ასტრონომია - კოსმოსი

ჩინეთმა მარსზე მომავალი მისიების სამეთვალყურეო სამუშაოს განხორციელების მიზნით პროტოტიპული მინიატურული ვერტმფრენი შექმნა.

პროტოტიპი გარეგნულად რობოტულ შვეულმფრენ Ingenuity-ს წააგავს, რომელიც NASA- მ Perseverance-ის მისიისთვის შექმნა.

Ingenuity-ის მსგავსად, ჩინურ პროტოტიპს აქვს ორი როტორის დანა, სენსორ-კამერის ბაზა და ოთხი თხელი ფეხი. თუმცა, Ingenuity-სგან განსახვავებით, ზემოთ არ აქვს მზის პანელი.

ვერტმფრენის ფოტო ჩინეთის ეროვნული კოსმოსური სამეცნიერო ცენტრის ვებგვერდზეა განთავსებული. უწყების ინფორმაციით, შვეულმფრენი შეიძლება მარსზე ჩინეთის მომავალი კლევის ინსტრუმენტად იქცეს.

ჩინეთის კოსმოსური ხომალდი მარსზე მიმდინარე წლის მაისში დაჯდა და ჩინეთი გახდა მეორე ქვეყანა აშშ-ის შემდეგ, რომელმაც წითელ პლანეტაზე მსგავსი მისია განახორციელა. მანამდე, თებერვალში, მარსზე NASA-ს კოსმოსური ხომალდი Perseverance დაჯდა.

ჩინეთი მარსზე პირველ პილოტირებულ მისიას 2033 წლისთვის გეგმავს.

Reuters

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

4 სამოქალაქო პირის მოგზაურობა კოსმოსში – რაც იმას ნიშნავს, რომ ისტორიის ახალი ფურცელი დაწერილია. “სპეის-იქსის” ორბიტალურმა ფრენამ სტარტი რამდენიმე საათის წინ ნასას კენედის აეროდრომიდან წარმატებით დაიწყო.

ეკიპაჟის წევრებს შორის არ არიან სამხედროები, რაც უპრეცედენტო მოვლენაა. ჯგუფს ჯერედ ისააკმანი ხელმძღვანელობს. ის კომერციული კომპანიიის შიფტ-14-ის აღმასრულებელი დირექტორია.

ჯერედ ისააკმანი ამბობს, რომ ისტორიული ფრენა ქველმოქმედებისთვის იქნება გამოყენებული. მათი მიზანია წმინდა ჯუდის ბავშვთა საავადმყოფოს კვლევების დაფინანსებაში დეხმარონ. 4-კაციანი ჯგუფის ერთ-ერთი წევრი სწორედ ამ საავადმყოფოს ექიმი ჰეილი არქენოა.

ჯგუფის წევრებს შორის ასევე არიან: საიან პროექტორი – გეომეცნიერი და კრის სემბროვსკი – ამერიკი საჰაერო ძალების ვეტერანი ინჟინერი. მათ ისტორიული ფრენის ბილეთი გათამაშებაში მოიგეს.

ელონ მასკის „სფეის-იქსი“ ორბიტალურ ფრენას ასრულებს, ანუ დედამიწას შემოუვლის. მოგზაურობა სამი დღის განმავლობაში გაგრძელდება და ყოველ 90 წუთში ისინი დედამიწას წრეს დაარტყამენ.

ეს 2021 წლის განმავლობაში რიგით მესამე მილიარდერის მიერ დაფინანსებული კოსმოსური მოგზაურობაა, თუმცა წინა ორთან შედარებით მნიშვნელოვანი განსხვავებებით.

ბრიტანელი მილიარდერის „ვირჯინ გალაქტიკის“ და ამერიკელი მილიარდერის ჯეფ ბეზოსის „ბლუ ორიჯინის“ ფრენები სუბორბიტალური იყო, რაც ნიშნავს იმას, რომ მათ დედამიწის ორბიტისთვის არ მიუღწევიათ, მხოლოდ რამდენიმე წუთით კოსმოსში იმოგზაურეს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სერიალ „ვარსკვლავური გზის“ მსახიობი უილიამ შეტნერი, რომელიც 90 წლისაა, კოსმოსში გაფრენას გეგმავს. ამის შესახებ TMZ წერს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

კოპერნიკის ატმოსფერული მონიტორინგის სამსახურის მეცნიერებმა განაცხადეს, რომ სამხრეთ პოლუსის ზემოთ ოზონის შრის ხვრელი ანტარქტიდაზე დიდია. მკვლევრების თანახმად, ბოლო ორი კვირის განმავლობაში საგრძნობლად გაიზარდა და ამჟამად გასულ წლებში არსებული ხვრელების 75%-ზე დიდია.

“აღნიშნული ხვრელი ძალიან ჰგავს წინა წლისას, რომელიც სექტემბრის დასაწყისამდე არაფრით გამოირჩეოდა. მოგვიანებით კი ერთ-ერთ ყველაზე დიდ და ხანგრძლივ ოზონის ხვრელად გადაიქცა. ხოლო ახალი მონაცემების საფუძველზე, წლევანდელი ხვრელი ჩვეულებრივზე ბევრად დიდია” – განმარტავს Copernicus-ის დირექტორი, ვინსენტ-ანრი პეუჩი.

საგულისხმოა, რომ ოზონის ფენა გადამწყვეტ როლს ასრულებს დედამიწის მზის ულტრაიისფერი გამოსხივებისგან დაცვის თვალსაზრისით. ეს უკანასკნელი კი საშიშია, როგორც ხმელეთის მცენარეებისა და ცხოველებისთვის ზიანის მიყენების წყარო. ასევე, აშშ-ს გარემოს დაცვის სააგენტოს თანახმად, გაზრდილი ულტრაიისფერი გამოსხივება ადამიანებში კანის კიბოსა და კატარაქტას წარმოქმნას უწყობს ხელს.

თუმცა წლების განმავლობაში, ქლორისა და ბრომის ატომების არსებობის გამო ოზონის მოლეკულები ამოიწურა. ყოველწლიურად, როდესაც ტემპერატურა სამხრეთ პოლუსზე იზრდება, ეს მავნე ატომები კიდევ უფრო ამცირებს ფენას – შედეგად, ოზონის ხვრელი ყოველწლიურად “იხსნება”.

მიუხედავად იმისა, რომ ხვრელი უფრო დიდია, ვიდრე ოდესმე ყოფილა, კოპერნიკის მეცნიერების მიხედვით, ფენა გარემოსდაცვითი რეგულაციების გამოყენებით აღდგება. მათ შორისა 1987 წლის მონრეალის პროტოკოლი, რომელიც ქლორისა და ბრომის რეგულირებას ემსახურება. ასე რომ, მკვლევართა პროგნოზებს თუ დავუჯერებთ, ფენა 2060-იან ან 2070-იან წლებამდე სრულად აღდგება.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

კოსმოსურმა ტელესკოპმა მიაკვლია მზის სისტემის უდიდესი მთვარის, განიმედეს  ატმოსფეროში წყლის ორთქლის მტკიცებულებას. წყლის ორთქლის წარმოქმნა მაშინ ხდება, როდესაც ყინულოვანი ზედაპირი აგრეგატულ მდგომარეობას იცვლის და მყარიდან აირში გადადის, ამ პროცესს ეწოდება სუბლიმაცია.

ჩვენთვის უკვე ცნობილია, რომ განიმედე ყინულის უდიდეს რაოდენობას შეიცავს, გაცილებით მეტს, ვიდრე დედამიწის ოკეანეები ჯამში, თუმცა მთვარე 2.4-ჯერ უფრო მცირეა, ვიდრე ჩვენი პლანეტა.

გარდა იმისა, რომ განიმედე არის ყველაზე დიდი ბუნებრივი თანამგზავრი მზის სისტემაში, ის ასევე არის ერთადერთი მთვარე, რომელსაც აქვს მაგნიტური ველი, რაც იწვევს მთვარის ჩრდილოეთ და სამხრეთ პოლუსების ირგვლივ ციალის წარმოქმნას.

გამოკვლევამ დაადგინა, რომ მთვარის ატმოსფეროში მოლეკულური ჟანგბადი (O2) თითქმის არ მოიპოვება, როდესაც ჯერ კიდევ 1998 წელს მთვარის ციალის ულტრაიისფერი სურათებით გამოავლინეს, რომ განიმედეს ატმოსფერო უმეტესად ატომური ჟანგბადისგან (O) შედგება. თუმცა, შესაძლოა წყალიც, არა მარტო ატომური ჟანგბადი, გამოიდევნებოდეს განიმედეს თბილი რეგიონებიდან.

მისიის(JUICE)  ფარგლებში, ევროპის კოსმოსური სააგენტო (ESA) იუპიტერის მთვარეებზე ორბიტერის გაგზავნას გეგმას და იმედოვნებენ, რომ უფრო მეტს შეიტყობენ მთვარის, როგორც სიცოცხლის პოტენციური ჰაბიტატის შესახებ.

წყარო: edition.cnn.com

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

კომპანია  „ამაზონის“ დამფუძნებელი მილიარდელი ჯეფ ბეზოსი საკუთარი კომპანიის Blue Origin– ის რაკეტა New Shepard– ით კოსმოსში გაფრინდა და დედამიწაზე წარმატებით დაბრუნდა.

სუბორბიტული ფრენა ტეხასის შტატში მდებარე Blue Origin-ის კოსმოდრომიდან განხორციელდა. ბეზოსის მოგზაურობა 10 წუთსა და 10 წამს გაგრძელდა. გაფრენიდან 2 წუთის შემდეგ რაკეტას კაფსულა გამოეყო და კოსმოსში, დაახლეობით 100 კილომეტრს მიაღწია.

„საუკეთესო დღე, რაც კი ოდესმე მქონია“,- განაცხადა დედამიწაზე დაბრუნებულმა მილიარდერმა.

ჯეფ ბეზოსის გარდა, ბორტზე იყვნენ  მისი ძმა მარკი, ამერიკელი მფრინავი ქალი, 82 წლის უოლი ფანკი და 18 წლის ჰოლანდიელი სტუდენტი ოლივიე დეიმენი. ოთხივე მგზავრი დედამიწაზე უსაფრთხოდ დაბრუნდა. ფანკი ყველაზე ასაკოვანი ადამიანია მათ შორის, ვინც დღემდე კოსმოსში გაფრენილა,  დეიმენი კი – ყველაზე ახალგაზრდა.

Blue Origin-ის მიერ შექმნილი რაკეტა New Shepard-ი კოსმოსური ტურიზმის მომსახურებისთვის არის განკუთვნილი.

პირველი ტურისტული სუბორბიტული ფრენა ბრიტანელმა მილიარდელმა რიჩარდ ბრენსონმა საკუთარი კომპანია Virgin Galactic-ის რაკეტით 11 ივლისს შეასრულა.

წყარო : BBC

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

კომპანია Amazon-ის დამაარსებელი და მსოფლიოს უმდიდრესი ადამიანი ჯეფ ბეზოსი დღეს კოსმოსში გაემგზავრება. ამის შესახებ BBC წერს.

2000 წელს ბეზოსმა კომპანია Blue Origin-ი შექმნა და მიმდინარე წლის ივნისში განაცხადა, რომ კოსმოსში გაფრენით მთელი ცხოვრების ნატვრას აისრულებს.

მასთან ერთად, ხომალდზე მისი ძმა, მარკი, 18 წლის ჰოლადნიელი სტუდენტი ოლივერ დაემენი და 82 წლის უოოლი ფანკი იქნებიან.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

კომპანია Northrop Grumman-ი ნასათან  935 მილიონი აშშ დოლარის ღირებულების კონტრაქტს აფორმებს, რომელიც მთვარის ორბიტაზე აშშ-ის კოსმოსური სააგენტოს ასტრონავტებისთვის საცხოვრებელი სივრცეების შექმნას ითვალისწინებს.

ასტრონავტები იცხოვრებენ და ჩაატარებენ კვლევებს Northrop- ის მიერ მთვარის ორბიტალურ სადგურ Gateway-თვის დამზადებულ ჰაბიტაციისა და ლოგისტიკის საგუშაგოში (HALO), სადაც აღნიშნული საცხოვრებელი სივრცეები განთავსება.

ნასა და მისი კომერციული და საერთაშორისო პარტნიორები  Gateway- ს მეცნიერების კვლევებისთვის ხელის შეწყობის მიზნით აგებენ.

რვა ქვეყანამ, ნასას „არტემისის“ პროგრამის ფარგლებში,  ხელი მოაწერა საერთაშორისო პაქტს მთვარის კვლევის შესახებ, რადგან აშშ-ის კოსმოსური სააგენტო ცდილობს ჩამოაყალიბოს სტანდარტები მთვარის ზედაპირზე გრძელვადიანი დასახლებების მშენებლობისთვის.

ნასა მიზნად ისახავს 2024 წლის ნოემბერში SpaceX რაკეტაზე ინტეგრირებული კოსმოსური ხომალდის გაშვებას.

წყარო :  reuters.com 

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ფრენა კოსმოსში მსოფლიოს უმდიდრეს ადამიანთან ერთად – 18 წლის ფიზიკოსი სტუდენტი ოლივერ დამენი აპირებს, ჯეფ ბეზოსის Blue Origin-ის სუბორბიტალურ კოსმოსურ ფრენაში მიიღოს მონაწილეობა.

დამენიმ გადაწყვიტა, შეუერთდეს ოთხწევრიან სამოქალაქო ეკიპაჟს კოსმოსურ მოგზაურობაში. ფრენა სამშაბათს არის დაგეგმილი, ჩანაფიქრის განხორციელების შემთხვევაში კი ის გახდება ყველაზე ახალგაზრდა ადამიანი, ვინც კოსმოსში გაფრინდა.

აქვე გეტყვით, რომ დამენის გაუმართლა – ცოტა ხნის წინ, ეკიპაჟის ოთხეულს ერთ-ერთი წევრი გამოეთიშა. სიიდან ამოვარდა აუქციონის გამარჯვებული, მისი ვინაობა არ გახმაურებულა, სიიდან გარიცხვის მიზეზად კი “დაუზუსტებელი კონფლიქტი” დასახელდა. ამის შემდეგ კოსმოსური მოგზაურობისთვის აუქციონზე ყველაზე გადამხდელუნარიან მონაწილედ ოლივერ დემენი დასახელდა, უფრო დაზუსტებით თუ ვიტყვით – დამენის მამა, საინვესტიციო ფირმის ხელძღვანელია.

როგორც Reuters-ი წერს, სწორედ დამენის მამამ დაჯავშნა იმ ადამიანის ადგილი, რომელსაც მანამდე აუქციონზე 28 მლნ დოლარი ჰქონდა გამოტანილი.

ამ ეტაპზე, კოსმოსური ტურისტების შემადგენლობა ასე გამოიყურება – 82 წლის ნოვატორი ქალი-მფრინავი უოლი ფანკი, ჯეფ ბეზოსი და მისი ძმა მარკ ბეზოსი და ახლად შეძენილი წევრი, ყველაზე ახალგაზრდა ოლივერ დემენი.

Blue Origin-ის “ტვიტში” აღნიშნულია, რომ ოლივერ დემენის სურვილია, მფრინავის ლიცენზია მიიღოს, რათა ინოვაციების მართვისა და ფიზიკის შესასწავლად, ნიდერლანდების უტრეხტის უნივერსიტეტში ჩაირიცხოს.

მედიასაშუალებები წერს, რომ კოსმოსში მოგზაურობისთვის დამენის მამამ დიდი თანხა გაიღო, თუმცა ზუსტი ოდენობა არ სახელდება.

შვეიცარიის ბანკ UBS-ს პროგნოზით კი, კოსმოსური ტურიზმის ბაზარი 10 წელიწადში 3 მლრდ დოლარი ეღირება.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

18 წლის ოლივერ დაემენი გახდება ყველაზე ახალგაზრდა ადამიანი, რომელიც კოსმოსში გაფრინდება. ის 20 ივლისს, კოსმოსურ ხომალდზე, ჯეფ ბეზოსს შეუერთდება. დაემენი Somerset Capital Partners-ის გენერალური დირექტორის შვილია, – ამის შესახებ BBC წერს.

დაემენი შეცვლის ადამიანს, რომელმაც კოსმოსში გასამგზავრებლად, ადამიანების შესარჩევად გამოცხადებულ აუქციონზე, $28 მილიონის გადახდაზე თანხმობის შემდეგ გაიმარჯვა.

მედიის ინფორმაციით, პიროვნული თვისებების გამო, „აუქციონის გამარჯვებული, კოსმოსში, მოსალოდნელი კონფლიქტების გამო ვერ გაფრინდება“, თუმცა, არაა ცნობილი, რა იგულისხმება „მოსალოდნელ კონფლიქტებში“.

კოსმოსში გასამგზავრებლად, ოლივერის მამა ემზადებოდა, თუმცა, როგორც ირკვევა, გადაწყვიტა, ამის შანსი მიეცა შვილისთვის, რომელიც ფიზიკის ფაკულტეტის სტუდენტია.

ჯეფ ბეზოსი მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე მდიდარი ადამიანია. 2000 წელს მან შექმნა კომპანია Blue Origin-ი და მიმდინარე წლის ივნისში განაცხადა, რომ მთელი ცხოვრების ნატვრას აისრულებს კოსმოსში გაფრენით. მასთან ერთად, ხომალდზე იქნება მისი ძმა, მარკიც.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”