close

დედამიწა

დედამიწა

აშშ-ში აქცია “ჩიტები ნამდვილები არ არიან” გაიმართა

მისურის შტატის ქალაქ სპრინგფილდში რამდენიმე ათეული ადამიანი აქციის გასამართავად შეიკრიბა. დემონსტრანტები ამტკიცებენ, რომ “ჩიტები ნამდვილები არ არიან”.

მოძრაობის ერთ-ერთი წევრი, პიტერ მაკინდო, აცხადებს, რომ აშშ-ში მთავრობამ ყველა ჩიტი მოკლა და ისინი გამოძიების ფედერალური ბიუროს დრონებით ჩაანაცვლა.

“რა მაფიქრებინებს ამას? მგონი, მტკიცებულება ჩვენ თვალწინაა ყველგან; ჩიტები ელექტროგადამცემ ხაზებზე სხდებიან — ჩვენ გვჯერა, რომ ისინი ასე იმუხტებიან. ასევე ვფიქრობთ, რომ მანქანებზე მათი სკინტლები, რეალურად, სათვალთვალო მოწყობილობებია”.

მოძრაობა თავდაპირველად ონლაინ დაიწყო და ინტერნეტსივრცეში ინფორმაციის გავრცელებით მალე ამერიკის არაერთი ქალაქი მოიცვა. ქვეყნის მასშტაბით გასამართავმა ტურმა კი სწორედ სპრინგფილდში აიღო სტარტი.

თუმცა, რასაკვირველია, მოძრაობა მხოლოდ მარკეტინგული ხუმრობაა. ან, შეიძლება ითქვას, შეთქმულების თეორიების მოყვარულების ერთგვარი დაცინვა — მაგალითად, QAnon-ის, რომლის მხარდამჭერთა რაოდენობამ ბოლო წლებში განსაკუთრებით იმატა.

მაკინდო თავს 2017 წელს დაფუძნებული მოძრაობის წარმომადგენლად მიიჩნევს და მედიასთან ამბობს, რომ “ჩვენ პოსტ-სიმართლის ეპოქაში ვცხოვრობთ, ‘ჩიტები ნამდვილები არ არიან’ კი ამ ეპოქის კომიკური პროექტია”.

დაარსებიდან დღემდე მოძრაობამ მხარდამჭერთა დიდი რაოდენობა მიიზიდა და განსაკუთრებით პოპულარული გახდა სოციალურ ქსელებში. “ჩიტები ნამდვილები არ არიან” გვერდს ტვიტერზე თითქმის 70 ათასი გამომწერი ჰყავს, რედიტზე კი მათი რაოდენობა 360 ათასს აჭარბებს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაეს საინტერესოა

ბერმუდის სამკუთხედზე გადაფრენისას 5 000 მტრედი გაუჩინარდა

გასულ თვეში, 250 000-მდე ფრინველი გაათავისუფლეს, თუმცა, მათგან მხოლოდ 10%-მა მოახერხა დაბრუნება მოსალოდნელ დროში, მათი ნაწილი კი გაუჩინარდა.

ფრინველების მოყვარულები ვერ ხსნიან მოვლენას, თუ როგორ გაუჩინარდა 5 000 მტრედი ბერმუდის სამკუთხედში. ფრინველებმა ფრენა დაიწყეს პეტერბურგიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთის მიმართულებით. ფრინველების ჯგუფი ფრენის დაწყებიდან  9 000-ს შეადგენდა, თუმცა დანიშნულების ადგილს მხოლოდ 4 000-მა მიაღწია.

ფრინველების გაუჩინარება შესაძლოა უბრალოდ კლიმატის ცვლილებას და ატმოსფერულ ფაქტორს დავუკავშიროთ, მათ შორის, შესაძლოა, ვივარაუდოთ, რომ ფრინველები შტორმში მოჰყვნენ.

თუმცა, სპეციალურ ჯგუფს დაევალა ამინდის მდგომარეობის შემოწმება, ადგილისა და დროის შერჩევა და მათივე თქმით, რაიმე გამაფრთხილებელი ნიშანი არ ყოფილა და მოღრუბლული დილის მიუხედავად, იმ დროისათვის ხილვადობა კარგი იყო. რეალურად, ჩვენ არ შეგვიძლია ვთქვათ თუ რა მოხდა, აცხადებს რიჩარდ სეიერი. მაგრამ ამ მოვლენას მისტიკურს ის ხდის, რომ მტრედების დიდი ნაწილი სწორედ ბერმუდის სამკუთხედის გადაფრენისას გაუჩინარდა და მიიჩნევენ, რომ ადამიანის თვალისთვის უხილავმა ძალამ გამოიწვია მტრედების კურსის შეცვლა.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
დედამიწა

“Krishna’s Butterball” – უძრავი ლოდის საიდუმლო

უძრავი ლოდი, სახელად  “Krishna’s Butterball”, სხვაგვარად ასევე “ზეციური ღმერთების ქვა” ინდოეთში მდებარეობს. მაინც რატომ არის ეს ლოდი ასეთი განსაკუთრებული?

ლოდი დაახლოებით 1200 წელია ადგილიდან არ იძვრის. საიდუმლოებას წარმოაგდენს ის, რომ უზარმაზარი ლოდი კლდეს მხოლოდ მისი ზედაპირის მცირე ნაწილით ეყრდნობა, დაახლოებით 120 სანტიმეტრი ფართობის მქონე ზედაპირით, როდესაც ლოდი 250 ტონისაა, სიგრძე დაახლოებით 6 მეტრია და სიგანე 5 მეტრი. საკვირველი ის არის, რომ იგი კლდესთან 45 გრადუსიან კუთხეს ქმნის და მაინც არ იძვრის.

1908 წელს ქალაქის მაშინდელმა გუბერნატორმა, არტურ ჰელოუკმა გადაწყვიტა, რომ ლოდი საშიშროებას წარმოადგენდა მოსახლეობისთვის და სცადა 7 სპილო გამოეყენებინა ლოდის ადგილიდან დასაძრავად, მაგრამ უშედეგოდ, ისევ არაფერი გამოვიდა.

მეცნიერებში ორად არის გაყოფილი აზრი იმის თაობაზე, ლოდი ბუნებრივი წარმონაქმნია თუ არა. გეოლოგების მტკიცებით მსგავსი ფორმის წარმოშობა, რაც გამოდის, რომ გრავიტაციასაც კი ეწინააღმდეგება, შეუძლებელია. მეცნიერები კი ამას შესაძლებლად თვლიან და ხახუნისა და სიმძიმის ცენტრს ასახელებენ არგუმენტად. თუმცა, აშკარაა, რომ ლოდი ჯერაც არ იძვრის.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგია

ანტარქტიდაზე რეკორდულად მაღალი ტემპერატურა 18.3°C დაფიქსირდა!

მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციამ (WMO) ხუთშაბათს ახალი რეკორდული მაჩვენებელი დაადასტურა – ეს არის ანტარქტიდის კონტინენტზე ამჟამად არსებული ყველაზე მაღალი ტემპერატურა, რომელიც 18.3 გრადუსს აღწევს. ეს მაჩვენებელი გასული წლის 6 თებერვალს არგენტინის სამეცნიერო სადგურზე Esperanza დაფიქსირდა.

“ამ მაქსიმალური ტემპერატურის ჩანაწერის გადამოწმება მნიშვნელოვანია, რადგან ის ამინდისა და კლიმატის ერთიანი სურათის შექმნაში გვეხმარება. ეს ახალი ჩანაწერია, შესაბამისად, კლიმატის ცვლილებებთანაა დაკავშირებული და მასზე დაკვირვება აუცილებელია “ – განაცხადა WMO-ს გენერალურმა მდივანმა პეტერ ტაალსმა.

საგულისხმოა, რომ ანტარქტიდის ნახევარკუნძული უკვე 50 წელია, ყველაზე სწრაფი გათბობის რეგიონებში მოიაზრება, რაც დაახლოებით 3 გრადუსის მატებას უკავშირდება. მართალია, გასულ წელს უფრო დიდ ტემპერატურაზეც, კერძოდ, 20.75°C-ზეც საუბრობდნენ, მაგრამ WMO-მ ეს მონაცემები უარყო, რადგან გარკვეული შეცდომებით იყო გამოწვეული. ანტარქტიდის კონტინენტის წინა დამოწმებული ჩანაწერი – 2015 წლის 24 მარტს Esperanza-ში დაფიქსირდა და 17.5°C იყო.

გადამოწმების პროცესი

ორი ახალი ტემპერატურის ჩანაწერების შემოწმების პროცესში, WMO-ს კომიტეტმა ნახევარკუნძულზე ამინდის ვითარება განიხილა. შედეგად აღმოჩნდა, რომ მაღალი წნევის სისტემამ ე. წ. კატაბატური ქარები წარმოქმნა, რაც ხელს უწყობს ზედაპირის დათბობას. თანაც, როგორც წარსული შეფასებები გვიჩვენებს, ასეთი პირობები ხელსაყრელია რეკორდული ტემპერატურის წარმოსაქმნელად.

ახალი მონაცემები არქივში შევიდა, როგორც რეკორდული მაჩვენებელი. არქივი მოიცავს მსოფლიოში ყველაზე მაღალ და ყველაზე დაბალ ტემპერატურას, ნალექებს, ძლიერ სეტყვას, ყველაზე ხანგრძლივ სიმშრალეს, ყველაზე დიდ ელვას და ა.შ.

გლობალური დათბობის პრობლემები

ანტარქტიდაში საშუალო წლიური ტემპერატურა მინუს 10°C-დან მინუს 60°C-მდე მერყეობს. ამასთან, XIX საუკუნის შემდეგ დედამიწის ზედაპირის საშუალო ტემპერატურა 1°C-ით გაიზარდა, რაც გვალვების, სიცხეებისა და ტროპიკული ციკლონების ინტენსივობის გაზრდისთვის საკმარისია.

ამის პარალელურად, ანტარქტიდაზე ტემპერატურის დათბობა ორჯერ მეტი იყო. ბოლოდროინდელმა კვლევებმა კი დაადასტურა, რომ ორი გრადუსის ტემპერატურის მატებასაც კი შეუძლია ყინულის დნობის გამოწვევა. “მნიშვნელოვანია, გავაგრძელოთ დაკვირვების, პროგნოზირების და ადრეული გამაფრთხილებელი სისტემების გაძლიერება იმ უკიდურეს მოვლენებზე რეაგირებისთვის, რომლებიც გლობალური დათბობის გამო, სულ უფრო ინტენსიურ სახეს იღებს” – ამბობენ მეცნიერები.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
დედამიწა

ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს მოსახლეობა დღეს მზის დაბნელებას ნახავს

დღეს დედამიწის ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს მოსახლეობა მზის დაბნელებას ნახავს. ამის შესახებ BBC წერს.

გამოცემის ინფორმაციით, საუბარი მზის ნაწილობრივ დაბნელებაზეა, რომელსაც ბეჭდისებრ ან ცეცხლოვანს უწოდებენ. ამ მოვლენის დროს მთვარე ვარსკვლავს ეფარება, თუმცა მისგან მომავალ სინათლეს სრულად არ ბლოკავს.

ყველაზე კარგად დაბნელება არქტიკაში გამოჩნდება, თუმცა მის ნახვას აშშ-ში, დიდ ბრიტანეთსა და კანადაშიც შეძლებენ.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწა

აფრიკაში, ნამიბის უდაბნოში უძველეს მყინვართა კვალი იპოვეს

დაახლოებით 300 მილიონი წლის წინ, როცა აფრიკის სამხრეთი ნაწილი სამხრეთ ამერიკასთან იყო მიერთებული, ეს ამჟამად მშრალი, ცხელი რეგიონი დიდი მყინვარებით იყო დაფარული.

ჩრდილოეთ ნამიბიაში, ტვიფელფონტეინის მშრალი, ვულკანური უდაბნოს ცქერისას დღეს მსგავსს ვერაფერს შენიშნავთ. თუმცა, 4,5 მილიარდ წლიანი ისტორიის განმავლობაში, ჩვენი პლანეტა გამუდმებით იცვლება.

ხანდახან, თუკი ასეთ ლანდშაფტს ფენებს გადავაცლით, შესაძლოა, ჩვენ თვალწინ წარსული გადაიშალოს.

სწორედ ასე მოიქცნენ ნაბიბიაში გეოლოგები, გრაჰამ ენდრიუსი და სარა ბრაუნი. მათი კვლევა სრულიად მოულოდნელი აღმოჩენით დასრულდა.

როგორც ჩანს, ეს რეგიონი დაფარული იყო ვრცელი ყინულის ნაკადებით — არტერიებით, რომლებიც ნაკადის სახით მყინვარის ცენტრიდან მისი კიდეებისაკენ მიმართება. როგორც ირკვევა, ეს ყინულები იმდენად შთამბეჭდავი უნდა ყოფილიყო, რომ თამამად გაუწევდა კონკურენციას ანტარქტიდის ამჟამინდელ მყინვარებს.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწა

ნაკრძალიდან გამოქცეული სპილოების ჯგუფი ჩინეთის ტერიტორიაზე მოგზაურობას აგრძელებს

მოხეტიალე სპილოები ჩინეთში, იუნანის პროვინციის ნაკრძალიდან გამოიქცნენ. სპილოებმა მოგზაურობა 2020 წლის მარტში დაიწყეს და ჯერჯერობით უცნობია რა იყო მიზეზი მათი მხრიდან ჰაბიტატის დატოვებისა და ხანგრძლივი მოგზაურობის დაწყებისა.

სპოლოების გადაადგილებას დრონებით აკვირდებიან და მუდმივად უთვალთვალებენ, როგორც ადგილზე, ასევე ჰაერიდან თვითმფრინავით, რადგან ისინი გადაადგილდებიან მიდვრებში, სოფლებსა თუ ქალაქებში. საბედნიეროდ, სპილოების მოგზაურობას მსხვერპლი არ მოჰყოლია, მაგრამ მთელი ამ დროის განმავლობაში გზად 1 მილიონ დოლარზე მეტი ღირებულების მოსავალი გაანადგურეს, ასევე ნათესები, გზად აზიანებენ სახლებსა და ფანჯრებს.

აღსანიშნავია, რომ მოგზაურობის დაწყებისას სპილოების გუნდი შედგებოდა 16 წევრისგან, თუმცა ერთი კვირის შემდეგ, ორი მათგანი უკან დაბრუნდა, გზად კი ერთი სპლიყვი შეემატათ და ამჟამად 15 სპილო განაგრძობს ხეტიალს.

აზიური სპილო გადაშენების პირას მყოფი სახეობაა. ჩინეთში დაახლოებით 300-მდე ითვლიან გარეული სპილოების რიცხვს და ძირითადად იუნანის პროვინციაში არიან.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაკვლევებიმსოფლიო

მკვლევრებმა დედამიწის ზედაპირის ყველაზე ცხელი ადგილი გამოავლინეს

კალიფორნიაში მდებარე სიკვდილის ველს ხშირად დედამიწის ყველაზე ცხელ ადგილად მიიჩნევენ. ტემპერატურა იქ რეკორდულ ნიშნულს, 56,7 გრადუს ცელსიუსს აღწევს, მაგრამ უნდა აღინიშნოს, რომ ეს მხოლოდ ჰაერის ტემპერატურაა.

დედამიწის ზედაპირის ყველაზე ექსტრემალური ტემპერატურების ახალი კვლევის მიხედვით, ყველაზე ცხელი ზედაპირი ირანის დაშთე-ლუთის და ჩრდილოეთ ამერიკის სონორის უდაბნოშია.

გასული ოცი წლის განმავლობაში შეგროვებული მაღალი რეზოლუციის თანამგზავრული მონაცემების მიხედვით, ამ ორი რეგიონის მიწისპირი ხშირად წარმოუდგენლად ცხელდება, 80,8 გრადუს ცელსიუსამდე.

ხმელეთის ზედაპირის ყველაზე მაღალი ტემპერატურა დაშთე-ლუთის უდაბნოშია. 2002-2019 წლებს შორის, ამ ქვიშიან უდაბნოში ექსტრემალური ტემპერატურები ფიქსირდებოდა; ამის მიზეზი კი ის არის, რომ ის მოქცეულია მთის ქედებს შორის, რომელიც ცხელ ჰაერს დიუნებს მაღლა ამწყვდევს, განსაკუთრებით იმ ნაწილში, სადაც შავი ვულკანური ქანებია.

ეს კვლევა ეთანხმება 2011 წელს ჩატარებულ კვლევას, რომლის მიხედვითაც, დაშთე-ლუთის უდაბნო დედამიწის ერთ-ერთი ყველაზე ცხელი ადგილია.

2004-დან 2007 წლამდე და შემდეგ 2009 წელს, ამ ქვიშაში უმაღლესი ზედაპირის ტემპერატურა დაფიქსირდა დედამიწაზე. ამ კვლევის მონაცემების მიხედვით, 2005 წელს რეგიონში ტემპერატურამ 70,7 °C-ს მიაღწია.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწა

მასიური ხვრელი მექსიკის ცენტრში

დაახლოებით 60 მეტრი დიამეტრის მქონე ხვრელი გაჩნდა მექსიკის ცენტრში, ერთ-ერთი ფერმერის მინდორში. აღნიშნული ხვრელი საფრთხეს უქმნის ახლოს მდებარე სახლებს.

ორშაბათს პრესკომფერენციაზე შტატის გუბერნატორმა განაცხადა, რომ  ხვრელის სიღრმე 20 მეტრია და ახლოს მდებარე ტერიტორიიდან მოსახლეობა უკვე ევაკუირებულია. ამ დროისათვის არავინ დაშავებულა და გუბერნატორი მოუწოდებს მოსახლეობას მაქსიმალურად მოერიდონ მიმდებარე ტერიტორიას.

ხვრელის დიამეტრი, როდესაც ის პირველად გამოჩნდა, იყო მხოლოდ 5 მეტრი, შემდეგ საკმაოდ სწრაფი ტემპით გაიზარდა, სულ რამდენიმე საათში. მკვლევართა მოსაზრებით, ხვრელის გაჩენა შესაძლოა ორი ფაქტორის კომბინაციას გამოეწვია: მთლიანი ტერიტორიის დიდი რაოდენობით მორწყა და ასევე  მიწისქვეშა წყლები, რომლებიც იწვევს ნიადაგის დარბილებას.

მსგავში შემთხვევა მოხდა 2021 წლის იანვარში, რომელმაც იტალიაში რამდენიმე მანქანა დააზიანა. ხოლო 2020 წლის იანვარში, მინიმუმ ექვსი ადამიანი გარდაიცვალა და 16 ადამიანი დაშავდა, მას შემდეგ, რაც ჩინეთის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში მსგავსი ხვრელი გაჩნდა, რამაც ავტობუსიც თან ჩაითრია, რომელშიც მგზავრები ისხდნენ.

მასალა მოამზადა: ნინი ხეცურიანმა

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიადედამიწაეკოლოგია

3 000 წლის შემდეგ ავსტრალიაში “ტასმანიური ეშმაკები” გაჩნდნენ

გადაშენების პირას მყოფი “ტასმანიური ეშმაკები” ავსტრალიის კონტინენტზე 3 ათასი წლის შემდეგ პირველად გაჩნდნენ – ველურ ბუნებას 7 ძუძუმწოვარი მოევლინა.

ჩანთოსანთა სახელწოდება შემთხვევითი სულაც არ არის – მართალია, ისინი ადრეულ პერიოდში ავსტრალიის მთელ ტერიტორიაზე ბინადრობდნენ, მაგრამ ბოლოს მხოლოდ კუნძულ ტასმანიაზე შემორჩნენ. მათი გადაშენების სავარაუდო და სარწმუნო მიზეზად ველური ძაღლი დინგოს მასობრივი გავრცელება სახელდება.

სამწუხაროდ, კუნძულ ტასმანიაზე ძუძუმწოვრებს 1941 წლამდე, ანუ ნადირობის ოფიციალურ აკრძალვამდე, უმოწყალოდ ხოცავდნენ. 1990-იან წლებში კი ჩანთოსან ცხოველებს ახალ საფრთხედ სიმსივნური დაავადება მოევლინათ, რის შედეგადაც ამ სახეობის დაახლოებით 90% განადგურდა – საბოლოოდ კი, სავარაუდოდ, ველურ ბუნებაში 25 000-ზე ნაკლები ტასმანიური ეშმაკი დარჩა.

“ამ საქმეზე ძალიან ბევრი ფაქტორი მოქმედებს… ჩვენ ყველაფერს ვაკეთებთ, რაც შეგვიძლია, მაგრამ თუ ტასმანიური ეშმაკები არ გამრავლდებიან, ყველაფერი დასრულებული იქნება” – Aussie Ark-ის საკონსერვაციო ჯგუფის პრეზიდენტი, ტიმ ფოლკნერი. აღსანიშნავია, რომ სწორედ აღნიშნული კომპანია ზრუნავს ამ ძუძუმწოვრების გადარჩენასა და გამრავლებაზე.

ეშმაკები პატარა ძაღლის ზომისაა და ალბათ, ყველასათვის ცნობილი ანიმაციური ფილმი “ლუნი ტუნსის შოუს” შემდეგ გახდა.

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 13 14 15 16 17 35
Page 15 of 35