close

ასტრონომია - კოსმოსი

ასტრონომია - კოსმოსი

ნასა-მ „მომღიმარე“ მზის ფოტო გადაიღო

აშშ-ის კოსმოსურმა სააგენტომ, ნასა-ს თანამგზავრმა მზეზე „ბედნიერი სახის“ ფოტო გადაიღო.

“ნასა-ს მზის დინამიკის ობსერვატორიამ (Solar Dynamics Observatory ) „მომღიმარე“ მზე დაინახა. ულტრაიისფერ შუქზე დანახული ეს მუქი ლაქები მზეზე ცნობილია როგორც კორონალური ხვრელები და არის ადგილები, საიდაც მზის სწრაფი ქარი კოსმოსში იფრქვევა“, – აღნიშნულია სააგენტოს განცხადებაში.
მიუხედავად  მეგობრული გარეგნობისა, ექსპერტები გვაფრთხილებენ, რომ მზის გვირგვინის ხვრელები შეიძლება ნიშნავდეს დედამიწაზე მოსალოდნელ მზის ქარიშხალს. მზის ქარიშხალი არის მზის ზედაპირიდან მასის და ენერგიის  ამოფრქვევა, რაც, თავის მხრივ, დედამიწის მაგნიტური ველის დეფორმირებას ახდენს. შედეგად, ეს ქარიშხალი ზრდის ჩრდილოეთ და სამხრეთ ნახევარსფეროებში პოლარული ციალის ხილვადობას, რომელიც ასევე ცნობილია, როგორც ავრორა.
ნასა-ს Solar Dynamics Observatory არის სააგენტოს მისია, რომელიც მიზნად ისახავს გამოიკვლიოს, თუ როგორ იქმნება მზის აქტივობა და განაპირობებს კოსმოსურ ამინდს. ობსერვატორიის კოსმოსური ხომალდი, რომელიც პირველად 2010 წლის 11 თებერვალს გაუშვეს, ზომავს მზის ინტერიერს, ატმოსფეროს, მაგნიტურ ველს და ენერგიის გამომუშავებას.

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

„ჰაბლმა“ მომაკვდავი ვარსკვლავის სინათლის ექო დააფიქსირა

„ჰაბლის“ კოსმოსურმა ტელესკოპმა დააფიქსირა სინათლე, რომელიც 2016 წელს მასიურ ვარსკვლავის სუპერნოვად, ზეახალ ვარსკვლავად გადაქცევის შედეგად წარმოიქმნა.
შეერთებული სურათების შედეგად მიღებული ანიმაცია არის მნიშვნელოვანი ინფორმაცია მომაკვდავი ვარსკვლავების ევოლუციისა და სუპერნოვას გარშემო მტვრის შესახებ მის მშობლიურ გალაქტიკა „კენტავრ A“-ში.
სინათლის ექო ნამდვილად განსაცვიფრებელი ფენომენია, რომლის დანახვა მხოლოდ შორიდან შეიძლება. ის წარმოიქმნება მაშინ, როდესაც რაღაც წარმოქმნის სინათლის ციმციმს, რომელიც ასხივებს კოსმოსში. თუ ეს შუქი შეხვდება ფიზიკურ ბარიერს, როგორიცაა კოსმოსური მტვრის ღრუბლები, ის აირეკლავს და ჩამოვა საწყისი აფეთქებისგან განსხვავებულ დროს. ეს თითქმის იგივეა, რაც ხმის ექო, მაგრამ შუქით.
როდესაც 2016 წელს სუპერნოვა დააფიქსირეს, ასტრონომები რამდენჯერმე მიუბრუნდნენ მასპინძელ გალაქტიკას, „კენტავრ A“-ს, რომელიც მდებარეობს ჩვენგან 12 მილიონი სინათლის წელზე მეტ მანძილზე, რათა დაენახათ, შეეძლოთ თუ არა დროთა განმავლობაში ცვლილებებზე დაკვირვება. ამ მცდელობამ შედეგი გამოიღო. მათ არა მხოლოდ შეძლეს მონაცემების შეგროვება სუპერნოვას ჩამქრალი შუქის, სახელად SN 2016adj-ის, შესახებ, არამედ მისი სინათლის ექოც დააფიქსირეს.
ხუთწლიანი დაკვირვების პერიოდში დაფიქსირდა ოთხი განსხვავებული სინათლის ექო, რაც ნიშნავს მტვრის ოთხ ღრუბელს, რომელთაგან თითოეული საკმარისად დიდი და მკვრივია იმისთვის, რომ სინათლის ექოს წარმოქმნა შეძლონ.
სინათლის ამ ექომ მკვლევარებს, დანიის ორჰუსის უნივერსიტეტის ასტრონომ მაქსიმილიან სტრიცინგერის ხელმძღვანელობით, საშუალება მისცა დაენახათ მტვერი სუპერნოვას გვერდით. მათი ანალიზი იძლევა ვარაუდის საფუძველს, რომ მტვრიანი სტრუქტურები შეიცავს სივრცეებს, რომლებიც სავსეა მასალისაგან, რომლის სიმკვრივე იმდენად დაბალია, რომ დაფიქსირებად სინათლის ექოს ვერ წარმოქნის.
„მონაცემთა ნაკრები გასაოცარია და საშუალება მოგვცა, შეგვექმნა ძალიან შთამბეჭდავი ფერადი სურათები და ანიმაციები, რომლებიც აჩვენებენ სინათლის ექოების ევოლუციას ხუთი წლის განმავლობაში. ეს იშვიათი ფენომენია, რომელიც ადრე მხოლოდ რამდენიმე სხვა სუპერნოვაში იყო დაფიქსირებული“, – განაცხადა ორჰუსის უნივერსიტეტის ასტრონომმა მაქსიმილიან შტრიტცინგერმა.
კვლევა The Astrophysical Journal Letters-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : sciencealert.com

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

მზეს ნაწილი გამოეყო და „მორევი” წარმოიქმნა – რა ხდება?

მზე ჩვენი ცხოვრების საყოველთაო და სასიცოცხლო მნიშვნელობის ნაწილია, მაგრამ მის შესახებ ბევრი რამ ამოუხსნელი რჩება. ცოტა ხნის წინ მზესთან დაკავშირებით უცნაური მოვლენა დააფიქსირეს – მისი ზედაპირიდან ამოფრქვეული პლაზმური ძაფიდან მასალა გაიფანტა და მზის ჩრდილოეთ პოლუსზე გვირგვინის მსგავსი „მორევი“ შექმნა.
იმის დასადგენად, მოხდა თუ არა ეს რეალურად, საჭირო იქნება შემდგომი ანალიზის ჩატარება.
ამ დროისთვის, მეცნიერები ამბობენ, რომ მათ მსგავსი არაფერი უნახავთ და კადრები უდავოდ სანახაობრივია.
აშშ-ის აშშ-ს ატმოსფერული კვლევის ეროვნული ცენტრის მზის ფიზიკოსმა, სკოტ მაკინტოშმა, რომელიც მზეს ათწლეულების განმავლობაში აკვირდება და ცდილობს მის ციკლებში გაერკვეს, Space.com-ს განუცხადა, რომმას მზის მსგავსი „მორევი“ არასოდეს უნახავს.
უნდა დაველოდოთ, რომ გავიგოთ მეტი უცნაური მოვლენის შესახებ. იმის გათვალისწინებით, რომ მეცნიერები აანალიზებენ ინფორმაციის, რომელიც 24-საათიან რეჟიმში მოქმედი მზის ობსერვატორიებიდან მოდის, ლოდინი, სავარაუდოდ, ხანგრძლივი არ იქნება.

წყარო : www.sciencealert.com

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

ასტრონომებმა აღმოაჩინეს ახალი ეგზოპლანეტა, რომელიც შეიძლება პოტენციურად დასახლებული იყოს

ასტრონომებმა აღმოაჩინეს ახალი ეგზოპლანეტა, რომელიც შეიძლება პოტენციურად დასახლებული იყოს და დედამიწიდან 31 სინათლის წელიწადის მოშორებით მდებარეობს. ამი შესახებ გამოცემა ScienceAlert-ი წერს.

პლანეტა, რომელსაც Wolf 1069 b ჰქვია, მდებარეობს საკუთარი ვარსკვლავის დასახლებულ ზონაში – ეს არის სივრცე, სადაც შექმნილია ზედაპირზე თხევადი წყლის არსებობისთვის საჭირო პირობები. ასეთ პლანეტაზე თეორიულად სიცოცხლე შეიძლება არსებობდეს.

მეცნიერების განხცადებით, პლანეტა საკუთარი ვარსკვლავის გარშემო ერთ შემოვლას 15,6 დღეს ანდომებს. მასსა და ვარსკვლავს შორის არსებული მანძილი მზესა და დედამიწას შორის არსებულ მანძილთან შედარებით 15-ჯერ ნაკლებია.

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

მეცნიერებმა გაარკვიეს, როდის და როგორ მოკვდება ჩვენი მზე

როგორი იქნება ჩვენი მზე სიკვდილის შემდეგ? მეცნიერებმა გააკეთეს პროგნოზები იმის შესახებ, თუ როგორი იქნება ჩვენი მზის სისტემის ბოლო დღეები და როდის მოხდება ეს. ამასთან, მეცნიერები აცხადებენ, რომ ადამიანები მზის სიკვდილის დროს დედამიწაზე აღარ იქნებიან.

ადრე, ასტრონომები ფიქრობდნენ, რომ მზე გადაიქცევა პლანეტურ ნისლადგაზისა და კოსმოსური მტვრის მანათობელ ბუშტადშემდეგ კი გაჩნდა მტკიცებულებები, რომ ის უფრო მასიური უნდა იყოს. 2018 წელს, ასტრონომთა საერთაშორისო ჯგუფმა  კვლავ შეცვალა პოზიცია და აღმოაჩინა, რომ პლანეტარული ნისლეული მართლაც ყველაზე სავარაუდო მზის გვამია.

მზე დაახლოებით 4.6 მილიარდი წლისაა – ეს შეფასებულია მზის სისტემის სხვა ობიექტების ასაკის მიხედვით, რომლებიც დაახლოებით იმავე დროს ჩამოყალიბდნენ. სხვა ვარსკვლავებზე დაკვირვების საფუძველზე, ასტრონომები ვარაუდობენ, რომ ის მისი სიცოცხლე დაახლოებით 10 მილიარდ წელში დასრულდება.

რა თქმა უნდა, მანამდე სხვადასხვა პროცესები განვითარდება. დაახლოებით 5 მილიარდ წელში მზე წითელ გიგანტად გადაიქცევა. ვარსკვლავის ბირთვი შემცირდება, მაგრამ მისი გარე ფენები გაფართოვდება მარსის ორბიტამდე და ამ პროცესში ჩვენს პლანეტას შთანთქავს, თუ ის ჯერ კიდევ იარსებებს.

ერთი რამ ცხადია: იმ დროისთვის ჩვენ დედამიწაზე ღარ ვიქნებით. კაცობრიობას მხოლოდ 1 მილიარდი წელი აქვს დარჩენილი. ეს იმიტომ, რომ მზის სიკაშკაშე ყოველ მილიარდ წელიწადში დაახლოებით 10 პროცენტით იზრდება. სიკაშკაშის ეს ზრდა დაასრულებს სიცოცხლეს დედამიწაზე. ჩვენი ოკეანეები აორთქლდება და ზედაპირი ძალიან ცხელი გახდება წყლის წარმოქმნისთვის. ჩვენვ იქნებით დაახლოებით იმდენი კაპუტი, როგორც თქვენ შეგიძლიათ მიიღოთ.

2018 წლის კომპიუტერული მოდელირების გამოყენებით ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ, ისევე როგორც სხვა ვარსკვლავების 90 პროცენტი,წითელ გიგანტად ქცეული ჩვენი მზე, დიდი ალბათობით შემცირდება და თეთრი ჯუჯა გახდება, რის შემდეგაც პლანეტარულ ნისლეულად გადაიქცევა.

როდესაც ვარსკვლავი კვდება, ის აფრქვევს გაზისა და მტვრის მასას კოსმოსში, რომელიც ცნობილია როგორც მისი გარსი. გარსი შეიძლება იყოს ვარსკვლავის მასის ნახევარი. ეს გამოაჩენს ვარსკვლავის ბირთვს, რომელსაც ვარსკვლავის სიცოცხლის ამ ეტაპზე საწვავი ეწურება, საბოლოოდ ითიშება და კვდება. ამის შემდეგ ცხელი ბირთვი ანათებს ამოფრქვეულ გარსს დაახლოებით 10 000 წლის განმავლობაში. ეს არის ის, რაც პლანეტარული ნისლეულს ხილულს ხდის. ზოგი იმდენად კაშკაშაა, რომ მათი დანახვა შესაძლებელია უკიდურესად დიდი მანძილიდან, ათობით მილიონი სინათლის წელიწადის მანძილზე“,- განმარტა დიდი ბრიტანეთის მანჩესტერის უნივერსიტეტიასტროფიზიკოსმა ალბერტ ზიილსტრამ.

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

ცნობილია, რამდენი კილოგრამი ნაგავი დატოვეს ადამიანებმა მარსის ზედაპირზე

დასავლეთ ვირჯინიის უნივერსიტეტის მეცნიერ-თანამშრომელმა ჩაგრი კილიჩმა დაითვალა, რამდენი კილოგრამი ნაგავი დატოვეს ადამიანებმა მარსის ზედაპირზე. ჩაგრი კილიჩის მიერ ჩატარებული კვლევის შესახებ The Conversation-ი წერს.

ჩაგრი კილიჩის გათვლებით, მარსის ზედაპირის კვლევის 50 წლის განმავლობაში ადამიანებმა „წითელ პლანეტაზე“ 7119 კილოგრამი ნაგავი დატოვეს.

გაეროს მონაცემებით, სხვადასხვა ქვეყანამ მარსზე 14 სხვადასხვა ექსპედიციის ფარგლებში 18 ობიექტი გაგზავნეს. კილიჩმა მარსზე გაგზავნილი კოსმოსური აპარატების მასა შეაჯამა (9979 კგ) და ჯერ კიდევ მომუშავე აპარატის წონა (2860 კგ) გამოაკლო.

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

„ჯეიმს ვებმა“ მოლეკულურ ღრუბელში ყინულის ბუდობი შეისწავლა

ასტრონომების საერთაშორისო ჯგუფმა მოლეკულურ ღრუბელში ყინულის ნაწილაკების დღეისთვის ყველაზე დეტალური ანალიზის შედეგები წარადგინა. ამის შესახებ CNN-ი იტყობინება.

ტელეარხის ცნობით, მეცნიერებმა დაკვირვება ტელესკოპ „ჯეიმს ვების“ დახმარებით ჩაატარეს. ღრუბელი „ქამელეონი I“ დედამიწიდან 630 სინათლის წელიწადის მანძილზე მდებარეობს – ეს გაზისა და მტვრის რეგიონია, სადაც წყალბადი და ნახშირბადის მონოქსიდი წარმოიქმნება.

„ვების“ მიერ გადაღებული ფოტოს ქვედა მარცხენა კუთხეში ახალგაზრდა პროტოვარსკვლავი Ced 110 IRS 4-ია აღბეჭდილ. სტაფილოსფერი წერტილები ფოტოზე ვარსკვლავებიდან მომავალ სინათლეს წარმოადგენს.

დედამიწისთვის ჩვეული წყლის ყინულის გარდა, მეცნიერებმა კოსმოსურ სივრცეში სხვადასხვა მოლეკულის გაყინული ფორმა აღმოაჩინეს, მათ შორის ამიაკის, მეთანის, მეთანოლის. ამ გაყინულ მოლეკულებს ვარსკვლავებისა და პლანეტების შექმნაში შეუძლიათ წვლილის შეტანა.

მეცნიერებს თქმით, კვლევის შედეგები მათ დაეხმარებათ უკეთ გაერკვნენ ეგზოპლანეტების ფორმირებისთვის აუცილებელი მარტივი და რთული მოლეკულების წარმოქმნაში.

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

დედამიწასთან ახლოს მდებარე ასტეროიდები, რომლებიც აქამდე არ გვინახავს, მზის სიკაშკაშეში იმალება

ბოლო დროს ტელესკოპებით განხორციელებულმა დაკვირვებებმა დედამიწასთან ახლოს მდებარე ობიექტები (NEO, მათ შორის ასტეროიდები, გამოავლინა, რომლებიც აქამდე არასდროს გვინახავს. მეცნიერები აცხადებენ, რომ ამ ასტეროიდების პოვნა და თვალყურის დევნება შეიძლება გადამწყვეტი იყოს მზის სისტემის ისტორიისა და პლანეტების ფორმირების შესწავლაში.
კარნეგის მეცნიერების ინსტიტუტის წარმომადგენელი, ასტრონომი სკოტ შეპარდი დედამიწასა და მზეს შორის რამდენიმე დედამიწასთან ახლოს მდებარე ობიექტის აღმოჩენის შესახებ იუწყება.
„ახალი ტელესკოპური დათვალიერებები ებრძვის მზის სიკაშკაშეს და ბინდის დროს ეძებს ასტეროიდებს მზისკენ. ამ კვლევებმა აღმოაჩინა მრავალი ადრე უცნობი ასტეროიდი დედამიწის შიგნით“, – წერს შეპარდი.
ეს ასტეროიდები კლასიფიცირდება მათი პოზიციის მიხედვით: ჩვენ გვაქვს ატირასი (დედამიწის შიგნით ორბიტებით), ვატირასი (ვენერას შიდა ორბიტებით) და ჰიპოთეტური ვულკანოიდები (მერკურის შიდა ორბიტებით).
დინამიურად არასტაბილური ორბიტების (დაახლოებით 10 მილიარდი წლის) და არაპროგნოზირებადი მოძრაობების გათვალისწინებით, სავარაუდოა, რომ მიმდინარეობს NEO-ების გარკვეულწილად ხელახლა შევსება.
„მოძრაობა დამოკიდებულია ასტეროიდის ბრუნვაზე, ზომაზე, ალბედოსა და მზიდან დაშორებაზე. რაც უფრო პატარაა ასტეროიდი და რაც უფრო მეტ მზის შუქს შთანთქავს, მით უფრო დიდია მისი მოძრაობა“, – წერს შეპარდი.
მეცნიერები აცხადებენ, რომ ასტეროიდების ეს აღმოჩენები დაგვეხმარება უფრო მეტი გავიგოთ მათი მოძრაობის შესახებ და ასევე იმის დადგენაში, როგორ ახერხებს დედამიწასთან ახლოს არსებული ობიექტები სტაბილური რაოდენობის შენარჩუნებას. მეცნიერები ფიქრობენ, რომ NEO-ების უმეტესობა არის ასტეროიდები, რომლებიც განდევნილია მარსსა და იუპიტერს შორის არსებული მთავარი სარტყლიდან.
რაც უფრო პატარაა ასტეროიდები, მით უფრო რთულია მათი დანახვა. მეცნიერთა შეფასებით, ეგრეთ წოდებული „პლანეტის მკვლელი“ NEO-ების დაახლოებით 90 პროცენტი – 1 კილომეტრი ან მეტი სიგრძით – უკვე ნაპოვნია.
ბოლო რამდენიმე უცნობ 1-კილომეტრიან NEO-ს, სავარაუდოდ, ორბიტები მზესთან ახლოს აქვს ან მაღალი დახრილობით ხასიათდება, რაც მათ NEO-ს ძირითადი კვლევების სფეროებს აშორებს.

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

კოსმოსში მოგზაურობა ქალებსა და მამაკაცებზე განსხვავებულად მოქმედებს

ადამიანის ორგანიზმზე ნულოვანი სიმძიმის ეფექტი გარდაუვალია, მიუხედავად სქესისა, თუმცა კოსმოსური ფრენის მიმართ ფსიქოლოგიური და ქცევითი რეაგირების თვალსაზრისით „ნასამ“ ქალებსა და მამაკაცებს შორის სხვაობა აღმოაჩინა.

2013 წლის ივნისში ,,ნასამ“ ,,ეროვნულ კოსმოსურ ბიოსამედიცინო კვლევითი ინსტიტუტთან” (NSBRI) ერთად  ქალებსა და მამაკაცებზე კოსმოსის მიერ გამოწვეული გულ-სისხლძარღვთა, იმუნოლოგიური, სენსორმოტორული, კუნთოვანი, რეპროდუქციული და ქცევითი ეფექტების შესწავლის შემდეგ სპეციალური ანგარიში გამოაქვეყნა.

კვლევის ფარგლებში 477 მამაკაცისა და 57 ქალის მონაცემები გააანალიზეს. აღმოჩნდა, რომ კოსმოსში მოგზაურობის შედეგად მამაკაცებს მხედველობის საგრძნობლად გაუარესება აღენიშნებათ, ქალებს კი – არა. მამაკაცებს ნაკლები იმუნური რეაქცია აქვთ, ქალებს – შედარებით უფრო დიდი. იმავე კვლევის თანახმად, კოსმოსის ზემოქმედების შედეგად მამაკაცებს ასაკში ყურთასმენის დაქვეითება აღენიშნებათ, განსაკუთრებით – მარცხენა ყურში, ხოლო ქალებს როგორც მარცხენა, ისე მარჯვენა ყურში ყურთასმენის დაქვეითება ნაკლებად აღენიშნებათ.  ასევე, მამაკაცებს ჩვეულებრივ თირკმლებში ქვები უგროვდებათ, ქალები კი რადიაციისგან გამოწვეული კიბოს მიმართ მგრძობიარენი ხდებიან. მამაკაცებს დგომის დროს თავბრუსხვევის მიმართ ნაკლები მგრძნობელობა ახასიათებთ, ქალებს – მეტი, მამაკაცებისთვის საშარდე ტრაქტის ინფექციები ნაკლებად დამახასიათებელია, ქალებისთვის – უფრო მეტად.

 

წყარო: businessinsider.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსი

კვლევა – მზის სისტემაში აღმოჩენილი ორი ეგზოპლანეტის ნახევარზე მეტს, შესაძლოა, წყალი შეადგენდეს

მონრეალის უნივერსიტეტის მკვლევართა ჯგუფმა აღმოაჩინა მტკიცებულება, რომ წითელი ჯუჯა ვარსკვლავის გარშემო მოძრავი ორი ეგზოპლანეტა „წყლის სამყაროა“, სადაც წყალი მთელი პლანეტის დიდ ნაწილს შეადგენს. ეს სამყაროები, რომლებიც ჩვენგან 218 სინათლის წლით დაშორებულ მანძილზე მდებარეობენ, მზის სისტემაში აღმოჩენილ არცერთ პლანეტას არ ჰგავს.
ჯგუფმა, რომელსაც მონრეალის უნივერსიტეტის ეგზოპლანეტების კვლევის ტროტიეს ინსტიტუტის მკვლევარი კაროლინ პიაულეტი ხელმძღვანელობს,  Kepler-138-ის სახელით ცნობილი ამ პლანეტარული სისტემის დეტალური კვლევა  ჟურნალ Nature Astronomy-ში გამოაქვეყნა.
პიაულეტი და მისი კოლეგები ეგზოპლანეტებს, Kepler-138 c და Kepler-138 d-ს, NASA-ს Hubble-ისა და Spitzer-ის კოსმოსური ტელესკოპებით დააკვირდნენ და აღმოაჩინეს, რომ პლანეტები შეიძლება შედგებოდეს ძირითადად წყლისგან. ეს ორი პლანეტა და ვარსკვლავთან უფრო ახლოს მყოფი პატარა პლანეტა, Kepler-138 b, ადრე აღმოჩენილი იყო NASA-ს  Kepler-ის კოსმოსური ტელესკოპის მიერ. ახალმა კვლევამ აღმოაჩინა მტკიცებულება მეოთხე პლანეტის არსებობაზეც.
დედამიწაზე სამჯერ მეტი მოცულობით და ორჯერ დიდი მასით,  c და d პლანეტებს   დედამიწაზე გაცილებით დაბალი სიმკვრივე აქვთ. ეს გასაკვირია, რადგან დედამიწაზე ოდნავ დიდი პლანეტების უმეტესობა, რომლებიც აქამდე იყო დეტალურად შესწავლილი, თითქოს ჩვენი მსგავსი კლდოვანი სამყარო იყო.
იმის გარკვევა, თუ რისგან შედგება ჩვენი მზის სისტემის მიღმა მდებარე პლანეტები საკმაოდ დიდ მუშაობას მოითხოვს. ისინი ძალიან შორს არიან და ძალიან ბუნდოვანი იმ ვარსკვლავების შუქთან შედარებით, რომლების გარშემოც ისინი ბრუნავენ; პირდაპირი სურათების მოპოვება ძალიან რთულია და შემდგომში ძალიან იშვიათია და არ აჩვენებს დიდ დეტალებს.
ეგზოპლანეტის შემადგენლობა, როგორც წესი, გამოითვლება მისი სიმკვრივიდან, რომლის დადგენა ორი მახასიათებლის გამოყენებით ხდება – ერთი აღებულია პლანეტის მიერ ვარსკვლავის სინათლის დაბნელებიდან (ტრანზიტი), მეორე კი ვარსკვლავის რადიალური სიჩქარიდან ანუ „რხევიდან“.
ვარსკვლავის შუქი, რომელიც იბლოკება ტრანზიტის დროს, გვიჩვენებს ეგზოპლანეტის ზომას, საიდანაც ვიღებთ რადიუსს. რადიალური სიჩქარე გამოწვეულია ეგზოპლანეტის გრავიტაციული მიზიდვით, რომელიც განიხილება როგორც ვარსკვლავის სინათლის ტალღის სიგრძის რეგულარული, მაგრამ ძალიან მცირე გაფართოება და შეკუმშვა, როდესაც ის მიიზიდება. ამ მოძრაობის ამპლიტუდამ შეიძლება გვითხრას, რა მასა აქვს ეგზოპლანეტას.
როდესაც იცით ობიექტის ზომა და მასა, შეგიძლიათ გამოთვალოთ მისი სიმკვრივე.
ტრანზიტის მონაცემები აჩვენებს, რომ Kepler-138c-სა და Kepler-138d-ს  რადიუსები დედამიწის რადიუსს 1,51-ჯერ, დედამიწის მასას კი 2,3 და 2,1-ჯერ აღემატებიან. ეს მახასიათებლები, თავის მხრივ, გვეუბნება, რომ ეგზოპლანეტების სიმკვრივე კუბურ სანტიმეტრზე დაახლოებით 3,6 გრამს შეადგენს, მაშინ, როცა დედამიწის სიმკვრივე – კუბურ სანტიმეტრზე 5.5 გრამია.
გუნდის მოდელირების მიხედვით, წყალი შეადგენს ეგზოპლანეტების მოცულობის 50 პროცენტზე მეტს, რომელიც ვრცელდება დაახლოებით 2000 კილომეტრის სიღრმეზე. შედარებისთვის : დედამიწის ოკეანეების საშუალო სიღრმე მხოლოდ 3,7 კილომეტრია. მაგრამ Kepler-138c და Kepler-138d ბევრად უფრო ახლოს არიან თავიანთ ვარსკვლავთან, ვიდრე დედამიწა. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ვარსკვლავი პატარა, წითელი ჯუჯაა, ეს სიახლოვე ორ ეგზოპლანეტას ჩვენს დედამიწაზე ბევრად უფრო ცხელს უნდა ხდიდეს. ერთ გარშემოვლას ისინი 13 და 23 დღეს ანდომებენ.
მკვლევარების განცხადებით, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამ სამყაროების ოკეანეები და ატმოსფერო ჩვენს ოკეანეს ჰგავდეს.
„ტემპერატურა Kepler-138c-სა და Kepler-138d-ის ატმოსფეროებში სავარაუდოდ წყლის დუღილის წერტილს აღემატება და ჩვენ ველოდებით ორთქლისგან შემდგარ სქელ, მკვრივ ატმოსფეროს ამ პლანეტებზე“, – აცხადებენ კვლევის ავტორები.
მათი განმარტებით, მხოლოდ ამ ორთქლის ატმოსფეროში შეიძლება იყოს პოტენციურად თხევადი წყალი მაღალ წნევაზე, ან თუნდაც წყალი სხვა ფაზაში, რომელიც ხდება მაღალი წნევის დროს და რომელსაც ზეკრიტიკული სითხე ეწოდება.

წყარო: nasa.gov,  sciencealert.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 14 15 16 17 18 59
Page 16 of 59