჩაატარა. ამის შესახებ ისრაელის მეცნიერებისა და ტექნოლოგიის სამინისტრო იუწყება.
მონაწილეები იკვლევდნენ მარსის მომავალი მისიის სხვადასხვა ასპექტს, მათ შორის, თანამგზავრულ კომუნიკაციებს, იზოლაციის ფსიქოლოგიურ გავლენას, რადიაციულ გაზომვებსა და ნიადაგში სიცოცხლის ნიშნის ძებნას.
იერუსალიმის ებრაული უნივერსიტეტის ბირთვული ფიზიკის პროფესორი – გაი რონი აცხადებს, რომ პროექტი არა მხოლოდ მარსზე მომავალი მისიის ახალი მიდგომების მოძიებას ისახავს მიზნად, არამედ საზოგადოებრივი ინტერესის გაზრდასაც.
მისია D-Mars პირველია, რომელიც ისრაელში ქვეყნის კოსმოსურ სააგენტოსთან თანამშრომლობით განხორციელდა. ის ერთ-ერთია იმ მარსის სიმულაციის პროექტებს შორის, რომელიც მთელი მსოფლიოს მასშტაბით ხორციელდება.
წყარო: www.reuters.com
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
ნიუ-იურკში მდებარე როკფელერის უნივერსიტეტის ასოცირებულმა პროფესორმა შონ ბრედმა და მისმა გუნდა ნიადაგში არსებულ მიკროორგანიზმებში ახალი კლასის ანტიბიოტიკი აღმოაჩინეს.
ეს კლასი, რომელსაც მალაციდინებს უწოდებენ, კლავს რამდენიმე სუპერმავნებელს – მათ შორის – მწვავე მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსს (MRSA) – წინააღმდეგობის გაწევის გარეშე.
,,ეს არ ნიშნავს, რომ ამ ანტიბიოტიკს მომავალ კვირას უკვე აფთიაქში შეიძენთ. წლებია საჭირო, სანამ ის განვითარდება, გამოიცდება და გასავრცელებლად დამტკიცდება,” – განმარტავს ბრედი.
მიუხედავად იმისა, რომ ანტიბიოტიკებს შესწევთ უნარი, შეებრძოლონ დაავადების გამომწვევ მიკრობებს, მედიკამენტების უმეტესობა ბაქტერიიდან მოდის.
მაგალითად, სტრეპტომიცინი, რომელიც გამოიყენება ტუბერკულოზისა და შავი ჭირის მკურნალობისთვის, მზადდება ბაქტერიული Streptomyces griseus-გან (ეს მიკრობი თავდაპირველად ნიუ ჯერსიში მდებარე ფერმაში სიბინძურეში აღმოაჩინეს).
ბაქტერიები მილიარდობით წლის განმავლობაში ებრძვიან ერთმანეთს, გაცილებით ადრე, ვიდრე ადამიანი გაჩნდებოდა. გასაკვირი არაა, რომ ბაქტერიებმა საუკეთესო საბრძოლო იარაღები განავითარეს.
თუმცა ამ მიკრობების უმრავლესობა კონტროლირებად ლაბორატორიულ პირობებში ვერ ძლებს, რაც მათ შესწავლას ართულებს.
ბრედმა და მისმა გუნდმა კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების ძებნა დაიწყეს. მათ ნიადაგის ნიმუშებში აღმოჩენილი დიდი რაოდენობის დნმ-ის თანმიმდევრობის კლონირება მოახდინეს. „უმეტესობა მათგანი სრულიად უცნობია და მათი გამოკვლევა მომავლის საქმეა,“ – განაცხადა ბრედიმ.
ის და მისი კოლეგები კონკრეტულად ცნობილ გენს ეძებდნენ. რომელიც კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების წარმოებასთანაა დაკავშირებული. ეს გახლავთ მოლეკულები, რომელიც ბაქტერიის უჯრედებს ესხმის თავს, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, როცა ირგვლივ კალციუმია.
კალციუმის დამოკიდებული გენის შემცველი თანმიმდევრობის განსაზღვრის შემდეგ, მკვლევარებმა მისი კლონირება და კულტივირებად მიკრობში ინექცია განახორციელეს. ძალიან მალე, ამ მიკრობებისგან მალაციდინი წარმოიქმნა. როდესაც ის მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსით დაავადებულ თაგვების კანზე გამოიყენეს, ბაქტერიამ რეზისტენტობა არ გამოავლინა. მაშინაც კი, როცა ის 3 კვირის განმავლობაში გამოიყენეს.
ბრედის განმარტებით, მალაციდები მოქმედებენ იმ პროცესში ჩარევით, რომელსაც ბაქტერია იყენებს უჯრედის კედლების ასაგებად. ადამიანის უჯრედები სხვადასხვა პროცესს ეყრდნობიან, ანტიბიოტიკი არ არის ხალხისთვის ტოქსიკური. ადამიანის უჯრედების განსხვავებულ პროცესზეა დაყრდნობილი, ასე რომ, ეს ანტიბიოტიკი ადამიანებზე ტოკსიკურად არ მოქმედებს.
ბრედი არ არის ერთადერთი მეცნიერი ამ იდეით. ზოგიერთი მკვლევარი ოკეანის წყალსა და მწერებში ახალი ანტიბიოტიკების აღმოსაჩენად მეტაგენომიას იყენებს.
იგივე ტექნიკით ეძებენ მას ურბანულ ჩამდინარე წყლებსა და დაბინძურებულ ტბებში.
თუმცა, ბრედისა და მისი გუნდის ტექნოლოგია უნიკალურია, რადგან კალციუმ დამოკიდებულ გენზე ფოკუსირებით მათ მასიური რაოდენობის დნმ-ის კლასიფიცირება მოახდინეს.
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
ნიუ-იურკში მდებარე როკფელერის უნივერსიტეტის ასოცირებულმა პროფესორმა შონ ბრედმა და მისმა გუნდა ნიადაგში არსებულ მიკროორგანიზმებში ახალი კლასის ანტიბიოტიკი აღმოაჩინეს.
ეს კლასი, რომელსაც მალაციდინებს უწოდებენ, კლავს რამდენიმე სუპერმავნებელს – მათ შორის – მწვავე მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსს (MRSA) – წინააღმდეგობის გაწევის გარეშე.
,,ეს არ ნიშნავს, რომ ამ ანტიბიოტიკს მომავალ კვირას უკვე აფთიაქში შეიძენთ. წლებია საჭირო, სანამ ის განვითარდება, გამოიცდება და გასავრცელებლად დამტკიცდება,” – განმარტავს ბრედი.
მიუხედავად იმისა, რომ ანტიბიოტიკებს შესწევთ უნარი, შეებრძოლონ დაავადების გამომწვევ მიკრობებს, მედიკამენტების უმეტესობა ბაქტერიიდან მოდის.
მაგალითად, სტრეპტომიცინი, რომელიც გამოიყენება ტუბერკულოზისა და შავი ჭირის მკურნალობისთვის, მზადდება ბაქტერიული Streptomyces griseus-გან (ეს მიკრობი თავდაპირველად ნიუ ჯერსიში მდებარე ფერმაში სიბინძურეში აღმოაჩინეს).
ბაქტერიები მილიარდობით წლის განმავლობაში ებრძვიან ერთმანეთს, გაცილებით ადრე, ვიდრე ადამიანი გაჩნდებოდა. გასაკვირი არაა, რომ ბაქტერიებმა საუკეთესო საბრძოლო იარაღები განავითარეს.
თუმცა ამ მიკრობების უმრავლესობა კონტროლირებად ლაბორატორიულ პირობებში ვერ ძლებს, რაც მათ შესწავლას ართულებს.
ბრედმა და მისმა გუნდმა კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების ძებნა დაიწყეს. მათ ნიადაგის ნიმუშებში აღმოჩენილი დიდი რაოდენობის დნმ-ის თანმიმდევრობის კლონირება მოახდინეს. „უმეტესობა მათგანი სრულიად უცნობია და მათი გამოკვლევა მომავლის საქმეა,“ – განაცხადა ბრედიმ.
ის და მისი კოლეგები კონკრეტულად ცნობილ გენს ეძებდნენ. რომელიც კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების წარმოებასთანაა დაკავშირებული. ეს გახლავთ მოლეკულები, რომელიც ბაქტერიის უჯრედებს ესხმის თავს, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, როცა ირგვლივ კალციუმია.
კალციუმის დამოკიდებული გენის შემცველი თანმიმდევრობის განსაზღვრის შემდეგ, მკვლევარებმა მისი კლონირება და კულტივირებად მიკრობში ინექცია განახორციელეს. ძალიან მალე, ამ მიკრობებისგან მალაციდინი წარმოიქმნა. როდესაც ის მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსით დაავადებულ თაგვების კანზე გამოიყენეს, ბაქტერიამ რეზისტენტობა არ გამოავლინა. მაშინაც კი, როცა ის 3 კვირის განმავლობაში გამოიყენეს.
ბრედის განმარტებით, მალაციდები მოქმედებენ იმ პროცესში ჩარევით, რომელსაც ბაქტერია იყენებს უჯრედის კედლების ასაგებად. ადამიანის უჯრედები სხვადასხვა პროცესს ეყრდნობიან, ანტიბიოტიკი არ არის ხალხისთვის ტოქსიკური. ადამიანის უჯრედების განსხვავებულ პროცესზეა დაყრდნობილი, ასე რომ, ეს ანტიბიოტიკი ადამიანებზე ტოკსიკურად არ მოქმედებს.
ბრედი არ არის ერთადერთი მეცნიერი ამ იდეით. ზოგიერთი მკვლევარი ოკეანის წყალსა და მწერებში ახალი ანტიბიოტიკების აღმოსაჩენად მეტაგენომიას იყენებს.
იგივე ტექნიკით ეძებენ მას ურბანულ ჩამდინარე წყლებსა და დაბინძურებულ ტბებში.
თუმცა, ბრედისა და მისი გუნდის ტექნოლოგია უნიკალურია, რადგან კალციუმ დამოკიდებულ გენზე ფოკუსირებით მათ მასიური რაოდენობის დნმ-ის კლასიფიცირება მოახდინეს.
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
ნიუ-იურკში მდებარე როკფელერის უნივერსიტეტის ასოცირებულმა პროფესორმა შონ ბრედმა და მისმა გუნდა ნიადაგში არსებულ მიკროორგანიზმებში ახალი კლასის ანტიბიოტიკი აღმოაჩინეს.
ეს კლასი, რომელსაც მალაციდინებს უწოდებენ, კლავს რამდენიმე სუპერმავნებელს – მათ შორის – მწვავე მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსს (MRSA) – წინააღმდეგობის გაწევის გარეშე.
,,ეს არ ნიშნავს, რომ ამ ანტიბიოტიკს მომავალ კვირას უკვე აფთიაქში შეიძენთ. წლებია საჭირო, სანამ ის განვითარდება, გამოიცდება და გასავრცელებლად დამტკიცდება,” – განმარტავს ბრედი.
მიუხედავად იმისა, რომ ანტიბიოტიკებს შესწევთ უნარი, შეებრძოლონ დაავადების გამომწვევ მიკრობებს, მედიკამენტების უმეტესობა ბაქტერიიდან მოდის.
მაგალითად, სტრეპტომიცინი, რომელიც გამოიყენება ტუბერკულოზისა და შავი ჭირის მკურნალობისთვის, მზადდება ბაქტერიული Streptomyces griseus-გან (ეს მიკრობი თავდაპირველად ნიუ ჯერსიში მდებარე ფერმაში სიბინძურეში აღმოაჩინეს).
ბაქტერიები მილიარდობით წლის განმავლობაში ებრძვიან ერთმანეთს, გაცილებით ადრე, ვიდრე ადამიანი გაჩნდებოდა. გასაკვირი არაა, რომ ბაქტერიებმა საუკეთესო საბრძოლო იარაღები განავითარეს.
თუმცა ამ მიკრობების უმრავლესობა კონტროლირებად ლაბორატორიულ პირობებში ვერ ძლებს, რაც მათ შესწავლას ართულებს.
ბრედმა და მისმა გუნდმა კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების ძებნა დაიწყეს. მათ ნიადაგის ნიმუშებში აღმოჩენილი დიდი რაოდენობის დნმ-ის თანმიმდევრობის კლონირება მოახდინეს. „უმეტესობა მათგანი სრულიად უცნობია და მათი გამოკვლევა მომავლის საქმეა,“ – განაცხადა ბრედიმ.
ის და მისი კოლეგები კონკრეტულად ცნობილ გენს ეძებდნენ. რომელიც კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების წარმოებასთანაა დაკავშირებული. ეს გახლავთ მოლეკულები, რომელიც ბაქტერიის უჯრედებს ესხმის თავს, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, როცა ირგვლივ კალციუმია.
კალციუმის დამოკიდებული გენის შემცველი თანმიმდევრობის განსაზღვრის შემდეგ, მკვლევარებმა მისი კლონირება და კულტივირებად მიკრობში ინექცია განახორციელეს. ძალიან მალე, ამ მიკრობებისგან მალაციდინი წარმოიქმნა. როდესაც ის მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსით დაავადებულ თაგვების კანზე გამოიყენეს, ბაქტერიამ რეზისტენტობა არ გამოავლინა. მაშინაც კი, როცა ის 3 კვირის განმავლობაში გამოიყენეს.
ბრედის განმარტებით, მალაციდები მოქმედებენ იმ პროცესში ჩარევით, რომელსაც ბაქტერია იყენებს უჯრედის კედლების ასაგებად. ადამიანის უჯრედები სხვადასხვა პროცესს ეყრდნობიან, ანტიბიოტიკი არ არის ხალხისთვის ტოქსიკური. ადამიანის უჯრედების განსხვავებულ პროცესზეა დაყრდნობილი, ასე რომ, ეს ანტიბიოტიკი ადამიანებზე ტოკსიკურად არ მოქმედებს.
ბრედი არ არის ერთადერთი მეცნიერი ამ იდეით. ზოგიერთი მკვლევარი ოკეანის წყალსა და მწერებში ახალი ანტიბიოტიკების აღმოსაჩენად მეტაგენომიას იყენებს.
იგივე ტექნიკით ეძებენ მას ურბანულ ჩამდინარე წყლებსა და დაბინძურებულ ტბებში.
თუმცა, ბრედისა და მისი გუნდის ტექნოლოგია უნიკალურია, რადგან კალციუმ დამოკიდებულ გენზე ფოკუსირებით მათ მასიური რაოდენობის დნმ-ის კლასიფიცირება მოახდინეს.
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“
აშკარაა, რომ დღესდღეობით მსოფლიოს მოსახლეობის საკმაოდ დიდ ნაწილს გატეხილი ეკრანით უწევს სხვადასხვა ოპერაციის შესრულება, „საიენს ალერტმა“ გამოაქვეყნა სტატია, სადაც ისინი საუბრობენ, თუ როგორ აღმოაჩინეს რეგენერაციის უნარის მქონე ახალი მასალა.
როგორც ცნობილი გახდა, ერთ–ერთი გამოკვლევის დროს, ტოკიოს უნივერსიტეტში წებოვანი ნივთიერების შესწავლისას სრულიად შემთხვევით მათ დაადგინეს, რომ შესაძლებელი გახდებოდა ამ ნივთიერების დახმარებით ახალი ეკრანების დამზადება, რომლებიც ოთახის ტემპერატურაზე, დაახლოებით 21 გრადუს ცელსიუსზე 30 წამის განმავლობაში აღიდგენს პირვანდელ სახეს.
ერთ–ერთმა სტუდენტმა ამ ყველაფრის დასამტკიცებლად მრავალი ცდა და კვლევა ჩაატარა, როგორც ჩანს, მას შრომა დაუფასდა.
წყარო: Sciencealert.com
მასალაა მოამზადა: ლაშა ჯინჭარაძე
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”
