დედამიწა

სიდნეელმა მეცნიერმა შვიდი ახალი სახეობის ობობა აღმოაჩინა. ახლად აღმოჩენილი  მამრი ობობები საწინააღმდეგო სქესის მისაზიდად შთამბეჭდავ ცეკვას ასრულებენ.

იურგენ ოტომ, კოლეგა დევიდ ნოულის დახმარებით, ეს მინიატურული არსებები შემთხვევით იმ დროს აღმოჩინეს, როცა დასავლეთ ავსტრიაში სულ სხვა ობობეს ეძებდნენ.

მეცნიერთა განცხადებით, 3 -სანტიმეტრიანი ნაირფერი არახნიდები გასაოცარ რამეს აკეთებენ : ქალბატონ ობობებს ცეკვით ეარშიყებიან.

ზოგიერთ შემთხვევაში რომანტიკოსი ობობას არშიყს „ჰეფი ენდი“ ნამდვილად არ აქვს. თუკი ქალი ობობა მამაკაცის ცეკვით არ მოიხიბლა, ის ცეკვის დასრულებამდე ჭამს მას.

დღემდე ობობის 48 სახეობაა აღმოჩენილი, უმეტესობა სამხრეთ ავსტრიაში ცხოვრობს და მათი სიგრძე სამიდან ხუთ მილიმეტრამდეა. მოზარდი ობობები მხოლოდ ნახევარი სანტიმეტრი სიგრძის არიან.
წყარო: Reuters
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

როდესაც ჩვენი პლანეტის სხეულში სეისმური ტალღები ვრცელდება, ისინი 3 პროცენტით უფრო სწრაფად მოძრაობს ვერტიკალურად, პოლუსიდან პოლუსისკენ, ვიდრე ჰორიზონტალურად, აღმოსავლეთიდან დასავლეთისკენ.

ახალი მოდელების მიხედვით, ამის მიზეზი ის არის, რომ დედამიწის მყარი ბირთვი ერთ მხარეს უფრო სწრაფად იზრდება, ინდონეზიის ბანდას ზღვის ქვეშ, მეორე მხარეს, ბრაზილიის ქვეშ კი უფრო ნელა.

იყო დრო, როდესაც ჩვენს პლანეტას მყარი ბირთვი არ ჰქონდა. ყველაზე ღრმა წიაღში დედამიწა სავარაუდოდ მილიარდობით წლის განმავლობაში შეიცავდა გამდნარი მასალების მასას, შემდეგ კი ცენტრში არსებულმა თხევადმა რკინამ გაციება და გამყარება დაიწყო.

ეს კი იმას ნიშნავს, რომ დედამიწის შუაგული შეიძლება წარმოადგენდეს კრისტალიზებული რკინის ერთ გიგანტურ, მზარდ კლასტერს და როდესაც ეს კრისტალები გარკვეულწილად ეწყობიან, ამის გამო, სეისმურ ტალღებს გარკვეული მიმართულებით უფრო სწრაფად გადაადგილების საშუალება ეძლევა.

ამ კონკრეტული მწყობრის გასარკვევად მკვლევრებმა მოდელები შექმნეს და მოულოდნელ ახსნამდეც მივიდნენ: დედამიწის შიდა ბირთვი გვერდულად, ცალმხრივად იზრდება.

„უმარტივესმა მოდელმა უჩვეულო შედეგზე მიგვითითა — შიდა ბირთვი ასიმეტრიულია. დასავლეთი მხარე აღმოსავლეთ მხარისგან ცენტიდანვე განსხვავდება და არა მხოლოდ შიდა ბირთვის ზედაპირთან, როგორც ამას აქამდე ვარაუდობდნენ. ამის ერთადერთი ახსნა ის არის, რომ ერთი მხარე მეორეზე სწრაფად იზრდება“, — ამბობს კალიფორნიის უნივერსიტეტის გლობალური სეისმოლოგი დენიელ ფროსტი.

დედამიწის ბირთვამდე გაბურღვა და იქ მიმდინარე პროცესების ასე შემოწმება შეუძლებელია, შესაბამისად, ეს ზონა მეცნიერებს შორის ცხარე დებატების საგნად რჩება. სეისმური ტალღების გავრცელება და კომპიუტერული სიმულაციები ერთადერთი გზაა ჩვენი პლანეტის ასეთად წარმოქმნის შესაძლო ახსნათა შესამოწმებლად.

სხვადასხვა კომპიუტერული მოდელების გამოყენებით, რომლებიც ითვალისწინებს დედამიწის გეოდინამიკას და მაღალი წნევისა და ტემპერატურის ქვეშ არსებული რკინის მინერალების ფიზიკას, მკვლევრებმა სცადეს გაერკვიათ, რატომ არის ჩვენი პლანეტის შიდა ბირთვი ასეთი.

უმარტივესი ახსნა, რომლამდეც ისინი მივიდნენ, არის ის, რომ ჩვენი პლანეტის კრისტალური ბირთვი ყველაზე სწრაფად ეკვატორთან იზრდება, განსაკუთრებით კი აღმოსავლეთ მხარეს.

„ზრდის მაჩვენებელი პოლუსებთან 40 პროცენტით დაბალია გლობალურ საშუალო მაჩვენებელთან შედარებით, ეკვატორთან კი 130 პროცენტით მაღალი“, — წერენ მკვლევრები.

მათივე განცხადებით, ეკვატორთან ზრდის მაჩვენებელი აღმოსავლეთ და დასავლეთ ნახევარსფეროებს შორის 100 და 160 პროცენტით ცვალებადია გლობალურ საშუალო მაჩვენებელთან შედარებით.

ასეთი ასიმეტრიული ზრდა მიუთითებს, რომ დედამიწის შიდა ბირთვის ზოგიერთი ნაწილი უფრო ცხელია, ზოგი კი უფრო ცივი, რაც რკინის კრისტალებს უფრო სწრაფად წარმოქმნის საშუალებას აძლევს. ამის შემდეგ, ამ ჭარბ ზრდას გრავიტაცია თანაბრად ანაწილებს რბილ, მაგრამ მაინც მყარ ბირთვში, უნარჩუნებს ზოგად სფერულ ფორმას და კრისტალებს ჩრდილოეთ და სამხრეთ პოლუსებისკენ მიმართავს.

მკვლევართა განმარტებით, საბოლოო ჯამში, დედამიწის შიდა ბირთვის კრისტალთა ბადეს სწორედ გრავიტაცია მიმართავს ჩვენი პლანეტის ბრუნვის ღერძის გასწვრივ.

გამომდინარე აქედან, ასე უნდა ყოფილიყო თავიდანვე. მოდელი მიუთითებს, რომ ამ ტიპის ასიმეტრიული ზრდა მას შემდეგ მიმდინარეობს, რაც პლანეტის წიაღმა პირველად დაიწყო გაციება და გამყარება, რადიუსში კი წელიწადში საშუალოდ მილიმეტრით იზრდება.

თუ მოდელი ზუსტია და ეს ზრდის ნამდვილი მაჩვენებელია, ნიშნავს იმას, რომ დედამიწის მყარი შიდა ბირთვი შედარებით ბოლოდროინდელი ფენომენია, რომელიც მხოლოდ 0,5 – 1,5 მილიარდი წლის წინ გაჩნდა, მაგრამ სავარაუდოდ ახალგაზრდა მხარეს.

ცოტა დამაბნეველია, რადგან დედამიწის მაგნიტური ველი სულ მცირე 3 მილიარდი წლისაა და მიჩნეულია, რომ წარმოიქმნა მაშინ, როდესაც შიდა ბირთვში რკინის კრისტალიზაციის შედეგად გამოყოფილმა სიცხემ აადუღა გარე ბირთვში არსებული გამდნარი მასალა.

თუ დედამიწის ბირთვი მართლაც ასე ახალგაზრდაა, შეიძლება ნიშნავდეს იმას, რომ ჩვენი პლანეტის მაგნიტური ველი ყოველთვის ერთი და იმავე გზით არ გამომუშავდებოდა.

მაგალითად, ზოგიერთი მეცნიერი ვარაუდობს, რომ თავდაპირველი მაგნიტური ველი ახლანდელზე გაცილებით სუსტი იყო და წარმოიქმნა მსუბუქ ელემენტთა დაშლის შედეგად, ჩვენი პლანეტის შიდა ბირთვის გარე კიდეზე.

მკვლევართა მტკიცებით, მაგნიტური ველი მხოლოდ მაშინ გაძლიერდა, რაც ამ ელემენტებმა კრისტალიზაცია დაიწყო. ამის შემდეგ, კრისტალურ ბირთვში სეისმური ტალღების გავრცელებამ გამოიწვია ის ელექტრომაგნიტური ველი, რომელიც დღეს გვაქვს.

ჩვენი პლანეტის ბირთვში ციცქნა კრისტალების მოძრაობასაც კი შეუძლია ასეთი დიდი ძალის გამოწვევა.

კვლევა Nature Geoscience-ში გამოქვეყნდა.

მომზადებულია ScienceAlert-ის მიხედვით.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

იემენში მდებარე საიდუმლოებებით მოცულ ბარჰუტის ღრმულზე ალბათ გსმენიათ. ისტორიაში პირველად ჯოჯოხეთის ჭის ფსკერზე 10 დამწყები სპელეოლოგი ჩავიდა ღრმულის საიდუმლოებების ამოსახსნელად.
მკვლევრებს ღრმულის კედლებზე უსწორმასწორო ზედაპირი და ზედ სტალაგმიტები დახვდათ. მათი ნაწილის სიმაღლე 9 მეტრსაც კი აღწევს, რის გამოც ვარაუდობენ, რომ მილიონობით წლის წინაა ფორმირებული. სტალაგმიტები წარმოიქმნება მინერალების დაგროვების შედეგად, როგორიცაა მაგალითაც კალციუმის კარბონატი. ღრმულში სითხე რამდენიმე ნაპრალიდან მოედინება, სწორედ ამ გზით ხდება მინერალების დაგროვება.
ღრმულის ფსკერზე იპოვეს მობინადრე ორგანიზმები, ასევე ცხოველთა და ფრინველთა ნაშთები, რომლებიც სავარაუდოდ, ღრმულში ჩაცვივდნენ და ამოსვლა ვეღარ მოახერხეს, რის გამოც საშინელი სუნი ამოდიოდა ხვრელიდან.
,,ჯოჯოხეთის ჭა” ალ-მაჰრას პროვინციაში მდებარეობს, 30 მეტრი სიგანისა და 112 მეტრი სიღრმის ღრმულის შესახებ თქმულებებიც კი არსებობდა, თუმცა, რა თქმა უნდა, იქ არანაირი ზებუნებრივის ნიშნები არ აღმოჩნდა.
მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

კაცობრიობას ძალიან მრავალფეროვანი და ხანგრძლივი ისტორია აკავშირებს ყვავებთან, მეტწილად მათი გარეგნობიდან გამომდინარე ყვავს სიკვდილის სიმბოლოდაც მიიჩნევდნენ, ამავდროულად ზოგჯერ სამყაროს შემქმნელთანაც აიგივებდნენ და ეთაყვანებოდნენ ფრინველისთვის საკმაოდ უცნაური და საოცარი გონებრივი შესაძლებლობების გამო.

1. ყვავებს შეუძლიათ ადამიანის სახის დამახსოვრება
როდესაც ყვავების გუნდს შევამჩნევთ ალბათ დიდი ძალისხმევის შედეგადაც ვერ შევძლებთ თითოეული მათგანის დამახსოვრებას, რადგან ჩვენთვის ისინი ყვავები არიან, დიდი შავი ფრინველები და არაფერი სხვა. მაშინ როცა თითოეული მათგანი სავარაუდოდ დაგვიმახსოვრებს, როგორც უცნაურ ადამიანს რომელიც უთვალთვალებდა მათ. ეს ფაქტი დადასტურდა 2006 წელს მეცნიერების მიერ, სიეტლში ჩატარებული ექსპერიმენტით, როცა ვაშინგტონის უნივერსიტეტის ბიოლოგიის სპეციალისტის, ჯონ მერზლაფის ხელმძღვანელობით უნივერსიტეტის ეზოში დაიჭირეს შვიდი ყვავი და ნიშანი დაადეს მათ. ექსპერიმენტის დროს თითოეული მკვლევარი ატარებდა ნიღაბს, რათა დაედგინათ შეძლებდნენ თუ არა ეს ყვავები მათ ამოცნობას მოგვიანებით. რამდენიმე დღის შემდეგ როცა მკვლევარები ამავე ნიღბებით კვლავ გამოჩნდნენ ეზოში, ყვავებმა აშკარა აგრესია გამოხატეს მათ წინააღმდეგ, ყველაზე საინტერესო კი ისაა რომ თავდაპირველად სწორედ ის შვიდი დანიშნული ყვავი აქტიურობდა, შემდეგ კი დანარჩენებიც შემოუერთდნენ, მიუხედავად იმისა რომ ისინი არ ყოფილან ადგილზე წინა ექსპერიმენტის დროს. ექსპერიმენტი რამდენჯერმე გამეორდა და შედეგი ყოველთვის ერთი და იგივე იყო.

2. ყვავებს შეუძლიათ შეთქმულება მოაწყონ
ამ ექსპერიმენტიდან ნათლად ჩანს, რომ ყვავებს შეუძლიათ ერთმანეთისთვის ინფორმაციის გადაცემა. მეცნიერები მსჯელობენ იმის შესახებ შეიძლება თუ არა ყვავებს ჰქონდეთ ისეთი ფენომენი, რასაც ჩვენ ენას ვუწოდებთ, მაგრამ გასათვალისწინებელია რომ ყვავებს გააჩნიათ რეგიონალური დიალექტი, რაც ალბათ შეუძლებელი იქნებოდა მათ შორის საკომუნიკაციო ენის არსებობის გარეშე.
ექსპერიმენტის დროს ყვავების ნაწილს არ უნახავს ნიღბიანი ადამიანები, მაგრამ მათ ისედაც ჰქონდათ გარკვეული ინფორმაცია მათ შესახებ. ასე რომ, ყვავებს შეუძლიათ არა მხოლოდ ამოიცნონ ადამიანთა სახეები, არამედ დეტალებში აღუწერონ კიდევაც ისინი ერთმანეთს და სავარაუდოდ შთამომავლობასაც გადასცენ ეს ინფორმაცია.

3. მეხსიერება
ონტარიოში, კერძოდ ჩათემში, ყვავებმა დაიწყეს ყოველწლიური მიგრაციის დროს ამ ადგილის დროებით საბინადროდ გამოყენება, შედეგად ათასობით ყვავი ანადგურებდა ჩათემის სასოფლო-სამეურნეო ნაკვეთებს. მოსახლეობამ მიიღო შესაბამისი ზომები მათი დახოცვის შესახებ, ამ გადაწყვეტილებიდან ერთ დღეში მონადირეებმა მოკლეს მხოლოდ და მხოლოდ ერთი ყვავი და ეს საკმარისი იყო იმისთვის, რომ ყვავებს ჩათემის დასახლებული ადგილებისთვის სამუდამოდ აერიდებინათ თავი. მას შემდეგ აღარცერთი ყვავის მოკვლა აღარ გამხდარა საჭირო.
მსგავსი ფაქტი მხოლოდ ჩათემში არ დაფიქსირებულა, ცნობილია რომ ყვავები ყოველთვის გვერდს უვლიან ისეთ ადგილებს, სადაც თუნდაც ერთ ყვავი მაინც მოუკლავთ, მეტიც, თაობების შემდეგაც ახსოვთ სახლები, სადაც რომელიმე მათი თანამოძმე მომკვდარა. ამრიგად, ძალიან უცნაურია რომ შეიძლება ათასობით ყვავს ჰქონდეს ჩვენი საცხოვრებლის შესახებ ინფორმაცია.

4. სხვადასხვაგვარი ნივთების გამოყენების უნარი
როდესაც საუბარია გარკვეული ნივთების ცხოველების მიერ გამოყენებაზე, მეტწილად გაგვახსენდება შიმპანზეები, ან სხვა ცხოველები, რომლებიც სხვადასხვა მცენარის ღეროებს იყენებენ ტერმიტების შესაჭმელად, მაგრამ არა ფრინველები. მიუხედავად ამისა, მრავალი მაგალითი ადასტურებს, რომ ყვავებს თავისუფლად შეუძლიათ სხვადასხვა ნივთების საჭიროებისამებრ გამოყენება. მაგალითად, ექსპერიმენტი ჩატარდა ახალ შოტლანდიურ ყვავზე, სახელად ბეტიზე, რომელიც გულისხმობდა საკვების მოთავსებას სინჯარაში ისე, რომ ექსერიმენტში მონაწილე ყვავებს არ ჰქონოდათ მისი თავისუფლად ამოღების საშუალება. როგორც ბეტის, ისევე მეორე ყვავს, აბელს შეეძლოთ გამოეყენებინათ მავთულები, ერთი სწორი, მეორე კი მოკაუჭებული. აბელმა ჩაავლო სწორ მავთულს და გაფრინდა, როცა ბეტიმ მოიფიქრა მოკაუჭებული მავთულით საკვების სინჯარიდან ამოღება. აღსანიშნავია რომ არცერთ მათგანს იქამდე არ ჰქონია შეხება მავთულებთან.
ასევე, როდესაც მეცნიერებმა მცირე ზომის კამერები დაამონტაჟეს ახალი შოტლანდიური ყვავების კუდებზე, აღმოაჩინეს რომ ისინი პატარა ჯოხებს იყენებდნენ ხეებიდან ბაღლინჯოების ამოსაყვანად, მეტიც, მაგარი ფოთლებისა და მცენარეების გამოყენებით აკეთებდნენ ,,ბასრ“ ნივთებსაც, რომლთა მეშვეობითაც სხვადასხვა ნივთების ქმნიდნენ, ამრიგად ყვავების ინდუსტრია ნამდვილად საგონებელში აგდებს კაცობრიობას.

5. დაგეგმვა
ყვავები გამუდმებით აგროვებენ საკვების მარაგს რაიმე გაუთვალისწინებელი შემთხვევებისთვის. მართალია შეგვიძლია დავასახელოთ მრავალი ცხოველი, თუნდაც ციყვი, რომელიც ანალოგიურად იქცევა, მაგრამ ყვავების შემთხვევაში კიდევ უფრო უცნაურადაა საქმე. ყვავებს ხშირად ქურდებადაც მიიჩნევენ, რასაც ალბათ თავადაც არ უარყოფედნენ ამის შესაძლებლობა რომ ჰქონდეთ, ამიტომაც როდესაც ყვავს საკვების შეგროვება სურს ყოველთვის თვალს ადევნებს სხვა ყვავებსაც, თუკი შეამჩნევს რომ რომელიმე მათგანი თვალყურს ადევნებს თავს მოაჩვენებს თითქოს მათ საერთო მარაგში ათავსებს საკვებს, სინამდვილეში კი დროებით მალავს ფრთის ქვეშ, შემდეგ კი ცნობისმოყვარე თვალისგან მოშორებით გადაინახავს. ყველაზე საინტერესო ალბათ მაინც ის ფაქტია, რომ დანარჩენები მაინც აკვირდებიან თუ სად მალავს თანამოძმე ნადავლს, რომ ხანდახან თავადაც ჩაეზიარონ მას.

6. შემგუებლობა
ყვავები ყურადღებას აქცევენ ადამიანების მუშაობის პროცესს და მათგანაც ითვისებენ გარკვეულ ცოდნას. ხშირია შეთხვევები როცა ყვავი გარკვეული სიმაღლიდან აგდებს კაკალს რომ მიირთვას ქერქსიგან თავისუფალი შიგთავსი, მაგრამ სხვა შემთხვევებში გრავიტაციის ძალის მაგივრად ტრასაზე მოძრავ მანქანებს იყენებს და ამ საქმეს სწორედ მათ ანდობს. ყვავები იმახსოვრებენ შუქნიშნის მუშაობის წესს რათა ზუსტად განსაზღვრონ კაკლის ჩამოგდების შესაფერისი დრო და საფრთხის თავიდან ასარიდებლად ტრასაზეც ადამიანებისგან განსხვავებით მხოლოდ წითელი შუქის შემთხვევაში ეშვებიან, ამრიგად შეიძლება ითქვას, რომ მათ აქვთ უნარები, რომლებიც მსოფლიოს მოსახლეობის დაახლოებით 10 %-მა თუ აითვისა.

მასალა მოამზადა: თამარ დევდარიანმა 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

პაკისტანში ელიან, რომ სიტუაცია გაუარესდება, რადგან მუსონური წვიმები გრძელდება და ამბობენ, რომ მილიონობით ადამიანს საშინელი ზამთარი ელის – წერს გარდიანი 
მთავრობა სასწრაფო შემოწირულებას ითხოვს, „აბსოლუტურად დამანგრეველი“ შედეგების წინააღმდეგ საბრძოლველად.

როდესაც გაერთიანებული სამეფოს საგანგებო სიტუაციების მართვის კომიტეტმა (DEC) მიმართა 33 მილიონი დაზარალებულისთვის სახსრების მოზიდვის თხოვნით, ევროპულმა კოსმოსურმა სააგენტომ გამოაქვეყნა   თანამგზავრის მიერ გადაღებული ფოტოები.

როგორც ჩანს, ეს ფოტოები ამყარებს პაკისტანის მთავრობის შეფასებას, რომ ქვეყნის მესამედზე მეტი (ფართობი დაახლოებით დიდი ბრიტანეთის ზომისაა) – დატბორა.

„მდინარე ინდი ადიდდა და შექმნა ათეულობით კილომეტრის სიგანის  ტბა“, – ნათქვამია ESA-ს განცხადებაში.

წყალდიდობას 1 100-ზე მეტი სიცოცხლე შეეწირა, მათ შორის – 399 ბავშვი, გაანადგურა მილიონზე მეტი სახლი და  მოსავალი, პირუტყვი და ისეთი მნიშვნელოვანი ინფრასტრუქტურა, როგორიცაა გზები და ხიდები.დღეს, სალეჰ საიდმა, DEC-ის აღმასრულებელმა დირექტორმა, გაერთიანებული სამეფოს 15 წამყვანი საქველმოქმედო ორგანიზაციას სთხოვა. „დროს გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს და წვიმების გაგრძელების გამო პირობების გაუარესებაა მოსალოდნელი“, – განაცხადა მან. მაშველები ებრძვიან უზარმაზარ ლოგისტიკურ გამოწვევებს, რათა მიაღწიონ მილიონობით გაჭირვებულ ადამიანამდე, განსაკუთრებით, სამხრეთ-აღმოსავლეთ პროვინცია სინდში, სადაც წყლის დონე რჩება მაღალი. იმ ადგილებშიც კი, სადაც წყალი ოდნავ შემცირდა, დახმარებას აფერხებს დაზიანებული გზები, გაწყვეტილი ელექტროგადამცემი ხაზები და ჩაკეტილი რკინიგზა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ანტარქტიდის თავზე ღრუბლები განსხვავებულია, რაც მზის სხივების არეკვლის ხარისხს განსაზღვრავს. ეს მაჩვენებელი მნიშვნელოვანია ზუსტი კლიმატის ცვლილების მოდელის შექმნისთვის.
ახალი კვლევის მიხედვით, ღრუბლებში არსებული მცირე ყინულოვანი ნაწილაკები ეჯახებიან წყლის ცივ წვეთებს, რაც ქმნის “მეორად ყინულის” ფორმაციებს და უფრო მეტ ნატეხებად იშლება. ყინულები მაღალი სიმკვრივისა და წონის გამო ზედაპირზე მალე ვარდება, ღრუბლებში კი წყლის რაოდენობა მცირდება. ეს პროცესი იწვევს ღრუბლების სიმკვრივისა და არეკლილი სინათლის რაოდენობის შემცირებას. შესაბამისად, იგი მეტ სითბოს ატარებს დედამიწის ზედაპირისკენ.
ამ ტიპის ღრუბლების პოტენციური ეფექტი კლიმატის ცვლილებაზე კარგად უნდა შეფასდეს. კვლევებში მისი გათვალისწინება მეტად ზუსტად დაგვანახებს, თუ როგორ იცვლება დედამიწის კლიმატი და რა გავლენა აქვს მას ეკოსისტემაზე.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“