close

დედამიწა

ასტრონომია - კოსმოსიდედამიწაეს საინტერესოამსოფლიო

წელს, ოზონის შრე, 30 წლის მანძილზე ყველაზე მცირე ზომის იქნება

ევროკავშირის დედამიწის სადამკვირვებლო პროგრამა Copernicus-ის მონაცემების თანახმად, წელს ოზონის შრეზე მდებარე ხვრელი ბოლო 30 წლის მანძილზე ყველაზე მცირე ზომის იქნება.

ეს ყველაზე დამაიმედებელი მონაცემია მას შემდეგ, რაც 1985 წელს ბრიტანელმა მეცნიერებმა საგანგაშო ინფორმაცია გაავრცელეს. მათ განაცხადეს, რომ ანტარქტიდას თავზე ოზონის შრეზე ხვრელი იყო, რაც იმაზე მიანიშნებდა, რომ ადამიანის მოქმედება სტრატოსფეროს საფარს აზინებს, რომელიც კაცობრიობას ულტრაიისფერი რადიაციისგან იცავს.

ხვრელის ზომამ ერთი პერიოდი 25 მილიონ კვადრატულ კილომეტრსაც კი მიაღწია, თუმცა მეცნიერები აცხადებენ, რომ ის წელს 10 მილიონ კვადრატულ კილომატრამდეა შემცირებული.

ოზონის ხვრელი ანტარქტიდის თავზე ფორმირებას ყოველი წლის აგვისტოში იწყებს, პიკს ოქტომბერში აღწევს და დეკემბერში იხურება.

წყარო : www.euronews.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

რა რისკის ქვეშ მოექცევა 800 მილიონამდე ადამიანი მყინვარების დნობის გამო

მეცნიერები აცხადებენ, რომ კლიმატის ცვლილებების გამო აზიის უზარმაზარ მყინვარებს შემცირება,  ასობით მილიონი ადამიანს კი უწყლოდ დარჩენა ემუქრებათ.

როდესაც წვიმა არ მოდის, ჰიმალაის გარშემო მაღალმთიან რეგიონებში მდებარე მყინვარები მაშველის როლს ასრულებენ. ისინი ყოველ ზაფხულს 36 კუბურ კილომეტრ წყალს წარმოქმნიან.

ყინულის დანაკარგი ბოლო ათწლეულების განმავლობაში სულ უფრო და უფრო მატულობს. განსაკუთრებით თვალსაჩინო კი 2000-2016 წლებში გახდა, ამ პერიოდში მყინვარი 1.6-ჯერ  სწრაფად შემცირდა, ვიდრე 1951 წლიდან 2007 წლამდე.

ბრიტანეთის ანტარქტიდული კვლევის მეცნიერი დოქტორ ჰამიშ პრიჩარდი აცხადებს, რომ დნობის პროცესი კიდევ უფრო დაჩქარდება, რაც მოსავლისა და შინაური ცხოველის შემცირებას გამოიწვევს.  „ ეს ბუნებრივია, ხალხთა შორის კონფლიქტსაც გამოიწვევს. მოსალოდნელია მიგრაციები, ხოლო ვინც ამას ვერ მოახერხებს, მათ შესაძლოა საკუთარ მეზობლებთან საკვების გამო დაპირისპირება მოუწიოთ.“  

განსაკუთრებით დაზარალდება ინდის ველი, რომელიც ადამიანური ცივილიზაციებით ათასობით წლებია დასახლებულია და დღეს 237 მილიონი ადამიანის საკვებ წყაროს წარმოადგენს.

 ყინულის დნობის ტემპის დაჩქარება წყლის რესურსების შემცირებასაც გამოიწვევს, რომელზეც ჰიდრო ეკონომიკებია დაფუძნებული.

მაღალმთიანი აზიის რეგიონის მოსახლეობა წყლის რესურსების ნაკლებობის მიმართ განსაკუთრებით დაუცველია. აღსანიშნავია, რომ გასულ საუკუნეში გვალვამ  6 მილიონი სიცოცხლე შეიწირა.

დოქტორ პრიჩარდი აცხადებს, რომ ყინულის დნობამ რეგიონში შესაძლოა დესტაბილიზაცია გამოიწვიოს და 800 ადამიანის სიცოცხლე რისკის ქვეშ დააყენოს.

აზიის მაღალმთიანი რეგიონი, რომელიც ცნობილია, როგორც მესამე პოლუსი, მოიცავს ჰიმალაის, კარაკორამს, პამირს, ჰინდუ კუშს, ტიანშანს, კუნლუნს და ალაის მთებს.

ტერიტორიაზე 95,000 მყინვარი მდებარეობს და პაკისტანის, ავღანეთის, ტაჯიკეთის, თურქმენეთის, უზბეკეთისა და ყირგიზეთის ყოველწლიური მუნიციპალური და ინდუსტრიული საჭიროებების უმეტესობას აკმაყოფილებს.

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოასაქართველო

აზოტის დიოქსიდი, მყარი ნაწილაკები და მტვერი – თბილისში ჰაერის ხარისხი გაუარესდა

2019 წლის პირველი კვარტლის მონაცემებით, ჰაერის დამაბინძურებელ ნაწილაკთა რაოდენობა თბილისში გაიზარდა.
როგორც „ალიანსი უსაფრთხო გზებისთვის“ გამგეობის თავმჯდომარე ეკა ლალიაშვილმა ჰაერის ხარისხის კვლევის პრეზენტაციაზე ჟურნალისტებს განუცხადა, კვლევა ეფუძნება წერეთლის გამზირზე დაფიქსირებული ისეთი წამყვანი დამაბინძურებლების მონაცემების ანალიზს როგორიცაა აზოტის დიოქსიდი – NO2, მიკრონაწილაკები PM2.5 და PM10.
“2019 წლის პირველი კვარტლის მონაცემებმა ჰაერის ხარისხთან მიმართებით დაგვანახა, რომ გაზრდილია იმ წამყვან დამაბინძურებელთა ოდენობა, რომლებიც ჯანმრთელობისთვის მეტად საშიშია. ამას წარმოადგენს განსაკუთრებით აზოტის დიოქსიდი, არის შეწონილი მყარი ნაწილაკები და მტვერი. წერეთლის გამზირი აღებულია ერთ-ერთ მაგალითად. ბუნებრივია, ამის განზოგადება შეიძლება მთელ ქალაქზე ვერ მოხდეს, მაგრამ ძალიან დიდი ეჭვის საფუძველი არსებობს, რომ სხვა დატვირთულ ქუჩებზეც იყოს იგივე ან უარესი ვითარებაა”, – განაცხადა ეკა ლალიაშვილმა.
მისივე თქმით, იმის გამო, რომ ტრანსპორტის ნაკადის იზრდება, იზრდება აზოტის დიოქსიდის ოდენობაც.
“კვლევამ გვიჩვენა, რომ ავტომობილების რაოდენობის ზრდა პირდაპირ კავშირშია აზოტის დიოქსიდის ზრდასთან. როდესაც 8 საათიდან იწყება ტრანსპორტის ნაკადის ზრდა, ამის პარალელურად იწყება აზოტის დიოქსიდის მატებაც“- აღნიშნა ეკა ლალიაშვილმა.
ამასთან, ეკა ლალიაშვილმა ისაუბრა დიზელის ძრავზე მომუშავე ტრანსპორტზეც და აღნიშნა, რომ ქვეყანაში ეს ერთ-ერთ გამოწვევად რჩება.
“დღეს განსაკუთრებული გამოწვევაა დიზელის ტრანსპორტი. ევრო 4-ის სტანდარტია ქვეყანაში, თუმცა ასევე არის საფუძვლიანი ეჭვი, რომ შესაძლებელია და ხელმისაწვდომია უფრო იაფიანი და უხარისხო საწვავი, თუმცა ამაზე კონკრეტულად კვლევა არ ჩაგვიტარებია.
ასევე მნიშვნელოვანი გამოწვევაა მოძველებული ავტოპარკი, რომელის წილიც  90%-ს აღწევს. ამისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, სახელმწიფომ დაიწყოს ისეთი სტრატეგიის ამოქმედება, რომელიც ავტოპარკის განახლებას შეუწყობს ხელს“, – განაცხადა ეკა ლალიაშვილმა.

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგია

ქუვეითსა და საუდის არაბეთში დედამიწაზე ყველაზე მაღალი ტემპერატურა დაფიქსირდა

ქუვეითში რამდენიმე დღის წინ მსოფლიოში ყველაზე მაღალი ტემპერატურა : ჩრდილში 52.2, პირდაპირი მზის ქვეშ კი – 63 გრადუსი ცელსიუსი დაფიქსირდა, ამის შესახებ ადგილობრივი გაზეთი Al Qabas-ი იუწყება.

საუდის არაბეთში, ალ მაჯმააჰში კი ტემპერატურამ 55 გრადუსს ცელსიუსს მიაღწია.

არაბეთის ამინდის საინფორმაციო ვებსაიტის ინფორმაციით,  ძლიერისიცხედაფიქსირდაყატარში, ბაჰრეინსადაარაბთა გაერთიანებულ საემიროებში. სიცხეს თან ახლდა ჰაერისტენიანობისმაღალიმაჩვენებელი.

მეტეოროლოგისტები ქუვეითში წელს არამდგრად ზაფხულს პროგნოზირებენ. მათი ინფორმაციით, ივლისში მზის ქვეშ ტემპერატურამ შესაძლოა 68 გრადუს ცელსიუს მიაღწიოს.

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაეკოლოგიასაქართველო

პონტოს მუხის გადასარჩენად გურიაში ახალი დაცული ტერიტორია შეიქმნა

საქართველოში კიდევ ერთი დაცული ტერიტორია – პონტოს მუხის აღკვეთილი შეიქმნა.

აღკვეთილი გურიაშიჩოხატაურის მუნიციპალიტეტში მდებარეობს დამისი ფართობი 443 ჰექტარია. ეს არის ერთადერთი ადგილი საქართველოს ტერიტორიაზე, სადაც პონტოს მუხის კორომები შედარებით დიდ ფართობზეა გავრცელებული. აღკვეთილის შექმნისმიზანია, გადაშენების საფრთხის წინაშე მყოფი, საქართველოს „წითელი ნუსხაში“ შეტანილი მცენარის, უნიკალური ტყისა და მისი ეკოსისტემის დაცვა და შენარჩუნება.

შესაბამისი კანონპროექტის ავტორები არიან საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო, დაცული ტერიტორიების სააგენტო და WWF კავკასიის პროგრამული ოფისი.

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიასაქართველო

საქართველოში ყველაზე სუფთა რეგიონად კახეთი დასახელდა

გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მხარდაჭერით, 2018 წელს გამოცხადებული კონკურსის „სუფთა რეგიონი“ გამარჯვებულად და ყველაზე სუფთა რეგიონად კახეთი დასახელდა.
კონკურსი ჩატარდა „საქართველოს მწვანეთა მოძრაობა/დედამიწის მეგობრები – საქართველოს“ ორგანიზებით, პროექტის „დავასუფთაოთ საქართველო (ფაზა III)“ ფარგლებში.
გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროში აცხადებენ, რომ კონკურსის მიზანი იყო ქვეყნის მასშტაბით გამოვლენილიყო ყველაზე სუფთა რეგიონი, სუფთა მუნიციპალიტეტი, სუფთა ქალაქი/დაბა, სუფთა სოფელი/თემი, სუფთა ქუჩა, ლამაზი ეზო და ლამაზი აივანი.
უწყების ინფორმაციით, პროექტის ფარგლებში დაწესებულმა კონკურსმა ქვეყნის მასშტაბით შეამცირა სტიქიური ნაგავსაყრელების რიცხვი, გაზარდა საზოგადოების ცნობიერება და პრიორიტეტული გახადა ნარჩენების მართვა.
ორგანიზაციის „საქართველოს მწვანეთა მოძრაობა/დედამიწის მეგობრები – საქართველო“ თავმჯდომარის, ნინო ჩხობაძის განცხადებით, პროექტის ფარგლებში 2012-2013 წლებში აღრიცხული 1357 სტიქიური ნაგავსაყრელიდან დღევანდელი მონაცემებით ირიცხება 333.
„კონკურსის ნომინაციებში გამარჯვებულები შემოსული ფოტო/ვიდეო მასალების საფუძველზე გამოავლინა სპეციალურად კონკურსისთვის შექმნილმა კომისიამ, რომლის შემადგენლობაშიც შედიოდნენ ჟურნალისტები, გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროსა და საზოგადოებრივი ორგანიზაციების წარმომადგენლები. კონკურსის მიმდინარეობაში აქტიურად ჩაერთვნენ რეგიონების წარმომადგენლებიც. 2018 წლის „სუფთა რეგიონის“ კონკურსის გამარჯვებულები არიან: ნომინაცია „სუფთა რეგიონი“ – კახეთის რეგიონი, ხოლო ნომინაციაში “იურიდიული პირის ეზო”- თელავში ღვინის კომპანია GWS დასახელდა’’,- განაცხადა ნინო ჩხობაძემ.
პროექტი ხორციელდება შვედეთის მთავრობის ფინანსური უზრუნველყოფით, გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მხარდაჭერით, მყარი ნარჩენების მართვის კომპანიასთან და საქართველოს პარლამენტის გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების კომიტეტთან, ასევე საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროსთან თანამშრომლობით.
სრულად ნახვა
არქეოლოგიაგეოგრაფიადედამიწაისტორია

ჩრდილოეთის ზღვაში სავარაუდოდ ქვის ხანის პერიოდის სამყარო იპოვეს

დიდ ბრიტანეთში, ბრედფორდის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა ჩრდილოეთის ზღვაში ჩაძირული უძველესი ლანდშაფტი, გაქვავებული ტყის კვალი იპოვეს, რომელიც შესაძლოა ადრეულ მონადირე-შემგროვებელთა ნაშთებს ინახავდეს. ამის შესახებ ინფორმაცია Live Science-ში გამოქვეყნდა.

მკვლევრებმა 11-დღიანი ექსპედიციის ფარგლებში სინჯები აიღეს. ჩაძირული ლანდშაფტის ასაკი 10 ათას წელს აღწევს და რამდენიმე ათას კვადრატულ კილომეტრს მოიცავს. 

ნიმუშების პირველადი მონაცემების მიხედვით, ზღვის ფსკერზე არის შეკუმშული ტორფის ფენა. ეს მიუთითებს იმაზე, რომ იქ წარსულში ადამიანისთვის საცხოვრებლად შესაფერისი წყლები იყო. მეცნიერებს სჯერათ, რომ უახლოეს მომავალში ამ ადგილზე ადამიანის კვალსაც მიაგნებენ. 

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაკვლევებისაქართველო

🦈მდინარე რიონში გადაშენების პირას მყოფი მინიატურული ზომის ვარსკვლავისებური ზუთხი აღმოაჩინეს.

🦈 ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის მაგისტრანტებმა – ეკოლოგმა თამარ ედიშერაშვილმა (ხელმძღვანელი ბელა ჯაფოშვილი) და გენეტიკოსმა ქეთევან ჯანაშვილმა (ხელმძღვანელი კორტ ანდერსონი), დოქტორანტმა თამარ ბერიძემ (ხელმძღვანელი კორტ ანდერსონი) მდინარე რიონში გადაშენების პირას მყოფი მინიატურული ზომის ვარსკვლავისებური ზუთხი აღმოაჩინეს.

👩‍🔬 გოგონები სრული დატვირთვით არიან ჩართულები ორგანიზაციის Fauna & Flora International (FFI) და ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ერთობლივ პროექტში, რომლის მიზანი ერთ დროს ევროპის უდიდეს მდინარეებში ფართოდ გავრცელებული, ამჟამად კი უკანონო თევზჭერისა და ვაჭრობის გამო კრიტიკული საფრთხის წინაშე მყოფი ზუთხის პოპულაციის დაცვაა.

მთელ კონტინენტზე შემორჩენილი ზუთხის 3 პოპულაციიდან ერთ-ერთი სწორედ საქართველოში, მდინარე რიონში, ბინადრობს, ამიტომ 2018 წლიდან FFI-მ გლობალური მნიშვნელობის ზუთხის პოპულაციის დაცვის მიზნით მდინარე რიონზეც დაიწყო საცდელი პროექტი.

🛶 სტუდენტებმა პროექტში ჩართვამდე შვედეთის Postcode Foundation-ის მხარდაჭერით ავსტრიასა და რუმინეთში სპეციალური ტრენინგები გაიარეს და ამჟამად საჭირო უნარ-ჩვევებითა და სათევზაო მოწყობილობებით აღჭურვილები გადაუდებელ საველე და გენეტიკურ კვლევებს მშობლიურ რიონზე აწარმოებენ. კრიტიკული საფრთხის წინაშე მყოფი ვარსკვლავისებური ლიფსიტაც რიონში აღმოაჩინეს, მისი რიცხოვნობის შემცირების შესაჩერებლად სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი სამეცნიერო მონაცემები შეაგროვეს, შემდეგ კი უვნებლად დააბრუნეს მდინარეში.

წყარო : ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოამსოფლიო

მეცნიერებმა მარიანის ღრმულში უნიკალური ბაქტერიები აღმოაჩინეს

მეცნიერების მტკიცებით ოკეანის ფსკერის მხოლოდ 5%-ია შესწავლილი. პლანეტა მარსის და მთვარის მეორე მხარის შესახებ უფრო მეტია ცნობილი.

techcult-ის ცნობით, მალე ოკეანის ერთი საიდუმლო კიდევ გამჟღავნდება. მარიანისღრმული ყველაზე ღრმა და ნაკლებად შესწავლილი ადგილია. ბოლო კვლევების შედეგად, მხოლოდ ის დადგინდა, რომ წყლის სიღრმიდან ხმა ისმის. ახლა კი მეცნიერებმა უნიკალური ბაქტერიები აღმოაჩინეს.

კვლევაზე ბრიტანელი მეცნიერები მუშაობდნენ. მათ მარიანის ღრმულიდან მიკრობები ამოიღეს. ლაბორატორიაში კვლევისას აღმოაჩინეს, რომ ეს ბაქტერიები მოიხმარენ ნახშირწყალბადებს. მეცნიერებაში ასეთი თვისება არც ერთ მიკროორგანიზმს არ აქვს.

ბუნებრივად გაჩნდა კითხვა, სად „ისწავლეს“ ეს მარიანის ღრმულის მიკრობებმა? მეცნიერებმა სინჯები მარიანის ღრმულის წყლის ზედაპირზეც აიღეს. ასევე 2000, 4000 და 6000 მეტრის სიღრმეზე. ყველა სინჯში აღმოაჩინეს ნავთობპროდუქტების ნაწილები. ამის მიზეზი გარემოს დაბინძურება.

მეცნიერების ვარაუდით, ნახშირწყალბადების მოხმარება და გამოყოფა მიკროორგანიზმებს მაღალი წნევის პირობებში არსებობაში ეხმარებათ. მეცნიერები აღმოჩენილ ბაქტერიებს იკვლევენ.

მარიანის ღრმული მდებარეობს წყნარი ოკეანის დასავლეთ ნაწილში, ფილიპინისზღვაში.

გადაჭიმულია დაახლოებით 2500 კმ-ზე მარიანას კუნძულების გასწვრივ. აქვს V-სებრიპროფილი, ციცაბო (ქანობი 7-9°) კალთები, ბრტყელი ძირი (სიგანე 1-5 კმ). სიღრმე 11023 მ (სიღრმე გაზომა 1957 წელს სსრკ-ს საკვლევ გემ „ვიტიაზის“ ექსპედიციამ, პირველი გაზომვა — 11034 მ), რითაც ის მსოფლიო ოკეანის უღრმესი ადგილია.

დაზუსტებით, გაზომვა რომელიც იაპონურმა ზონდმა აწარმოა 1995 წელს – 10920 მ–ს არ აღემატება. ბოლო გაზომვით კი, რომელიც 2011 წელს ამერიკულმა ოკეანოგრაფიულმაექსპედიციამ ჩაატარა, დაფიქსირდა 10,994 მ (± 40 მ) სიღრმე.

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიამსოფლიო

კლიმატური ცვლილებების შესაჩერებლად ავსტრალიაში მილიარდ ხეს დარგავენ

ავსტრალიის ხელისუფლება კლიმატის ცვლილებასთან ბრძოლის პროგრამის ფარგლებში მილიარდი ხის დარგვის მიზნით სპეციალურ დაფინანსებას გამოყოფს – წერს გამოცემა Techcult

პროექტი 30 წელზეა გათვლილი და 2050 წელს დასრულდება. პროექტის განხორციელების შემთხვევაში ატმოსფეროში გამოტყორცნილი მავნე აირების მოცულობას 18 მილიარდი ტონით შეამცირებს.

ციურიხის უნივერსიტეტის პროფესორის, ტომას კროუტერის შეფასებით, „ხეები კლიმატის ცვლილებასთან ბრძოლაში ადამიანების მთავარი მეგობრები არიან.“

მეცნიერების შეფასებით მილიარდი ხე საკმაოდ მნიშვნელოვანი რაოდენობაა, მაგრამ დედამიწის სრულიად გაჯანსაღებისთვის ტრილიონი ხის დარგვაა საჭირო.

„ეს კარგი გადაწყვეტილებაა. თუ ავსტრალიის ინიციატივას სხვა ქვეყნებიც მხარს დაუჭერენ – ეს მძიმე ეკოლოგიურ მდგომარეობას შეამსუბუქებს“ – ამბობს ტომას კროუტერი.

სრულად ნახვა
1 20 21 22 23 24 35
Page 22 of 35