close

მსოფლიო

დედამიწამსოფლიო

მომდევნო 5 წელში შესაძლოა, ტემპერატურამ 1.5°C-იან ზრდის ზღვარს გადააჭარბოს – გაერო

465 views on

ალბათ, ყველას სმენია პარიზის შეთანხმების შესახებ, რომლის მიზანიცაა, ტემპერატურის ზრდამ, პრეინდუსტრიულ პერიოდთან შედარებით, 1.5°C-იან ზღვარს არ გადააჭარბოს. ამის მიუხედავად, გაეროს ახალი პროგნოზის თანახმად, შესაძლოა, ადამიანის სამრეწველო საქმიანობისა და ანომალიური კლიმატური მოვლენების გამო, ეს მომდევნო 5 წელიწადში მოხდეს. ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

კერძოდ, მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის (WMO) განცხადებით, იმის შანსი, რომ გლობალურად დედამიწის ზედაპირის ტემპერატურის ყოველწლიური ზრდა 1.5°C-იან მიჯნას დროებით გადასცდეს, 66 პროცენტია. ეს ისტორიაში პირველი მსგავსი შემთხვევა იქნება, რასაც ხელს, სავარაუდოდ, მოსალოდნელი თბილი სეზონური დინება, იგივე ელ-ნინიოც შეუწყობს. ეს და ჩვენ მიერ პროვოცირებული კლიმატის ცვლილება პლანეტას სერიოზულ საფრთხეს შეუქმნის, რადგან გრენლანდიასა და ანტარქტიდაზე ყინულის საფარის კოლაფსს, ასევე, მსოფლიოს სხვადასხვა ნაწილში სითბურ ტალღებს, ძლიერ გვალვებს, წყლის ნაკლებობასა და ექსტრემალურ ამინდს განაპირობებს.

გაეროში ამბობენ, რომ ელ-ნინიო მომდევნო თვეებში დაიწყება და სჯობს, ტემპერატურის მატებისთვის მოვემზადოთ. ამ დროს ქარი, რომელიც წყნარ ოკეანეში თბილ წყალს დასავლეთისკენ უბიძგებს, სუსტდება და მის ერთ ადგილზე დაგროვებას იწვევს. ეს კლიმატს მთელ მსოფლიოში ცვლის, ზოგან ჩვეულებრივზე მეტი ნალექი მოდის, ზოგან კი პირიქით, ძლიერი გვალვები იჩენს თავს. ცხელდება ატმოსფეროც, რაც სიტუაციას კიდევ უფრო აუარესებს.

WMO-ს პროგნოზით, 98 პროცენტია შანსი, რომ მომდევნო 5 წელში ერთ-ერთი რეკორდულად ცხელი იყოს და 2016 წელს დაფიქსირებულ ნიშნულს, ტემპერატურის 1.28°C-იან ზრდას, გადააჭარბოს. მოსალოდნელია წვიმის შემცირება ცენტრალურ ამერიკაში, ავსტრალიაში, ინდონეზიასა და ამაზონის მიმდებარედ, ხოლო არქტიკის რეგიონში – ყინულის ლღობის აჩქარება, რაც ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში ტემპერატურის მარეგულირებელ სისტემებზე ცუდ გავლენას იქონიებს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

ამერიკელი მეცნიერების გამოგონება ხელოვნური სიცოცხლის შექმნის შესაძლებლობას ზრდის

1.77K views on

ამერიკელმა მკვლევარებმა შეიმუშავეს ცოცხალი ორგანიზმი, რომელიც აერთიანებს როგორც ბუნებრივ, ისე ხელოვნურ დნმ-ს და შეუძლია შექმნას სრულიად ახალი, სინთეზური ცილები.

ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნებული ნაშრომი მეცნიერებს უფრო მეტად აახლოვებს ლაბორატორიაში დიზაინერი პროტეინების შექმნასთან.

კალიფორნიის Scripps Research Institute -ის ქიმია-ბიოლოგის – ფლოიდ როსბერგის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ბუნებრივი დნმ-ის გენეტიკური კოდის გაფართოვება შესაძლებელი იყო ოთხივე სახის აზოტოვანი ფუძის, ე.წ. დნმ-ს ენის ასოების –  ადენინის, გუანინის, ციტოზინისა და თიმინის გარეშე.

2014 წელს, რომესბერგმა და მისმა კოლეგებმა შექმნეს ე. კოლის ბაქტერიის შტამები, რომელიც შეიცავდა ორ არაბუნებრივ ქრომოსომას – X-ს და Y-ს.

უახლეს ნაშრომში რომსბერგის გუნდმა აჩვენა, რომ ამ ნაწილობრივად არაბუნებრივი სინთეზური ფორმის ე. კოლს ახალი პროტეინების შექმნისთვის ამ ჰიბრიდული გენეტიკური კოდისგან ინსტრუქციების მიღება შეუძლია.

,,ეს არის პირველი შემთხვევა, როდესაც უჯრედმა არა პროტეინის, ადენინის, გუანინის, ციტოზინისა და თიმინის გამოყენების, არამედ რაღაც სხვისი საშუალებით გადათარგმნა,”- განაცხადა რომსბერგმა. “მიუხედავად იმისა, რომ ფაქტობრივი ცვლილებები ორგანიზმში ძალიან მცირე იყო, ეს ფაქტი მეტად მნიშვნელოვანია. ეს არის სიცოცხლის პირველი ცვლილება,” – დასძინა მან.

ეს არის მიზანი, რომლისთვისაც რომსბერგი ბოლო 20 წლის მანძილზე მუშაობს. თუმცა, ცხოვრების ახალი ფორმების შექმნა არ არის მთავარი საკითხი. რომეშბერგის მიზანია, ამ გაფართოებული გენეტიკური კოდის გამოყენებით ახალი ტიპის პროტეინები შეიქმნას, რომელიც შესაძლებელია, დაავადების სამკურნალოდ იქნას გამოყენებული.

რომსბერგისთვის ცნობილია, რომ ნახევრად სინთეზური ორგანიზმების შექმნა შესაძლოა დაკავშირებული იყოს  ლაბორატორიის მიღმა ჰიბრიდული სიცოცხლის ფორმების გავრცელებასთან, თუმცა მათ მიერ გამოყენებული სისტემა ასეთ შესაძლებლობას ნაკლებ სავარაუდოს ხდის.

მაგალითად, ბუნებრივ დნმ-ში, ფუძის წყვილები ერთმანეთთან წყალბადის ატომების შეკავშირებით მიიზიდებიან. რომსბერგის X და Y ფუძეები მიიზიდებიან სრულიად განსხვავებულ პროცესის საშუალებით, რაც ხელს უშლის მათ შემთხვევით დაკავშირებას ბუნებრივ ფუძეებთან.

და რადგან უჯრედებს არ შეუძლიათ საკუთარი X-ს და Y-ის შექმნა გარკვეული ქიმიკატების გარეშე, ნახევრად სინთეზურ ორგანიზმებს არ შეუძლიათ ლაბორატორიის გარეთ ცხოვრება.

,,მათ არ შეუძლიათ გაქცევა. არანაირი ,,იურური პარკის” სცენარი არ არსებობს,” – განაცხადა რომსბერგმა.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციამსოფლიო

საერთაშორისო კომუნიკაციისთვის ხელოვნურად შექმნილი ენა – ესპერანტო

3.3K views on

იცით, რომ კაცობრიობას აქვს ხელოვნური საერთაშორისო ენა – ესპერანტო, რომელიც რომელიც შექმნა თვალის ექიმმა და პოლიგლოტმა – ლუდვიგ ლაზარ ზამენჰოფმა? მანვე შეადგინა ესპერანტოს პირველი სახელმძღვანელო, რომელიც გამოვიდა ვარშავაში 1887 წელს. მისი ფსევდონიმი იყო ესპერანტო. ენის ლექსიკა დაკოპლექტებულია მეტადრე რომანული (~60%), გერმანიკული (~30%) და სლავური ენების სიტყვათა ძირებიდან. სიტყვების ძირებზე აფიქსების დართვით იწარმოება ახალი სიტყვები. გრამატიკა მარტივია – შედგება სულ 16 წესისგან; ამის გამო მისი შესწავლა მარტივია. ესპერანტოზე თარგმნილია უამრავი მხატვრული ნაწარმოები. არსებობს ორიგინალი ლიტერატურაც.

,,ესპერანტოს შინაგანი არსია: ნეიტრალური ენობრივი საფუძვლის მეშვეობით, ერთა შორის აღმართული კედლების რღვევა და ხალხთა დარწმუნება იდეაში, რომ ყველა მათგანმა მოყვასში მხოლოდ და მხოლოდ ადამიანი და ძმა დაინახვოს,”- ეს იყო ის საფუძველი, რის გამოც ჩამოაყალიბა ახალი ენა ლუდვიდ ზამენჰოფმა.

კვლევები ეპერანტოზე 10,000–დან 2 მილიონამდე აქტიურ ან ძალიან კარგად მცოდნე მოლაპარაკეს ითვლის. ის ფაქტი, რომ ესპერანტო არის მშობლიური ენა ზოგთათვის, აიხსნება იმით, რომ მათ ისწავლეს მათი მშობლებისგან ის, როგორც ერთ–ერთი მშობლიური ენა. 115–მდე ქვეყანაში ლაპარაკობენ ესპერანტოზე. განსაკუთრებული გამოყენება აქვს ევროპაში, აღმოსავლეთ აზიაში და ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკაში.

რაც შეეხება საქართველოს, ამ მხრივ, მისი გავრცელების სიდიდე არცთუ ისე დიდია, თუმცა, ამ კუთხით სხვადასხვა ნაბიჯი იდგმება, მათ შორის, რამდენიმე კვირის წინ სემინარებიც კი ჩატარდა ამ თემაზე ქუთაისში.

რაც შეეხება ესპერანტოს ფონოლოგიას:

ფონემური ინვენტარი სლავურია. ანბანი ეფუძნება ლათინურ გრაფიკას. შედგება 28 ასოსაგან. ასოები იკითხება ისევე, როგორც იწერება. ესპერანტოში არის 23 თანხმოვანი, 5 ხმოვანი და 2 ნახევრადხმოვანი, ხოლო ეს ასოები ადგენენ 6 დიფთონგს. ტონი არ საზღვრავს სიტყვის მნიშვნელობას. აქცენტი ყოველთვის არის ბოლოს წინა ხმოვანზე. მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ ბოლო o ხმოვნის ელიზია არ მოხდა (რაც მეტადრე პოეზიაში ხდება). მაგალითად, familio–ში(ოჯახი) აქცენტი მეორე i-ზე არის(famili’o) და o ასოს გარეშეც, აქცენტი მეორე ხმოვანზე რჩება (famili’).

ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი, რატომაც მიიჩნევა, რომ ეს ენა უპირატესია არის თანასწორობის იდეა, რადგანაც, მისი არსებობის მომხრეების თვალსაზრისით, ესპერანტოს გამოყენებისას თავს უფრო თანასწორად გრძნობთ, ვიდრე, მაგალითად, თანამოსაუბრესთან ინგლისურად ლაპარაკისას, როდესაც ეს უკანასკნელი მისთვის მშობლიური ენაა.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
დედამიწაეს საინტერესოამსოფლიო

რატომ იკლავენ თავს ვეშაპები?

2.88K views on

დასავლეთი ავსტრალიის სანაპიროზე, ჰამელინის ყურეში, ვეშაპების მასობრივი გამორიყვა მოხდა.
დასავლეთ ავსტრალიის პარკებისა და ველური ბუნების სამსახურის ინფორმაციით, 150 გამორიყული ვეშაპიდან 144 გარდაიცვალა, 6 კი ისევ ზღვაში დააბრუნეს.
ჰამელინის ყურის ჰოლიდეი პარკის მენეჯერმა მელისა ლეიმ სააგენტო ,,როიტერს” განუცხადა, რომ ეს აღნიშნულ სანაპიროზე ვეშაპების მასობრივი გამორიყვის მეორე შემთხვევაა ბოლო 15 წლის მანძილზე.
ვეშაპების მასობრივი გამორიყვის ანუ როგორც ამას ხშირად უწოდებენ, თვითმკვლელობის შემთხვევები საკმაოდ ხშირია. ნაპირზე გამორიყული ზღვის ცხოველების დაბრუნება ოკეანეში ძალზე რთულია, ამიტომ გამორიყული ვეშაპების დიდი ნაწილი, როგორც წესი, იღუპება. რა მოზეზით მოხდა ეს ამჯერად მეცნიერებისთვის ჯერჯერობით უცნობია. ვეშაპების მასიურ თვითმკვლელობას სხვადასხვა მიზეზი აქვს, მათ შორისაა მტაცებელთა თავდასხმა, დაავადება, ექოლოკაციის დარღვევა, თევზებზე ნადირობისას ნაპირთან ახლო მიახლოება და აშ.
დასავლეთ ავსტრალიაში ვეშაპის ყველაზე მსხვილმასშტაბიანი გამორიყვა 1996 წელს ქალაქ დუნსბორგის სანაპიროზე მოხდა, როცა 320-მდე ვეშაპმა თვითგანადგურება განახორციელა.
400-ზე მეტი ვეშაპი გამორიყა ოკეანემ ახალი ზელანდიის სანაპიროზე გასული წლის ნოემბერში. მოხალისეებმა მათი მხოლოდ 30%-ის გადარჩენა შეძლეს.
2015 წლის 9 მაისს ჩილეს სანაპიროზე 40-მდე ვეშაპი გამოვიდა. 37 მათგანი დაიღუპა.

 

წყარო: CNN

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

ახალი პრეპარატი ალცჰაიმერის პროგრესირებას 35%-ით ანელებს

487 views on

ალცჰაიმერი ყოველწლიურად ათობით მილიონ ადამიანზე ახდენს გავლენას და მათში კოგნიტიური ფუნქციების დაქვეითებას იწვევს. კომპანია Eli Lilly-ის ახალი პრეპარატი მსგავსი დიაგნოზის მქონე პაციენტებისთვის იმედის მომცემია, რადგან კლინიკურ ცდაში მან დაავადების პროგრესირება საგრძნობლად შეანელა.  ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

კერძოდ, Donanemab-ის სახელით ცნობილმა მედიკამენტმა სიმპტომური ალცჰაიმერის ადრეულ ეტაპზე პაციენტებში კოგნიტიური და ფუნქციური დაღმასვლა 35%-ით შეანელა. ეს იმ ინდივიდებში, რომლებიც ცდის მესამე ფაზის ფარგლებში მას 18 თვის განმავლობაში იღებდნენ.

მკურნალობის შედეგად, მათ ყოველდღიური საქმიანობის შესრულება გაუმარტივდათ, რაც სპეციალისტებმა სათანადო სკალის მეშვეობით დაადგინეს. მას iADRS ეწოდება და აღნიშნული დაავადების პროგრესირების მონიტორინგისთვის გამოიყენება.

როგორც ცნობილია, კვლევის უკანასკნელ შედეგებზე დაყრდნობით, კომპანია უახლოეს მომავალში აშშ-ის საკვებისა და მედიკამენტების ხარისხის კონტროლის სააგენტოში განაცხადს შეიტანს. მისი მხარდაჭერით, Eli Lilly შეეცდება, რომ პრეპარატმა მარეგულირებელი ორგანოების მხრიდან შემოწმება გაიაროს და გამოყენების ნებართვისკენ გაუკვალოს გზა.

კომპანია უკვე 20 წელზე მეტია, რაც ალცჰაიმერთან ბრძოლის გზებზე მუშაობს, რასაც, მაგალითად, მისი მექანიზმების შესწავლითა და ინდიკატორების გამოვლენით ცდილობს. იქ მომუშავე მეცნიერები აცხადებენ, რომ მოხარული არიან ასეთი წარმატების გამო, რომელიც ამ დაავადების მქონე პაციენტებისთვის უმნიშვნელოვანესია. მათი თქმით, ესაა ამ დანიშნულების პირველი ექსპერიმენტული მედიკამენტი, რომელმაც ცდის მესამე ფაზაში ალცჰაიმერის პროგრესირება 35%-ით შეანელა.

აღსანიშნავია, რომ ცდისპირების 47%-ში Donanemab-ის მიღების შემდეგ სიმპტომების გაუარესება არ დაფიქსირებულა, განსხვავებით კონტროლ ჯგუფის 29%-ისა, რომელთაც პლაცებო მიიღეს. პირველ კატეგორიაში, ასევე, დაავადების პროგრესირების 39%-ით ნაკლები რისკი იყო.

მართალია, მედიკამენტმა ყველაზე კარგი შედეგი ადრეული ალცჰაიმერის მქონე ინდივიდებზე იქონია, თუმცა დადებითი გავლენა დაფიქსირდა უფრო სერიოზულ შემთხვევებშიც. კონკრეტულად, დაავადების საშუალო და მწვავე ფორმების მქონე პირებში პროგრესირება 29% და 22%-ით შენელდა.

ეს ამ დიაგნოზით მცხოვრები ადამიანებისთვის ძალზე მნიშვნელოვანია, მიუხედავად იმისა, რომ Donanemab მათ დაავადებას ვერ განკურნავს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
მედიცინამსოფლიო

პირველად მსოფლიოში – ნაყოფს თავის ტვინის ოპერაცია, დაბადებამდე, საშვილოსნოში ჩაუტარეს

404 views on

პირველად ისტორიაში, ქირურგებმა წარმატებით გამოასწორეს ნაყოფის თავის ტვინში არსებული მნიშვნელოვანი პათოლოგია. კვლევა ჟურნალ Stroke-ში გამოქვეყნდა.

მას ძირითადად დაბადების შემდეგ მკურნალობენ ემბოლიზაციით; ამ მეთოდით, ვენის დასაბლოკად, ქირურგები მასში სპეციალურ მასალას ათავსებენ, მაგალითად, შედედების აგენტს, რომელიც სისხლს შედედებას უწყობს ხელს და შესაბამისად, ხელს უშლის სისხლის ნაკადს.

თუმცა, დაბადების შემდეგ, მდგომარეობა შეიძლება სწრაფად გაუარესდეს. პლაცენტის დაბალი რეზისტენტულობა ხელს უწყობს სისხლის ნაკადისა და წნევის რეგულირებას, რაც ნაყოფის გარკვეულ თავდაცვას განაპირობებს, მაგრამ ეს თავდაცვა დაბადებისთანავე ქრება. დაბადებიდან მალევე, იხურება პატარა სისხლძარღვი, რომელიც ფილტვის არტერიას აორტასთან აერთებს; ამის გამო, იმატებს წნევა ფილტვის არტერიებში.

იშვიათი პრენატალური (დაბადებამდელი) მდგომარეობის სამკურნალოდ, ბოსტონის ბავშვთა ჰოსპიტლისა და Brigham and Women’s ჰოსპიტლის ქირურგებმა მეთოდი, სახელად ემბოლიზაცია გამოიყენეს. დაავადებას გალენის ვენის მალფორმაციას (VOGM) უწოდებენ და წარმოადგენს სისხლძარღვთა ანომალიას, რომლის გამოც, ბავშვის დაბადების შემდეგ, მისი თავის ტვინის გარკვეულ ნაწილში სისხლი სახიფათოდ ჩქარა მოძრაობს. პროცედურის წარმატება აჩენს იმედს, რომ ამ დაავადების მკურნალობა იქამდე იქნება შესაძლებელი, ვიდრე გართულებათა რისკი გაიზრდება.

მიუხედავად იმისა, რომ ამ გზით მკურნალობა მსოფლიოში პირველად მოხდა, პროცედურა აბსოლუტური გამარჯვებით დასრულდა.

„მიმდინარე ცდაში, გალენის ვენის მალფორმაციის დაბადებამდევე სამკურნალოდ ვიყენებთ ულტრაბგერით მართვად საშვილოსნოსშიდა ემბოლიზაციას. მკურნალობის პირველ შემთხვევაში, აღფრთოვანებული დავრჩით პათოლოგიის აგრესიული შემცირებით“, – ამბობს ბოსტონის ბავშვთა ჰოსპიტლისა და ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის ნეიროინტერვენციული რადიოლოგი დარენ ორბახი.

მისი განცხადებით, ახალშობილი უკვე ექვსი კვირის არის, პროგრესირებს გამორჩეულად კარგად, არ საჭიროებს პრეპარატებს, ჭამს ნორმალურად და იმატებს წონაში. თავის ტვინში არ შეიმჩნევა რაიმე უარყოფითი ეფექტები.

ჩვილი ორი დღის შემდეგ დაიბადა,რადგან პროცედურამ საშვილოსნოს გარსების ნაადრევი რღვევა განაპირობა. თუმცა, დაბადების შემდეგ, ჩვილის გულ-სისხლძარღვთა სისტემა ნორმალურად მუშაობდა და არ საჭიროებდა დამატებით მხარდაჭერას ან ქირურგიულ ჩარევას. გამომდინარე იქიდან, რომ მშობიარობა ნაადრევი იყო, ჩვილი ჰოსპიტალში რამდენიმე კვირის განმავლობაში დატოვეს და ექიმები მის თავის ტვინზე დაკვირვებას აგრძელებდნენ.

საერთოდ არ შეიმჩნეოდა რაიმე ნევროლოგიური დარღვევა, სითხის დაგროვება ან სისხლდენა, დედა-შვილი სახლში სრულიად ჯანმრთელები გაწერეს.

ვინაიდან ის მიმდინარე ცდის პირველი პაციენტია, მეთოდი ჯერ საერთოდ არ არის მზად ფართო გამოყენებაში დანერგვისთვის. ერთი წარმატებული შემთხვევა საკმარისი არ არის, რათა თამამად ითქვას, რომ ეს მეთოდი ზოგადად წარმატებულია. მომავალმა შემთხვევებმა შეიძლება ასე კარგად არ ჩაიაროს; ჯერ კიდევ დასადგენია, აღემატება თუ არა ამ პროცედურის სარგებელი რისკებს.

თუმცა, შედეგები ძლიერ იმედისმომცემია. ამ დროისათვის, ბავშვი შესანიშნავად არის, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ პრენატალური ქირურგია შეიძლება ბევრისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი გახდეს.

წყარო:

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
მედიცინამსოფლიო

ჯანმო – Covid-19 თან დაკავშირებული გლობალური საგანგებო მდგომარეობა დასრულებულია

635 views on

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) განაცხადა, რომ Covid-19 აღარ წარმოადგენს “გლობალური ჯანმრთელობის საგანგებო მდგომარეობას”.
ორგანიზაციის ოფიციალური პირების ინფორმაციით, ვირუსისგან გამოწვეული სიკვდილიანობის მაჩვენებელი, რომელიც პიკის დროს, 2021 წლის იანვარში კვირაში 100 000-ს აჭარბებდა, 24 აპრილის მონაცემებით, 3 500-მდე შემცირდა.
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ხელმძღვანელის, ტედროს ადანომ გებრეისუსის განცხადებით, პანდემიამ სულ მცირე შვიდი მილიონი ადამიანი იმსხვერპლა. თუმცა, მისი განმარტებით, რეალური მაჩვენებელი, სავარაუდოდ, გაცილებით მეტია და 20 მილიონს მიუახლოვდა.
”გუშინ, საგანგებო სიტუაციების კომიტეტი მე-15-ჯერ შეიკრიბა და მირჩია, გამომეცხადებინა საერთაშორისო შეშფოთების საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის საგანგებო მდგომარეობის დასრულება. მე მივიღე ეს რჩევა. ამიტომ დიდი იმედით ვაცხადებ Covid-19-თან დაკავშირებულ გლობალური ჯანმრთელობის საგანგებო მდგომარეობას დასრულებულად“, -აღნიშნა ჯანმო-ს ხელმძღვანელმა.
ამასთან, მისი თქმით, გლობალური საგანგებო მდგომარეობის დასრულება არ ნიშნავს საფრთხის დასრულებას და რომ საგანგებო მდგომარეობა შეიძლება აღდგეს, თუ სიტუაცია შეიცვლება.
„ყველაზე ცუდი, რისი გაკეთებაც ნებისმიერ ქვეყანას შეუძლია ახლა, არის გამოიყენოს ეს ამბები, როგორც მიზეზი სიფრთხილის შესამცირებლად, მის მიერ აშენებული სისტემების დასაშლელად ან საკუთარი ხალხისთვის მესიჯის გაგზავნა, რომ Covid-19-თან დაკავშირებით  სანერვიულო არაფერია“, – აღნიშნა ჯანმო-ს ხელმძღვანელმა.
ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ Covid-თან დაკავშირებული გლობალური საგანგებო მდგომარეობა პირველად 2020 წლის იანვარში გამოაცხადა.
პანდემიის პერიოდში ერთ-ერთი მთავარი გადამწვეტი მომენტი ვაქცინების შექმნა იყო. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, გამოყენებულია ვაქცინების 13 მილიარდი დოზა. მსოფლიოში, საერთო ჯამში, კორონავირუსით ინფიცირების 765 მილიონზე მეტი შემთხვევაა დადასტურებული.

წყარო : bbc.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
ბიოლოგიადედამიწაკვლევებიმსოფლიო

აღმოაჩინეს ობი, რომელიც პლასტმასს რეკორდულ დროში ანადგურებს

491 views on

ავსტრალიელმა მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ობი, რომელიც პლასტმასს რეკორდულ, 140 დღეში ანადგურებს.  ინფორმაციას უცხოური მედია ავრცელებს. 

სიდნეის უნივერსიტეტის პროფესორების განცხადებით, დროის ეს პერიოდი პლასტმასის დაშლის ყველაზე სწრაფი მაჩვენებელია. კვლევითი ჯგუფი ორი ტიპის ობს ამუშავებს, სახელწოდებებით Aspergillus terreus და Engyodontium album. ისინი მცენარეებსა და ნიადაგში გვხვდება.

„ეს არის მსოფლიო სამეცნიერო ლიტერატურაში დაფიქსირებული ყველაზე მაღალი დეგრადაციის მაჩვენებელი. იმედი გვაქვს, შედეგი მოსალოდნელი ეკოლოგიური ზიანის დაძლევაში დაგვეხმარება”, – აცხადებენ მკვლევრები.

პლასტმასის დიდი ნაწილი ოკეანეებსა და ნაგავსაყრელებზე გვხვდება. დღეისათვის მათი მხოლოდ 5%-ის გადამუშავება ხერხდება. დარჩენილი 95%, რომელთა გახრწნას, ჩვეულებრივ მდგომარეობაში, ასწლეულები სჭირდება, მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე საშიში დამაბინძურებელია. კოლუმბიის კლიმატის სკოლის თანახმად, პლასტმასის გადამუშავება ნარჩენების ინდუსტრიაში ჯერჯერობით მთავარ გამოწვევად რჩება.

ავსტრალიური მედიის ცნობით, სიდნეის უნივერსიტეტის მეცნიერები ობის ეფექტიანობასა და გადამამუშავებელი მიზნებით გამოყენების შესაძლებლობას კვლავ ამოწმებენ. კვლევის პროცესს მომდევნო 3-5 წელი კვლავ დასჭირდება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

ალცჰაიმერის სამკურნალო ექსპერიმენტულმა პრეპარატმა დაავადების პროგრესი სამჯერ შეანელა

414 views on

მრავალწლიანი სტაგნაციის შემდეგ, ალცჰაიმერის სამკურნალო პრეპარატებზე მუშაობა განახლდა.

ფარმაცევტული გიგანტის, Eli Lilly-ს განცხადებით, მისმა ექსპერიმენტულმა პრეპარატმა Donanemab-მა წარმატებით შეანელა კოგნიტური და ფუნქციური დაქვეითება ალცჰაიმერის ადრეული ეტაპის მქონე პაციენტებში, რაც დიდ იმედს წარმოადგენს იმ ფონზე, როდესაც დღეს ამ დაავადების სამკურნალო კარგი მედიკამენტი არ არსებობს. კომპანიის განცხადებით, აშშ-ის მარეგულირებლებს მონაცემებს ივნისის ბოლომდე გაუგზავნის და იმედი აქვს, რომ მომავალი წლის პირველ ნახევარში, ავტორიზაციასაც მიიღებს.

აღსანიშნავია, რომ რამდენიმე თვის წინ, აშშ-ის სურსათისა და მედიკამენტების ადმინისტრაციამ (FDA) დაჩქარებული წესით დაამტკიცა ალცჰაიმერის ასეთივე პრეპარატი, სახელად Leqembi, რომელიც კომპანია Biogen-მა და Eisai-მ შექმნეს. ეს პრეპარატი ზომიერად ანელებს ალცჰაიმერის პროგრესს ადამიანებში, რომლებსაც დაავადების ადრეული ეტაპი აქვთ.

ალცჰაიმერის დიაგნოზი დაახლოებით 6,5 მილიონ ამერიკელს აქვს და ამჟამად არ არსებობს პრეპარატი, რომელიც ადამიანს მისგან ბოლომდე განკურნავს.

Eli Lilly-მ ცდებში ძირითადად შეისწავლა, რა გავლენა მოახდინა მისმა პრეპარატმა პაციენტების მიერ ყოველდღიური ამოცანების შესრულებაზე, მაგალითად, მანქანის მართვასა და სადილის მომზადებაზე, როგორც ამას ალცჰაიმერის დაავადების რეიტინგის სკალა (iADRS) ზომავს. ბოლო ფაზის კვლევაში 1182 ადამიანი მონაწილეობდა და აღმოჩნდა, რომ 18 თვის განმავლობაში, დაავადების მაჩვენებელი 35 პროცენტით შემცირდა.

„ეს გახლავთ ალცჰაიმერის დაავადების პრეპარატის კლინიკური ცდების მესამე ფაზის პირველი კვლევა, რომელმაც 35-პროცენტიანი კლინიკური და ფუნქციური შემცირება აჩვენა. შედეგად, ეს ამ სფეროში ყველაზე კარგი მაჩვენებელია ამ დროისათვის. ნაკლები პროგრესირება ნიშნავს მეტ დროს პაციენტებისთვის“, — ამბობს კომპანიის წარმომადგენელი დაუნ ბრუკსი.

ცდებში, პაციენტების ნახევარს, რომლებმაც Donanemab-ი მიიღეს, მკურნალობის დაწყებიდან ერთი წლის შემდეგ არ აღენიშნებოდათ ალცჰაიმერის სიმპტომების გაუარესება, მაშინ, როცა პლაცებომიღებულ პაციენტთა 71 პროცენტს დაავადების პროგრესირება აღენიშნათ.

პაციენტებს და მათ ექიმებს მოუწევთ შეაფასონ პრეპარატის სარგებელი გარკვეული სერიოზული გვერდითი ეფექტების წინააღმდეგ. ცდებისას დადგინდა, რომ პრეპარატი მიღებამ შეიძლება გამოიწვიოს თავის ტვინის შეშუპება ან სხვა პათოლოგიები. მიუხედავად იმისა, რომ შემთხვევათა უმეტესობა სერიოზული არ არის, კომპანია აცხადებს, რომ სულ მცირე ორი პაციენტის სიკვდილი სწორედ ამ გვერდით ეფექტებთან იყო დაკავშირებული. წაიკითხეთ სრულად

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
კვლევებიმსოფლიო

სინთეტიკური რძე ცხოველური რძის ჩასანაცვლებლად – რეალობა თუ სამეცნიერო ფანტასტიკა?

446 views on

გლობალური რძის პროდუქტების ინდუსტრია იცვლება. გაჩნდა კონკურენცია საკვების ალტერნატივებიდან, რომლებიც არ წარმოიქმნება ცხოველების გამოყენებით – მათ შორის გამოწვევები, რომლებსაც სინთეზური რძე ქმნის.
ხელოვნურ რძეს არ სჭირდება ძროხები ან სხვა ცხოველები. მას შეიძლება ჰქონდეს იგივე ბიოქიმიური შემადგენლობა, როგორც ცხოველურ რძეს, მაგრამ ის იზრდება ახალი ბიოტექნოლოგიური ტექნიკის გამოყენებით, რომელიც ცნობილი როგორც “ზუსტი დუღილი” და რომელიც აწარმოებს უჯრედებიდან დამუშავებულ ბიომასას.
მსოფლიოს მოსახლეობის 80 პროცენტზე მეტი რეგულარულად მოიხმარს რძის პროდუქტებს. გახშირდა მოწოდებები ცხოველებზე დაფუძნებული საკვების სისტემების მიღმა, საკვების წარმოების უფრო მდგრადი ფორმებისკენ გადასვლასთან დაკავშირებით.
სინთეზური რძე გვთავაზობს რძეს ისეთი პრობლემების გარეშე, რომელიც დაკავშირებულია მეთანის გამონაბოლქვთან, ან ცხოველთა კეთილდღეობასთან, მაგრამ საჭოროა ბევრი გამოწვევის გადალახვა და ხარვეზის აღმოფხვრა, რათა ის ცხოველური წარმოშობის რძის სამართლიანი, მდგრადი და სიცოცხლისუნარიანი ალტერნატივა გახდეს.
ხელოვნური რძე არ არის სამეცნიერო ფანტასტიკა; ის უკვე არსებობს. მაგალითად, შეერთებულ შტატებში, კომპანია Perfect Day არის მიკროფლორისგან დამზადებულ ცხოველური პროტეინის მომწოდებელი, რომელიც შემდეგ გამოიყენება ნაყინის, ცილის ფხვნილისა და რძის დასამზადებლად.
ავსტრალიაში სტარტაპ კომპანია Eden Brew სინთეტიკურ რძეს ქმნის. კომპანიის სამიზნეს წარმოადგენენ მომხმარებლები, რომლებსაც კლიმატის ცვლილები და, კერძოდ, მეთანის გამოყოფაში მეწველი ძროხების წილი აშფოთებთ.
ტექნოლოგია, რომელსაც კომპანია Eden Brew-ი იყენებს, თანამეგობრობის სამეცნიერო და სამრეწველო კვლევის ორგანიზაციამ (CSIRO) განავითარა. პროცესი იწყება საფუარით და იყენებს “ზუსტ დუღილს” ძროხის რძეში არსებული ცილების მსგავსი ცილების წარმოებისთვის.
CSIRO-ში განმარტავენ, რომ ეს ცილები რძეს ანიჭებს მის ბევრ ძირითად თვისებას და ხელს უწყობს კრემისებრი ტექსტურისა და ქაფის შექმნას. საბოლოო პროდუქტის შესაქმნელად ცილის ბაზას მინერალები, შაქარი, ცხიმები და არომატიზატორები ემატება.
სინთეზური ხორცისგან განსხვავებით – რომელსაც ძალისხმევა სჭირდება იმისთვის, რომ ცხოველის ხორცის სირთულეს და ტექსტურას შეესაბამებოდეს, სინთეტიკური რძეზე ამბობენ, რომ ჩვეულებრივი რძის გემო აქვს და ისე გამოიყურება, როგორც ჩვეულებრივი რძე.
ამასთან, ხელოვნური რძის მრეწველობის ისე განვითარებას, რომ ცხოველური წარმოშობის რძეს კონკურენცია გაუწიოს, კვლევისა და განვითარებისთვის დიდი კაპიტალი და ინვესტიცია სჭირდება. საჭიროა ასევე ახალი საწარმოო ინფრასტრუქტურა, როგორიცაა დუღილის ავზები და ბიორეაქტორები.

წყარო : sciencealert.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
1 … 4 5 6 7 8 … 90
Page 6 of 90