close

ბიოლოგია

ბიოლოგიაკვლევებიმედიცინა

ეპილეფსია – პროფილაქტიკა და პირველადი დახმარება

ეპილეფსია არის ცენტრალური ნერვული სისტემის დაავადება, როდესაც დარღვეულია თავის ტვინში ნერვული უჯრედების აქტივობა, რაც იწვევს გულყრას. გულყრის დროს ადამიანს შეცვლილი აქვს ქცევა, განიცდის უჩვეულო სიმპტომებს და შეგრძნებებს გონების დაკარგვის ჩათვლით. ეს ეპიზოდური შეტევა შესაძლოა იყოს ხანმოკლე ან ხანგრძლივი.

მსოფლიოში მოსახლეობის 1%-ს (65მლნ) აქვს ეპილეფსია. ასაკის მატებასთან ერთად გამოვლინების სიხშირე მატულობს.

ეპილეფსიის რისკფაქტორია ნებისმიერი მოვლენა, რომელიც ნეირონების (ნერვული უჯრედის) გაღიზიანებას იწვევს, მაგრამ კრუნჩხვა ვუთარდება თუ ადამიანს კრუნჩხვისადმი მზაობა გენეტიკურად მომატებული აქვს.

ეპირეფსიური კრუნჩხვის განვითარებას ხელს უწყობს:

  • ინფექციური და ენდოკრინული დაავადებები
  • მაღალი ტემპერატურა
  • ნარკომანია
  • კვებითი ინტოქსიკაცია
  • ზოგიერთი მედიკამენტი
  • ალკოჰოლი

დისკოტეკა, სადაც რამდენიმე უძლიერესი რისკფაქტორის თანხვედრა ხდება, საუკეთესო გარემოა ეპილეფსიური კრუნჩხვების აღმოცენებისათვის.

პროფილაქტიკა:

ეპილეფსიით დაავადებულთათვის შეტევის თავიდან აცილების მიზნით რეკომენდებულია ცხოვრების რეჟიმის შეცვლა ანუ აუცილებელია მაქსიმალური ინტელექტუალური დატვირთვა, ძილის რეჟიმის დაცვა. ეპილეფსიით დაავადებულნი დიდხანს უნდა იმყოფებოდნენ ჰაერზე, ეკრძალებათ ხანგრძლივად ტელევიზორის ყურება, მზეზე ყოფნა. რეკომენდებული არ არის წყლის სპორტი, ალპინიზიმი და სხვა. სასარგებლოა მსუბუქი, გამაჯანსაღებელი ვარჯიში. ავადმყოფი უნდა ერიდოს უძილობასა და ძლიერ ემოციებს, რეკომენდებული არ არის მუშაობა ღამის ცვლაში, ხმაურიან და დახუთულ შენობაში.

პირველადი დახმარება ეპილეფსიის დროს:

  1. თუკი შესამჩნევია, რომ ადამიანს უნდა დაემართოს შეტევა, აუცილებელია მას შეექმნას უსაფრთხო გარემო, რომ დაცემისგან არ მიიღოს ტრავმა.
  2. აუცილებელია ყველა საგანი, რომელიც არის დაზარალებულის ახლოს, უნდა მოშორდეს. თავქვეშ ამოედოს ბალიში
  3. აუცილებელია შემბოჭავი ტანისამოსი გაიხსნას, რომ სუნთქვაში ხელი არ შეუშალოს ადამიანს.
  4. არ შეიძლება ეპილეფსიის შეტევის დროს ადამიანის დამაგრება (დაჭერა), მიიღებს მოტეხილობას
  5. არ შეიძლება კბილების ძალით გახსნის მცდელობა, ეს მხოლოდ გამოიწვევს კბილების და ყბების ტრავმირებას.
  6. არ არის საჭირო ენის ხელით დაჭერა, დაზარალებული ,,ენას არ ჩაყლაპავს’’.
  7. საჭიროა მიღებული ყველა ტრავმის თვალსაზრისით პირველადი დახმარების გაწევა.
  8. ავადმყოფის ჰოსპიტალიზაცია შეტევის შემდეგ აუცილებელია, თუ ეს იყო პირველი შემთხვევა; შეტევა იყო ზედიზედ რამდენჯერმე; დაზარალებულს აქვს ტრავმები; დაზარალებული გონს ვერ მოდის 10 წთ და მეტი.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ბიოლოგიადედამიწა

მეცნიერებმა ოკეანეში უჩვეულო არსებებით სავსე ეკოსისტემა აღმოაჩინეს

მეცნიერებმა წყნარ ოკეანეში წყალქვეშა ვულკანის ქვეშ დამალული უჩვეულო არსებებით სავსე ეკოსისტემა აღმოაჩინეს. მათ შორისაა უცნაური სახეობის ჭიები, ლოკოკინები და სიღრმეებში მცხოვრები რვაფეხები. ეკოსისტემა ჰიდროთერმული ხვრელების ქვეშ მდებარეობს.

მეცნიერების თქმით, ეს ჰიდროთერმულ ხვრელებში ეკოსისტემის აღმოჩენის პირველი შემთხვევაა.

„ახალი ეკოსისტემის ეს მართლაც შესანიშნავი აღმოჩენა, რომელიც იმალება სხვა ეკოსისტემის ქვეშ, გვაძლევს ახალ მტკიცებულებას, რომ სიცოცხლე წარმოუდგენელ ადგილებში არსებობს“.

მკვლევარებმა ჰიდროთერმული არხები 1977 წელს, წყნარი ოკეანის გამოკვლევისას აღმოაჩინეს. ექსტრემალური ტემპერატურის მიუხედავად, რომელიც 368 გრადუსს შეადგენს, მეცნიერებმა კვებითი ჯაჭვები აღმოაჩინეს.

მიუხედავად ამისა, არავის უფიქრია არხების ქვედა ტერიტორიის შესწავლა.

მისიის ფარგლებში, ოკეანის ფსკერის კვადრატის გასასუფთავებლად მეცნიერებმა რობოტული მკლავი გამოიყენეს.  შემდეგ კი ბადის ყუთები ნაპრალებში მოათავსეს. მოგვიანებით მეცნიერებმა აღმოაჩინეს ღრუს ქვეშ მცხოვრები ცხოველები, რაც იმას ნიშნავს, რომ ეს არსებები ნაპრალებიდან ჩამოვიდნენ.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ბიოლოგიადედამიწაეკოლოგია

წყნარ ოკეანეში 5000-მდე სახეობის აქამდე უცნობი წყლის არსება აღმოაჩინეს

მეცნიერებმა წყნარი ოკეანის ერთ-ერთი რაიონის, სახელწოდებით კარიტონ-კლიპერტონის შესწავლისას, დაახლოებით 5000 სახეობის აქამდე უცნობი წყლის არსება აღმოაჩინეს. ამის შესახებ BBC წერს.

ამ უც­ნა­ურ არ­სე­ბებს შო­რის არი­ან ჭი­ე­ბი, მარ­ჯნე­ბი და ჰო­ლო­თურიები(ანუ ზღვის კიტ­რი).

მეცნიერებმა წყნარი ოკეანის ფსკერზე აპარატი ჩაუშვეს, რომელიც დისტანციურად იმართება. სწორედ ამის შედეგად აღმოაჩინეს მათ ეს ახალი სახეობები.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიადედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოა

არსება ტვინის გარეშე და 720 სქესით

ერთუჯრედიანი არსება, რომელსაც 720 სქესი აქვს, მაგრამ ტვინი არ გააჩნია.

ექსპონანტს, რომელსაც „ბლობი“ უწოდეს, არ აქვს პირი, მუცელი და თვალები თუმცა საკვების აღმოჩენა და გადამუშავება შეუძლია.

„ბლობი“ სოკოს ჰგავს, მაგრამ ცხოველის მსგავსად მოქმედებს. იგი ფეხების გარეშე მოძრაობს. ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო და უნცაური თვისება, რაც ამ არსებას გააჩნია არის ის, რომ ორ ნაწილად გაჭრის შემთხვევაში ორ წუთში სხეულს იხორცებს.

ზოოლოგები აცხადებენ, რომ „ბლობი“ ბუნების ერთ-ერთი ამოუცნობი და საიდუმლო არსებაა.

„ის გვაოცებს, არ აქვს ტვინი, მაგრამ აქვს გარემოს შეცვლის შედეგად ქცევის ცვლილების უნარი და თუ ორ „ბლობს“ გააერთიანებთ, ერთი მეორეს საკუთარ ცოდნას გადაცემს,“ – განაცხადა პარიზის ბუნების ისტორიის მუზეუმის დირექტორმა ბრუნო დევიდმა.

მეცნიერების განმარტებით, დანამდვილებით შეიძლება ითქვას, რომ „ბლობი“ მცენარე არაა, თუმცა ძნელია იმის მტკიცება, რომ ის ცხოველი ან  სოკოა, ვინაიდან მიუხედავად იმისა, რომ ვიზუალურად სოკოს ჰგავს, ამ უცნაურ არსებას ცხოველის თვისებები ახასიათებს – მას გარემოს შეცვლის შედეგად ქცევის ცვლილების უნარი აქვს.

წყარო : Reuters

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგია

მეცნიერემა ადამიანის ემბრიონები კვერცხუჯრედისა და სპერმის გარეშე შექმნეს

მეცნიერებმა ღეროვანი უჯრედების გამოყენებით ადამიანის სინთეზური ემბრიონები შექმნეს. ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ ამ ნაბიჯმა, შესაძლოა, ხელი შეუწყოს ორსულობის შეწყვეტის მიზეზების დადგენას და ადამიანის განვითარების უნიკალური ასპექტების შესწავლას, თუმცა ის ეთიკურ და სამართლებრივ კითხვებს ბადებს.
კემბრიჯის უნივერსიტეტისა და კალიფორნიის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის პროფესორმა,მაგდალენა ზერნიკა-გოტცმა ემბრიონები ბუნებრივი ემბრიონის განვითარების 14 დღის ეკვივალენტურ ეტაპად შეაფასა. მათ შექნას არ სჭირდება კვერცხუჯრედები ან სპერმა, არ აქვთ გულისცემა ან ტვინის საწყისი, მაგრამ შეიცავს უჯრედებს, რომლებიც, როგორც წესი, განვითარდებიან პლაცენტის, ნაღვლის ბუშტის და თავად ემბრიონის შესაქმნელად.
ჯერჯერობით უცნობია, შეიძლება თუ არა სინთეზური მოდელები იმპლანტაციის შემთხვევაში სიცოცხლისუნარიან ემბრიონებად გადაიქცეს.
ფრენსის კრიკის ინსტიტუტის ასოცირებული კვლევითი დირექტორის, პროფესორ ჯეიმს ბრისკოს განცხადებით, შეუძლებელია დეტალური კომენტარის გაკეთება მანამ, სანამ კვლევას შესაბამისი ცოდნის მქონე მეცნიერები არ განიხილავენ და შეაფასებენ, მაგრამ ღეროვან უჯრედებზე დაფუძნებული ადამიანის ემბრიონის სინთეზურ მოდელებს „ბევრი პოტენციალი“ აქვს.
”მათ შეუძლიათ ადამიანის განვითარების კრიტიკულ ეტაპებზე მნიშვნელოვანი ინფორმაციის მოწოდება. ეს არის ეტაპები, რომელთა შესწავლა ძალიან რთული იყო და ეს არის დრო, როდესაც ბევრი ორსულობა წყდება. ახლებურმა ხედვამ შეიძლება ხელი შეუწყოს სპონტანური აბორტის მიზეზებისა და ადამიანის განვითარების უნიკალური ასპექტების უკეთ გაგებას“, – აღნიშნა პროფესორმა ბრისკომ, თუმცა დასძინა, რომ ადამიანის სინთეზური ემბრიონები შექმნა “ღრმა ეთიკურ და იურიდიულ კითხვებს“ აჩენს.
„გადაუდებელი აუცილებლობაა, დაწესდეს რეგულაციები, რომლებიც უზრუნველყოფენ ღეროვანი უჯრედებიდან მიღებული ადამიანის ემბრიონის მოდელების შექმნისა და გამოყენების ჩარჩოს არსებობას“, – აღნიშნა პროფესორმა და დასძინა, რომ მნიშვნელოვანია, კვლევა “ფრთხილად, ყურადღებით და გამჭვირვალედ” წარიმართოს.

წყარო : independent.co.uk

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგია

იაპონელმა მეცნიერებმა შექმნეს თაგვი, რომლის ორივე ბიოლოგიური მშობელი მამრობითი სქესისაა

იაპონელმა მეცნიერებმა მსოფლიოში პირველებმა შექმნეს თაგვი, რომლის ორივე ბიოლოგიური მშობელი მამრობითი სქესისაა. ამის შესახებ CNN-ი იტყობინება.

ტელეარხის ცნობით, კვლევა ოსაკას უნივერსიტეტში, ნობელის პრემიის ლაურეატ კაცუჰკო ჰააშის ხელმძღვანელობით ჩატარდა. მეცნიერებმა ლაბორატორიაში გაზრდილი მამრობითი სქესის თაგვის კუდიდან აიღეს უჯრედები, რომლებიც როგორც X, ასევე Y-ქრომოსომის მატარებელი იყო და კვერცხუჯრედად გარდაქმნეს, რომელიც მერე ჩვეულებრივად, სხვა თაგვის სპერმით გაანაყოფიერეს. შემდეგ განაყოფიერებული კვერცხუჯრედი მდედრობითი სქესის თაგვის საშვილოსნოში მოათავსეს, რომელმაც მალევე ჯანმრთელი შთამომავლობა გააჩინა.

სპეციალისტები ვარაუდობენ, რომ ეს ტექნოლოგია მომავალში ადამიანებში უშვილობის მკურნალობისთვის შეიძლება იყოს გამოყენებული, ან ერთნაირსქესიანთა წყვილებს დაეხმარება ჰყავდეთ შვილები, რომლებიც გენეტიკურად ორივე მშობელთან იქნებიან დაკავშირებული, მაგრამ ეს რთული იქნება.

„კაცებისგან შემდგარი წყვილებისთვის ბავშვების შექმნა რთული იქნება როგორც ტექნიკური, ასევე ეთიკური თვალსაზრისით. მაგრამ ჩვენი კვლევა აჩვენებს, რომ თეორიულად ეს შესაძლებელია“, – განმარტა ჰაიაშიმ. მისივე თქმით, გაცილებით უფრო რთული იქნება ქალებისგან შემდგარი წყვილების გენეტიკური შთამომავლობის შექმნა, რადგან ქალებს არ აქვთ Y-ქრომოსომა, რომელიც სპერმის შექმნისთვის აუცილებელია.

ამიტომ, ტექნოლოგიის ყველაზე სავარაუდო გამოყენებად სფეროდ სპეციალისტები გადაშენების პირას მყოფი ცხოველების გადარჩენას ასახელებენ.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
ბიოლოგია

მეცნიერები: თევზები შეიძლება სიყვარულის გამო იტანჯებიან

ფრანგი მეცნიერების ახალი კვლევის თანახმად, თევზები შეიძლება სიყვარულისგან იტანჯებიან. ამის შესახებ გერმანული გაზეთი Stern-ი წერს.

ბურგუნდიის უნივერისტეტის სპეციალისტებმა აღმოაჩინეს, რომ ციხლიდები უცნაურად იქცევიან, როდესაც მათ იმ პარტნიორებთან აშორებენ, რომლებთანც დიდხანს იცხოვრეს. როგორც მეცნიერები ამბობენ, ამ შემთხვევაში თევზები აპათიურები გახდნენ.

„კვლევის ავტორები მიიჩნევენ, რომ თევზები შესაძლოა ემოციურ მიჯაჭვულობას განიცდიან და სიყვარულის გამო ადამიანების მსგავსად იტანჯებიან. რათა თავიანთი დასკვნა გაემყარებინათ, სპეციალისტებმა 2 კვირის განმავლობაში 33 თევზზე დამატებითი ექსპერიმენტი ჩაატარეს. ისინი აკვირდებოდნენ მამრ თევზებს, რომლებსაც იმ მდედრ თევზებთან ერთად ამყოფებდნენ, რომელიც მათ თავად არ აურჩევიათ. შედეგად თევზები ნაკლებად და უფრო ნელა ქვირითობდნენ. იმ შემთხვევაში კი, თუ ისინი პარტნიორებს თავად არჩევდნენ, კვლავ აქტიურები ხდებოდნენ”- წერია სტატიაში.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიადედამიწა

მეცნიერები ვეშაპს მისსავე „ენაზე“ დაეკონტაქტნენ

რა საერთო აქვს ვეშაპების ექსპერტებს და არამიწიერ ცივილიზაციათა მძებნელებს? იმაზე მეტი, ვიდრე შეიძლება ფიქრობდეთ.

ახალ კვლევაში ძალები გააერთიანეს დევისის კალიფორნიის უნივერსიტეტისა, ალასკის ვეშაპების ფონდის (Alaska Whale Foundation) და SETI-ს (გონიერ არამიწიერ ცივილიზაციათა ძებნა) მეცნიერებმა.

მიზანი ვეშაპებთან კომუნიკაციის დამყარება იყო. მათ ეს მოახერხეს.

საეტაპო ექსპერიმენტში, მკვლევართა ჯგუფი 20 წუთის განმავლობაში, საკუთარ ენაზე „ესაუბრა“ კუზიან ვეშაპს, სახელად ტუეინს.

რა თქმა უნდა, ტუეინს და მეცნიერებს ამინდზე ან თევზებს შორის მოარულ უახლეს ჭორებზე არ უსაუბრიათ — ამ დონემდე მისაღწევად ჯერ ძალიან ადრეა.

თუმცა, რაც მოხდა, ნამდვილად ღირსშესანიშნავია.

მეცნიერებმა ნავი ალასკის სანაპიროსთან გააჩერეს და ე. წ. საკონტაქტო ზარი გაუშვეს, რათა ენახათ, გამოეხმაურებოდა თუ არა რომელიმე ვეშაპი.

კვლევის ავტორის, კალიფორნიის უნივერსიტეტის ვეტერინარული სკოლის პროფესორის, ბერნდა მაკკოუანის განცხადებით, საკონტაქტო ზარები დაახლოებით ისეთია, როგორც ადამიანები კითხულობენ ერთმანეთს. ვეშაპები მას სხვა ვეშაპების დასაძახებლად ან მათი ადგილმდებარეობის გასაგებად იყენებენ.

„ისინი კუზიან ვეშაპთა სოციალურ რეპერტუარში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული სიგნალებია“, — ამბობს კვლევის თანაავტორი, ალასკის ვეშაპების ფონდის მკვლევარი ფრედ შარპი.

მართლაც, ტუეინმა წყლიდან ამოყვინთა და ნავის გარშემო დაიწყო ცურვა. შემდეგი 20 წუთის განმავლობაში, მეცნიერებმა იგივე საკონტაქტო ზარი 36-ჯერ გაუშვეს დროის სხვადასხვა ინტერვალებით. ტუეინი ყოველ ზარს პასუხობდა, ახლო ინტერვალებში გაშვებულებსაც კი.

ტუეინი სიგნალებს 10 წამის შემდეგ ეპასუხებოდა; მაკკოუანის განცხადებით, ინტერვალების ამ ტიპის დამთხვევა იმას ნიშნავს, რომ ვეშაპი კომუნიკაციაში იყო ჩართული.

„ნამდვილად იგრძნობოდა, რომ ის ჩვენ გვისმენდა. იმედი გვაქვს, რომ გრძნობდა კიდეც. ეს გახლავთ პირველი ასეთი კომუნიკაცია ადამიანსა და კუზიან ვეშაპებს შორის, ვეშაპების ენაზე“, — აღნიშნავენ მკვლევრები.

რა კავშირი აქვს ამ ყველაფერს უცხოპლანეტელებთან?

კვლევის თანაავტორის, SETI ინსტიტუტის მკვლევრის, ლორენს დოილის განცხადებით, შესაძლოა, ტუეინის ქცევა ისეთი იყოს, როგორიც ადამიანის იქნებოდა არამიწიერი ცივილიზაციის კონტაქტის შემთხვევაში.

„გონიერ არამიწიერ ცივილიზაციათა ძებნაში მნიშვნელოვანია მოსაზრება, რომ ისინი დაინტერესებული იქნებიან კონტაქტის დამყარებით, რისთვისაც მიზანში ჩვენს მიმღებებს ამოიღებენ, დაახლოებით ისე, როგორც ტუეინმა უპასუხა საკონტაქტო ზარს“, — წერენ მკვლევრები.

დოილი და მისი კოლეგები SETI-დან, ვეშაპებთან და სხვა ცხოველებთან მუშაობენ, რათა ინტელექტის ფილტრები შექმნან, რომლებიც დიდ დახმარებას გაუწევს არამიწიერ ცივილიზაციათა ძებნაში.

თუკი არამიწიერ ცივილიზაციებს ნაპოვნი ვყავართ, სიგნალებს გვიგზავნიან და კომონიკაციას ცდილობენ, შეიძლება ვერც კი შევნიშნოთ, რადგან არ ვიცოდეთ, რას ვეძებთ.

ინტელექტის ამ ფილტრების სრულყოფით, მეცნიერებს მათი გამოყენება კოსმოსიდან მოსულ ხელოვნურ სიგნალთა იდენტიფიცირებაში დაეხმარება, არამიწიერ რასასთან პირველი კონტაქტის დამყარების მცდელობისას.

„ამ პლანეტაზე მრავალგვარი ინტელექტია და მათი შესწავლით, შეგვიძლია უკეთესად გავიგოთ, როგორი შეიძლება იყოს არამიწიერი ინტელექტი, რადგან ეჭვგარეშეა, რომ ის ზუსტად ჩვენნაირი არ იქნება“, — ამბობს მაკკოუანი.

მომზადებულია Business Insider-ის მიხედვით, რომელიც მიხეილ ჭაბუკაშვილმა თარგმნა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიამედიცინა

შექმნეს ანტიბიოტიკების ახალი კლასი, რომელმაც რეზისტენტული ბაქტერიები სრულად გაანადგურა

მეცნიერებმა რეზისტენტული ბაქტერიული ინფექციების გასანადგურებლად სრულიად ახალ გზას მიაგნეს.

ანტიბიოტიკების ახალი კლასი შვედეთის უფსალას უნივერსიტეტის მკვლევრებმა აღმოაჩინეს. ის ჯერ მხოლოდ თაგვებზე გამოცადეს, მაგრამ მეცნიერებს მიაჩნიათ, რომ ამას ანტიბიოტიკების მიმართ რეზისტენტული ბაქტერიების დამარცხებაში მნიშვნელოვანი როლი ექნება.

უნიკალური წამალი, ისევე როგორც ამჟამად შემუშავების პროცესში მყოფი სხვა საშუალებები, მიზანში გრამ-უარყოფითი ბაქტერიების ორმაგ მემბრანას იღებს. ასეთი ბაქტერიების სიაშია ნაწლავის ჩხირი (Escherichia coli), რომელიც ნაწლავებისა და სისხლის ინფექციებს იწვევს. ასევე ასეთი ბაქტერიაა Klebsiella pneumoniae, რომელიც ფილტვის, შარდის ბუშტისა და სისხლის ინფექციების გამომწვევია.

გრამ-დადებითი ბაქტერიებისგან განსხვავებით, რომლებისთვისაც მრავალი მედიკამენტი შეიქმნა, გრამ-უარყოფით ბაქტერიულ უჯრედებს გარშემო მეორე ბარიერიც აკრავთ და ამიტომ, ბაქტერიებს მათ წინააღმდეგ მოქმედება უჭირთ.

ძლიერი გარე მემბრანა ლიპოპოლისაქარიდებს შეიცავს, რომლებიც უჯრედს მთლიანობას ანიჭებს და სხვა ზედაპირთან ურთიერთქმედების საშუალებას აძლევს — შედეგად, ტოქსინები გარეთ გამოდის, ხოლო საკვები ნივთიერებები შიგნით ხვდება.

უკვე წლებია, მეცნიერები ამ ლიპიდური მემბრანების დაშლას ცდილობენ. სწორედ ესაა გრამ-უარყოფითი ბაქტერიების ფუნქციონირებისთვის გადამწყვეტი. თუმცა, შვედეთში ჩატარებული ეს კვლევა პირველია, რომელმაც ფერმენტი LpxH ამოიღო მიზანში. ეს ლიპოპოლისაქარიდების მემბრანისთვის კრიტიკულად მნიშვნელოვანი სხვა ნაერთების სინთეზს უწყობს ხელს. გრამ-ბაქტერიების 70% სწორედ ამ ფერმენტს იყენებს და ამიტომ ეს შეიძლება იყო შესაბამისი სამიზნე.

ექსპერიმენტის ფარგლებში, თაგვებს პრეპარატებისადმი რეზისტენტული E. coli და K. pneumoniae ბაქტერიები შეუყვანეს. ერთი საათის შემდეგ მათ LpxH-ის დამთრგუნველი ნაერთი გაუკეთეს. შედეგებმა აჩვენა, რომ სისხლის მიმოქცევის ინფექციის მკურნალობა სულ რაღაც ოთხ საათში იყო შესაძლებელი.

“ამ პროცესში ბაქტერიები თაგვების სისხლში გავრცელდა. შედეგად, ამ ნაერთს აღმოაჩნდა უნარი სრულად შეამციროს საშიში ბაქტერიების რაოდენობა და ეს მხოლოდ ერთჯერადი დოზის გამოყენებით”, — აღნიშნულია კვლევაში.

მკვლევრებმა JEDI-1444 ნაერთით დაიწყეს. მიუხედავად იმისა, რომ ამ ნაერთმა გრამ-უარყოფითი ბაქტერიების განადგურების მხრივ შესანიშნავი შედეგები აჩვენა, ის სტაბილური არ აღმოჩნდა.

რამდენიმე მოდიფიკაციის შემდეგ, ჯგუფმა ბევრად უკეთესი შედეგი მიიღო EBL-3599 და EBL-3647 ნაერთების შემთხვევაში.

ეს უმნიშვნელოვანესი აღმოჩენაა, იმის გათვალისწინებით, რომ ორივე ეს ბაქტერია სხვა ანტიბიოტიკების მიმართ მდგრადია. 2019 წელს ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტული ინფექციებისგან დაღუპულთა რაოდენობა დიდი გახლდათ და ეს სიკვდილიანობის მესამე მთავარი მიზეზი იყო. 2050 წლისთვის ეს რაოდენობა გაიზრდება და მოსალოდნელია, რომ დაღუპულთა რაოდენობა წელიწადში 10 მილიონი იქნება.

ჩვენ ვიცით, რომ ბაქტერიები მედიკამენტების მიმართ რეზისტენტულობას იმუშავებენ, შესაბამისად ახალი მეთოდები სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია.

2017 წელს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) წამლისადმი მდგრადი პათოგენების სია გამოაქვეყნა და აქ მოწინავე ადგილზე სწორედ E. coli და Klebsiella pneumoniae ბაქტერიები იყო.

კვლევა PNAS-ში გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიბიოლოგია

საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურში ბაქტერიებმა მუტაცია განიცადეს

მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ დედამიწის გარშემო მოძრავ საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურში (ISS) E. bugandensis-ის სახელით ცნობილი ბაქტერიის 13-მა შტამმა მუტაცია განიცადა. ისინი ახლა დედამიწაზე არსებული იმავე მიკრობებისგან საგრძნობლად განსხვავდებიან.

ISS ბაქტერიების გადარჩენისა და ადაპტაციის შესასწავლად იდეალური ადგილია. ცნობილია, რომ მიკროგრავიტაციაში ამგვარ ორგანიზმებს შესაძლოა, რეზისტენტობა ჩამოუყალიბდეთ, რაც ასტრონავტთა ჯანმრთელობისთვის პოტენციურად საფრთხის შემცველია.

პლანეტაზე მობინადრე შტამებთან შედარებამ საერთო ჯამში საშუალოდ 578 რთული მუტაცია გამოავლინა. ეს ნიშნავს, რომ ორბიტაზე განლაგებულ სადგურში ბაქტერიებს სხვაგვარი გენეტიკური ვარიაციები აქვთ. კერძოდ, მათში უფრო მეტი ისეთი გენია, რომელიც მნიშვნელოვან ფუნქციებთანაა დაკავშირებული, მაგალითად ამინომჟავების გადატანასთან.

ასევე, ამ მიკრობებში აღმოაჩინეს გენები, რომლებიც დედამიწაზე არსებულ შტამებში არაა. ეს მიუთითებს, რომ ისინი გადასარჩენად კოსმოსის პირობებთან ადაპტირდნენ. მათში 23 სხვადასხვა პრეპარატის მიმართ რეზისტენტობაც გამოავლინეს, 13-ივე გენომში კი ACT-77-ის ჯგუფში შემავალ გენს მიაკვლიეს, რომელიც ძლიერ რეზისტენტობაზე მიანიშნებს.

ამ ბაქტერიებში ანტიბიოტიკების მიმართ გამძლეობის 4 მექანიზმი დაფიქსირდა, ესენია: სამიზნის შეცვლა, ანტიბიოტიკის სეკრეცია, ანტიბიოტიკების შემცირებული შეღწევადობა და მათი ინაქტივაცია. ზოგ ორგანიზმში ამ მექანიზმების კომბინაცია ჩამოყალიბდა, მაგრამ ისინი მათთვის უნიკალური არაა, რადგან დედამიწაზეც ფიქსირდება.

მეცნიერებმა ის მიკრობებიც შეისწავლეს, რომლებიც საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურში E. bugandensis-თან თანაცხოვრობენ, რათა იქაური ბიოუსაფრთხოების შესახებ მეტი გაეგოთ. მათ შორის მეტაბოლური ურთიერთქმედების ანალიზისას შენიშნეს, რომ ზოგიერთი ბაქტერია E. bugandensis-გან უფრო მეტ სარგებელს იღებდა, ვიდრე სხვები, ანუ ის ISS-ში, სავარაუდოდ, მიკროორგანიზმების ბალანსის შენარჩუნებას უზრუნველყოფს.

ავტორთა ნაშრომი გამოცემაში Microbiome გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 2 3 4 5 6 14
Page 4 of 14