close

დედამიწა

დედამიწაისტორიაკულტურამსოფლიო

ახალი აღმოჩენა, რომელიც შოკოლადის წარმოშობის ისტორიას 1,500 წლით აძველებს

მეცნიერები აცხადებენ, რომ ადამიანები შოკოლადს უფრო ადრეული დროიდან მოიხმარენ, ვიდრე ამას აქამდე ფიქრობდნენ. მათი მტკიცებით, კაკაოს გამოყენება 5,300 წლის წინ უძველეს დასახლებაში დაიწყეს, რომელიც სამხრეთ-აღმოსავლეთ ეკვადორში მდებარეობს.

მეცნიერებმა სანტა-ლა ფლორიდას არქეოლოგიურ მხარეში კერამიკული  არტიფაქტები გამოიკვლიეს და კაკაოს, რომლისგანაც შოკოლადი მზადდება, გამოყენების უამრავი მტკიცებულება მოიპოვეს.

კვლევის თანახმად, კაკაოს ადამიანი იმაზე 1,500  წლით ადრე მოიხმარდა, ვიდრე  აქამდე ფიქრობდნენ და მისი გამოყენება სამხრეთ ამერიკაში დაიწყეს და არა ცენტრალურში, როგორც აქამდე იყო მიჩნეული.  კაკაოს ტროპიკულ მარადმწვანე ხე თეობრომას (Theobroma) ოვალური ნაყოფი ასხია, რომელიც ლობიოს მსგავს კაკაოს თესლს შეიცავს, რომელსაც დღეს ხალავენ და კაკაოდ და შოკოლადად აქცევენ.

მეცნიერებმა კაკაოს მარცვლები კერამიკულ და თიხის ჭურჭელში აღმოაჩინეს. მათი განმარტებით, 5,300 წლის წინ ადამიანები შოკოლადს სასმელის სახით მოიხმარდნენ.

არქეოლოგიურმა მტკიცებულებამ აჩვენა, რომ კაკაო ცენტრალურ ამერიკასა და მექსიკაში დაახლოებით 4,000 წლის წინ გავრცელდა. სანამ ხუთი საუკუნის წინ ამერიკაში ევროპელი დამპყრობლები შევიდოდნენ შოკოლადს, სხვადასხვა სანელებელსა და ინგრენდიენტთან ერთად სასმელად ისეთი უდიდესი ცივილიზაციის ხალხი მოიხმარდა, როგორიცაა აცტეკები და მაია.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიდედამიწაეს საინტერესოაკატეგორიის გარეშემსოფლიო

NASA მისიას გეგმავს, რომელშიც მხოლოდ ქალები მიიღებენ მონაწილეობას

ასტრონავტები ენ მაკლეინი და კრისტინა კოხი მონაწილეობას მიიღებენ მისიაში, რომელსაც ისტორიული მნიშვნელობა აქვს. ეს იქნება პირველი კოსმოსური მისია, რომელშიც მხოლოდ ქალები მიიღებენ მონაწილეობას. მაკლეინი და კოხი ღია კოსმოსში გავლენ იმისათვის, რომ საერთაშორისო კოსმოსური სადგურის მზის ბატარეები შეცვალონ. ამავე დროს, დედამიწიდან მისიის ხელმძღვანელობას მერი ლოურენი განახორციელებს, მართვის პულტთან კი კიდევ ერთი ქალი- ჯეკი კეიგი იქნება.

საერთაშორისო კოსმოსური სადგური
საერთაშორისო კოსმოსური სადგური

ენ მაკლეინი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზე 2018 წლის დეკემბრიდან იმყოფება. კრისტინა კოხი მას 14 მარტს შეუერთდება. ასტრონავტების ღია კოსმოსში გასვლა 29 მარტს იგეგმება. 39 წლის მაკლეინს სამი დიპლომი აქვს. აშშ-ს სამხედრო აკადემიაში ინჟინერ-მექანიკოსის სპეციალობას დაეუფლა, შემდეგ მაგისტრატურა ინგლისში, ბათის უნივერსიტეტში დაამთავრა. ასევე ბრიტანეთში, ბრისტოლის უნივერსიტეტში მიიღო მაგისტრის დიპლომი სპეციალობით “საერთაშორისო უსაფრთხოება”.15 თვის განმავლობაში მაკლეინი ერაყში ვერტმფრენის პილოტი იყო.

ენ მაკლეინი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურში
ენ მაკლეინი საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურში

40 წლის კრისტინა კოხი ფიზიკოსია. 2004-დან 2007 წლამდე კოხი NASA-ში ანტარქტიდის შესწავლის პროგრამაში მონაწილეობდა და ერთი ზამთარი მსოფლიოს ყველაზე ცივ კონტინენტზე გაატარა. მის მიერ შემუშავებული ინსტრუმენტები რამდენიმე კოსმოსური მისიაში გამოიყენეს.

კრისტინა კოხი
კრისტინა კოხი

პირველი ქალი, რომელიც კოსმოსში 1963 წელს მოხვდა, საბჭოთა კოსმონავტი ვალენტინა ტერეშკოვაა. პირველი ამერიკელი ქალი კოსმოსში სალი რაიდი იყო. მისი მისია 1983 წელს შესრულდა.

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოაკატეგორიის გარეშემსოფლიო

დედამიწა მაშინ და ახლა – Nasa-ს ფოტოებში აღბეჭდილი წარმოუდგენელი ცვლილებები

ამერიკის კოსმოსური სააგენტო Nasa მუდმივად აწარმოებს დედამიწის სხვადასხვა წერტილების ფოტო გადაღებას. გადავწყვიტეთ თქვენთვის წარმოგვედგინა რამდენიმე საინტერესო შედარება, დედამიწის კონკრეტული ადგილების წარმოუდგენლად დიდი სახეცვლილი ბუნების ამსახველი ფოტოების საშუალებით. ფოტოებს შორის დროითი ხანგრძლივობა 5-დან 100 წლამდე მერყეობს.

16953310-R3L8T8D-1000-7

ალიასკა.1917 წლის ზაფხული – 2005 წლის ზაფხული.

16953210-R3L8T8D-1000-10

არალის ზღვა, ცენტრალური აზია. აგვისტო 2000 წ. – აგვისტო 2014 წ.

16952810-R3L8T8D-1000-1

ალიასკა. აგვისტო 1906 წ. – სექტემბერი 2003 წ.

16953160-R3L8T8D-1000-9

პაეუელის ტბა, არიზონას შტატი. მარტი 1999 წ. – მაისი 2014 წ.

16953610-R3L8T8D-1000-17

ბრაზილია, რონდონიის ტყეები. ივლისი 1975 წ. – აგვისტო 2009 წ.

16952860-R3L8T8D-1000-2

მაკარტი, ალიასკა. ივლისი 1909 წ – აგვისტო 2004 წ.

16952960-R3L8T8D-1000-6

ალპები. აგვისტო 1960 წ. – აგვისტო 2005 წ.

16958460-R3L8T8D-1000-22

არგენტინის ტბა. ივლისი 1998 წ. – სექტემბერი 2011 წ.

16953310-R3L8T8D-1000-7

ალიასკა, ყინულის საფარი. აგვისტო 1941 წ. – აგვისტო 2004 წ.

16958560-R3L8T8D-1000-23

ურუგვაის ტყე. მარტი 1975 წ. – თებერვალი 2009 წ.

 

წყარო:

ADME

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოა

ანტარქტიდას ნიუ-იორკზე ორჯერ დიდი აისბერგი წყდება

მეცნიერთა მტკიცებით ანტარქტიდაზე, ნიუ იორკზე ორჯერ დიდი აისბერგი, ბრანტის უზარმაზარ ყინულის მასას წყდება. 1700 კვადრატული კილომეტრის ზომის ყინულის მოწყვეტის საშიშროებაზე, ინფორმაციას NASA ავრცელებს.

“ბრენტის” მყინვარის დაშლა ნიუ იორკის ტერიტორიაზე ორჯერ დიდ აისბერგს წარმოქმნის, რომელიც ღია ზღვაში გავა. ჯერჯერობით უცნობია მოვლენა დედამიწაზე და სამომავლო კვლევებზე როგორ გავლენას მოახდენს. განცხადებაში ისიც არის აღნიშნული, რომ პირველად ბზარი 2016 წელს შეამჩნიეს. არ არის გამორიცხული, რომ აისბერგი თავისი მასშტაბებით უკანასკნელი 100 წლის მანძილზე ყველაზე დიდი იყოს. დიდი ალბათობით ამ ფაქტს შესაძლოა მყინვარის დესტაბილიზაცია მოყვეს და მასზე განლაგებულ კვლევითი სადგურ “ჰალის” საშიშროება დაემუქროს.

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოაკატეგორიის გარეშემსოფლიო

აფრიკაში ბოლო 100 წლის განმავლობაში პირველად შავი ლეოპარდი გადაიღეს

აფრიკაში, კერძოდ კი კენიაში, ბოლო 100 წლის განმავლობაში პირველად შავი ლეოპარდი გადაიღეს. ამის შესახებ ფოტოგრაფი უილ ბერარ ლუკასი იტყობინება.

მან ექსპედიცია სან დიეგოს ზოოპარკის მეცნიერებთან ერთად მოაწყო და ფოტოაპარატმაც იშვიათი სანახაობა აღბეჭდა.

შავი ლეოპარდის უკანასკნელი ფოტო 1909 წელს გადაიღეს

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოამსოფლიო

აფრიკაში ბოლო 100 წლის განმავლობაში პირველად შავი ლეოპარდი გადაიღეს

აფრიკაში, კერძოდ კი კენიაში, ბოლო 100 წლის განმავლობაში პირველად შავი ლეოპარდი გადაიღეს. ამის შესახებ ფოტოგრაფი უილ ბერარ ლუკასი იტყობინება.

მან ექსპედიცია სან დიეგოს ზოოპარკის მეცნიერებთან ერთად მოაწყო და ფოტოაპარატმაც იშვიათი სანახაობა აღბეჭდა.

შავი ლეოპარდის უკანასკნელი ფოტო 1909 წელს გადაიღეს

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაეს საინტერესოამსოფლიო

როგორ აღადგინა ბრაზილიელმა ფოტოგრაფმა ტყე

ცნობილი ბრაზილიელი ფოტოგრაფი სებასტიაო სალჯადო 90-იან წლებში რუანდას გენოციდის შესახებ ინფორმაციის მოსაგროვებლად ამავე ქვეყანაში იმყოფებოდა. როდესაც ის ბრაზილიაში, მინას ჟერაისში, საკუთარ სახლში დაბრუნდა, მას მთელი ტყე, რომელიც ერთ დროს თავს იწონებდა ბიომრავალფეროვნებით, გამქრალი და გაუდაბურებული დახვდა. ფოტოგრაფი, რომელსაც საკუთარი მამული სტკიოდა, ამ ამბავმა დაამწუხრა და უბიძგა მისი შეცვლისკენ.

ერთ-ერთ ინტერვიუში სებასტიაო ამ ტერიტორიას “დაავადებულს” უწოდებდა, რომელზეც მხოლოდ ხეების 0.5 პროცენტი იყო დარჩენილი. ცხადია, გარემო პირობების მსგავსმა ცვლილებამ, ფაუნის გაქრობაც გამოიწვია. ტყის ხელახალი გაშენების იდეა ფოტოგრაფის მეუღლეს მოუვიდა.

მათ მალევე დაიწყეს ადამიანთა ჯგუფების მოკრება და საჭირო სახსრების მოკრება, დააარსეს ფონდიც, რომლიდან შემოსული თანხაც მთლიანად მოხმარდა ბიო პრობლემას.

ცოლ-ქმარმა პირველი ნერგი 1999 წელს დარგო და მას შემდეგ მუდმივ პროცესში არიან ჩართულნი. გამომდინარე იქიდან, რომ მათ მკაცრად ჰქონდათ განსაზღვრული მიზანი – აღედგინათ ამ ადგილის ძველი იერსახე, სალგადომ აუცილებლად მიიჩნია მხოლოდ ადგილობრივი მცენარეები დაეთესათ.

საბოლოოდ, ცოლ-ქმარმა, ადამიანთა სხვადასხვა ჯგუფის დახმარებით, 290 სახეობის ორ მილიონზე მეტი ხე დარგო.

შედეგად, ტერიტორიაზე დაბრუნდა: 172 ფრინველის სახეობა, რომელთაგან 6 ამჯერად გადაშენების საშიშროების წინაშე დგას; 33 სახეობის ძუძუმწოვარი; 15 სახეობის რეპტილია; 15 სახეობის ამფიბია და 293 სახეობის მცენარე.

 

სრულად ნახვა
დედამიწაეს საინტერესოა

წყალი დედამიწაზე უფრო დიდი ხნისაა, ვიდრე მზის სისტემა

გამოკვლევების შედეგად დადგინდა, რომ დედამიწაზე არსებული წყლის 50% მზის სისტემაზე ძველია. აღმოჩნდა, რომ კოსმოსური ყინული უფრო ადრე ჩამოყალიბდა, ვიდრე კოსმოსური მტვრის ღრუბელი.

მზის სისტემა წარმოიშვა კოსმოსური მტვრის ღრუბლისგან, მაგრამ წყალბადს და ჟანგბადს ჩვეულებრივ შეეძლო წარმოექმნა წყალი. როდესაც მზე სრულად ჩამოყალიბდა და რადიაციის გამოყოფა დაიწყო, მან გაყარა მზის სისტემაში მოთავსებული წყალი მზის სისტემის კიდეებში კომეტების ორბიტაზე. დედამიწაზე არსებული ოკეანეები არის სწორედ ამ ყინულით და წყლით გაჯერებული კომეტების და ვულკანების გავლენის შედეგი, ეს ხდება მზის სისტემის ახალი სიცოცხლის დაწყების პერიოდში. როგორც მეცნიერები ამბობენ, თეორია ნაწილობრივ მართალია.

წყარო: Harvard business review

მასალა მოამზადა:  ლაშა ჯინჭარაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწამსოფლიო

ბრიტანეთში „გადაშენებული“ ალმასის ობობა იპოვეს

დიდ ბრიტანეთში, ნოტინჰემში გადაშენებული „ალმასის“ ობობა (diamond spider) იპოვნეს.

ობობა 50 წელზე მეტია აღარავის უნახავს. ობობა, რომელიც სავარაუდოდ უკვე სრულიად გადაშენებული იყო, ბრიტანული საქველმოქმედო ორგანიზაცია ,,National Trust-ის” მოხალისეებმა Clumber Park-ში აღმოაჩინეს.

7 მმ სიგრძის ობობას ნახვა სულ სამჯერაა გამოვლენილი და სამივე დროს სამხრეთ ინგლისში. თუმცა diamond spider-ი 1969 წლიდან აღარავის უნახავს.

,,National Trust-ის” მოხალისეები ქლამბერ პარკში ეკოლოგიურ გამოკვლევას ატარებდნენ, როცა ობობა შენიშნეს.

„ალმასის“ ობობას საცხოვრებელი ჭაობიანი ადგილები, ხავსიანი ბალახი და მანანაა.

 

წყარო: http://www.bbc.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიამსოფლიო

ფოტოები, რომლებიც ამტკიცებს, რომ გლობალური დათბობა რეალური და გამანადგურებელია

ინტერნეტ ჟურნალმა  “Providr-მა”  გაავრცელა ფოტოები, რომლებიც „ამტკიცებს, რომ გლობალური დათბობა რეალურია და მეტიც, ის შესაძლოა ჩვენი პლანეტისთვის გამანადგურებელიც კი აღმოჩნდეს.“

 

 

ქალი უყურებს  კოლორადოში მდებარე Boulder Creek-ს (50.5 კმ-იანი პატარა უბე), რომელიც 2013 წლის სექტემბერში სამდღიანი წვიმის შედეგად დაიტბორა. რაც უფრო თბილი ხდება კლიმატი, მით მეტი ექსტრემალური ატმოსფერული ნალექია მოსალოდნელი მთელი მსოფლიოს მასშტაბით.

 

 

ჩინეთს 2013 წლიდან ძლიერი წყალდიდობები ატყდება თავს. ფოტოზე ნაჩვენებია ბეჩუანი, რომელიც ჩინეთის სამხრეთ-დასავლეთ პროვინცია სიჩუანიში მდებარეობს.

 

 

გლობალური დათბობით გამოწვეულმა უხვმა ნალექმა ავსტრალიის აღმოსავლეთი სანაპიროც დააზარალა.  ფოტოზე აღბეჭდილია ახალ სამხრეთ უელსში მდებარე დატბორილი ტერიტორია.

 

 

ნორვეგია – გამხდარი პოლარული დათვი ცდილობს, გაიაროს ყინულზე სავალ ბარდში.

 

 

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

 

 

სრულად ნახვა
1 21 22 23 24 25 35
Page 23 of 35