მსოფლიო

ევროპაში, დაიწყო ვირუსის გავრცელება, რომელიც იწვევს ცხელებას, სახელწოდებით,  Oropush. ვირუსის წინააღმდეგ, ამ ეტაპზე, ვაქცინა არ არსებობს. 

რა არის ოროპუშის ცხელება?

დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ევროპულმა ცენტრმა 2024 წლის 9 აგვისტოს  გაავრცელა ინფორმაცია, რომ 2024 წელს, მარტიდან ივლისამდე, ესპანეთში, იტალიასა და გერმანიაში გამოვლინდა ოროპუშის ცხელების 19 შემთხვევა: ესპანეთში 12 შემთხვევა, იტალიაში – 5 და 2 – გერმანიაში.

ყველა ადამიანი, ვინც დაავადდა, ჩამოვიდა ბრაზილიიდან ან კუბიდან, სადაც ეს ვირუსი 2023 წლის ბოლოდან „დადის“. 2024 წელს, სამხრეთ ამერიკის ქვეყნებში – ბრაზილია, პერუ, ბოლივია, კოლუმბია და კუბა – დაახლოებით, 8 ათასი ადამიანი დაავადდა ცხელებით, ყველაზე მეტად კი, დაავადება გავრცელებულია ბრაზილიაში.

რა არის ოროფუშის ცხელების გამომწვევი მიზეზი? 

დაავადება გამოწვეულია ვირუსით, რომელიც ვრცელდება მწერებისა და კოღოების ნაკბენით.

აღნიშნული ვირუსი თითქმის 70 წელია არსებობს, მაგრამ გარდაცვალება მხოლოდ წელს დაფიქსირდა.

რამდენადაც ცნობილია, ვირუსი არ გადაეცემა ადამიანიდან ადამიანს.

ოროფუშის ცხელება – დაავადების სიმპტომები

სიმპტომები ჩვეულებრივ ვლინდება 3-12 დღეში. მაგრამ, ამავე დროს, დაავადება ადამიანების 40%-ში  უსიმპტომოდ მიმდინარეობს. 2-7 დღის შემდეგ, სიმპტომები ქრება, თუმცა, შესაძლოა, დაბრუნდეს რამდენიმე დღის ან თუნდაც კვირის შემდეგ და გამოიწვიოს ზოგადი სისუსტე.

დაავადების ძირითადი სიმპტომებია:

ცხელება;

გამონაყარი;

თავის ტკივილი;

ტკივილი კუნთებსა და სახსრებში.

ზოგჯერ აღინიშნება დიარეა, გულისრევა.. დაავადება არ იწვევს სურდოს, ხველას ან ქოშინს.

შესაძლებელია თუ არა მისგან თავის დაცვა?

ვირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინები ან ანტივირუსული პრეპარატები არ არსებობს, ამიტომ დაავადების პრევენცია მნიშვნელოვანია.

რას გვირჩევენ სპეციალისტები:

გამოიყენეთ მწერების საწინააღმდეგო საშუალება. განსაკუთრებით, თუ იმყოფებით პოტენციურად საშიშ უბანში, სადაც ვირუსი შეიძლება გავრცელდეს;

გამოიყენეთ კოღოს საწინააღმდეგო ბადეები, რომლებიც იცავენ მწერებს;

ექსპერტები ასევე გვირჩევენ, რომ იმ ქვეყნებიდან დაბრუნებისას, სადაც ოროპუშის ვირუსი არსებობს, 3 კვირის განმავლობაში განსაკუთრებით გააკონტროლოთ ჯანმრთელობის მდგომარეობა

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

დიდი ბრი­ტა­ნეთ­ში, ექი­მებ­მა უკვე ასო­ბით პა­ცი­ენტზე და­ი­წყეს მე­ლა­ნო­მის ვაქ­ცი­ნის გა­მოც­და. შე­გახ­სე­ნებთ, რომ მე­ლა­ნო­მა კა­ნის კი­ბოს ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე მო­მაკ­ვდი­ნე­ბე­ლი ფორ­მაა. ექ­სპერტთა შე­ფა­სე­ბით, ეს არის მსოფ­ლი­ო­ში პირ­ვე­ლი ვაქ­ცი­ნა, რო­მე­ლიც კი­ბოს გან­კურ­ნე­ბის თვალ­საზ­რი­სით შე­საძ­ლოა რე­ვო­ლუ­ცი­უ­რიც კი აღ­მოჩ­ნდეს.

ერთ-ერთი პირ­ვე­ლი, ვინც ექ­სპე­რი­მენ­ტუ­ლი წამ­ლის დოზა მი­ი­ღო, 52 წლის სტივ იან­გია. კაცს გა­სუ­ლი წლის აგ­ვის­ტო­ში ოპე­რა­ცია ჩა­უ­ტარ­და და კა­ნის სიმ­სივ­ნუ­რი მო­ნაკ­ვე­თე­ბი ამოკ­ვე­თეს. ვაქ­ცი­ნის მი­ღე­ბის შემ­დეგ სტი­ვის იმუ­ნურ­მა სის­ტე­მამ უნდა ამო­იც­ნოს და გა­ა­ნად­გუ­როს ორ­გა­ნიზ­მში დარ­ჩე­ნი­ლი კი­ბოს უჯრე­დე­ბი.

ექი­მე­ბი იმე­დოვ­ნე­ბენ, რომ ეს ხელს შე­უშ­ლის და­ა­ვა­დე­ბის დაბ­რუ­ნე­ბას, რად­გან აც­რილ სხე­ულ­ში ახა­ლი სიმ­სივ­ნე ვე­ღარ წარ­მო­იქ­მნე­ბა.

ვაქ­ცი­ნას, რო­მელ­საც ჯერ სა­ხე­ლიც არ აქვს, მი­ნი­ჭე­ბუ­ლი აქვს შემ­დე­გი კოდი mRNA-4157 (V940). ლონ­დო­ნის სა­უ­ნი­ვერ­სი­ტე­ტო კო­ლე­ჯის კლი­ნი­კის ექი­მე­ბი და­მა­ტე­ბი­თი სიფრ­თხი­ლის­თვის ვაქ­ცი­ნას­თან ერ­თად, მო­ხა­ლი­სე­ებს უკე­თე­ბენ პემ­ბრო­ლი­ზუ­მა­ბის (ანუ Keytruda) დო­ზას, რო­მე­ლიც ასე­ვე ეხ­მა­რე­ბა იმუ­ნურ სის­ტე­მას კი­ბოს უჯრე­დე­ბის გა­ნად­გუ­რე­ბა­ში.

კომ­ბი­ნი­რე­ბუ­ლი მკურ­ნა­ლო­ბა ერ­თობ­ლი­ვად შე­ი­მუ­შა­ვა ორმა ამე­რი­კულ­მა კომ­პა­ნი­ამ, Moderna-მ და Merck Sharp-მა და ის ჯერ­ჯე­რო­ბით ხელ­მი­საწ­ვდო­მია მხო­ლოდ კლი­ნი­კურ კვლე­ვებ­ში მო­ნა­წი­ლე პა­ცი­ენ­ტე­ბის­თვის.

ბრი­ტა­ნე­თის გარ­და, ექ­სპე­რი­მენ­ტი პა­რა­ლე­ლუ­რად ჩა­ტარ­დე­ბა რამ­დე­ნი­მე სხვა ქვე­ყა­ნა­ში – მათ შო­რის ავ­სტრა­ლი­ა­ში. ვაქ­ცი­ნის შე­მად­გენ­ლო­ბა ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რად ირ­ჩე­ვა ყვე­ლა პა­ცი­ენ­ტის­თვის, მისი იმ­ჟა­მინ­დე­ლი მდგო­მა­რე­ო­ბის შე­სა­ბა­მი­სად.

“ვაქ­ცი­ნა შე­ირ­ჩე­ვა, აბ­სო­ლუ­ტუ­რად, ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რად კონ­კრე­ტუ­ლი პა­ცი­ენ­ტის­თვის. აზრი არ აქვს პრე­პა­რა­ტის მე­ო­რე პი­რის­თვის გა­და­ცე­მას – ამ შემ­თხვე­ვა­ში შე­დე­გი არ დად­გე­ბა“, – ამ­ბობს კა­ლი­ფორ­ნი­ის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის დოქ­ტო­რი ჰე­ზერ შოუ. გააგრძელეთ კითხვა

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ შეშფოთება გამოხატა H5N1 ფრინველის გრიპის მზარდი გავრცელების გამო ახალ სახეობებზე, მათ შორის ადამიანებზე, რომლებსაც სიკვდილიანობის “არაჩვეულებრივად მაღალი” მაჩვენებელი აქვთ.
”ვფიქრობ, ეს უზარმაზარ შეშფოთებას იწვევს”, – განუცხადა ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მთავარმა მეცნიერმა ჯერემი ფარარმა ჟურნალისტებს.
ფრინველის გრიპის ამჟამინდელი აფეთქება 2020 წელს დაიწყო და ათობით მილიონი ფრინველის დაღუპვა გამოიწვია, დაინფიცირდნენ გარეული ფრინველებიც, ასევე ხმელეთისა და ზღვის ძუძუმწოვრები.
აღსანიშნავია, რომ ამ სიას ცოტა ხნის წინ ძროხები და თხებიც შეუერთდნენ, რამაც სპეციალისტების გაკვირვება გამოიწვია, რადგან მანამდე ისინი ამ ტიპის გრიპის მიმართ მგრძნობიარეებად არ მიიჩნეოდნენ.
„A (H5N1) შტამი გლობალური ზოონოზური ცხოველების პანდემია გახდა“, – აღნიშნაფარარმა.
მისი თქმით, შეშფოთებას იწვევს ის, რომ ვირუსი ვითარდება და ადამიანების დაინფიცირების უნარს იძენს, შემდეგ კი, შესაძლოა, ადამიანიდან ადამიანზეგადაცემაც დაიწყოს, თუმცა, ჯერჯერობით, არ არსებობს არანაირი მტკიცებულება, რომ A(H5N1) ტიპის გრიპის ვირუსი  ადამიანებს შორის ვრცელდება.
ამასთან, ჯერემი ფარარის განმარტებით, ასობით შემთხვევაში, როდესაც ადამიანები ცხოველებთან კონტაქტის შედეგადდაინფიცირდნენ, “სიკვდილობის მაჩვენებელი არაჩვეულებრივად მაღალია”, თქვა ფარარმა.
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, 2003 წლიდან მიმდინარესწლის 1-ელ აპრილამდე პერიოდში, მსოფლიოს 23 ქვეყანაში, ადამიანების დაინფიცირების 889 შემთხვევიდან 463ფატალური შემთხვევა დაფიქსირდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ სიკვდილიანობის მაჩვენებელმა 52 პროცენტი შეადგინა.
ჯერემი ფარარმა განაცხადა, რომ მიმდინარეობს ძალისხმევა H5N1-ის ვირუსისვაქცინებისა და თერაპიული საშუალებების შემუშავების მიზნით და დასძინა, რომ აუცილებელია, რეგიონულ და ეროვნულ ჯანდაცვის ორგანოებს მთელ მსოფლიოში ვირუსის დიაგნოსტიკის საშუალება ჰქონდეთ.
მისი თქმით, ეს საჭიროა იმისთვის, რომ თუ H5N1 ვირუსი ადამიანებიდან ადამიანებზე გადასვლას დაიწყებს, მსოფლიო „მყისიერი რეაგირების პოზიციაში“ იყოს. ფარარის განმარტებით, მნიშვნელოვანია, რომ ვაქცინებზე, თერაპიულ საშუალებებსა და დიაგნოსტიკაზე თანაბარი ხელმისაწვდომობა არსებობდეს.

წყარო : sciencealert.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

როდესაც ლუკასს ექვსი წლის ასაკში თავის ტვინის იშვიათი სიმსივნის დიაგნოზი დაუსვეს, პროგნოზი ყველასთვის გასაგები იყო.

ექიმი ჟაკ გრილი ემოციურად იხსენებს მომენტს, როდესაც მას ბავშვის მშობლებთან საუბარი მოუწია. ის იძულებული იყო ეთქვა, რომ მათი შვილი ვერ გადარჩებოდა.

თუმცა, შვიდი წლის შემდეგ, ახლა ლუკასი 13 წლისაა და მის ტვინში სიმსივნის კვალი აღარაა.

ბელგიელი ბიჭი მსოფლიოში პირველი ბავშვია, რომელიც განსაკუთრებით მძიმე კიბოსგან, თავის ტვინის ღეროს გლიომისგან სრულად განიკურნა.

„ლუკასმა ყველა მოლოდინს გადააჭარბა და გაიმარჯვა”, — თქვა გრილმა, ტვინის სიმსივნის პროგრამის ხელმძღვანელმა პარიზში.

ამ ტიპის კიბოს დიაგნოზს აშშ-ში ყოველწლიურად 300 ბავშვს უსვამენ, ხოლო საფრანგეთში ასეთი ასამდე შემთხვევა ფიქსირდება ხოლმე.

ხუთშაბათს, ბავშვთა კიბოს საერთაშორისო დღის წინ, სამედიცინო საზოგადოებამ ბოლო მიღწევებზე ისაუბრა და აღინიშნა, რომ ბავშვების 85% კიბოს დიაგნოზის დასმიდან ხუთ წელზე მეტი ხნის შემდეგ იკურნება.

თუმცა, თავის ტვინის ღეროს გლიმონის დიაგნოზის მქონე ბავშვებში სიტუაცია კვლავ მძიმეა. დიაგნოზის შემდეგ უმეტესობა წელიწადში იღუპება. კვლევების მიხედვით, დიაგნოზიდან ორი წლის შემდეგ ბავშვების მხოლოდ 10% იყო ცოცხალი.

რადიოთერაპიამ ზოგჯერ შეუძლია შეანელოს აგრესიული სიმსივნის სწრაფი პროგრესი, მაგრამ არც ერთი წამალი არ აღმოჩნდა ეფექტური მის წინააღმდეგ.

უპრეცედენტო შემთხვევა
ლუკასი და მისი ოჯახი ბელგიიდან საფრანგეთში გაემგზავრა, რათა ბიჭი ერთ-ერთი პირველი პაციენტი გამხდარიყო, რომელიც BIOMEDE-ს კვლევას შეუერთდებოდა. ამ ცდებში ტვინის ღეროს გლიომის პოტენციური პრეპარატები უნდა დაეტესტათ.

ლუკასის ორგანიზმს წამლის მიმართ თავიდანვე კარგი რეაქცია ჰქონდა.

„მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიის სკანირებისას ჩვენ დავინახეთ, რომ კიბო გაქრა”, — განუცხადა გრილმა AFP-ს.

მიუხედავად ამისა, ექიმებმა მკურნლობის კურსი კიდევ გააგრძელეს. შედეგები მართლაც გასაოცარია.

„სხვა ასეთი შემთხვევა არ მინახავს”, – თქვა გრილმა.

ზუსტად როგორ გამოჯანმრთელდა ლუკასი სრულად და როგორ შეიძლება მისი შემთხვევა მომავალში ამავე დიაგნოზის მქონე სხვა ბავშვებსაც დაეხმაროს, უცნობია. ამავე ცდაში მონაწილე სხვა შვიდი ბავშვიც ცოცხალია. თუმცა, მხოლოდ ლუკასის დაავადება გაქრა სრულად.

ამის მიზეზი შეიძლება ბავშვების ინდივიდუალური სიმსივნეების “ბიოლოგიური თავისებურებებია”.

„ლუკასის სიმსივნეს უკიდურესად იშვიათი მუტაცია ჰქონდა, რომელიც, ჩვენი აზრით, მის უჯრედებს წამლის მიმართ ბევრად უფრო მგრძნობიარეს ხდიდა”, – აღნიშნა გრილმა.

მიუხედავად ასეთი შედეგებისა, შესაბამისი პრეპარატის დანერგვას შეიძლება 10-15 წელი დასჭირდეს. მკვლევრების თქმით, ეს საკმაოდ ხანგრძლივი და შრომატევადი პროცესია.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”