ასტრონომია - კოსმოსი

ევროპამ პარასკევს  ,,Sentinel Earth-ის” მეექვსე სადამკვირვებლო თანამგზავი გაუშვა.

Sentinel-5P-ი მრავალმილიარდანი ევროს ბიუჯეტის მქონე კოპერნიკის პროგრამის ფარგლებში გაუშვეს, რომელიც ვულკანური ფერფლისა და ულტრაიისფერი გამოსხივების მონიტორინგისკენაა მიმართული.

თანამგზავრის გაშვება Rockot-ის ბორტიდან რუსეთის ჩრდილო-დასავლეთში მდებარე პლოცეცკის კოსმოდრომიდან მოხდა.

დედამიწის ზემოთ 824 კილომეტრზე მოძრავი ხელოვნურ თანამგზავრი პლანეტის ატმოსფეროს დააკვირდება, ისეთი შემთხვევებისთვის, როგორიცაა – ვულკანური ნაცარი, რომელიც შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას თვითმფრინავებს, ან ულტრაიისფერი გამოსხივების მაღალი დონე, რომელმაც, შესაძლოა, კანის დაზიანება გამოიწვიოს.

გარდა ამისა, მეცნიერები Sentinel-5P-ის მონაცემებს იმის უკეთ გაგებისთვის გამოიყენებენ, თუ როგორ წარმოიქმნებიან ხვრელები ოზონის შრეში.

კოპერნიკის პროექტს ევროპის კოსმოსური სააგენტოს (ESA) აღწერს, როგორც ყველაზე ამბიციურ დედამიწის სადამკვირვებლო პროგრამას. პროექტის დასაფინანსებლად ევროკავშირსა და ESA- ს 2020 წლამდე 820 მილიარდ ევრო აქვთ გამოყოფილი.

კოპერნიკის პროექტის განხორციელება განსაკუთრებით აქტუალური გახდა მას შემდეგ, რაც ევროპამ დედამიწის სადამკვირვებლო თანამგზავრთან – Envisat-თან 2012 წელს, გაშვებიდან 10 წლის შემდეგ, კავშირი დაკარგა.

ევროპის დაგეგმილი Sentinel-ის ფარგლებში პირველი თანამგზავრი 2014 წელს გაუშვეს.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

დედამიწასთან მდებარე უახლოესი ვარსკვლავთა სისტემა, შესაძლოა, ჰებიტატი, დედამიწის მსგავსი ეგზოპლანეტის აღმოჩენის საუკეთესო შანსად იქცეს – თუმცა, ის შესაძლოა, ბნელ, ხანგრძლივ საიდუმლოს ინახავდეს.

ალფა ცენტაური, რომელიც ჩვენი მზის სისტემიდან მხოლოდ 4.37 სინათლის წლითაა დაშორებული, გალაქტიკაში ჩვენი ყველაზე ახლო მეზობელია. თუმცა, როგორც ჩანს, მისი სამი ვარსკვლავიდან ერთ-ერთი ვარსკვლავთშორისი მასშტაბის „მიტაცების“ მსხვერპლია.

ახალი კვლევის მიხედვით, Proxima b-ის მასპინძელი პროქსიმა ცენტაური, რომელსაც მეცნიერები დედამიწის უახლოეს ჰებიტატ ეგზოპლანეტად მიიჩნევენ, თანმხლები ვარსკვლავების – ალფა ცენტაური A-სა და ალფა ცენტაური B-ის გვერდით არ წარმოშობილა.

გარდა იმისა, რომ მეცნიერები დიდი ხანია კამათობენ იმაზე, არის თუ არა პროქსიმა b პოტენციურად დასახლებადი პლანეტა, ყველაზე მნიშვნელოვანი ინფორმაცია ამ უცხო სამყაროს შესახებ ისაა, რომ ის ყოველთვის არ ყოფილა ჩვენს მზის სისტემასთან ასე ახლოს.  

ბრიტანეთის ჰერტფორშირის უნივერსიტეტის მკვლევართა ახალი გამოკვლევებიდან ირკვევა, რომ ალფა ცენტაურის სისტემა ერთხანს შეიძლება მხოლოდ ორი ვარსკვლავისგან –  ალფა ცენტაური A და B-გან შედგებოდა – რომლებმაც მესამე-  პროქსიმა ცენტაური, გრავიტაციულად დაიჭრეს.

გუნდი მიიჩნევს, რომ არსებობს 25-პროცენტიანი შანსი იმისა, რომ პროქსიმა ცენტაური და მისი მასპინძელი პლანეტა, გალაქტიკის ისტორიის გარკვეულ ეტაპზე პროქსიმა B-ი ალფა ცენტაური A-სა და B- ის გრავიტაციულ გარემოცვაში იქნენ მიტაცებული.

რა თქმა უნდა, სხვადასხვა ჰიპოთეზიდან ერთ-ერთია, თუმცა, თუ სიმართლეს შეესებამება, მნიშვნელოვნად ზრდის  პროქსიმა b-ზე სიცოცხლის აღმოჩენის შანსს.

ეს იმიტომ, რომ მის ამჟამინდელ ვარსკვლავური გარემოცვაში არსებობს მტკიცებულება, რომ პროქსიმა b- ზე სიცოცხლისთვის ხელსაყრელი  გარემო არსებობს, თუმცა, მეცნიერები ფიქრობენ, რომ თუკი პროქსიმა ცენტაურის კავშირი Alpha ცნტაური A-სა და B-თან უფრო ახალი ფენომენია, მაშინ სიცოცხლის შანსები კიდევ უფრო ძლიერია.

,,სიცოცხლეს დრო სჭირდება იმისათვის, რომ განვითარდეს და გამოაშკარავდეს”, – განაცხადა ერთ-ერთმა მკვლევარმა ფანუ ფენგმა. “ეს სცენარი კი უფრო მეტ დროს იძლევა,” – დასძინა მან.

კვლევის შედეგები Royal Astronomical Society-ის ჟურნალ Monthly Notices-ში გამოქვეყნდა.

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 ,,ნასა“ მარსზე ასტრონავტების გაგზავნას 15-20 წელიწადში აპირებს. ჩინეთი აცხადებს, რომ წითელ პლანეტაზე ადამიანების გაგზავნას 2020-2030 წლებისთვის გეგმავს. „მარსზე“ ფეხის დადგმაზე თვალი რუსეთსაც უჭირავს.

SpaceX-ის დამაარსებელმა – ელონ მასკმა შარშან ილონ მარსის კოლონიზაციის პროგრამა წარადგინა. 2018 წლისთვის, როდესაც მარსი დედამიწას 57,6 მილიონ კილომეტრზე მოუახლოვდება, მასკის კომპანია იქ უპილოტო ზონდის გაგზავნას აპირებს. მგზავრების გაგზავნას კი მარსზე კომპანია 2022 წლისთვის გეგმავს.

 მაგრამ თუ თაგვებში რადიაციული ზემოქმედების კვლევას ადამიანებთანაც აქვს საერთო, მარსი შესაძლოა ბევრად უფრო საშიში იყოს, ვიდრე მოსალოდნელია.

ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნებულ კვლევაში აღნიშნულია, რომ ძირეული პრობლემაა კოსმოსური სხივები.

კოსმოსური სხივების საფრთხე

კოსმოსური სხივები მაღალ ენერგეტიკული ატომური და სუბატომიური ნაწილაკებია, რომლებიც წარმოიქმნებიან ფეთქებადი არსკვლავებისგან, შავი ხვრელებისგან და სივრცის სხვა ძლიერი წყაროებისგან.

ამ სხივებმა შეიძლება გამოიწვიოს დნმ-ის დაზიანება, გაზარდოს კიბოს რისკი, გამოიწვიოს  კატარაქტები,  ნერვული სისტემის დაზიანება და სისხლის მიმოქცევის და სხვა ჯანრთელობის პრობლემები ასტრონავებში.

მკვლევარებმა იციან, რომ ასტრონავტები ბევრად უფრო მაღალი რადიაციულ დასხივებას განიცდიან, ვიდრე ადამიანები, რომლებიც დედამიწაზე იმყოფებიან, ვინაიდან პლანეტის ატმოსფერო დიდი რაოდენობით მავნე ენერგიას შეიწოვს.

დედამიწის მაგნიტური ველი კოსმოსის რადიაციას მიმართულებას უცვლის, რაც საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე მყოფ ასტრონავტებს იცავს.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ გზა მარსისკენ არის „გახსნილი სეზონი კოსმოსური სხივებისთვის“.

ჯანდაცვის მეცნიერი ამ პრობლემის შესწავლა თაგვებზე სცადეს.

რატომაა ღრმა კოსმოსში მოგზაურობა უფრო საშიში, ვიდრე მოსალოდნელი იყო?

როდესაც უჯრედი კოსმოსურ დასხივებას განიცდის, ის არა მხოლოდ თავად განიცდის ცვლილებას, არამედ ახლო მდებარე უჯრედების კიბოდ მუტირებაც ხდება.

წინა კვლევებში ეს დომინოს ეფექტი აღმოჩენილი არ იყო.

მიუხედავად ამ შემაშფოთებელი დასკვნისა, მეცნიერები  მიიჩნევენ, რომ მარსზე მისია დაწყებამდე არ უნდა შეჩერდეს. ამიტომ ისინი არსებული პრობლემისგან გამოსავალ გზებს ეძებენ.

წყარო: http://www.sciencealert.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”