close

კვლევები

ასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევები

დედამიწის ზომისა პლანეტა, რომელზეც შესაძლოა სიცოცხლე არსებობს, თანდათან გვიახლოვდება

1.57K views on

მეცნიერებმა ახალი პლანეტა – Ross 128b აღმოაჩინეს. ის წითელი ვარსკვლავის გარშემო ორბიტაზე მოძრაობს და დედამიწისგან 11 სინათლის წლითაა დაშორებული. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ თანამედროვე ტექნოლოგიით იქამდე მისვლას დაახლოებით 141,000 წელი დასჭირდება.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ დედამიწის ზომისა და დედამიწის ზედაპირის ტემპერატურის მსგავსი პლანეტა შესაძლოა სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი ადგილი იყოს.

მიუხედავად იმისა, რომ ამჟამად დედამიწასა Ross 128b-ს შორის მანძილი 11 სინათლის წელია, პლანეტა ჩვენკენ მოემართება და დაახლოებით 79,000 წელიწადში დედამიწის უახლოესი მეზობელი ეგზოპლანეტა გახდება. ეს დრო კოსმოსური თვალსაზრისით, ერთი თვალის დახამხამებაა.

ევროპის სამხრეთული ობსერვატორიის მაღალი სიზუსტის რადიალური სიჩქარის პლანეტის მძებნელის (HARPS) ასტრონომებმა აღმოაჩინეს, რომ წითელი ჯუჯა ვარსკვლავს,  Ross 128-ს 9,9 დღეში ერთხელ გარს მცირე მასის ეგზოპლანეტა უვლის. 

რატომ არაა იგი სიცოცხლისთვის ზედმეტად ცხელი? იმიტომ, რომ როს 128 ცივი, მკრთალი წითელი ჯუჯა ვარსკვლავია. გამოყოფს გაცილებით ცოტა რადიაციას, ვიდრე ჩვენი ყვითელი მზე. შესაბამისად, როს 128 b დედამიწაზე 1,38-ჯერ მეტ რადიაციას იღებს. მისი ტემპერატურის ეკვილიბრიმი შეფასებულია -60 — 20 გრადუს ცელსიუსს შორის.

ამოფრქვევების თვალსაზრისით, ეს ვარსკვლავი გაცილებით მშვიდია, ვიდრე სხვა წითელი ჯუჯები, მაგალითად, პროქსიმა კენტავრი — წითელი ჯუჯა, რომლის გარშემოც მოძრაობს ჩვენი უახლოესი მეზობელი ეგზოპლანეტა პროქსიმა b. აქედან გამომდინარე, როს 128 b, სავარაუდოდ, გაცილებით მეტად სტაბილურია.

წითელი ჯუჯები ერთ-ერთი ყველაზე ცივი, მკრთალი და ყველაზე მეტად გავრცელებული ვარსკვლავებია სამყაროში. შესაბამისად, არაჩვეულებრივი სამიზნეებია ეგზოპლანეტათა საძებნელად.

ბევრი წითელი ჯუჯა, მათ შორის პროქსიმა კენტავრიც, გამოაფრქვევს დიდ ალებს, რომლებიც ვარსკვლავის გარშემო მოძრავ პლანეტებს მომაკვდინებელ ულტრაიისფერ და რენტგენული გამოსხივების საბურველში ახვევს. თუმცა, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, როს 128 გაცილებით მშვიდი ვარსკვლავია და შესაბამისად, მისი პლანეტები შეიძლება ჩვენთან უახლოესი კომფორტული ადგილი იყოს სიცოცხლისათვის.

ეს ყველაფერი მკვლევრებმა დაადგინეს პლანეტათა გამოვლენის რადიალური სიჩქარის მეთოდით, რომელიც განსხვავდება ჩვენ მიერ ხშირად გაგონილი ტრანზიტის მეთოდისგან. შედეგად, დასტურდება, რომ მას ჯერ კიდევ ძალიან დიდი პოტენციალი აქვს ეგზოპლანეტათა აღმოსაჩენად.

ეგზოპლანეტებზე ნადირობისათვის, ყველაზე ხშირად ტრანზიტის მეთოდს იყენებენ. ამ დროს, ეგზოპლანეტის არსებობას ადგენენ მისი ჩავლით დედავარსკვლავის წინ. როდესაც პლანეტა ჩვენს ტელესკოპსა და თავის მასპინძელ ვარსკვლავს შორის ჩაივლის, ვარსკვლავის შუქი ოდნავ ბნელდება.

სწორედ ამ გზით ნადირობს ეგზოპლანეტებზე კეპლერის კოსმოსური ტელესკოპი, რომელმაც უკვე აღმოაჩინა 2337 დადასტურებული ეგზოპლანეტა. აქედან გამომდინარე, თუ გავითვალისწინებთ ამ ციფრებს, ეს მეთოდი ყველაზე პროდუქტიულია ეგზოპლანეტების აღმოსაჩენად.

თუმცა, ტრანზიტის მეთოდს თან ახლავს ერთი მნიშვნელოვანი სისუსტე. იგი მოითხოვს, რომ პლანეტის ორბიტა განთავსებული იყოს ისე, რომ მან ვარსკვლავსა და ტელესკოპს შორის გაიაროს.

იმ ეგზოპლანეტების აღმოსაჩენად, რომლებიც ასე არ არიან განლაგებული, იდეალურია დედავარსკვლავის რადიალური სიჩქარის მეთოდის გამოყენება.

არსებითად, როცა პლანეტა ვარსკვლავის გარშემო მოძრაობს, ვარდკვლავი ადგილზე ფიქსირებული არ რჩება. პლანეტა ძალიან უმნიშვნელო გრავიტაციული ძალით ძაბავს დედავარსკვლავს, რაც განაპირობებს მის მოძრაობას მცირე წრეზე ან ელიფსზე.

ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ვარსკვლავის დაშორება დედამიწიდან უმნიშვნელოდ იცვლება და როდესაც ასე ხდება, იცვლება მისი სინათლის სპექტრიც. როდესაც ის დედამიწასთან უფრო ახლოსაა, ოდნავ მოლურჯოა; როდესაც შედარებით შორსაა, ოდნავ მოწითალო ხდება. ამას დოპლერის წანაცვლებას უწოდებენ და სწორედ ისაა, რასაც რადიალური სიჩქარის მეთოდი ზომავს.

„პირველი ეგზოპლანეტის აღმოჩენა მზის მსგავსი ვარსკვლავის გარშემო (51 პეგასი b), უზარმაზარი სიურპრიზი იყო, რადგან სრულიად მოულოდნელი იყო თავისი ვარსკვლავის გარშემო ასეთი მანძილიდან მოძრავი ასეთი პლანეტის პოვნა. ამის მსგავსად, იქნებ როს 128 b-ის ატმოსფეროში ვიპოვოთ სახესხვაობები, რომლებიც იმისაგან ნამდვილად განსხვავებული ბიომარკერებია, რაც დედამიწის შემთხვევაში გვაქვს; შესაბამისად, კვლევას ვაგრძელებთ,“ – აცხადებენ მეცნიერები.

 

წყარო: http://www.dailymail.co.uk

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

 

 

 

 

 

სრულად ნახვა
კვლევებიკულტურამსოფლიო

,,მონა ლიზას შიშველი ესკიზი საფრანგეთში აღმოაჩინეს” – BBC

2.28K views on

,,ნახშირით შესრულებული შიშველი ქალის პორტრეტი, რომელიც 150 წელია საფრანგეთში, კონდეს მუზეუმში ინახება, შესაძლოა, ,,მონა ლიზას“ ესკიზი ყოფილიყო,“ – წერს BBC.

ადრე მიიჩნეოდა, რომ მონა ვანას სახელით ცნობილი ქალის პორტრეტი ლეონარდო და ვინჩის სტუდიაში იყო შესრულებული. ახლა კი – ექსპერტები ამბობენ, რომ მხატვარს თვითონ შეეძლო ორივე ტილოს შესრულება. ლუვრში ექსპერტიზის შემდეგ, კურატორების თქმით, შიშველი ქალის პორტრეტი ,,სანახევროდ მაინც” და ვინჩიმ შეასრულა.

კონდეს კურატორი – მატიე დელდიკი მიიჩნევს, რომ შიშველი ქალის პორტრეტი ,,მონა ლიზას“ შესასრულებლად გამზადებული ესკიზია. ლუვრის რესტავრატორის თქმით, ტილო ,,საკმაოდ მაღალი ხარისხისაა” და შექმნის დრო ლეონარდო და ვინჩის სიცოცხლის წლებს ემთხვევა.

ორივე ნახატზე ხელები და ტანი თითქმის იდენტურია, ასევე, ტილოები ერთი ზომისაა. შიშველი ქალის პორტრეტზე არის პატარა ნახვრეტები, რომლებიც, სავარაუდოდ, ,,მონა ლიზას“ კონტურების გასავლებად იყენებდნენ. მიუხედავად ასეთი მსგავსებისა, ნახატის ზედა ნაწილში, თავის გარშემო, კონტურები გაკეთებულია მარჯვენა ხელით, მაშინ, როდესაც ლეონარდო და ვინჩი ცაცია იყო.

ექსპერტები საბოლოო დასკვნებს არ აკეთებენ, რადგან გამოკვლევები ჯერ კიდევ გრძელდება. მათივე თქმით, წინ საკმაოდ დიდი სამუშაო ელოდებათ.

ლეონარდო და ვინჩის ნახატი – ,,მონა ლიზა“, იგივე ,,ჯოკონდა“, დღემდე რჩება რენესანსის ეპოქის ერთ-ერთ ყველაზე ცნობილ და მსოფლიო ხელოვნებისთვის მნიშვნელოვან ნამუშევრად. მიიჩნევა, რომ პორტრეტზე გამოსახული ქალი არის ფლორენციელი ვაჭრის – ფრანჩესკო ჯოკონდოს ცოლი, ლიზა გერარდინი. და ვინჩიმ „მონა ლიზას“ ხატვა, სავარაუდოდ, 1503 წელს დაიწყო და რამდენიმე წლის განმავლობაში დაუსრულებელ ნახატს სულ თან დაატარებდა. ნახატი გამოფენილია ლუვრში.

 

მასალა მოამზადა:  ციცი კიკვაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
დედამიწაენერგეტიკაკვლევებიმსოფლიო

„დრო იწურება“ – 15 000 მეცნიერი კაცობრიობას დედამიწის საგანგაშო მომავლის შესახებ აფრთხილებს

5.33K views on

,,დოქტრინამ” რამდენიმე დღის წინ შემოგთავაზათ ფიზიკოს სტივენ ჰოუკინგის განცხადება დედამიწის შესაძლო ,,დასასრულისა” და ალტერნატიული საცხოვრებელის მოძიების შესახებ. როგორც ჩანს, ინგლისელი მეცნიერი სულაც არ არის მარტო და მის მოსაზრებას 15 000-მდე მეცნიერი იზიარებს. ისინი ამბობენ, რომ თუკი კაცობრიობა არ მიიღებს მკაცრ ზომებს, დედამიწას გამოუსწორებელ ზიანს ვეღარ ავაცილებთ თავიდან. 

14 ნოემბერს გამოქვეყნდა სტატია სათაურით – „მსოფლიო მეცნიერთა გაფრთხილება კაცობრიობას: მეორე შეტყობინება“. ამ სტატიას ხელს 15 000-ზე მეტი მეცნიერი მსოფლიოს 184 ქვეყნიდან აწერს ხელს, ხელმოწერების რაოდენობა კი იმატებს.

საინტერესოა, რომ მსგავსი მესიჯით 1992 წელს საზოგადოებას 1 700-ზე მეტმა მეცნიერმა მიმართა, მათ შორის, ბევრი ნობელის პრემიის ლაურეატიც კი იყო. ცხადია, ბევრი არაფერი შეცვლილა.

„ეს არის აურაცხელი პასუხი იმაზე, რომ ჩუმად ყოფნა და ლოდინი აღარ შეგვიძლია“, — ამბობს სტატიის თანაავტორი, სიდნეისა და დიკინის უნივერსიტეტების მეცნიერ-თანამშრომელი თომას ნიუსამი

1992 წლის რეპორტი გამოყოფდა ცხრა სხვადასხვა სფეროს, რომლებსაც გაუმჯობესება ესაჭიროებოდა; მათ შორის იყო – ოზონის გამოფიტვა, ტყეების ჩეხა, კლიმატის ცვლილება და მოსახლეობის რაოდენობის ზრდა.

ერთადერთი დადებითი ფაქტი, რომელიც მკვლევარებმა გამოავლინეს, არის ის, რომ თავდაპირველ დოკუმენტში ხაზგასმული გაუმჯობესების ექვსი სფეროდან, წარმატებით გადაიჭრა მხოლოდ ოზონის ხვრელის პრობლემა. NASA-სა და NOAA-ს მეცნიერთა ცნობით, სწორედ ამ თვეში, თანამგზავრებიდან ჩატარებულმა გაზომვებმა აჩვენა, რომ ანტარქტიდის თავზე, ოზონის ფენაში არსებული ხვრელი ყველაზე მეტად დაპატარავდა 1988 წლის შემდეგ.

2017 წელს გამოქვეყნებულ წერილში კი შეფასებულია, რამდენად იმოქმედა გაფრთხილებამ საზოგადოებას და ის ტენდენციები, რომლებიც, ფაქტობრივად, იდენტურია 25 წლის წინანდელი ვითარებისა. როგორც მკვლევარები აღნიშნავენ, კაცობრიობამ არსებული მდგომარეობა კიდევ უფრო გააუარესა.

რეპორტის ყველაზე საგანგაშო პუნქტები შემდეგია:

მტკნარი წყლის ოდენობის 26 პროცენტით შემცირება ერთ სულ მოსახლეზე;
120 მლნ ჰექტარი ტყიანი ტერიტორიის დაკარგვა;

დედამიწაზე 29 პროცენტითაა შემცირებული ძუძუმწოვრების, რეპტილიების, ამფიბიების, ფრინველებისა და თევზების რიცხვი;
ოკეანის მკვდარი ზონების 75%-იანი ზრდა.

სტატიის მიხედვით, ადამიანმა უკვე დაუდო საფუძველი მეექვსე მასობრივ გადაშენებას. ასე რომ, მკვლევარების აზრით, 2100 წლიდან ამ პროცესს უნდა ველოდოთ.

მეცნიერების თქმით, ამ ტენდენციების გაგრძელება ბიომრავალფეროვნების დაკარგვის წინაპირობად იქცევა.

გარემოს კატასტროფათა მნიშვნელოვანი ნაწილი გამოწვეულია ადამიანთა რაოდენობის ზრდით – 2050 წლისთვის დედამიწის მოსახლეობა 9 მილიარდს გადააჭარბებს. 

სტატიაში არის მოწოდება გავლენიანი პირებისადმი, რომ არ დაიშურონ ძალისხმევა და დროულად მიიღონ შესაბამისი ზომები – მეტი ინვესტიცია ჩადონ განახლების შესაძლებლობის მქონე ენერგიაში, ასევე, კვლევებში და წიაღისეული საწვავის სუბსიდირებაში. თავად საზოგადოებას კი, რესურსების გონიერ გამოყენებაში სთავაზობენ გამოსავალს.

დაბოლოს, მეცნიერებს ხელმოწერა შეგიძლიათ შემდეგ ბმულზე.

 

წყარო:  BioScience, sciencedaily.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

ბიოლოგებმა დაადგინეს, რამდენ ხანსაა შესაძლებელი მარსზე სიცოცხლის შენარჩუნება

2.28K views on

მარსი საცხოვრებლად არცთუ ისე უსაფრთხო ადგილია. მის ზედაპირზე საშუალო ტემპერატურა ზაფხულში 63°C (-82°F) -ია, ხოლო ზამთარში ტემპერატურა შესაძლოა -143°C (-226°F) გრადუსამდეც კი დაეცეს.
წითელი პლანეტის ატმოსფერული წნევა დედამიწაზე არსებული წნევის ნახევარს შეადგენს, ხოლო ზედაპირი რადიაციის მნიშვნელოვან ზეგავლენას განიცდის.
აქამდე არავინ იცოდა, შეეძლოთ თუ არა მიკროორგანიზმებს ამ ექსტრემალურ გარემოში გადარჩენა. თუმცა, ლომონოსოვის მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის (LMSU) მკვლევართა გუნდის მიერ ჩატარებული ახალი კვლევის წყალობით, მეცნიერებმა შეძლეს იმის დადგენა, თუ რა პირობების ატანა შეუძლიათ მიკროორგანიზმებს პლანეტაზე.
მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ ამ კვლევამ შესაძლოა, მნიშვნელოვანი გავლენა იქონიოს მზის სისტემაში, ან მის მიღმა, სიცოცხლის მოძიების პროცესში.
მკვლევერებმა ჩაატარეს ტესტები, სადაც იმიტურებული მარსის რეგოლიტში შემავალ მიკროორგანიზმებზე განახორციელეს რადიაციული დასხივება.
იმიტირებული რეგოლიტი შედგებოდა დანალექი ქანებისგან, რომელიც შეიცავდა პუმფატროს, რომლებიც შემდგომ დაბალი ტემპერატურისა და დაბალი წნევის პირობებს ექვემდებარებოდნენ.
„ჩვენ ვსწავლდით მაღალი დოზის გამა გამოსხივების (100 კილო გრეი) ზეგავლენას პროკარიოტების სიცოცხლისუნარიანობაზე. მანამდე ჩატარებულ კვლევებში პროკარიოტები 80 კილო გრეიზე მაღალი გამოსხივების პირობებში ვერ ცოცხლობდნენ,“ – აცხადებენ კვლევის ავტორები.
მათი ინფორმაციით, კვლევის შედეგები მარსის რეგოლიტში სიცოცხლისუნარიანი მიკროორგანიზმების ხანგრძლივი კრიოგენის შენარჩუნების შესაძლებლობაზე მიანიშნებს.
მარსის ზედაპირზე მაიონებელი გამოსხივების ინტენსივობა წელიწადში 0.05-0.076 კილო გრეია და სიღრმესთან ერთად მცირდება.
მარსის რეგოლიტში რადიაციის ინტენსივობის გათვალისწინებით, მიღებული მონაცემები იძლევა იმის თქმის შესაძლებლობას, რომ ჰიპოთეტური მარსის ეკოსისტემები შესაძლოა დაცული იყოს ანაბიურ მდგომარეობაში, რეკოლიტის ზედაპირის ფენაში (UV სხივებისგან დაცული) მინიმუმ 1,3 მილიონი წლის განმავლობაში, არანაკლებ 3.3 მილიონი წლის განმავლობაში 2 მეტრის სიღრმეზე და მინიმუმ 20 მილიონი წლის განმავლობაში 5 მეტრის სიღრმეზე.
მიღებული მონაცემების მიღება შეიძლება გამოყენებულ იქნას აგრეთვე მზის სისტემის სხვა ობიექტებზე და გარე სამყაროსთან მცირე ზომის ორგანოებში ეფექტური მიკროორგანიზმების გამოვლენის შესაძლებლობის შესაფასებლად.
აღნიშნული კვლევა მნიშვნელოვანია სამეცნიერო სფეროსთვის. ერთის მხრივ, ავტორებმა შეეძლეს პირველად დაემტიკებინათ, რომ პროკარიოტეს ბაქტერიას შეუძლია 80 კილო გრეიზე მეტი გამოსხივების პირობებში გადარჩენა შეუძლია, რაც ადრე შეუძლებელად მიიჩნეოდა.
მათ ასევე აჩვენეს, რომ მიუხედავად მკაცრი პირობებისა, შესაძლებელია, მიკროორგანიზმები მარსზე ამჟამადაც ცოცხლობდნენ და შენარჩუნებული იყვნენ მის პერმაფროსტსა და ნიადაგში.
კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ მნიშვნელობა აქვს როგორც ატმოსფეროსგარეშე, ასევე კოსმოსურ ფაქტორებს როდესაც განვიხილავთ იმას, თუ სად და რა პირობებში ცხოვრობენ ცოცხალი ორგანიზმები.
და ბოლოს, ამ კვლევამ გააკეთა ის, რაც მანამდე ჩატარებულ კვლევებს არ გაუკეთებია, რომელიც განსაზღვრავს მარსზე მიკროორგანიზმების გამოსხივების რეზისტენტობის ფარგლებს – კერძოდ, რეგოლიტსა და სხვადასხვა სიღრმეზე.
მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ ეს ინფორმაცია ფასდაუდებელი იქნება მომავალი მისიებისთვის მარსსა და მზის სისტემის სხვა ადგილებში და, შესაძლოა, ეგზოპლანეტების შესწავლისთვისაც. ის ასევე მეცნიერებს დაეხმარება იმის გაგებაში, თუ რომელი ლოკაციები აიცილონ თავიდან ისე, რომ ბუნებრივი ეკოსისტემების დაბინძურება არ მოხდეს.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებიმედიცინა

კიბოს უჯრედებს სრულად სპობს მეტალი, რომელიც დედამიწაზე დინოზავრების მკვლელმა ასტეროიდმა მოიტანა

4.32K views on

უკვე შესაძლებელია კიბოს უჯრედების მიზანში ამოღება და განადგურება მეტალით, რომელსაც დიდი ოდენობით შეიცავდა ის ასტეროიდი, რომლის დაცემამაც დედამიწაზე დინოზავრების გადაშენება გამოიწვია. ამის შესახებ უორვიკის უნივერსიტეტისა და ჩინეთის სუნ იატ-სენის უნივერსიტეტის მიერ ჩატარებული ერთობლივი კვლევა იუწყება.

როგორც მკვლევრებმა აჩვენეს, შესაძლებელია, რომ ირიდიუმი — მეორე ყველაზე მკვრივი ელემენტი დედამიწაზე — კიბოს უჯრედების გასანადგურებლად გამოვიყენოთ ისე, რომ არ დაზიანდეს ჯანმრთელი ქსოვილები; ამისათვის საჭიროა სიმსივნური უჯრედების ამოვსება ირიდიუმითა და ჟანგბადის მომაკვდინებელი ვერსიით.

მკვლევრებმა შექმნეს ირიდიუმისა და ორგანული მასალის ნაერთი, რომელიც შესაძლებელია პირდაპირ იქნას მიმართული სიმსივნური უჯრედებისაკენ და ენერგია გადასცეს ჟანგბადის სინგლეტურ ჟანგბადად გარდაქმნის გზით, რომელიც შხამიანია და კლავს უჯრედს; თანაც ისე, რომ არ აზიანებს ჯანმრთელ ქსოვილებს.

პროცესს წარმართავს ლაზერის დასხივება კანზე, სიმსივნურ ზონაზე; შუქი აღწევს ნაერთის სინათლისადმი რეაქციული ფენამდე და ააქტიურებს მეტალს, რათა დაიწყოს კიბოს ამოვსება სინგლეტური ჟანგბადით.

მკვლევრებმა აღმოაჩინეს, რომ ლაბორატორიაში შექმნილ ფილტვის კიბოს მოდელზე წითელი ლაზერით თავდასხმის შემდეგ (რომელსაც კანში ღრმად შეღწევა შეუძლია), გააქტიურებულმა ორგანული ირიდიუმის ნაერთმა ღრმად შეაღწია და ჩაინერგა კიბოს ყველა ფენაში, რათა იგი მოეკლა; მკვლევართა თქმით, თვალნათლივ გამოჩნდა, თუ რამდენად ეფექტიანი და შორსმიმავალია მკურნალობის ეს მეთოდი.

არასიმსივნურ ქსოვილებზე მოსინჯვის გზით, მათ ასევე დაამტკიცეს, რომ ეს მეთოდი უსაფრთხო და ჯანმრთელია; ამ ქსოვილებზე არ დაფიქსირდა არანაირი ეფექტი.

გარდა ამისა, მკვლევრებმა ასევე გამოიყენეს უახლესი ულტრამაღალი რეზოლუცისს მასსპექტროგრაფია, რათა მიეღოთ კიბოს უჯრედებში არსებული ინდივიდუალური ცილების უპრეცედენტო ხედი. შედეგად, ზუსტად გაარკვიეს თუ კონკრეტულად რომელ ცილებს ესხმის თავს ორგანული ირიდიუმის ნაერთი.

კიბოს უჯრედების მოდელის ათასობით ცილის შესახებ შეგროვილი უზარმაზარი მონაცემების სათუთად დამუშავების შემდეგ, მკვლევრებმა დაასკვნეს, რომ ირიდიუმის ნაერთი აზიანებდა ცილების სითბოს შოკურ სტრესს და გლუკოზის მეტაბოლიზმს; ორივე მათგანი კიბოს საკვანძო მოლეკულებია.

გაერთიანებულო სამეფოს უორვიკის უნივერსიტეტს მასსპექტრომეტრიის ყველაზე მოწინავე ლაბორატორია აქვს მსოფლიოში; ამავე დროს, ფლობს ანალიტიკური მეცნიერების მსოფლიო დონის ცენტრს.

კვლევის თანაავტორი კუკსონ ჩიუ, უორვიკის უნივერსიტეტის ქიმიის დეპარტამენტის ასპირანტი მკვლევარია.

„ეს პროექტი ნამდვილი ნახტომია, რათა გავერკვეთ, თუ როგორ ესხმის თავს კიბოს უჯრედებს ირიდიუმზე დაფუძნებული კიბოს საწინააღმდეგო ნაერთები. შევიმუშავებთ მოქმედების სხვადასხვა მექანიზმებს, რათა გვერდი ავუაროთ წინააღმდეგობრივ პრობლემებს და კიბოს სხვადასხვა კუთხიდან შევუტიოთ.

„კიბოს მოსპობის ჩვენი ინოვაციური მიდგომა, რომელიც მოიცავს მნიშვნელოვანი უჯრედული ცილების მიზანში ამოღებას, შეიძლება გახდეს მოქმედების ახალი მექანიზმების მქონე პრეპარატების შექმნის საფუძველი. ეს კი სასწრაფოდ საჭიროა. გარდა ამისა, ბრიტანელ და ჩინელ მკვლევართა კავშირები მხოლოდ ამ თანამეგობრობით როდი შემოიფარგლება. ჩვენ გვაქვს პოტენციალი, კლინიკებისათვის შევქმნათ ახალი პრეპარატები“, — ამბობს დოქტორი პინგიუ ჟანგი.

„თანემედროვე მასსპექტრომეტრიის თვალშისაცემი განვითარება უკვე გვაძლევს საშუალებას მოვახდინოთ კიბოს უჯრედებში არსებული ცილების კომპლექსური ნაზავის ანალიზი და განვსაზღვროთ მკურნალობის სამიზნე; ეს ინსტრუმენტები იმდენად მგრძნობიარეა, რომ შეუძლია ერთი ელექტრონის აწონვაც კი!“, — აღნიშნავს უორვიკის უნივერსიტეტის ანალიტიკური ქიმიის პროფესორი, პიტერ ო’კონორი.

იმით, თუ რა შეიძლება გამოიწვიოს ამ ახალმა კვლევამ, უკვე აღფრთოვანებულია პროფესორი პიტერ სადლერი:

„კიბოს ქიმიოთერაპიების 50%-ზე მეტ შემთხვევაში უკვე გამოიყენება ძვირფასი მეტალი პლატინა. კიბოს უჯრედებზე თავდასხმის პრეპარატების შექმნის სრულიად ახალ გზას გვთავაზობს სხვა ძვირფას მეტალთა პოტენციალი, მაგალითად ირიდიუმი. რაც მთავარია, ეს მეთოდი უსაფრთხოა და თან ახლავს მინიმალური გვერდითი ეფექტები“.

„საერთაშორისო თანამშრომლობას შეუძლია პროგრესის მნიშვნელოვნად აჩქარება. ნამდვილად დროა, კარგი სამედიცინო გამოყენება მოვუძებნოთ ირიდიუმს — ელემენტს, რომელიც დედამიწაზე 66 მილიონი წლის წინ ჩამოვარდნილმა ასტეროიდმა მოიტანა“.

ფოტოქიმიოთერაპია — ლაზერის შუქის გამოყენება კიბოს მიზანში ამოსაღებად — სწრაფად განვითარებად, სიცოცხლისუნარიანი, ეფექტიანი და არაინვაზიური მკურნალობის მეთოდია. პაციენტები სულ უფრო რეზისტენტული ხდებიან ტრადიციული თერაპიებისადმი. აქედან გამომდინარე, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ახალი მეთოდების დამკვიდრება ამ დაავადებასთან საბრძოლველად.

ირიდიუმი 1803 წელს აღმოაჩინეს; სახელი მომდინარეობს ლათინური სიტყვა „ცისარტყელადან“. მიეკუთვნება იგივე ოჯახს, რომელსაც პლატინა; არის მტკიცე, მყიფე და კოროზიისადმი ყველაზე რეზისტენტული ელემენტი დედამიწაზე; აქვს ყვითელი ფერი. მისი დნობის ტემპერატურა 2400 გრადუს ცელსიუსზე მაღალია.

ირიდიუმი დედამიწაზე იშვიათია, მაგრამ უხვადაა მეტეორიტებში; ირიდიუმის დიდი მოცულობა აღმოჩენილია დედამიწის 66 მლნ წლის წინანდელ ქერქში, რაც წარმოშობს თეორიას, რომ დედამიწაზე ეს ელემენტი იმ ასტეროიდმა მოიტანა, რომელმაც დინოზავრების გადაშენება გამოიწვია.

წყარო:  1tv.ge/

ავტორი:  მიხეილ ჭაბუკაშვილი

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

ცხვარს ადამიანის სახის ცნობა შეუძლია

1.73K views on

კემბრიჯის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა ცხვრები გაწვრთნეს იმ მიზნით, რომ მათ სელებრითების სახეები ეცნოთ.

მეცნიერები იმედოვნებენ, რომ ეს მათ ნეიროდეგენერაციული დაავადებების უკეთ გაგებაში დაეხმარებათ.

სპეციალურად აღჭურვილი კალმით ცხვრებს კომპიუტერის ეკრანებზე ფოტოებს აჩვენებდნენ: ერთ მხარე უცნობი ადამიანისას, ხოლო მეორე მხარე – ოთხი სელებრითის ფოტოს.

იმ შემთხვევაში, თუ ცხოველი ცნობილი ადამიანის სახეს იცნობდა, რასაც ის ეკრანთან არსებულ ინფრაწითელი სხივის დარღვევით გამოხატავდა, მას ჯილდოდ საკვებს აძლევდნენ, ხოლო იმ შემთხვევაში, თუ არასწორ ფოტოსურათს აირჩევდა, ჯილდოს ვერ ღებულობდა. ცხვრები 10 შემთხვევიდან 8 შემთხვევაში სახის სწორად ამოცნობას ახერხებდნენ.

ფოტოები, რომლის ამოცნობაც ცხვრებს დაავალეს, ეკუთვნოდა მსახიობებს: ემა უოტსონს და ჯეიკ ჯილენჰალს, BBC-ის წამყვანს – ფიონა ბრუსსა და აშშ-ის ყოფილ  პრეზიდენტს – ბარაკ ობამას.

გარდა იმისა, რომ გამოჩენილი სახეების გამოსახულებები აჩვენეს, მეცნიერებმა ასევე სცადეს ცხოველთა უნარ-ჩვევების დატესტვა ამოეცნოთ სხვა კუთხეებიდან გადაღებული ფოტოებით. თუმცა, ამ შემთხვევაში, ცხოველთა წარმატების მაჩვენებელი დაახლოებით 15 პროცენტით შემცირდა, რაც, მეცნიერთა თქმით, ადამიანებისგან მიღებული შედეგების შესაბამისია.

მეცნიერები მიზნად ისახავენ გამოიყენონ ცხვარი, როგორც მოდელი, რათა მეტი გაიგონ ტვინის ისეთი დარღვევების შესახებ, როგორიცაა – ჰანთინგტონის დაავადება, რომელიც დიდი ხნის განმავლობაში ვითარდება და გავლენას ახდენს შემეცნებითი შესაძლებლობებზე.

 

წყარო: http://www.reuters.com

 

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

 

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმსოფლიოსამართალი

აშშ-ში მასობრივი მკვლელობის შემთხვევების რაოდენობა იზრდება

1.6K views on

ბოლო მასობრივი მკვლელობა აშშ-ში, ტეხასში, ნოემბრის დასაწყისში იყო. დამნაშავემ ცეცხლი ეკლესიაში გახსნა, რასაც 26 ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა. შემთხვევა კი – კლასიფიცირდა, როგორც მე-5 ყველაზე საშინელი მასობრივი მკვლელობა აშშ-ის ისტორიაში. აღსანიშნავია, რომ ბოლო 18 თვის მანძილზე აშშ-ში 3 ყველაზე მასშტაბური მასობრივი მკვლელობა იყო, ბოლო 35 წლის განმავლობაში.

  • ლას ვეგასის შემთხვევა. 1-ლი ოქტომბერი, 2017 წ – დაიღუპა 58 ადამიანი;
  • ღამის კლუბ „ორლანდოში“ განხორციელებუული მასობრივი მკვლელობა. 12 ივნისი, 2017 წ. – დაიღუპა 49 ადამიანი;
  • ვირჯინიაში განხორრციელებული მასობრივი მკვლელობა. 16 აპრილი, 2007 წ. – დაიღუპა 32 ადამიანი;
  • სენდი ჰუკის სკოლაში განხორციელებული მასობრივი მკვლელობა. 14 დეკემბერი, 2012 წ. – დაიღუპა 27 ადამიანი;
  • ტეხასის ეკლესაში განხორციელებული მასოვბრივი მკვლელობა. 5 ნოემბერი, 2017 წ. – დაიღუპა 26 ადამიანი;

მსგავსი ძალადობრივი ქმედება საკმაოდ ხშირია აშშ-ის თანამედროვე ისტორიაში: მასობრივი მკვლელობები გახდა უფრო ხშირი და მომაკვდინებელი.

აღნიშნულ ინფორმაციას არასამთავრობო ორგანიზაცია ,,Mother Jones-ი“ ავრცელებს, რომელსაც შექმნილი აქვს სპეციალური მონაცემთა ბაზა, აქ შეყვანილია 1982 წლის შემდეგ მომხდარი ყველა მასობრივი მკვლელობა, რომელიც „დამნაშავემ განახორციელა საჯარო სივრცეში და გამოიწვია 3 ან მეტი უდანაშაულო ადამიანის სიკვდილი“ .

სიკვდილიანობის მინიმალური მაჩვენებელი 2013 წლამდე 4 ადამიანი იყო. თუმცა, აშშ-ის ყოფილი პრეზიდენტის, ბარაკ ობამას დროს,  მაჩვენებელი 3-მდე ჩამოვიდა.

სრული მონაცემთა ბაზის ნახვა შესაძლებელია აქ.

ორგანიზაციის ანგარიშის მიხედვით, დღეს მასობრივი მკელობების შემთხვევებს შორის უფრო ნაკლები დროის შუალედია, გარდაცვლილ ადამიანთა რაოდენობა კი უფრო გაიზარდა. 1990-იან წლებში გარდაცვლილ ადამიანთა საშუალო მაჩვენებელი 159 იყო. 2000-იან წლებში ის 171-მდე გაიზარდა, დღეს კი მაჩვენებელი რეკორდულ 381-ს აღწევს.

ორგანიზაცია ,,Mother Jones-ის“ მიხედვით, არსებულ შემთხვევებს სულ უფრო ნაკლები ყურადღება ეთმობა მედიის მხრიდანაც, იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ ეს შემთხვევები გახდა უფრო ხშირი. ტეხასის ეკლესიაში მომხდარ შემთხვევამდე სულ რამდენიმე დღით ადრე, 47 წლის სკოტ ოსტერმა ,,Walmart-ის“ სუპერმარკეტში სასიკვდიოლოდ დაჭრა 2 კაცი და 1 ქალი.

აღსანიშნავია, რომ მასობრივი მკვლელობების შემთხვევების გაზრდილი მაჩვენებლები უნდა განიხილებოდეს აშშ-ში ზოგადად გაზრდილი ძალადობრივი ქმედებების პარალელურად. ყოველწლიურად 33 000-მდე შემთხვევა ვლინდება, როდესაც მსხვერპლი სასიკვდილოდ დაშავდა ისეთ ძალადობრივ შემთხვევაში, რომელშიც სასროლი იარაღი იყო გამოყენებული. მასობრივი მკვლელობები კი ამ მაჩვენებლის მხოლოდ 1,5 %-ია.

 

წყაროები: The Guardian, Washington Post

მასალა მოამზადა: ცირა შვანგირაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაეს საინტერესოაკვლევებიმედიცინა

მეცნიერები: ,,ნასვამი და გამოუძინებელი მძღოლების ტვინები ერთნაირად მუშაობს“

2.12K views on

ახალი კვლევის თანახმად, გამოუძინებელი ადამიანის ტვინი ნასვამის მსგავსად მუშაობს.

მეცნიერების განმარტებით ძილის ნაკლებობა ტვინის ნეირონებს შორის კომუნიკაციას ასუსტებს.

ტვინის სიგნალიზაციის ცენტრში ასეთმა შესუსტებამ შესაძლოა მახსოვრობისა და კონცენტრაციის პრობლემები გამოიწვიოს.

მეცნიერთა საერთაშორისო გუნდს სურს, ძილის დაქვეითების პრობლემას უფრო სერიოზულად შეხედოს. გარდა იმისა, რომ ის უარყოფითად მოქმედებს ჩვენს ორგანიზმზე, უძილობა რისკს გვიქმნის საჭესთან ჯდომის და სხვა ყოველდღიური საქმიანობის დროს.

,,ჩვენ აღმოვაჩინეთ, რომ უძილობა ნეირონების სათანადოდ ფუნქციონირებას აფერხებს, რაც, თავის მხრივ, შემეცნებით ხარვეზებს იწვევს” – აცხადებს კალიფორნიის უნივერსიტეტის მეცნიერი ითჟაკ ფრედი.

მეცნიერებმა კვლევის ფარგლებში რადენიმე ადამიანი გამოიკვლიეს. მათ გამოსახულებების გარკვეულ კატეგორიებად დაყოფას სთხოვდნენ.

აღმოჩნდა, რომ რაც უფრო დაღლილი იყო ესა თუ ის ადამიანი, მით უფრო სუსტდებოდა ნეირონოს აქტივობა და კარგავდა ძალას.

სიახლეს არ წარმოადგენს ის ფაქტი, რომ მძღოლის გადაღლილობა პირდაპირ კავშირშია ავტოსაგზაო შემთხვევებთან. ცნობილია, რომ ათასობით ადამიანის სიკვდილი და დაშავება გადაღლილი მძღოლის არა სათანადო რეაქციის შედეგად ხდება.

მკვლევარები ამბობენ, რომ გარკვეულწილად, უძილო მძღოლი იგივეა, რაც საჭესთან ნასვამ მდგომარეობაში მყოფი მძღოლი. „ასე რომ, დაღლილი მძღოლებისთვის  ისეთივე წესები გვჭირდება, როგორიც ნასვამებისთვის“ – აცხადებენ მეცნიერები კვლევაში, რომელიც სამენიერი ჟურნალ Nature Madecine-ში გამოქვეყნდა.

 

წყარო: Sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაკვლევებიმედიცინა

როგორ მოქმედებს რეალურად მარიხუანა ადამიანის ტვინსა და ტანზე

2.97K views on

 

მარიხუანა ოფიციალურად მიღებულია, როგორც მსუბუქი ნარკოტიკი და არა მედიცინისთვის საჭირო წამალი, რაც იმას ნიშნავს, რომ საჭიროა მისი გამოკვლევა.

ჯერჯერობით, გამოკვლევები გვიჩვენებს, რომ მარიხუანას აქვს ცოტაოდენი თვისებები ადამიანის ჯანმრთელობის სასარგებლოდ,  მაგალითად, იგი აყუჩებს ტკივილს, ეპილეფსიის ერთ–ერთი ფორმისთვის არის ძალიან საასარგებლო. მეცნიერები ამბობენ, რომ შესაძლოა მარიხუანას კიდევ ჰქონდეს სხვა უფრო ეფექტური და გამოსადეგი თვისებები ადამიანის ჯანმრთელობისთვის.

ჩატარდა გამოკვლევა, რომელიც გვიჩვენებს, თუ რა ვიცით და არ ვიცით კანაფის შესახებ.

1.მარიხუანას შეუძლია თავი გვაგრძნობინოს კარგად, ებრძოლოს დაძაბულ და მოწყენილ ცხოვრების სტილს.

2.იგი მოქმედებს ადამიანის სისხლისა და გულის მოქმედებაზე, მაგრამ არ არის გამოკვლევები ჩატარებული ამასთან დაკავშირებით, ეს კი აუცილებელია.

3.ერთგვარი გამაყუჩებელიც შეიძლება იყოს.

4.მაგრამ მას შეუძლია ზიანი მიაყენოს თქვენი მახსოვრობის უნარს

5.ასევე – ზიანს აყენებს თქვენს დროის შეგრძნებას, რამაც შეიძლება პრობლემები შეგიქმნათ ყოველდღიურ ცხოვრებაში.

 

წყარო: Business insider

მასალა მოამზადა: ლაშა ჯინჭარაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიოსაქართველო

ქართველი ქირურგის საერთაშორისო წარმატება – ლეო ბოკერიას დეფიბრილატორი არითმიის მკურნალობისთვის

4.56K views on

  მოსკოვის გულ-სისხლძარღვთა ქირურგიის სამეცნიერო ცენტრში, რომელსაც ქართველი აკადემიკოსი – ლეო ბოკერია ხელმძღვანელობს, შექმნეს უნიკალური დეფიბრილატორი  „TachosDR-ი“ არითმიის დიაგნოსტიკისა და მკურნალობისთვის. მის შექმნაზე მუშაობდნენ ამავე ცენტრის აკადემიკოსი – ამირან რევიშვილი და ასევე – ამერიკელი და გერმანელი მეცნიერები.

     მინიატურილი კომპიუტერი იწონის  90 გრამს. იგი თვითონ პოულობს  იმ წერტილს, რომელიც გულის არასწორ რითმს იწვევს, მერე კი არკვევს არითმიის ტიპს და როგორც კი გულის რიტმი დაირღვევა, გულის კუნთის საჭირო წერტილს  მაშინვე აწვდის ელექტრონულ მუხტს. თუ გული მაინც გაჩერდა, მოწყობილობა თვითონვე რთავს ელექტროშოკს  და ადამიანს სიცოცხლეს უბრუნებს. კომპიუტერი მუშაობს ელემენტზე, რომელიც 5-6 წელი წელი ყოფნის.

    კომპიუტერს აქვს მეხსიერება, რომელშიც ინახავს ყველა ელექტროკარდიოგრამას. საკმარისია, ექიმმა მხოლოდ სკანერი მიადოს პაციენტის გულს  და მაშინვე ცხადი ხდება, როგორ „იქცეოდა“ თქვენი გული.

ასევე აღსანიშნავია და საინტერესოა, რომ დასავლეთშიც სარგებლობენ სხვადასხვა დროს შექმნილი ანტიარითმიული ხელსაწყოებით, მაგრამ ,,TashosDR-ი“ მათ შორის ყველაზე უნიკალურია.

მკითხველისთვის უინტერესო არ იქნება ამირან რევიშვილის ბიოგრაფია. იგი დაიბადა 1956 წელს. დაამთავრა მოსკოვის 1-ლი სამედიცინო ინსტიტუტი. ის არის აკადემიკოს ლეო ბოკერიას მოწაფე.  1986 წელს გახდა სსრკ სახელმწიფო პრემიის ყველაზე ახალგაზრდა ლაურეატი მეცნიერებასა და ტექნიკაში. აღნიშნულ ცენტრში მუშაობს 1979 წლიდან. მას გმოქვეყნებული აქვს 500-ზე მეტი ნაშრომი. მიღებული აქვს 6 პატენტი გამოგონებისთვის, აქედან 4  საერთაშორისო მნიშვნელობისაა.

მასალა მოამზადა:  ლიკა ჩაგანავამ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 … 96 97 98 99 100 … 108
Page 98 of 108