ასტრონომია - კოსმოსი

კოსმოსურ ხომალდს, რომლის მარსზე გაგზავნა 2020 წელს იგეგმება და რომელიც დღემდე ExoMars-ი ერქვა, როზალინ ფრანკლინის სახელი ეწოდა, – ამის შესახებ ასტრონომმა ტიმ პიკმა Airbus-ის ქარხანაში განაცხადა.
ექვს-საბურავიანი მანქანა სპეციალური ინსტრუმენტებითა და ბურღითაა აღჭურვილი, რითაც მან წითელ პლანეტაზე წარსული ან ახლანდელი სიცოცხლის ნიშანი აღმოაჩინოს.
როზალინ ფრანკლინმა დიდი როლი ითამაშა დეოქსირიბონუკლეინის მჟავის (DNM-ის) სტრუქტურის აღმოჩენაში.
მისი რენტგენის გამოსახულებებმა ჯეიმს უასტონსა და ფრანცის კრიკს დნმ-ის მოლეკულის სტრუქტურის „ორმაგი სპირალის“ ფორმის გაშიფვრის საშუალება მისცა.
ფრანკლინი საკვერცხის კიბოსგან 1958 წელს, 37 წლის ასაკში გარდაიცვალა და თავისი აღმოჩენის გამო აღიარება სიცოცხლეში არ მიუღია, განსხვავებით მისი მამაკაცი კოლეგებისგან.
რაც შეეხება გადაწყვეტილებას მარს როვერისთვის როზალინ ფრანკლინის სახელის მინიჭების თაობაზე, ამ მიზნით გამოკითხვა ჩატარდა, 35,844 ხმიდან კი უმრავლესობამ არჩევანი ფრანკლინზე გააკეთა.
წყარო :BBC

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სატურნის რგოლები  ჩვენი მზის სისტემის ერთ–ერთ ბრწყინვალე ღირშესანიშნაობებად ითვლებიან.„ნასას“ კოსმოსური ხომალდის „კასინის“ მიერ მოპოვებულ მონაცემებზე დაყრდნობით მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ შესაძლოა ისინი პლანეტის შედარებით ახალგაზრდა დანამატები იყვნენ.

მკვლევარებმა ხუთშაბათს განაცხადეს, რომ„კასინის“ მიერ შეგროვებული პლანეტისგრავიტაციული გაზომვების საფუძველზეგამოთვლილი რგოლების ასაკი მიანიშნებს, რომ ისინი 100 -10 მილიონი წლის წინ ჩამოყალიბდნენ, რაცსატურნის ახლანდელი ასაკის დაახლოებით . აღსანიშნავია, რომ 100 მილიონი წლის წინ დედამიწაზე ჯერ კიდევ დინოზავრების ხანა იყო.

ზოგიერთი ასტრონავტი მიიჩნევს, რომ რგოლები სატურნის ფორმირებიდან მალევე, დაახლოებით 4, 5 მილიარდი წლის წინ წარმოიქმნა, ზოგის აზრით, რგოლები გაცილებით ახალგაზრდაა.

სატურნის მზის სისტემის სიდიდით მეორე პლანეტაა იუპიტერის შემდეგ. გაზის ოთხივე პლანეტას: იუპიტერს, სატურნს, ურანსა და ნეპტუნს გარშემო რგოლები აკრავს, თუმცა სატურნის რგოლები ყველაზე დიდი და შთამბეჭდავია. მათი დიამეტრი დაახლოებით 282,000 კილომეტრია. მრავალრიცხოვანი წვრილი რგოლების 99 პროცენტი ყინულია და 1 პროცენტი კი ინტერპლანეტარული ნამსხვრევებისგან წარმოქმნილი სილიკატური ნაწილაკები.

„ნასას“ კოსმოსური ხომალდის „ვოიაჟისაგან“ მოპოვებულმა მონაცემებმა აჩვენა, რომ მათი მასა 45 პროცენტით ნაკლებია, ვიდრე 1980-იანი წლების მონაცემებზე დაყრდნობით მიიჩნევდნენ.  მეცნიერები აცხადებენ, რომ ნაკლები მასა ნაკლებ ასაკზე მეტყველებს, ასე რომ არ იყოს,  ამ პერიოდის განმავლობაში მოკაშკაშე რგოლები ნამსხვრევებისზეგავლენით ჩამუქდებოდა.  

მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ რგოლები მაშინ წარმოიქმნენ, როცა ყინულოვანი კომეტა ან მთვარესატურნს ძალიან მიუახლოვდა და გრავიტაციული ძალების ზემოქმედების შედეგად დაიმსხვრა, ან როდესაც პლანეტის მთვარეები ორბიტაზე ერთმანეთს შეეჯახნენ. ასტრონავტებს დღემდე სატურნის 62 მთვარე აქვთ აღმოჩენილი.

„ჯერ-ჯერობით შეუძლებელია, სატურნის რგოლების წარმოშობისა და ასაკის შესახებ უფრო ზუსტი ინფორმაციის მოძიება მანამ, სანამ რგოლებიდან აღებულ ნიმუშებს ლაბორატორიულად არ გამოვიკვლევთ და მათი წარმოშობის თარიღს ლაბორატორიული დაშლის შედეგად არ დავადგენთ,“ განაცხადა კორნელის უნივერსიტეტის ასტრონომიის პროფესორმა და კვლევის თანაავტორმა ფილ ნიკოლსონმა.

შეიძლება არ იყოს უფრო ზუსტი პასუხი სატურნის რგოლების წარმოშობისა და ასაკის შესახებ, სანამ არ შეიძლება ჩვენი ლაბორატორიების ბეჭვდილის ნიმუშები შეისწავლოს და გამოკვლევა და შესაძლოა რადიოაქტიური წარმონაქმნის საშუალებით თარიღდება “, – ამბობს კორნელის უნივერსიტეტის ასტრონომია პროფესორი და ნიკოლსონი.

„კასინის“ საშუალებით „ნასამ“ სატურნის შიდა სტრუქტურის, გამოსახულებაც მოიპოვა, მათ შორის პლანეტის ბირთვის, რომელიც დადამიწის მასაზე 15-18-ჯერ მეტია.

Reuters

Chang’e-4-მა, რომელიც ჩინეთმა მთვარის ე.წ. ბნელი მხარის შესასწავლად კოსმოსში გაგზავნა, დედამიწაზე მთვარის ამ ნაწილის ყველაზე ახლო ფოტო გამოაგზავნა, რაც კი აქამდე გადაუღიათ, – ამის შესაებ ინფორმაციას ჩინეთის ეროვნული კოსმოსური ადმინისტრაცია ავრცელებს.

სააგენტოს განცახდებით, Chang’e-4-ის მთვარის ბნელ მხარეზე დაჯდომით “კაცობრიობის მიერ მთვარის შესწავლის ისტორიაში ახალი თავი დაიწერა.”

Chang’e-4-ის მისია ასტრომონიული დაკვირვება, მთვარის ტერიტრიის, რელიეფის და მინერაური შემადგენლობის შესწავლა,  ნეიტრონული გამოსხივებისა და  ნეიტრონული ატომების გაზომვაა.

Chang’e-4-ი კოსმოსური ხომალდისა და როვერისაგან შედგება. ჩინეთის სახელმწიფო ახალი ამბების სააგენტო Xinhua იუწყება, რომ პეკინში მდებარე საკონტროლო ცენტრი გადაწყვეტს, თუ როდის უნდა მოხდეს კოსმოსური ხომალდისა და როვერის ერთმანეთისგან განცალკავება.

აღსანიშნავია, რომ Chang’e-4-ის მთვარის ბნელ მხარეზე დაჯდომა ჩინეთის იმ გეგმის უმნიშვნეელვანესი ნაწილია, რომლის მიზანია 2030 წლისთვის ქვეყანა მსოფლიოს ერთ-ერთ მნიშვნელოვან კოსმოსურ ძალად იქცეს მსოფიოში და ამ კუთხით ტოლი არ დაუდოს ისეთ დომინანტ სახელმწიფოებს , როგორიცაა რუსეთი და აშშ.

Reuters

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტინა”

სამი ასტრონავტი საერთაშორისო კოსმოსური სადგურიდან დედამიწაზე უსაფრთხოდ დაეშვა. „ნასას“ ინფორმაციით, ამერიკელი ასტრონავტი სერენა ონონ-ქანსელარი, გერმანელი ალექსნდრე გერსთი და რუსი კოსმონავტი სერგეი პროკოფიევი ყაზახეთში რუსული კოსმოსური ხომალდით – Soyuz-ით ხუთშაბათს, ადგილობრივი დროით 11:02 საათზე უსაფრთხოდ დაეშვნენ.

„ნასას“ ასტრონავტი ონონ-ქანსელარი კოსმოსში 197 დღეს იმყოფებოდა და კოსმოსურ სადგურზე მიმდინარე ასეულობით სამეცნიერო ექსპერიმენტის განხორციელებას შეუწყო ხელი.

„ნასა“ ასტრონავტების კოსმოსში გადაყვანის თვალსაზრისით რუსეთზეა დამოკიდებული მას შემდეგ, რაც 2011 წელს პროგრამა Space Shuttle-ი დაასრულა. თუმცა კოსმოსური სააგენტო მომავალი წლის აპრილში Boeing-ისა და SpaceX-ის კომერციული რაკეტებით ორი ასტრონავტის სატესტო გაფრენების განხორციელებას აპირებს.

ამჟამად კოსმოსურ სადგტურზე სამი ასტრონავტი რჩება : „ნასას“ ანე მაკკლეინი, კანადის კოსმოსური სააგენტოს ასტრონავტი დევიდ საინტ ჯექუისი და რუსი კოსმონავტი ოლეგ კონონენკო. მათ თებერვალში კიდევ სამი ასტრონავტი შეუერთდებათ.

80-კილომეტრიანი კრატერი, რომელსაც სახელი საბჭოთა კოსმოსური ტექნოლოგიების გამომგონებლის სერგეი კოროლევის სასახელოდ ეწოდა, მთელი წლის განმავლობაში გაყინულია. კრატერის ფოტოები ევროპულმა კოსმოსურმა სააგენტომ  გაავრცელა.

კოროლევის კრატერის ღრმა წერტილები სიცივეს „ისრუტავს“.  ყინულის ზემოთ მოძრავი ჰაერი ცივდება და დაბლა ეშვება, რაც კრატერის ყინულოვან ზედაპირზე ცივი ჰაერის ფენას ქმნის ეს კი კრატერის ყინულს დნობისა და აორთქლებისგან იცავს.