close

ასტრონომია - კოსმოსი

ასტრონომია - კოსმოსიმედიცინა

ბავშვთა ტვინის სიმსივნის კვლევის ფარგლებში კიბოს უჯრედებს კოსმოსში აგზავნიან

კიბოს უჯრედებს კოსმოსში გააგზავნიან იმისთვის, რომ უფრო მეტი რამ შეისწავლონ ბავშვთა განუკურნებელი სიმსივნის შესახებ.
დიდი ბრიტანეთის „კიბოს კვლევის ინსტიტუტის“ მეცნიერები დიფუზური შუა ხაზის გლიომის ნიმუშებს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურში (ISS) გააგზავნიან, რათა ნახონ, როგორ ვრცელდება იგი მიკროგრავიტაციაში.
მეცნიერებმა განაცხადეს, რომ მათმა კვლევამ – სახელწოდებით D(MG)2 – შეიძლება გზა გაუხსნას ამ დაავადების შესახებ მეტი ინფორმაციის მოპოვებას.
მკვლევარები ფიქრობენ, რომ თუკი ექსპერიმენტებს მიკროგრავიტაციის პირობებში, ჩაატარებენ, იქ მათი 3D კულტურები ბევრად უფრო დიდი ზომა გახდება, ვიდრე დედამიწაზე და ამრიგად, ხელთ ექნებათ ბევრად უფრო დიდი ზომის ნიმუშები, რომელშიც კიბოს უჯრედების ურთიერთქმედება უნდა შეისწავლონ.
„საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე ისეთი ექსპერიმენტები ჩატარება, როგორიცაა D(MG)2, გააუმჯობესებს ჩვენს ცოდნას იმის შესახებ, თუ როგორ ურთიერთქმედებენ კიბოს უჯრედები სამგანზომილებიან სტრუქტურებშუ და იმედია, მიგვიყვანს სიმსივნის ზრდის შეფერხების ახალ იდეებამდე,“- განაცხადეს კვლევის ავტორებმა.
აღსანიშნავია, რომ D(MG)2 კვლევამ ბრიტანეთის მთავრობისგან 1.2 მილიონი ფუნტის დაფინანსება მიიღო.
„პროექტი დაეხმარება ბრიტანელ მეცნიერებს გამოიკვლიონ, თუ როგორ არის შესაძლებელი ბავშვებში თავის ტვინის სიმსივნის პრევენცია“, – განაცხადა დიდი ბრიტანეთის მეცნიერების, კვლებისა და ინოვაციების მინისტრმა, ჯორჯ ფრიმანმა.
პროექტი, სავარაუდოდ, 2025 წელს დაიწყება. ექსპერიმენტებს ასტრონავტები ჩაატარებენ, ნიმუშებს კი დედამიწაზე დაახლოებით ექვსი თვის შემდეგ დააბრუნებენ.

წყარო : independent.co.uk

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

მეცნიერებმა მთვარიდან ჩამოტანილ ნიმუშებში წყლის ახალი წყარო აღმოაჩინეს

მეცნიერებმა მთვარეზე წყლის ახალი წყარო აღმოაჩინეს. კერძოდ, აღმოჩნდა, რომ მთვარის ზედაპირზე კოსმოსური ქანების ძალადობრივი ზემოქმედების შედეგად წარმოქმნილ „მინის მძივებში“ წყალია, რაც, მეცნიერების განმარტებით, მთვარეზე ადამიანის მომავალი საქმიანობისთვის უძვირფასესს რესურსს წარმოადგენს.
წყლიანი „მინის მძივები“ მეცნიერებმა ჩინეთის მთვარის მისიის, Chang’e 5-ის ფაგრლებში მოპოვებულ მიწაში აღმოაჩინეს. ეს მბზინავი, მრავალფეროვანი „მინის მძივები“ ჩინეთის მისიის ფარგლებში მთვარიდან 2020 წელს დაბრუნებულ ნიმუშებში აღმოჩნდა.
მეცნიერთა გუნდის განმარტებით, იმის გამო, რომ არსებობს მილიარდობით, თუ არა ტრილიონობით. ასეთი „მძივი“, შეიძლება წყლის რაოდენობა მნიშვნელოვანი იყოს, მაგრამ მისი მოპოვება რთული იქნება.
„მთვარე გამუდმებით იბომბება იმპულსური ფაქტორებით – მაგალითად მიკრო მეტეორიტებითა და დიდი მეტეორიტებით – რომლებიც დარტყმის შედეგად „მინის მძივებს“ წარმოქმნიან,“ – განაცხადა ჩინეთის მეცნიერებათა აკადემიის გეოლოგიისა და გეოფიზიკის ინსტიტუტის პლანეტოლოგი, სენ ჰუმ, რომელიც ჟურნალ Nature Geoscience-ში გამოქვეყნებული კვლევის თანაავტორი.
კვლევის ავტორები განმარტავენ, რომ შემომავალი კოსმოსური ქანების მიერ გამოდევნილი მდნარი მასალის გაგრილების შედეგად წარმოქმნილი „მძივები“ ყველგანაა. ვარაუდობენ, რომ წყლის მოპოვება შესაძლებელია მძივების გაცხელებით. საჭიროა მეტი კვლევები იმის დასადგენად, რამდენად შესაძლებელია ეს და, თუ ასეა, იქნება თუ არა წყალი უსაფრთხო დასალევად.
მეცნიერები აცხადებენ, რომ დასკვნები ეფუძნება მთვარიდან ჩამოტანილი მიწიდან შემთხვევითობის პრინციპით შერჩეულ 32 „მინის მძივს“,  მომავალში კი მეტი ნიმუშის შესწავლა მოხდება.


წყარო : apnews.com

reuters.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

4 სამყარო მზის სისტემაში, სადაც, შესაძლოა, სიცოცხლე არსებობდეს

დედამიწის ბიოსფერო შეიცავს სიცოცხლისთვის საჭირო ყველა ცნობილ ინგრედიენტს. ესენია: თხევადი წყალი, ენერგიის მინიმუმ ერთი წყარო და ბიოლოგიურად სასარგებლო ელემენტების და მოლეკულების მარაგები. თუმცა ამ ინგრედიენტების ნაწილი დედამიწის გარდა მზის სისტემაში სხვაგანაც გვხვდება.

მარსი – დედამიწის ერთ-ერთი ყველაზე მსგავსი პლანეტაა. მას აქვს 24.5-საათიანი დღე, პოლარული ყინულის ქუდები, რომლებიც ფართოვდება და იკუმშება სეზონების მიხედვით, და ზედაპირზე არსებული სხვადასხვა ქმნილება, რომელიც პლანეტის ისტორიის განმავლობაში წყალმა შექმნა.

მარსის ატმოსფეროში მეთანის და სამხრეთ პოლარული ყინულის ქუდის ქვეშ ტბის აღმოჩენა (რომელიც იცვლება სეზონების მიხედვით და დღის განმავლბაშიც კი) პლანეტას სიცოცხლის არსებობისთვის ძალიან საინტერესო კანდიდატად წარმოაჩენს.

აღსანიშნავია, რომ მეთანის არსებობა მნიშვნელოვანია, რადგან ის შეიძლება წარმოიქმნას ბიოლოგიური პროცესებით. მაგრამ მარსზე მეთანის რეალური წყარო ჯერჯერობით ცნობილი არაა.

ევროპა

იუპიტერის მთვარე „ევროპა“ 1610 წელს გალილლეო გალილეიმ აღმოაჩინა. ის დედამიწის მთვარზე ოდნავ მცირეა და გაზის გიგანტის გარშემო ყოველ 3.5 დღეში ერთხელ ერთ წრეს აკეთებს.

„ევროპის“ ზედაპირი წყლის ყინულის უკიდეგანო სივრცეა. ბევრი მეცნიერი ფიქრობს, რომ გაყინული ზედაპირის ქვეშ თხევადი წყლის ფენაა – გლობალური ოკეანე, რომლის გაყინვას ხელს უშლის სითბოს მოქცევა და ის შესაძლოა 100 კმ-ზე მეტი სიღრმის იყოს.

ამ ოკეანის ერთ-ერთი მტკიცებულებაა გეიზერები, რომლებიც ზედაპირზე ყინულის ბზარებიდან ამოიფრქვევა.

მეცნიერები ფიქრობენ, რომ ამ ოკეანეების სამყაროს ფსკერზე  შეიძლება შეგვხვდეს ჰიდროთერმული ხვრელები და ოკეანის ფსკერის ვულკანები. დედამიწაზე ასეთი თვისებები ხშირად ძალიან მდიდარი და მრავალფეროვანი ეკოსისტემების დამადასტურებელია.

ენცელადი

„ევროპის“ მსგავსად ყინულით დაფარული მთვარეა, რომელზეც თხევადი წყლის მიწისქვეშა ოკეანე მდებრეობს.

„ენცელადი“ „სატურნის“ გარშემო ბრუნავს და პირველად მეცნიერების ყურადღება მის სამხრეთ პოლუსთან უზარმაზარი გეიზერების მოულოდნელი აღმოჩენის შემდეგ მიიპყრო.

ამ გეიზერებში არა მხოლოდ წყალი, არამედ ორგანული მოლეკულები და კლდოვანი სილიკატური ნაწილაკების პატარა მარცვლებიც აღმოაჩინეს, რომლებიც მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეიძლება არსებობდეს, თუ მიწისქვეშა ოკეანის წყალი ფიზიკურ კონტაქტში იყო კლდოვან ოკეანის ფსკერთან მინიმუმ 90 ˚C ტემპერატურაზე.

ეს ძალიან ძლიერი მტკიცებულებაა ოკეანის ფსკერზე ჰიდროთერმული ხვრელების არსებობის შესახებ, რომელიც უზრუნველყოფს სიცოცხლისთვის საჭირო ქიმიას და ენერგიის ლოკალიზებულ წყაროებს.

ტიტანი

„ტიტანი“ „სატურნის“ უდიდესი მთვრეა. ის ერთდერთი მთვარეა მზის სისტემაში, რომელსაც რეალური ატმოსფერო აქვს.  იგი შეიცავს რთული ორგანული მოლეკულების სქელ ფორთოხლისფერ ნისლსა და წყლის ნაცვლად მეთანის ამინდის სისტემას – სეზონური წვიმებით, მშრალი პერიოდებით და ქარისგან შექმნილი ზედაპირული ქვიშის დიუნებით.

მისიატმოსფერო ძირითადად აზოტისგან შედგება, ეს არის მნიშვნელოვანი ქიმიური ელემენტი, რომელიც გამოიყენება ცილების მშენებლობაში სიცოცხლის ყველა ცნობილ ფორმაში. რადარის დაკვირვებებმა დააფიქსირეს თხევადი მეთანისა და ეთანის მდინარეებისა და ტბებისს და სავარაუდოდ, კრიოვულკანების არსებობაც ( ვულკანის მსგავსი ქმნილებები, რომლებიც თხევადი წყალს აფრქვევენ და არა ლავას).

ეს იმაზე მეტყველებს, რომ „ტიტანს“, ისევე როგორც „ევროპასა“ და „ენცელადს“  თხევადი წყლის წყალქვეშა რეზერვი აქვს.

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

სატურნის მთვარე ტიტანი მშობლიურ პლანეტას 100 – ჯერ უფრო სწრაფად შორდება, ვიდრე ამას მეცნიერები ფიქრობდნენ

ახალი გამოკვლევის თანახმად, სატურნის უდიდესი მთვარე პლანეტასთან საკმაოდ ახლოს „დაიბადა“, მაგრამ 4,5 მილიარდი წლის განმავლობაში მან გადაინაცვლა იქ, სადაც ამჟამად ორბიტაზე მოძრაობს, პლანეტადან 1.2 მილიონი კილომეტრის დაშორებით.

ახალი კვლევის ავტორები აცხადებენ, რომ სატურნის მთვარის ორბიტა სატურნისგან დაშორებით 100 ჯერ უფრო სწრაფად ინაცვლებს, ვიდრე ამას მეცნიერები ვარაუდობდნენ.

მთვარეები იმ პლანეტებზე, რომლების გარშემოც მოძრაობენ, მცირე ძალის გარვიტაციულ ზემოქმედებას ახდენენ. ამ გრავიტაციული ურთიერთქმედების შედეგი არის ის, რაც დედამიწაზე ოკეანეებში ტალღებს იწვევს. ამ მიზიდულობისგან დედამიწის შიგნით წარმოქმნილი ხახუნი ქმნის სითბოს, რომელიც ცვლის პლანეტის გრავიტაციულ ველს. ეს მთვარეს დედამიწისგან თანდათან, წელიწადში დაახლოებით 3.8 სანტიმეტრით აშორებს.

ტიტანი სატურნს იგივენაირად იზიდავს, თუმცა მეცნერები ფიქრობენ, რომ სატურნის შიგნით წარმოქმნილი ხახუნი უფრო სუსტია, ვიდრე დედამიწაზე და ეს პლანეტა სატურნის აირისებრი შემადგენლობის გამოა.

მანამდე ჩატარებულ კვლევაზე დაყრდნობით მეცნიერები ფიქრობედნენ, რომ მთვარე სატურნს წელიწადში 0.1 სანტიმეტრით შორდებოდა, თუმცა ახალმა კვლევამ აჩვენა, რომ ტიტანი სატურნს წელიწადში 100-ჯერ უფრო სწრაფად, 11 სანტიმეტრით შორდება.

კვლევის შედეგი თანხვედრაშია 2016 წელს ჯიმ ფულერის მიერ შეთავაზებულ თეორიასთან, რომლის თანახმად, ტიტანის გარე მიგრაცია გაცილებით სწრაფად ხდებოდა, ვიდრე ამას მანამდე ფიქრობდნენ. ამავე თეორიით, ტიტანი სატურნზე „გრავიტაციულ ზეწოლას“ ახდენს, რაც პლანეტის ვიბრირებას იწვევს, ამ ვიბრირებისგან წარმოქმნილი ენერგია კი მთვარეს უფრო სწრაფად გადააადგილებს, ვიდრე ამას აქამდე ფიქრობდნენ.

წყარო : space.com

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

აღმოაჩინეს პლანეტა, სადაც 1 წელი მხოლოდ 18 საათს გრძელდება

მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ეგზოპლანეტა „ცხელი იუპიტერების“ კლასიდან, რომელიც თავისი ვარსკვლავის ირგვლივ ერთ სრულ შემოვლას სულ რაღაც 18 საათის განმავლობაში ასრულებს.

ეს ყველაზე ხანმოკლე ორბიტალური პერიოდია, რომელიც მსგავსი ტიპის პლანეტაზე პირველად დააფიქსირეს. კვლევის შედეგები ჟურნალ Monthly Notices of the Royal Astronomical Society-ში გამოქვეყნდა.

პლანეტა NGTS-10b-ი დედამიწიდან დაახლოებით 1000 სინათლის წელიწადის მოშორებით პროექტის NGTS — Next-Generation Transit Survey-ის ფარგლებში აღმოაჩინეს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“ 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

იდუმალი სიგნალი, რომელიც კოსმოსიდან მოდის, ყოველ 16 დღეში მეორდება

მეცნიერები ამტკიცებენ, რომ იდუმალი რადიო სიგნალებიდან, რომლებიც მასიური სპირალური გალაქტიკიდან მოდიან, ერთ-ერთი – FRB 180916.J0158+65- ყოველ 16.35 დღეში მეორდება.
კანადელმა მეცნიერებმა კვლევა 2018 წლის 16 სექტემბრიდან 2019 წლის 30 ოქტომბრამდე ჩაატარეს და აღმოაჩინეს, რომ განმეორებადი სწრაფი რადიო აფეთქებებიდან (fast radio burst, FRB) ერთ-ერთი აღნიშნული პერიოდულობით მეორდება. უფრო ზუსტად, ამ ნიმუშის ერთი ან ორი აფეთქება ყოველ ერთ საათში ერთხელ 4 დღის მანძილზე მიმდინარეობს, მომდევნო 12 წელი კი სიჩუმეა.
მეცნიერების განმარტებით, სწრაფი რადიო აფეთქებების პერიოდულობის დადგენა წინგადადგმული ნაბიჯია იმს გასარკვევად, სად და რატომ ჩნდებიან ეს აფეთქებები და რა თვისებებით ხასიათდებიან ისინი.
შეგახსენებთ, 8 ახალი განმეორებადი სწრაფი რადიო აფეთქება მეცნიერებმა შარშან აღმოაჩინეს. მათი მტკიცებით, აფეთქებები მასიური სპირალური გალაქტიკიდან მოდის, რომელიც დედამიწისგან 500 მილიონი სინათლის წლითაა დაშორებული.

წყარო : edition.cnn.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“ 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

ეგზოპლანეტა, რომელზეც რკინის წვიმა მოდის

მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ეგზოპლანეტა, რომელზეც რკინის წვიმა მოდის. ამის შესახებ Meduza წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, აღმოჩენა ასტრონომების საერთაშორისო გუნდმა გააკეთა 19 ინსტიტუტიდან. მათ პლანეტა WASP-76b-ს სპექტრის შესასწავლად ჩილეში მდებარე „ძალიან დიდ ტელესკოპზე“ (VLT) დამონტაჟებული ახალი ინსტრუმენტი ESPRESSO გამოიყენეს. გაზის გიგანტ WASP-76b-ზე წელიწადი 1.8 დღე გრძელდება.

თუმცა ეს მისი ყველაზე დიდი უცნაურობა არ არის. კვლევის შედეგად ასტრონომებმა დაადგინეს, რომ პლანეტის ერთ მხარეს რკინის ორთქლი ამოდის.

მეცნიერებმა ეს მოვლენა ასე ახსნეს: პლანეტის ის მხარე, რომელიც ვარვსკვლავისკენ არის მობრუნებული +2400 С გრადუსამდე ცხელდება.ეს ტემპერატურა საკმარისია არა მარტო რკინის დასადნობად, არამედ მის ასაორთქლებლად, რის შემდეგაც რკინა ატომებად იშლება და პლანეტის ზედაპირიდან მის ატმოსფეროში ხვდება.

პლანეტის ბნელ მხარეზე ცივა, რაც იმას ნიშნავს, რომ დღისა და ღამის ზღვარზე ეკვატორის პარალელურად, აღმოსავლეთიდან დასავლეთის მიმართულებით უძლიერესი ქარები უბერავს. როცა ტელესკოპი პლანეტას სწავლობდა, მისკენ ბნელი მხარე იყო მობრუნებული. მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ქარს რკინის ორთქლი დღის მხარეს გადააქვს, რადგან ნათელი მხარის შესწავლისას ქარში რკინის ორთქლი აღარ ფიქსირდება. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ორთქლი გაცივდა, მისი კონდენსირება მოხდა და ის პლანეტის ზედაპირზე რკინის წვეთების სახით დაილექა.

ასტრონომები აცხადებენ, რომ ეს აღმოჩენა მათ ეგზოპლანეტების შემდგომ შესწავლაში დაეხმარება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

NASA-მ აღმოაჩინა ასტეროიდი, რომელიც პლატინის, რკინის, ნიკელისა და ოქროსგან შედგება

NASA-ს მეცნიერებმა ასტეროიდი Psyche 16 აღმოაჩინეს, რომელიც პლატინისგან, რკინისგან, ნიკელისგან და ოქროსგან შედგება.

ძვირფასი ლითონების ღირებულება, როგორც სპეციალისტები აფასებენ, 10 ათასი კვადრილიონი აშშ დოლარია.

ასტეროიდზე არსებული ძვირფასი მეტალები საკმარისი იქნება იმისათვის, რომ დედამიწაზე მაცხოვრებელი ყოველი ადამიანი მილიარდერი გახდეს.

თუმცა, იმ შემთხვევაში, ასტეროიდის ყველა ძვირფასი მეტალი დედამიწაზე რომ აღმოჩნდეს, ნედლი საქონლის ფასებს კოლაფსი ელის. ეს გამოიწვევს მსოფლიო ეკონომიკის სრულ დაშლას.

NASA გეგმავს, რომ ასტეროიდზე მისია 2022 წელს გაუშვას. მის ორბიტამდე ფრენა 2027 წლამდე გასტანს, ხოლო თავად ასტეროიდზე გაჩერების დროს მინიმუმ 20 თვე დასჭირდება.

წყარო : ipress.ge

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიმსოფლიო

მეცნიერები: სამყაროს ორეული ჰყავს, რომელშიც დრო საპირისპირო მიმართულებით მიდის

ჩვენი სამყარო შესაძლოა პარალელური სამყაროს მხოლოდ „სარკისებური ანარეკლი“ იყოს, რომელიც ანტიმატერიისგან არის შექმნილი და დრო იქ პირიქით მიდის.  კანადელი მეცნიერების თეორია, შესაძლოა ფენტეზი ჟანრის წიგნის სათაურივით ჟღერდეს, თუმცა ის რამდენიმე პარადოქსის ახსნის საშუალებას იძლევა.

ახალი მოდელის თანახმად, დიდი აფეთქების მომენტში შეიქმნა ორი სიმეტრიული სამყარო: ერთი ისეთი, რომელშიც ვცხორობთ, მეორე კი მისი სარკისებური ანარეკლი, რომელშიც დრო საპირისპირო მიმართულებით ბრუნავს.

კანადელ მეცნიერებს კიდევ არაერთი დეტალი აქვთ გასარკვევი თეორიის დასამტკიცებლად, თუმცა მათი ნააზრევი ბევრი მეცნიერისთვის უბრალო ფანტაზიის ნაყოფი არ არის და ფიზიკის ამერიკული საზოგადოების ჟურნალმა მას ვრცელი სტატია მიუძღვნა. 

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

ადამიანის ორგანიზმში მიმდინარე ცვლილებები მიკროგრავიტაციის პირობებში

2016 წლის 29 თებერვალს დასრულდა ხანგრძლივი მისია კოსმოსში, რომელშიც ამერიკელმა ასტრონავტმა სკოტ ჯოზეფ კელიმ თავის რუს კოლეგასთან, მიხეილ კორნიენკოსთან ერთად 340 დღე გაატარა კოსმოსურ სივრცეში. აღსანიშნავია რომ სკოტ კელის მისია ყველაზე ხანგრძლივია ამერიკელი ასტრონავტების მიერ კოსმოსში გატარებულ პერიოდებს შორის.
ორივე ასტრონავტი მონაწილეობდა NASA-ს მიერ წარმოებულ კვლევებში, რომელთა მიზანს ამ ეტაპზე წარმოადგენდა  ზუსტად გარკვევა თუ როგორ ეგუება ადამიანის ორგანიზმი უწონადობის მდგომარეობას, იზოლაციასა და რადიაციას კოსმოსში ხანგრძლივი ფრენის დროს. ამ კვლევაში ასევე მონაწილეობდა სკოტ კელის ტყუპისცალი ძმა – მარკი, რათა  ტყუპებზე პარალელური დაკვირვების შედეგად მკვლევარებს გაადვილებოდათ სკოტის ორგანიზმსა და გონებაში მიმდინარე ცვლილებების დაზუსტება.
მიკროგრავიტაციის პირობებში ადამიანის ორგანიზმი მრავალ ცვლილებას განიცდის. როგორც წესი, ასტრონავტებს, რომლებიც ხანგრძლივი დროით რჩებიან კოსმოსურ სივრცში აღენიშნებათ სითხის ცირკულაციისა და მხედველობის პრობლემები, ამასთანავე  იკლებს ორგანიზმის კუნთოვანი და ძლოვანი მასაც. ,,როდესაც ადამიანის უჯრედებს განსხვავებულ გარემოში მოათავსებ, ისინი ძლიერ შოკურ დარტყმას იღებენ, რაც გარკვეულ ცვლილებებს განაპირობებს“ – განაცხადა გრეჰემ სკოტმა,  კოსმოსური სივრცის ბიოსამედიცინო კვლევების ინსტიტუტის ხელმძღვანელმა, რომელიც მონაწილეობას იღებდა ამ ერთწლიან მისიაში.
როგორც აღვნიშნეთ, კელიმ კოსმოსში ყოფნისას კუნთოვანი მასის დიდი ნაწილი დაკარგა ამიტომაც დედამიწაზე დაბრუნების შემდეგ უბრალოდ ფეხზე დგომა და სიარულიც კი ორგანიზმის დაძაბულ რეჟიმში მუშაობას საჭიროებდა. კოსმოსურ სივრცეში გრავიტაციის არარსებობის გამო ორგანიზმს არ სჭირდება ამგვარი და ამ რაოდენობის დატვირთვა რაც დედამიწაზე სჭირდება ნორმალური ფუნქციონირებისთვის, ამიტომაც ასტრონავტები დღეში 2 საათ-ნახევარი ვარჯიშობენ რათა გაანეიტრალონ ეს ფაქტი. კოსმოსში ყოფნისას ორგანიზმის სხვადასხვა სითხეები მიემართება სხეულის ზედა ნაწილისაკენ, მაგრამ გული მაინც აწოდებს ფიტვებს ფუნქციონირებისთვის საჭირო და სამყოფი რაოდენობის სისხლს, მაგრამ  ქვედა კიდურებს არ მიეწოდება იგივე რაოდენობის სისხლი რაც ნორმალურ პირობებში ექნებოდა, ამიტომაც სისხლძარღვებს არ აქვთ ძლიერი დატვირთვა, დროთა განმავლობაში კი ამგვარი უმოქმედება აზარმაცებს ქვედა კიდურებს და სერიოზულ პრობლემას უმნის დედამიწაზე დაშვებულ ასტრონავტებს. შესაძლოა სითხის განსხვავებული ცირკულაცია იყოს ასევე  მხედველობის ცვლილების მიზეზიც, მისიიდან დაბრუნებულ ასტრონავტებს ხშირად აღენიშნებათ მხედველობის გაუარესება, ეს ცვლილება როგორც წესი დროებითია და გარკვეული პერიოდის შემდეგ მხედველობა  კვლავ იწყებს აღდენას.
ყველაზე მნიშვნელოვანი ცვლილება რაც კელის ორგანიზმმა მისიის დროს განიცადა  მისი სიმაღლეში ზრდაა. ასტრონავტები კოსმოსური ფრენების დროს სიმაღლეში დაახლოებით 3%-ით იმატებენ, რისი მიზეზიც ბუნებრივია ნაკლები მიზიდულობის პირობებში ხერხემალზე არსებული გაცილებით მცირე ზეწოლაა, თუმცა სამწუხაროდ ესეც დროებითია და დედამიწაზე დაბრუნების შემდეგ გრავიტაციის ძალა ორგანიზმს კვლავ უწინდელ სიმაღლეს უბრუნებს. ამრიგად სკოტმაც დედამიწაზე დაშვებიდან რამდენიმე წუთში დაკარგა ახლადმოპოვებულ 2 ინჩი (დაახლ. 6 სმ).
დღესდღეობით სკოტ კელიზე დაკვირვება კვლავაც გრძელდება და NASA-ს სამედიცინო სფეროს წარმომადგენლები გულმოდგინედ ცდილობენ  მის ორგანიზმში მიმდინარე ცვლილებების ოპერატიულად დაფიქსირებას.


ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 13 14 15 16 17 59
Page 15 of 59