ასტრონომია - კოსმოსი

აშშ-ის აერონავტიკის და კოსმოსური სივრცის კვლევის ეროვნულმა სამმართველომ (NASA) ილონ მასკის კომპანია SpaceX-ს მიმართა, რათა შეისწავლონ ასტეროიდი სახელად 16 Psyche, – ამის შესახებ TechStartups-ი წერს.

მეცნიერების ვარაუდით ასტეროიდი მინერალების ნამდვილი საგანძურია და მისი ღირებულება $700,000 კვადრილიონია. ცნობილია, რომ იდუმალი ობიექტის შემადგენლობაში პლატინა, რკინა და ნიკელია. მისია 2022 წლის ზაფხულისთვის იგეგმება.

ასტეროიდს სახელი „ფსიქე“ ძველი ბერძნული მითოლოგიის გმირის გამო დაარქვეს. ის მითოლოგიაში ადამიანის სულის განსახიერებაა.

მეცნიერების ნაწილი ფიქრობს, რომ თუ ასტეროიდს დედამიწაზე ჩამოიტანენ, ეს ნედლეულზე ფასების ვარდნას გამოიწვევს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ნეიროქსელ ExoMiner-ის საშუალებით NASA-მ 301 ახალი ეგზოპლანეტა აღმოაჩინა. ციური სხეულები ტელესკოპმა „კეპლერმა“ აღმოაჩნია, თუმცა ხელოვნური ინტელექტის გამოყენების გარეშე მეცნიერები პლანეტების სტატუსს ვერ დაამტკიცებდნენ.

სულ 1990-იანი წლების შემდეგ მზის სისტემის ფარგლებს გარეთ 4870 პლანეტა აღმოაჩინეს. წინასწარი ინფორმაციით, ახალი ეგზოპლანეტები განსხვავდებიან დედამიწისგან, ვინაიდან ისინი საკუთარი ვარსკვლავების დასახლებულობის ზონის მიღმა მდებარეობენ.

ExoMiner-ი მეცნიერებს ეგზოპლანეტის სხვა ობიექტებისგან გარჩევაში ეხმარება. ნეიროქსელი NASA-ს სუპერკომპიუტერის Pleiades-ის ბაზაზე მუშაობს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

რუსეთმა კოსმოსში ანტისატელიტური რაკეტა გამოსცადა და ძველი, უმოქმედო, საბჭოთა პერიოდის თანამგზავრი გაანადგურა.

რუსეთის ამ ნაბიჯმა დასავლეთის მწვავე კრიტიკა გამოიწვია.

ნატოს გენერალურმა მდივანმა იენს სტოლტენბერგმა განაცხადა, რომ რაკეტის გამოცდა წინდაუხედავი ნაბიჯი იყო, რომელიც საფრთხეს უქმნის საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურს და ასევე ამტკიცებს, რომ რუსეთი იარაღის ახალ სისტემებს ავითარებს.

რაკეტის გამოცდა გაერთანებული სამეფოს მთავრობის პრესსპიკერმაც დაგმო და მოსკოვს მოუწოდა, როდესაც საქმე კოსმოსს ეხება გაეროში პასუხისმგებლიანი ქცევის შესახებ დისკუსიებში მონაწილეობა მიიღოს.

შეერთებულმა შტატები რუსეთის მიერ რაკეტის გამოცდა „საშიშ და უპასუხისმგებლო“ ქმედებად შეაფასა და განაცხადა, რომ საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე მყოფ ეკიპაჟს საფრთხე ემუქრება.

„შედეგად 1500-ზე მეტი ორბიტალური ნამსხვრევი წარმოიქმნა, რომელიც საფრთხეს უქმნის ყველა ქვეყნის ინტერესებს. რაკეტის ეს გამოცდა მნიშვნელოვნად გაზრდის რისკს საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე მყოფი ასტრონავტებისა და კოსმონავტებისთვის. რუსეთის სახიფათო და უპასუხისმგებლო ქმედება საფრთხეს უქმნის კოსმოსის გრძელვადიან მდგრადობას და ნათლად აჩვენებს, რომ რუსეთის პრეტენზიები, რომ ის კოსმოსურ შეიარაღებას ეწინააღმდეგება არის არაკეთილსინდისიერი და თვალთმაქცური,“- განაცხადა აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის პრესსპიკერმა ნედ პრაისმა.

ბრალდებას რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ უპასუხა და განმარტა, რომ  ნამსხვრევები საერთაშორისო კოსმოსური სადგურისთვის საფრთხეს არ წარმოადგენს და რომ ვაშინგტონმა ეს კარგად იცის.

„15 ნოემბერს, რუსეთის თავდაცვის სამინისტრომ წარმატებით გამოსცადა რაკეტა და არამოქმედ მდგომარეობაში მყოფი რუსული კოსმოსური თანამგზავრი „ცელინა-დ“ გაანადგურა, რომელიც ორბიტაზე 1982 წლიდან იმყოფებოდა“, – ნათქვამია უწყების განცხადებაში.

მათი მტკიცებით, წარსულში მსგავსი გამოცდები შეერთებულმა შტატებმა, ჩინეთმა და ინდოეთმაც ჩაატარეს.

წყარო : independent.co.uk , BBC

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

აშშ-ის აერონავტიკისა და კოსმოსის კვლევის ეროვნული სააგენტოს (NASA) ცნობით, დედამიწას პოტენციურად საშიში ასტეროიდი უახლოვდება, რომლის ზომაც ეიფელის კოშკისას აღემატება. ის ჩვენს პლანეტას მიმდინარე წლის დეკემბერში, უსაფრთხო მანძილზე ჩაუვლის. შესაბამისად, პანიკის საფუძველი არ გვაქვს.

NASA-ს მიერ დადგენილი კრიტერიუმებით, პოტენციურად საშიშად მიიჩნევა კოსმოსური ობიექტი, რომლის ორბიტაც დედამიწის ორბიტასთან 7.5 მილიონ კილომეტრზე ნაკლები მანძილით გადაიკვეთება. სწორედ ასეთია 330 მეტრი სიგანის მქონე ასტეროიდი, სახელად 4660 Nereus, რომელიც ამერიკელმა ასტრონომმა, ელეანორ ჰელინმა ჯერ კიდევ 1982 წელს აღმოაჩინა.

როგორც ცნობილია, ეს ასტრონომიული სხეული ჩვენს პლანეტას 11 დეკემბერს ჩაუვლის. ამ დროს ის ჩვენგან 3.8 მილიონი კილომეტრი მანძილით იქნება დაშორებული. მომდევნო დეკადების განმავლობაში, 4660 Nereus კიდევ 12-ჯერ გვეწვევა.

კვერცხის ფორმის ასტეროიდი დედამიწასთან ყველაზე ახლოს 2060 წელს მოვა, როცა ჩვენ შორის არსებული დისტანცია მხოლოდ 1.2 მილიონ კილომეტრს შეადგენს. შედარებისთვის, მთვარისგან 384 400 კილომეტრი გვაშორებს.

აღსანიშნავია, რომ 4660 Nereus იდეალური სამიზნეა კოსმოსური ხომალდებისთვისაც, თუმცა უახლოეს მომავალში ამ კონკრეტულ ასტეროიდზე მისიის განხორციელება არ იგეგმება. მისი მიმართულებით აპარატის გაშვებას განიხილავდა, როგორც NASA, ასევე იაპონიის კოსმოსური სააგენტო, მაგრამ საბოლოოდ მათ არჩევანი სხვა ობიექტებზე შეაჩერეს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სახელმწიფოები, ადამიანები ისწრაფვიან წინსვლისა და განვითარებისთვის. ამბიციებს საზღვარი აღარ გაქვს და ფართოვდება შესაძლებლობებიც. საკუთარი ინტერესის სფეროს შესაბამისად, ჩვენ ვცდილობთ, ჩვენივე ქმედებები იყოს მასშტაბური, ინოვაციური და საინტერესო.

საკუთარი ცოდნისა და ინტერესებიდან გამომდინარე, ვამეხ ხერხეულიძე პლანეტა მარსისთვის მორგებული კოსტიუმის შექმნაზე მუშაობს. უსაზღვროდ საინტერესო იდეის ხორცშესხმას ის ნაბიჯ-ნაბიჯ ცდილობს. ამბობს, რომ ჯერ გარკვეული გზაა გასავლელი. თუმცა, მიზეზი ცხადზე ცხადია – როდესაც ადამიანი მარსზე ფეხს დადგამს, ის აბსოლუტურად ადეკვატურად უნდა იყოს ჩაცმული. “დოქტრინას” ხერხეულიძე თავად ესაუბრება.

“დამთავრებული მაქვს სამედიცინო უნივერსიტეტი. ასე, 4 წლის განმავლობაში ვიმუშავე ექიმად. აქედან 2 წელი – ისრაელში. სამედიცინო განათლების სფეროში ვასწავლიდი ოთხ უნივერსიტეტში რამდენიმე წლის მანძილზე და ახლაც ვასწავლი. ამ ეტაპზე, გადმორთული ვარ ტექნოლოგიებზე”.

თქვენი იდეა მარსისთვის შესაბამისი კოსტიუმის  შექმნას გულისხმობს. უფრო დეტალურად, რას ითვალისწინებს ის?

იდეას თავისი ისტორია აქვს – ყველაფერი დაიწყო იმით, რომ შეგვექმნა ნამდვილი, სრულიად ახალი ტიპის კოსმოსური კოსტიუმი, კონკრეტულად მარსისთვის. რეალურად, კაცობრიობის ისტორიაში ყველაზე დიდი ნაბიჯი იქნება გადადგმული მარსზე ფეხის დადგმის შემთხვეევაში. ამ მიზნის მისაღწევად ქვეყნები, მთავრობები, ლიდერები, კერძო კომპანიები უამრავ ტექნოლოგიას ქმნიან. მაგრამ არავინ ფიქრობს, შექმნას სრულყოფილი კოსტიუმი. ლოგიკურად, გამიჩნდა კითხვა, როგორ მივდივართ მარსზე, თუ არ გვაქვს კოსტიუმი?

აქედან დაიწყო ყველაფერი.

ამ იდეის განხორციელება ფინანსებთანაა დაკავშირებული. რა მეთოდს მიმართეთ?

მერე რომ მივხვდით, შესაბამის კოსტიუმს სამი ადამიანი ავტოფარეხში ვერ ააწყობდა, რადგან არაადამიანური თანხებია საჭირო, გადავწყვიტეთ, სხვა მეთოდი აგვერჩია, როგორიცაა სტარტაპი. ეს გზა დაიწყო მეხანძრის კოსტიუმით. გზა არის ასეთი – ტექნოლოგიების ძირითადი ნაწილი, რომელზეც კოსმოსური კოსტიუმი დგას, შესაცვლელია. ყველაფერი უნდა შეცვალო იმისთვის, რომ ძალიან მაგარი შედეგი მიიღო.

რისთვის გახდა საჭირო, რომ შეგექმნათ მეხანძრის უნიფორმა?

დავინტერესდით და მთელი ინდუსტრია შევისწავლეთ, თუ როგორი და რა შესაძლებლობების ფორმები აქვთ ახლა მეხანძრეებს. ვნახეთ, რომ საუკეთესო უნიფორმებსაც კი, ძვირადღირებულს, დაცვის უნარი აქვს 8-10 წამი. ჩვენი პირველადი ტესტებით მაშინ ვიყავით ასე ნახევარ წუთზე ასული. როცა ამ მიმართულებით გადავერთეთ, უკვე მინიმუმ ერთწუთიან დაცვაზე ავდივართ და თან ეს უნიფორმა უფრო მსუბუქია.  ამ უნიფორმას 18 თვე მოვანდომეთ. ეს ყველაფერი იმიტომ, რომ ვქმნით ისეთი მატერიებისგან, რომლებიც არ “იქცევიან”, როგორც ნაჭრები. ანუ აბჯარი უნდა ააწყო და არა – ქურთუკი.

მიზანია, ნელ-ნელა, ეტაპობრივად  მივიდეთ კოსმოსურ კოსტიუმამდე. მაგრამ მანამდე, ერთი-ორი ახალი ტექნოლოგიის გამოგონებით, უკვე შევქმენით გარკვეული პროდუქტები სხვადასხვა ბაზრისთვის და, სანამ მარსამდე გავაღწევთ, იქამდე შევქმნით პროდუქტებს, გამოვიმუშავებთ თანხებს და ეს დაგვეხმარება იმაში, რომ გავიდეთ მარსამდე.

Amazon-ის განცხადებით, საკუთარი ინტერნეტსატელიტის, Project Kuiper-ის, კოსმოსში გაშვებას 2022 წლის ბოლოსათვის გეგმავს.

კომპანიამ შეავსო შეერთებული შტატების კომუნიკაციების კომისიის შესაბამისი ფორმა საკუთარი სატელიტების პროტოტიპების, KuiperSat-1-სა და KuiperSat-2-ის, ოპერირებისათვის ლიცენზიის მოსაპოვებლად. Amazon-ის ინფორმაციით, ინტერნეტის სატელიტები RS1 რაკეტის დახმარებით განთავსდება კოსმოსში.

Project Kuiper „ამაზონის“ ახალი გეგმის ნაწილია, რომლის მიხედვითაც კომპანიამ დედამიწის ორბიტაზე 3,236 სატელიტი უნდა განათავსოს, რათა მსოფლიოსათვის სწრაფ ინტერნეტზე წვდომა უზრუნველყოს.

ამერიკული მისია მთვარეზე, რომლის ფარგლებშიც ასტრონავტები დედამიწის ზედაპირზე უნდა დაშვებულიყვნენ, 2025 წლამდე გადაიდო. ამის შესახებ CNBC ბილ ნელსონზე დაყრდნობით იტყობინება.

NASA-ს ხელმძღვანელმა აღიარა, რომ პრეზიდენტ დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციის მიზანი ადამიანი მთვარეზე 2024 წელს დაბრუნებულიყო ტექნიკურად ვერ განხორციელდებოდა. მისივე თქმით, გადაიდო არა მარტო მთვარეზე დაშვება, არამედ პროგრამის სხვა ეტაპებიც. კერძოდ, თანამგზავრის გარშემო უპილოტო აპარატის ფრენა 2021 წლის ნაცვლად 2022 წლის გაზაფხულზე განხორციელდება, ეკიპაჟიანიხომალდი კი მთვარეს 2023 წლის ნაცვლად 2024 წელს ჩაუფრენს.

Nasa ადამიანის მთვარეზე დაბრუნებას პროგრამა Artemis-ის ფარგლებში გეგმავს. მისიას ხომალდებით ილონ მასკის კომპანია SPACE X-ი უზრუნველყოფს. მისიის ფარგლებში NASA მთვარეზე ინტერნეტის გაყვანას გეგმავს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ექსპერტებმა ირმის ნახტომის ცენტრიდან უცნაური რადიოტალღები დააფიქსირეს, როდესაც ASKAP-
ის რადიოტელესკოპს იყენებდნენ. სიგნალი აქამდე შესწავლილ არცერთ ფენომენს ჰგავს და

შესაძლოა, უცნობი ვარსკვლავური ობიექტის არსებობაზე მიანიშნებდეს.

კვლევის მთავარი ავტორი და სიდნეის უნივერსიტეტის სადოქტორო პროგრამის სტუდენტი
აცხადებს, რომ ობიექტის სიკაშკაშე ცვალებადია. ობიექტს ღამის ცაზე მისი კოორდინატების
მიხედვით დაარქვეს სახელი – ASKAP J173608.2-321635.

ASKAP მურჩისონის რადიოასტრონომიის ობსერვატორიაში მდებარეობს, დასავლეთ ავსტრალიაში.
შემდგომი დაკვირვებები ახალ სამხრეთ უელსში Parkes-ის რადიოტელესკოპით და სამხრეთ
აფრიკაში MeerKAT-ის ტელესკოპით ჩატარდა, თუმცა სიგნალის წყარო თავდაპირველად ვერ
მოიძებნა ცვალებადობის და პერიოდულობის გამო. სიგნალის დაბრუნების შემდეგ აღმოჩნდა, რომ
წყაროს ქცევა მკვეთრად განსხვავდებოდა წინასგან.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

NASA მთვარეზე ინტერნეტის გაყვანას გეგმავს. ამის შესახებ BBC წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, დედამიწის ბუნებრივი თანამგზავრის ათვისება ამერიკული კოსმოსური პროგრამის ერთ-ერთი პრიორიტეტია. თავიდან მთვარეზე უპილოტო კოსმოსურ აპარატებს გაგზავნიან, შემდეგ კი ასტრონავტებს. ინტერნეტი დედამიწასთან მათ კავშირს უზრუნველყოფს.

გეგმის თანახმად, ასტრონავტები მთვარეზე დიდი ხნით დარჩებიან, მათ მიერ შეგროვილი მონაცემების გადმოსაცემად კი არსებული რადიოარხების სიმძლავრე საკმარისი არ იქნება. პროგრამა LunaNet მთვარის ზედაპირზე კავშირის გადამცემი რამდენიმე კვანძის განთავსებას ითვალისწინებს. დედამიწის WiFi-სგან განსხვავებით ის უფრო მდგრადი იქნება, ამასთან, კვანძები შეგროვილი ინფორმაციის შენახვასაც შეძლებენ.

ეს ტექნოლოგია ტესტირებას დედამიწაზე გადის. NASA-ს საპილოტე პროგრამა ოჰაიოს შტატის ყველაზე მსხვილ ქალაქში, კლივლენდში ხორციელდება.

ამერიკელი ასტრონავტები მთვარეზე 1969 და 1972 წელს იმყოფებოდნენ. 2017 წელს კი ქვეყნის პრეზიდენტმა, დონალდ ტრამპმა დედამიწის თანამგზავრის ათვისების აუცილებლობის შესახებ დირექტივას მოაწერა ხელი. დოკუმენტის თანახმად, 2021 წლის ნოემბრიდან 2022 წლის იანვრამდე მთვარეზე უპილოტო კოსმოსური აპარატი Artemis-1 გაემგზავრება, მომდევნო 5 წლის განმავლობაში კი თანამგზავრზე ასტრონავტები გაფრინდებიან.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ასტრონომებმა ჩვენი გალაქტიკის საზღვრებს მიღმა პლანეტის არსებობის ნიშნები პირველად აღმოაჩინეს. ამის შესახებ BBC წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, ამ ეტაპზე თითქმის 5 ათასი ეგზოპლანეტაა აღმოჩენილი, თუმცა ყველა მათგანი ირმის ნახტომშია. ახლა კი მეცნიერებმა, NASA-ს რენტგენული ტელესკოპის Chandra-ს მეშვეობით გალაქტიკაში М51 სატურნის ზომის პლანეტა იპოვეს. ეს გალაქტიკა ირმის ნახტომიდან დაახლოებით 28 მილიონი სინათლის წელიწადის მანძილზეა.

ორმაგ სისტემაში M51-ULS-1 ნეიტრონული ვარსკვლავი ან შავი ხვრელია, რომლის ირგვლივაც კომპანიონი-ვარსკვლავი ბრუნავს. ეს ტრანზიტი დაახლოებით 3 საათის განმავლობაში გრძელდებოდა, რა დროსაც სისტემის რენტგენული გამოსხივება ნულამდე დაეცა. ამ და სხვა მონაცემებზე დაყრდნობით, ასტრონომებმა დაასკვნეს, რომ ორმაგი სისტემის ირგვლივ, ორი ასტრონომიული ერთეულის მანძილზე სატურნის ზომის პლანეტა ბრუნავს.

თუმცა სპეციალისტები აღნიშნავენ, რომ მათ დასკვნებს მეტი შემოწმება სჭირდება და იმედს გამოთქვამენ, რომ ამას სხვა ასტრონომები გააკეთებენ.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”