close

ასტრონომია - კოსმოსი

ასტრონომია - კოსმოსიდედამიწაეს საინტერესოამსოფლიო

დღეს მზის დაბნელებაა მოსალოდნელი

დღეს მზის დაბნელებაა მოსალოდნელი. ამ ბუნებრივი მოვლენის ხილვა ვებტრანსლაციით იქნება შესაძლებელი.

ჩვენებას  ,,NASA” უზრუნველყოფს. მზის დაბნელების ხილვა ავსტრალიის, ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკის, ასევე წყნარის ოკეანის აუზის კუნძულების მოსახლეობას შეეძლებათ.

მზის ნაწილობრივი დაბნელება დაახლოებით შუა დღის შემდეგ დაიწყება. ამ დროს,  მთვარე დედამიწასა და მზეს შორის ექცევა, ამის გამო კი ის მზის სინათლეს ბლოკავს. ეს მხოლოდ ახალი მთვარეობისას ხდება, როცა მზე და მთვარე ე.წ. სიზიგიაში ეწყობიან.

 

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიკვლევები

პლანეტა სატურნის ერთ-ერთ მთვარეზე სიცოცხლის არსებობის ნიშანი აღმოაჩინეს

პლანეტა სატურნის ერთ-ერთ მთვარეზე – Enceladus-ზე – ორგანული მოლეკულების კომპლექსი აღმოჩინეს. მეცნიერები აცხადებენ, რომ აღმოჩენა მთვარეზე  სიცოცხლის არსებობის პოტენციურ შესაძლებლობაზე მიანიშნებს.

კოსმოსური ხომალდი „კასინი“ ყინულით დაფარულ მთვარეს პირველად 2005 წელს მიუახლოვდა იმ მისიის ფარგლებში, რომელიც სატურნზე მონაცემების შეგროვებას ითვალისწინებდა.

გერმანიის ჰაიდელბერგის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა – ფრანკ პოსტბერგმა და ნოზარ ხავაიამ განაცხადეს, რომ მათ მთვარის ყინულოვანი ექსტერიერის გეიზერებიდან ამოხეთქილ ყნულის გრანულებში ორგანული მოლეკულების ფრაგმენტები აღმოაჩინეს.

აღსანიშნავია, რომ რამდენიმე დღის წინ მეცნიერებმა მარსის ზედაპირზე ორგანული ნაერთები და ატმოსფერული მეთანის სეზონური რყევები აღმოაჩინეს, რაც დედამიწის მეზობელ პლანეტაზე სიცოცხლის არსებობის შესაძლებლობის დღემდე აღმოჩენილი ყველაზე დიდი მტკიებულებაა.

ეს კასინის მიერ Enceladus-ზე ორგანული მოლეკულების აღმოჩენის პირველი შემთხვევა არაა, თუმცა ახალი აღმოჩენა იმით გამოირჩევა, რომ ფრაგმენტები გაცილებით დიდია. მეცნიერები ფიქრობენ, რომ ამ ზომის მოლეკულების წარმოქმნა მხოლოდ კომპლექსური ქიმიური პროცესების, მათ შორის – სიცოცხლის, შედეგადაა შესაძლებელი.

თუმცა არსებობს სხვა ვერსიაც: აღმოჩენილი ორგანული ნაერთები შესაძლოა სხვა წყაროდანაც, მათ შორის მეტეორიტებისგანაც, წარმოქმნილიყო.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაფიზიკა

სტივენ ჰოკინგის სიტყვები კოსმოსში გაგზავნეს

ევროპის კოსმოსურმა სააგენტომ ცნობილი მეცნიერის, სტივენ ჰოკინგის სიტყვების ჩანაწერი კოსმოსში გაგზავნა,  როგორც ,,მშვიდობისა და იმედის გზავნილი“.

ცერემონია 15 ივნისს გაიმართა, როდესაც მეცნიერის ფერფლი ისააკ ნიუტონისა და ჩარლზ დარვინის საფლავების მახლობლად, ვესტმინსტერის საგრაფოში დაკრძალეს.

გზავნილი ევროპის კოსმოსური სააგენტოს ესპანეთში მდებარე სატელიტიდან გააგზავნეს და მას ფონად ბერძენი კომპოზიტორის ვანგელისის მუსიკა ახლდა.

პროფესორის ქალიშვილის ლუსის განცხადებით, ,,ეს მშვიდობისა და იმედის, ერთიანობისა და ამ პლანეტაზე ჰარმონიაში ცხოვრებისსიგნალია.

სტივენ ჰოკინგი 14 მარტს 76 წლის ასაკში გარდაიცვალა. პროფესორი, რომელსაც ამიოტროფული სკლეროზი ჰქონდა, სრულად პარალიზებული იყო და ხმის სინთეზატორის მეშვეობით საუბრობდა. იგი სწავლობდა რთულ საკითხებს სამყაროს შექმნის შესახებ, კერძოდ კი – სამყაროს შექმნისა და შავი ხვრელების თეორიებს.

წყაროBBC

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსისაქართველოსოფლის მეურნეობა

საქართველო მარსზე ვაზის გაშენებას გეგმავს

ბოლო პერიოდში, მსოფლიოს უმსხვილესი ორგანიზაციები კოსმოსის ათვისების მიმართულებით პროექტების განხორციელებას ხშირად აანონსებენ. ამერიკის შეერთებული შტატების კოსმოსური სააგენტო – “NASA” კი აქტიურად მუშაობს პლანეტა მარსის კოლონიზაციის პროექტზე.  

„NASA-ს ასტრონავტების მიერ კოსმოსურ სადგურზე  საკვების მოყვანის რამდენიმე წარმატებული ექსპერიმენტი უკვე განხორციელდა, რაც სხვა მცენარეული კულტურის გამრავლებისთვის მნიშვნელოვანი ნაბიჯია. პოტენციალი, რომელიც საქართველოს ამ მიმართულებით მუშაობისთვის აქვს,  მსოფლიოში უნიკალურია, რადგან იგი ვაზის კულტივაციის უძველეს კულტურას ეხება“, — ნათქვამია განცხადებაში.

აღნიშნული გეგმების რეალიზების მიზნით საქართველოში შეიქმნება სამუშაო ჯგუფი, რომელშიც შევლენ სახელმწიფო სტრუქტურების, საგანმანათლებლო და კვლევითი დაწესებულებების წარმომადგენლები.

პირველ ეტაპზე, საინიციატივო ჯგუფში შევლენ: საქართველოს განათლებისა და მეციერების სამინისტრო, საქართველოს ეროვნული მუზეუმი, ბიზნესისა და ტექნოლოგიების უნივერსიტეტი, კომპანია ,,Microsoft-ის” წარმომადგენელი – ნიკოლოზ დობორჯგინიძე და კომპანია ,,SpaceFarmsიის” — მომავლის სათბურის წარმომადგენლები.

„სასტუმრო „სტამბაში“ მიმდინარეობს რეგიონში პირველი ურბანული ვერტიკალური სათბური-ლაბორატორიის შექმნა, რომლის ოპერირებასაც განახორციელებს კომპანია ,,SpaceFarms-ი”. აღნიშნული სათბური-ლაბორატორია 2018 წლის სექტემბრიდან დაიწყებს ფუნქციონირებას. ლაბორატორიაში ვაზის სპეციალური ჯიშების გამოყვანა, კვლევა და განვითარება მოხდება“, — ნათქვამია განცხადებაში.

წყარო: რეზონანსი

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ანალიტიკაასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევები

ნასას სენსაციური აღმოჩენა: მარსი სიცოცხლისთვის საჭირო კომპონენტებს შეიცავს

ნასას როვერმა მარსის ზედაპირზე ორგანული ნაერთების სიმრავლე და ატმოსფერული მეთანის სეზონური ცვლა აღმოაჩინა, ეს კი საკმაოდ მყარი მტკიცებულება გახლავთ იმისა, რომ, შესაძლოა, დედამიწის მეზობელ პლანეტაზე სიცოცხლე არსებობდეს.

თუმცა,  აერონავტიკის და კოსმოსური სივრცის კვლევის ეროვნული სამმართველო აცხადებს, რომ როვერ ,,Curiosity-ის“ მიერ ე.წ. გალაკრატერზე გაკეთებულ აღმოჩენას შესაძლოა ბიოლოგიური ახსნა ვერ მოეძებნოს, რაც მარსზე სიცოცხლის არსებობა-არარსებობის საკითხს კვლავ ბურუსით მოცულს დატოვებს.

ნასას როვერმა პლანეტაზე სამი განსხვავებული ტიპის ორგანული მოლეკულა აღმოაჩინა. ამავდროულად ,,Curiosity-მა“ ატმოსფერულ მეთანში მოულოდნელად დიდი სეზონური ციკლი.

დედამიწის ატმოსფეროში მეთანის დაახლოებით 95 პროცენტი ბიოლოგიური აქტივობის შედეგად წარმოიქმნება. თუმცა, მეცნიერების განცხადებით, ჯერ ადრეა გადაჭრით იმის მტკიცება, რომ მარსის მეთანიც სიცოცხლესთანაა დაკავშირებული.

ორგანული მოლეკულები სიცოცხლის სამშენებლო ბლოკებია, თუმცა ისინი შესაძლოა ისეთი ქიმიური რეაქციებისგან წარმოიშვან, რომლებიც სიცოცხლესთან კავშირში არ არიან. მეცნიერების განცხადებით, ჯერჯერობით ნაადრევია იმის ცოდნა, წარმოიშვნენ თუ არა მარსის კომპონენტები ბიოლოგიურ პროცესებში. მათივე განმარტებით, არსებობს ორგანული მასალის სამი შესაძლო წყარო: სიცოცხლე, მეტეორიტები და გეოლოგიური პროცესები. დაზუსტებით ძნელია იმის თქმა, თუ რომელმა მაათგანმა გამოიწვია ორგანული მოლეკულების წარმოშობა.

ნასა იმედოვნებს, რომ Curiosity-ის ან სხვა როვერის საშუალებით მალე უკეთესად შემონახული ორგანული კომპონენტების მოპოვებას შეძლებენ, რაც მათ სიცოცხლის ქიმიური ხელწერის შემოწმების საშუალებას მისცემს.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევები

დედამიწაზე დღეების ხანგრძლივობა მატულობს 

ზოგჯერ გვეჩვენება, რომ დრო ძალიან სწრაფად გადის. თუმცა, ზოგიერთი მეცნიერი აცხადებს, რომ ყველაფერი პირიქითაა – დღეები დედამიწაზე დროთა განმავლობაში უფრო  ხანგრძლივი ხდება, ეს კი ჩვენი პლანეტის ბრუნვაზე მთვარის ზეგავლენის გამო ხდება.

ახლახან ჩატარებულ კვლევაზე დაყრდნობით, მეცნიერები აცხადებენ, რომ მათ 1,4 მილიარდი წლის წინ დედამიწასა და მთვარეს შორის ურთიერთობა გამოიკვლიეს და დაადგინეს, რომ მაშინ დღე არა 24-საათიანი, არამედ 18-საათიანი იყო.

ეს კი იმას ნიშნავს, რომ იმ დროიდან დღემდე დღე 6 საათით გახანგრძლივდა ანუ წელიწადში საშუალოდ 0.00001542857 წამით.

ამის მიზეზი კი ის გახლავთ, რომ მთვარე ნელ-ნელა შორდება დედამიწას. 1,4 მილიარდი წლის წინ ის ცოტა უფრო ახლოს იყო დედამიწასთან, ჩვენი პლანეტა კი უფრო სწრაფად ბრუნავდა.

კოლომბიის უნივერსიტეტის მეცნიერების მიერ გამოყენებული ტექნოლოგია – TimeOptMCMC აერთიანებს ასტრონომიულ თეორიას, გეოლოგიურ მონაცემებს და სტატისტიკას. მისი საშუალებით შესაძლებელია იმის განსაზღვრა, თუ როგორ იცვლება მზის სისტემა დროთა განმავლობაში.

TimeOptMCMC-ის საშუალებით განხორციელებული რეკონსტრუქციის გზით, მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ დღის ხანგრძლივობა ყოველწლიურად 0.000018 წამით მატულობს, მთვარე კი დედამიწას წელიწადში დაახლოებით 3.82 სანტიმეტრით შორდება.

 

წყარო: https://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

ჩინეთი მთვარის ბნელი მხარის გამოკვლევას იწყებს

ჩინეთმა ორშაბათს კოსმოსში თანამგზავრი ,,Queqiao-ი” გაუშვა, რომლის მიზანი დედამიწასა და მთვარის დაგეგმილ გამოკვლევას შორის საკომუნიკაციო კავშირის დაყარებაა, რათა, საბოლოო ჯამში, ჩინელმა მეცნიერებმა მთვარის ე.წ. ბნელი მხარის შესწავლა მოახერხონ.
ჩინური სააგენტო ,,სინჰუა” ჩინეთის ნაციონალურ კოსმოსურ ადმინისტრაციაზე დაყრდნობით იუწყება, რომ თანამგზავრი რაკეტა ,,Long March-4C-ის” საშუალებით გადაიტანეს.
,,მისიის დაწყება ჩინეთისთვის მნიშვნელოვან ნაბიჯს წარმოადგენს იმის გასაცნობიერებლად, თუ რას ნიშნავს, იყო პირველი ქვეყანა, რომელიც მთვარის უცნობი მხარის გამოკვლევას იწყებს,“ – განაცხადა პროექტის მენეჯერმა იანგ ლიჰუამ.
თანამგზავრი სახელად ,,Queqiao” – მაგფის ხიდი, დედამიწიდან დაახლოებით 455,000 კმ-ზე იმოძრავებს და გახდება იქ მოქმედი მსოფლიოს პირველი საკომუნიკაციო თანამგზავრი.
ჩინეთის მიზანია 2030 წლითვის მსოფლიოს ნომერ პირველ კოსმოსურ ძალად იქცეს. ქვეყანა მომავალი წლისთვის საკუთარი კოსმოსური სადგურის აშენებას აპირებს. ხელისუფლება ირწმუნება, რომ მათ მშვიდობიანი მიზნები ამოძრავებთ, თუმცა, აშშ-ის თავდაცვის დეპარტამენტი აცხადებს, რომ ჩინეთის კოსმოსში გააქტიურება მიზნად ისახავს ხელი შეუშალოს სხვა ქვეყნებს კრიზისის დროს კოსმოსის აქტივების გამოყენებაში.

 

წყარო: Reuters
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ანალიტიკაასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

შორეულ გალაქტიკაში აღმოჩენილი ჟანგბადი ადრეული სამყაროს წარმოშობის თარიღს ადგენს

ჟანგბადის აღმოჩენის შემდეგ, ასტრონავტებმა დაადგინეს, რომ შორეულ გალაქტიკაში ვარსკვლავები დიდი აფეთქებიდან 250 მილიონ წელში ჩამოყალიბდნენ.

მეცნიერები MACS1149-JD1-ად წოდებულ გალაქტიკას დააკვირდნენ, რომელიც დიდი აფეთქებიდან, დაახლოებით, 550 მილიონი წლის შემდეგ არსებობდა და რომელმაც, დაახლოებით,  13.8 მილიარდი წლის წინ დასაბამი მისცა სამყაროს.

MACS1149-JD1-სგან გამოყოფილ სინათლეს დედამიწამდე მოსაღწევად 13.28 მილიარდი სინათლის წელი დასჭირდა. სინათლის წელი არის მანძილი (9,5 ტრილიონი კილომეტრი), რომელსაც  სინათლე 1 წელში გაივლის.

MACS1149-JD1-ზე ჟანგბადის აღმოჩენა ძალიან საყურადღებო ფაქტია. მისი არსებობა ადასტურებს, რომ თავდაპირველი სამყარო შედგებოდა ისეთი ელემენტებისგან, როგორიცაა – ჟანგბადი, ნახშირბადი და აზოტი, რომლებიც ვარსკვლავების შემადგენლობაშიც იყვნენ, ვარსკვლავები აფეთქებისა და დაღუპვის შემდეგ კი – ვარსკვლავთშორის სივრცეში გადაინაცვლეს.

ეს კი იმას ნიშნავს, რომ გალაქტიკაში კიდევ უფრო ადრე წარმოშობილი ვარსკვლავები არსებობდნენ, რომლებიც შემდეგ დაიღუპნენ, ხოლო გალაქტიკა დიდი აფეთქებიდან 250 მილიონი წლის შემდეგ ჩამოყალიბდა.

,,ეს აღმოჩენა კიდევ უფრო გვაახლოვებს კოსმოსური ცისკრის გაჩენის თარიღთან,”- აცხადებს ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯის ასტრონომი – ნიკოლას ლაპორტე, რომელიც ვარაუდობს, რომ პირველი ვარსკვლავები დიდი აფეთქებიდან 150 მილიონი წლის შემდეგ გაჩნდნენ.

მეცნიერებმა გალაქტიკის მანძილი ჩილეს ტელესკოპის საშუალებით დაადგინეს და  MACS1149-JD1-ის ადრეული ისტორიის რეკონსტრუქცია ინფრაწითელი, ორბიტაზე მოძრავი ტელესკოპების მეშვეობით განახორციელეს.

 

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

მეცნიერებმა პლანეტა იუპიტერის მთვარე ,,ევროპაზე” სიცოცხლისთვის საჭირო ნიშნები აღმოაჩინეს 

მეცნიერები აცხადებენ, რომ პლანეტა იუპიტერის მთვარე ,,ევროპა” დედამიწის მიღმა სიცოცხლის ძიებისთვის მთავარი კანდიდატია. ამის თქმის საფუძველს მეცნიერებს წყლის ის ჭავლები აძლევს, რომელიც ,,ევროპიდან” კოსმოსში გამოიტყორცნება.

მეცნიერებმა ,,ნასას” კოსმოსური ხომალდის – ,,გალელეოს” მიერ 1997 წელს მოპოვებული მონაცემები ხელახლა გადასინჯეს და აღმოაჩინეს, რომ ,,ევროპას” მაგნიტური ველი მისი მიწისქვეშა ოკეანის გაყინული სფარიდან მომავალი გეიზერისგანაა გამოწვეული.

,,გალილეო“ დედამიწის ზედაპირის ზემოთ 200 კილომეტრზე მოძრაობდა, როცა მან აღნიშნულ ჭავლზე გაიარა.

,,ვიცით, რომ ,,ევროპას” ცხოვრებისთვის საჭირო ბევრი ინგრედიენტი აქვს, იქ არის ენერგია, წყალი, გარკვეული რაოდენობით ნახშირჟანგი, მაგრამ უდიდესი კითხვა, რომელიც ,,ევროპასთან” მიმართ გვაქვს, არის ის, თუ პოტენციურად რამდენად დასახლებადი ადგილია,” – განაცხადა ჯონს ჰოპკინსის უნივერსიტეტის პლანეტარულმა მეცნიერმა ელიზაბეთ თერთლმა.

კიდევ ერთი მტკიცებულება, რომელიც ,,ევროპაზე” დედამიწის ოკეანეებზე ორჯერ მეტი მოცულობის ოკეანის არსებობას ამტკიცებს, ,,ნასას” ,,Hubble Space Telescope-ის“ 2012 წელს შეგროვებული ულტრაიისფერი მონაცემია.

,,ნასა” 2022 წელს ახალი მისიის ,,ევროპა კლიპერის” დაწყებას აპირებს, რომლის ფარგლებში წყლის ჭავლების ნიმუშების გამოკვლევა იგეგმება, რათა დაადგინონ, შეიცავს თუ არა ის ისეთ ნიშნებს, რაც ოკეანეში სიცოცხლის არსებობაზე იმეტყველებს.

წყაროReuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიგამოგონება - ინოვაციამანქანათმშენებლობამსოფლიოტექნოლოგიები

,,NASA-ს” პირველი ვერტმფრენი, რომელიც სხვა პლანეტაზეც შეძლებს გადაადგილებას

,,NASA–მ“ გამოაცხადა, რომ 2020 წლის მისიისთის იგეგმება, გამოუშვან ახალი ვერტმფრენი.

ექსპერიმენტული მოდელი პატარა ზომის დრონია. იგი, შესაძლოა, გახდეს პირველი მფრინავი მოწყობილობა, რომელიც მარსის ატმოსფეროში იფრენს.  იმისათვის, რომ ახალი ტექნოლოგია წარმატებული გამოდგეს,  მეცნიერებს ბევრი გამოწვევის გადალახვა მოუწევთ.

მაგალითად: რთულია განსაზღვრო წითელი პლანეტის ატმოსფეროში შეძლებს თუ არა აქ შექმნილი დრონი გადაადგილებას. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ ვერტმფრენი, რაღაც დოზით, აუცილებლად  უნდა იყოს ფუნქციურად დამოუკიდებელი, რადგან, შესაძლოა, რაიმე გართულებების შედეგად, სიტუაცია უკონტროლო გახდეს.

 

წყაროSciencealert.com

მასალა მოამზადა:  ლაშა ჯინჭარაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
1 40 41 42 43 44 58
Page 42 of 58