close

დედამიწა

გეოგრაფიადედამიწაეს საინტერესოაკვლევებიმსოფლიო

მარჯნის რიფს პლასტმასისგან განადგურება ემუქრება

2.09K views on

მეცნიერები აცხადებენ, რომ მარჯნის რიფის მომავალს ერთ-ერთ უდიდეს საფრთხეს პლასტმასი უქმნის.

აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონში ჩატარებული დათვალიერების შედეგად, მარჯნის რიფის მესამედზე პლასტმასის 11 მილიარდი ერთეული აღმოაჩინეს. ეს რიცხვი 2025 წლისთვის, სავარაუდოდ, 15 მილიარდამდე გაიზრდება.

ამასთანავე, პლასტმასი მარჯნის რიფზე დაავადების გავრცელების რისკს 20-ჯერ ზრდის. მეცნიერები აცხადებენ, რომ პლასტმასი აავადებს მარჯნის რიფის  უხერხემლო ცხოველებს. თითების ფორმის მარჯანი კი პლასტმასის ნარჩენებში ადვილად იხლართება.

მარჯნის რიფები არაერთი საფრთხის წინაშეა. მარჯანი უჩვეულოდ თბილი წყლის გამო უფერულდება, მარჯნის პოლიპები ქსოვილებისგან წყალმცენარეებს კარგავენ, რის გამოც ისინი უფერულდებიან. ისინი შესაძლოა აღდგნენ, თუკი ტემპერატურის ცვლილება გონივრულ ვადაში შეიცვლება, თუმცა ამ პროცესს შესაძლოა უამრავი წელი დასჭირდეს.

რაც შეეხება დაავადებებს, ორგანიზმები მარჯანს თავს ესხმიან და შესაძლოა მისი დაღუპვაც გამოიწვიონ. წინა კვლევამ დაადგინა, რომ პლასტმასის ნარჩენებმა შეიძლება მარჯანზე უარყოფითად იმოქმედოს სინათლისა და ჟანგბადის დაბლოკვით და შედეგად პათოგენები გაამრავლოს. 

კვლევის ფარგლებში, რომელიც სამეცნიერო ჟურნალ Science-ში გამოქვეყნდა, მეცნიერებმა 2011-2014 წლებში აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონის 4 ქვეყანაში 150 რიფი გამოიკვლიეს.

კვლევის შედეგად დადგინდა, რომ აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონში 2025 წლისთვის 15.7 მილიარდი ერთეული პლასტმასი იქნება. ოკეანეში ყოველწლიურაად დაახლოებით  4.8-12.7  მილიონი ტონა პლასტმასის ნარჩენი ხვდება.

 

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგია

რამდენად რეალურია მზის ხელოვნურად შესუსტება და გლობალური დათბობის შემცირება?

2.15K views on

,,გლობალური დათბობის შესამცირებლად დედამიწის ზემოთ მზის მცხუნვარების შემასუსტებელი ქიმიური ნივთიერებების გაფრქვევა უამრავ დაბრკოლებასთანაა დაკავშირებული, რაც მისი განხორციელების შესაძლებლობას ეჭვქვეშ აყენებს”, – ნათქვამია გაეროს ანგარიშში. 

2015 წელს პარიზში კლიმატის ცვლილებებთან დაკავშირებით გამართული შეხვედრის შემდეგ ზოგიერთი მეცნიერი გამოვიდა ინიციატივით, თვითმფრინავებიდან ატმოსფეროში გაეშვათ ისეთი ქიმიური ნივთიერებები, რომელიც მზის მცხუნვარებას შეასუსტებდა, რის შედეგადაც გლობალური დათბობა შემცირდებოდა. მათი განმარტებით, ეს პარიზის ხელშეკრულების ფარგლებში განსახორციელებელი შედარებით იაფი საშუალებაა და დაახლოებით 1-10 მილიარდი აშშ დოლარი დაჯდება.

,,მაგრამ ასეთი გეოინჟნერია შეიძლება ეკონომიკურად, სოციალურად და ინსტიტუციონალურად არახელსაყრელი იყოს”, ნათქვამია გაეროს მოხსენაბაში.

მოხსენების ავტორები აცხადებენ, რომ ტექნოლოგიამ, რომელიც რომელიმე ქვეყნის ან კომპანიის მიერ განხორციელდება, მოშლის გლობალური ამინდის ნიმუშებს. მოხსენებაში ნათქვამია, რომ ტექნოლოგიამ შესაძლოა გამოიწვევიოს ,,დამოკიდებულების პრობლემა” და თუკი ერთხელ დაიწყებ, რთული იქნება შეწყვეტა, რადგან რამდენიმე წლის შემდეგ შეჩერებმამ შესაძლოა ტემპერატურებს შორის ნახტომი გამოიწვიოს, ვინაიდან

 ,,დამოკიდებულების პრობლემა” ერთხელ დაიწყო, ძნელია შეჩერება “, – ნათქვამია პროექტში. შეჩერდა რამდენიმე წლის შემდეგ ტემპერატურაზე გადასვლა, რადგან სათბურის აირები გააგრძელებენ ატმოსფეროში მომატებას.

დევიდ კეიტი, ჰარვარდის უნივერსიტეტის მზის გეოინჟინერიზაციის კვლევითი პროგრამის ფაკულტეტის დირექტორი, რომელიც მზის შესუსტებების მცირე ექსპერიმენტზე მუშაობს, აცხადებს, რომ ტექნოლოგიას ,,ტაბუ” დაადეს.

მისი განმარტებით, ტექნოლოგიის რისკებისა და სარგებლის შესამოწმებლად სერიოზული კვლევებია საჭირო, მხოლოდ ამის შემდეგაა შესაძლებელი კომპეტენტური შეფასების დაწერა.

თუმცა ბევრი მეცნიერი საკითხის მიმართ სკეპტიკურადაა განწყობილი. ,,ტექნოლოგიის უსაფრთხოდ გამოყენებისთვის რამდენიმე ათასწლეულია საჭირო,” – აცხადებს ოქსფორდის უნივერსიტეტის გეოსისტემის მეცნიერებათა პროფესორი მიილ ალენი. მისი განმარტებით, საზოგადოების შეცდომაში შეყვანაა იმის მტკიცება, რომ გლობალური დათბობის მცირე დროში შემცირება შესაძლებელია.

აღნიშნული მოხსენების კანონპროექტის გამოქვეყნება, რომელშიც გლობალური დათბობის 1.5 გრადუს ცელსიუსამდე შემცირების გზებია განხილული, ოქტომბრისთვისაა დაგეგმილი.

წყარო: Reuters

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
გეოგრაფიადედამიწაკვლევები

ანტარქტიდაზე 280 მილიონი წლის პოლარული ტყის ნაკვალევი აღმოაჩინეს

1.77K views on

გეოლოგისტებმა ანტარქტიდაზე 280 მილიონი წლის განმარხებული პოლარული ტყე  აღმოაჩინეს, რომელიც უძველესი პოლარული ტყის უძველეს მტკიცებულებად მიიჩნიეს.

ერიკ გულბრანსონი და ჯონ ისბელი, ვისკონს-მილუუკის უნივერსიტეტიდან იმ კლდეებს შორის, სადაც ოდესღაც ფოთლოვანი ტყე იყო, უძველესი სახეობები აღმოაჩინეს.

პოლარული ტყე იზრდებოდა ისეთ განედში, სადაც დღეს მცენარეთა გაზრდა შეუძლებელია და მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ, როგორც ჩანს, ის მცენარეები, რომელიც აქ იზრდებოდნენ, ძალიან ძლიერ სახეობას განეკუთვნებოდნენ. მკვლევარებს სურთ დაადგინონ, რა იყო მათი გადაშენების მიზეზი.

მიიჩნევენ, რომ ხეები ნახევარი წლის განმავლობაში სრულ სიბნელეში იმყოფებოდნენ, ხოლო ხუთი თვე-  უწყვეტი სინათლეში.

პერმულ პერიოდში ანტარქტიდა უფრო თბილი იყო, ვიდრე დღეს. იმ დროს ის ჯერ კიდევ გონდვანას ნაწილი იყო, ჰიპოთეზური კონტინენტი, რომელიც სამხრეთ ნახევარსფეროში არსებობდა. გონდვანა შედგებოდა თანამედროვე აფრიკის, სამხრეთი ამერიკის, ანტარქტიდის, ავსტრალიისა და კუნძულ ინდოსტანისაგან, რომელიც ლავრაზიასთან შეჯახების შემდეგ ჩამოყალიბდა ნახევარკუნძულად.

ერიკ გულბრანსონი მედიასთან საუბარში აცხაებს, რომ აღმოჩენილი პოლარული ტყის ასაკის დადგენა მისი გუნდის მთავარი გამოწვევა იყო. კვლევის შედეგების მიხედვით, ტყე დაახლოებით 280 მილიონი წლისაა, თუმცა შესაძლებელია, ის 20 მილიონი წლით ძველი ან ახალიც იყოს.

მეცნიერის განმარტებით, ახალი კვლევა მიზნად ისახავდა დაედგინა, თუ როგორ შეიცვალა პოლარული ეკოსისტემები მასობრივი გადაშენების დროს პერმისის პერიოდის ბოლოს, დაახლოებით 250 მილიონი წლის წინ.

მიუხედავად იმისა, რომ კვლევა კვლავ მიმდინარეობს იმასთან დაკავშირებით, თუ რამ გამოიწვია მასობრივი გადაშენება, ბევრი მეცნიერი მიიჩნევს, რომ ყველა სახეობის 90 პროცენტი, მათ შორის, პოლარული ტყე, დედამიწაზე განადგურდა მომატებული გლობალური ტემპერატურისა და ოკეანის მჟავიანობის გამო, რაც გამოწვეული იქნა ატმოსფეროში ნახშირბადის დიოქსიდის გავრცელებით 200 000 წლის განმავლობაში.

ერიკ გულბრანსონი აცხადებს, რომ მის მიერ ჩატარებული სამუშაოები მეცნიერებს თანამედროვე კლიმატის ცვლილების შედეგების გააზრებაში დაეხმარება.

წყარო: http://www.independent.co.uk

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
დედამიწაკვლევები

დედამიწაზე 2018 წლის 1-ელ იანვარს 7.4 მილიარდი ადამიანი იცხოვრებს

1.74K views on

დედამიწის მოსახლეობის რიცხვი 2018 წლის 1-ელ იანვარს 7 444 443 881 ადამიანს მიაღწევს.

ინფორმაციას აშშ-ს მოსახლეობის აღწერის ბიურო (US Census Bureau) აქვეყნებს.

ბიუროს ექსპერტები აცხადებენ, რომ 2017 წლის 1-ელ იანვართან შედარებით პლანეტის მოსახლეობა 78,5 მილიონით გაიზრდება, ეს კი იმას ნიშნავს, რომ მატება 1,07 პროცენტს შეადგენს.

მანამდე ბიუროს მიერ გაკეთებული პროგნოზის მიხედვით, 2050 წელს მსოფლიოში 9 მილიარდი ადამიანი იცხოვრებს.

მე-11 საუკუნის დასაწყისში დედამიწაზე 310 მილიონი, 1900 წელს – 1,6 მილიარდი, 1999 წელს კი 6 მილიარდი ადამიანი ცხოვრობდა. 7-მილიარდიან ნიშნულს დედამიწის მოსახლეობამ 2011 წელს მიაღწია.

წყარო: http://earth-chronicles.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ანალიტიკაასტრონომია - კოსმოსიდედამიწაეს საინტერესოა

2017 წლის მნიშვნელოვანი სამეცნიერო მოვლენები

1.55K views on

2017 წელი, სამეცნიერო თვალსაზრისით, მნიშვნელოვან წლად შეიძლება მივიჩნიოთ.

გამოცემა BBC-ი სტატიას აქვეყნებს, სადაც რამდენიმე საინტერესო მოვლენაზეა ყურადღება გამახვილებული:

ვარსკვლავების შეჯახება:

2017 წელს მეცნიერებმა აინშტაინის გრავიტაციული ტალღები ახალი წყაროდან – ორი მკვდარი ვარსკვლავის, ანუ ნეიტრონის ვარსკვლავების შეჯახებისგან აღმოაჩინეს. ამ ტალღების პირველი პირდაპირი აღმოჩენის შესახებ მეცნიერებმა 2016 წელს განაცხადეს, როდესაც Advanced LIGO ლაბორატორიებმა აღნიშნეს, რომ კოსმოსი ორი შორეული შავი ხვრელის შერწყმისგან წარმოიქმნა. მეცნიერების განცხადებით, დრო სივრცის რხევების აღმოჩენით თანამედროვე ასტრონომიაში ახალი ერა დაიწყო.

მთელი მსოფლიოს მასშტაბით ტელესკოპებმა გადაიღეს ნეიტრონის ვარსკვლავის შერწყმის დეტალები. აფეთქება მოხდა გალაქტიკაში, რომელიც დაახლოებით, ათასობით მილიარდი, მილიარდი კილომეტრის დაშორებით ე.წ. Constellation Hydra-ში მოხდა. ამ კატაკლიზმური მოვლენების შესახებ ზოგიერთი ფაქტი შემაძრწუნებელია. მაგალითად, ნეიტრონის ვარსკვლავები იმდენად მკვრივია, რომ ერთი ჩაის კოვზი ერთ მილიარდ ტონას აიწონის. გუნდმა შეძლო იმის დადასტურება, რომ ეს შეჯახებები სამყაროში არსებული ოქროსა და პლატინის წარმოქმნას განაპირობებს.

კასინის მისიის დასასრული

 

კასინის კოსმოსური ხომალდი 2004 წელს სატურნ სისტემაში ჩავიდა. ის 13 წლის მანძილზე ფუნქციონირებდა შეცვალა ჩვენი გაგება პლანეტისა და მისი მთვარეების შესახებ. მან აღმოაჩინა გეიზერები, მეთანის ტბები და ზღვები სატურნის უდიდეს მთავრე ტიტანზე და დააფიქსირა, თ როგორ შემოუარა პლანეტას გიგანტურმა შტორმმა.

საწვავის მარაგის ამოწურვის გამო ნასამ მისი განადგურების გადაწყვეტილება მიიღო სატურნის ატმოსფეროში შესვლის გზით. ორბიტიდან გადასვლა ნასამ განზრახ დაგეგმა და ეს აუცილებელი გახდა იმიტომ, რომ გამოერიცხა კასინის შეჯახების რისკი სატურნის რომელიმე მთვარესთან, რადგან ამ შემთხვევაში, შესაძლოა მომხდარიყო მათი დაბინძურება დედამიწისეული მიკრობებით. 2017 წლის 15 სექტემბერს, ხომალდი სატურნის ატმოსფეროში შევიდა, სადაც ის კომეტასავით დაიწვა.

ამერიკის უარი პარიზის შეთანხმებას

პირველ ივნისს აშშ-ს პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა თეთრი სახლის ,,ვარდების ბაღში” პრესკონფერენცია გამართა, სადაც განაცხადა, რომ ამერიკა პარიზში ხელმოწერილ კლიმატის შეთანხმებას ემიჯნებოდა.

,,იმის გამო, რომ შევასრულო ჩემი ვალდებულება და დავიცვა ამერიკა და მისი მოქალაქეები, ამერიკა ემიჯნება პარიზის კლიმატის ხელშეკრულებას…თუმცა, დავიწყოთ მოლაპარაკებები, შევუერთდეთ პარიზის, ან სრულიად ახალ შეთანხმებას ისეთი პირობებით, რომელიც სამართლიანი იქნება ამერიკის შეერთებულ შტატებისთვის, ” – განაცხადა ტრამპმა.

მრავალრიცხოვანი დედამიწები

3,500 პლანეტებისგან, რომლებიც ამჟამად ჩვენი მზის სისტემის მიღმა მდებარეობს, ზოგი საკმაოდ უცნაურია. არსებობს J1407b, შორეული სამყარო რგოლებით, რომლებიც 200-ჯერ უფრო დიდია ვიდრე ის რგოლები, რომლებიც პლანეტა სატურნს აკრავს გარს.

მაგრამ წელს, ასტრონომებმა აღმოაჩინეს პლანეტარული სისტემა შვიდი დედამიწის ზომის პლანეტით. უფრო მეტიც, ეს სამყაროები, როგორც ჩანს, ჩაკეტილი არიან უცნაურ ,,რეზონანსში”, რადგან ისინი მათი მასპინძელი ვარსკვლავის ორბიტაზე მოძრაობენ. აღსანიშნავია, რომ ამ პლანეტებისგან სამი საცხოვრებლად ვარგის ზონაში მდებარეობს, სადაც წყალს ზედაპირზე თხევად მდგომარეობაში შენარჩუნება შეუძლია. სადაც წყალია, იქ სიცოცხლის შანსიც არსებობს.

ახლო ნათესავი

ივლისში მკვლევარებმა გამოავლინეს ხუთი უძველესი ადამიანის ნამარხი, რომლებიც ჩრდილოეთ აფრიკაში არიან აღმოჩენილები. მათი საშუალებით დადგინდა, რომ ჩვენი სახეობა – Homo sapiens –  წარმოიშვა 100,000 წლით ადრე, ვიდრე აქმდე იყო აღიარებული. მეცნიერებმა ასევე დაადგინეს, რომ თანამედროვე ადამიანის “აკვანი” აღმოსავლეთ აფრიკაში არ ყოფილა და რომ ჩვენი წინაპარი მთელს კონტინენტზე ვითარდებოდა.

წლის კიდევ უფრო დიდი მოვლენა გახლდათ მეცნიერების აღმოჩენა იმის შესახებ, რომ 2015 წელს აღმოჩენილი 15  ჩონჩხის ნაშთები, რომელიც ჰომო ნალედის სახეობის ადამიანებს ეკუთვნოდა, 200, 000- 300,000 წლის იყო, ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ჰომო ნალედი არა თანამედროვე ადამიანის შორეული წინაპარი იყო, არამედ ჩვენივე სახეობის – ჰომო საპიენსის  ადრეული წარმომადგენლები გახდნენ.

გიგანტური აისბერგი

2017 წლის ივლისში ანტარქტიდის Larsen C-ის ყინულის შელფს ერთ-ერთი ყველაზე დიდი აისბერგი მოსწყდა.

მკვლევართა შეფასებით, გიგანტური აისბერგის ფართობი 6,000 კვ კმ- ია – დაახლოებით, უელსის ზომის მეოთხედი.

მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ Larsen C-ს ყინულის ხანის დასასრულიდან, დაახლოებით 11,700 წლის წინა პერიოდიდან, ასეთი მცირე მოცულობა არასდროს ჰქონია. არაერთი კვლევის ჩატარებაა საჭირო იმის გასარკვევად, თუ როგორ რეაგირებს შელფი კლიმატის ცვლილებებზე.

წყარო: http://www.bbc.com

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიადედამიწაეკოლოგიაკვლევებიმედიცინა

,,ჰაერის დაბინძურება ნაყოფიერებაზე უარყოფითად მოქმედებს – განსაკუთრებით, მამაკაცების”

1.72K views on

როგორც ახალი კვლევა გვიჩვენებს, ბავშვების ჩასახვის მაჩვენებელი აღარაა ისეთი, როგორიც უნდა იყოს, ამის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი კი, ჰაერში არსებული გარკვეული ნაწლაკებია, რომლებიც ადამიანის სპერმის განვითარებას აფერხებენ. როგორც კვლევიდან ჩანს, ჰაერის დაბინძურება, უპირველესად, სწორედ მამაკაცებზე ახდენს უარყოფით გავლენას. სტატისტიკის მიხედვით, უშვილობის პრობლემის მქონე 48 მილიონ წყვილს შორის, ამის მიზეზი, უმეტესად, მამაკაცია.

როგორც მკვლევარები ირწმუნებიან, სპერმის ხარისხს აზიანებს, მაგალითად, პესტიციდები, რადგანა ისინი შედგება ისეთი  სუბსტანციებისგან, როგორებიცაა –  მყარი მეტალები და პოლიციკლური არომატული ნახშირწყალბადები. ლაბორატორიული ცდებისას, მათ დააზიანეს ცხოველების სპერმა.

ჩინელ მეცნიერთა ჯგუფმა ამ სახის კვლევა ამჯერად ადამიანებზე გადაწყვიტა. მათი მიზანი იყო გაერკვიათ ატმოსფეროს დამაბინძურებელი PM2.5 ნაწილაკების გავლენა 6 475 ტაივანელი დონორის მიერ გაღებულ სპერმაზე.

იმ ფაქტის გათვალისწინებით,  რომ სპერმის ტიპური ციკლი 40-100 დღეს შორის მერყეობს, მკვლევრები სწავლობდნენ 2 წლის განმავლობაში სამთვიან შუალედებში აღებული სპერმის ნიმუშებს. აღმოჩნდა, რომ მყარი დამაბინძურებელი ნაწილაკების 5 მიკროგრამამდე ზრდა ჰაერის ყოველ კუბურ მეტრზე, დაკავშირებული იყო ნორმალური სპერმის 1%-ით გაუარესებასთან. მკვლევრებმა დაადგინეს, რომ საცხოვრებელთან PM2.5-ის მაღალი დონე სპერმის კონცენტრაციას ნორმასთან შედარებით 10%-ით ამცირებდა.

ისიც უნდა ითქვას, რომ „ცუდი სპერმა“ შეიძლება პირდაპირ არ ასოცირდებოდეს უნაყოფობასთან, შესაბამისად, აღნიშნული კვლევა ყველა შემთხვევაზე ვერ იქნება რეპრეზენტატული.

კვლევა ჟურნალ BMJ-ში გამოქვეყნდა.

წყარო: scienceAlert

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწაეკოლოგიაკვლევები

ოკეანეში მჟავიანობის მომატება უარყოფითად მოქმედებს წყალქვეშა სამყაროზე

1.81K views on

თანამედროვე საზოგადოების ქმედების შედეგად გამოყოფილი ნახშირორჟანგის ემისიები ოკეანეების წყალს უფრო მჟავეს ხდის, ეს კი წყალქვეშა ცხოვრებას დააზარალებს.

250-ზე მეტი მეცნიერის რვაწლიანმა კვლევამ აჩვენა, რომ ზღვის არსებების ნაშიერები განსაკუთრებით დაზარალდებიან. ეს იმას ნიშნავს, რომ მათი რიცხვი მეოთხედით შემცირდება.

უფრო მეტიც, კვლევამ აჩვენა, რომ მჟავიანობის მომატებით გამოწვეული კლიმატის ცვლილება კიდევ უფრო გაუარესდება დაბინძურების, სანაპირო ზოლის განვითარების, თევზჭერისა და სასოფლო-სამეურნეო სასუქების მიერ.

ოკეანის გამჟავიანება იმის გამო ხდება, რომ  წიაღისეული საწვავისგან გამოყოფილი CO2- ი ოკეანის წყალში იშლება, რაც წარმოქმნის ნახშირწყალბადს და წყლის pH- ის ამცირებს.

ინდუსტრიული რევოლუციის დასაწყისიდან გლობალური ოკეანის წყლის საშუალო pH 8.2-დან 8.1-მდე დაეცა. ეს კი მჟავიანობის 26% -ით გაზრდას ნიშნავს.

კვლევის წამყვანი ავტორი, კიელის უნივერსიტეტის GEOMAR Helmholtz Centre for Ocean Research-ის პროფესორი – უიფ რიბესელი, აცხადებს, რომ მჟავიანობა გავლენას ახდენს ოკეანის ცხოვრების ყველა ჯგუფზე. ჩვენ აღმოვაჩინეთ, რომ ადრეული ცხოვრების ეტაპები ზოგადად უფრო მეტად ზარალდება, ვიდრე ზრდასრული ორგანიზმები. საბოლოოდ, ეს პროცესები ზეგავლენას მოახდენს ყველა იმ სერვისზე, რითაც ოკეანე კაცობრიობას უზრუნველყოფს.“

შეფასება BIOACID- ის პროექტზე დაყრდნობით გაკეთდა, რომელსაც გერმანია ხელმძღვანელობს. დასკვნები კლიმატის მოლაპარაკებების ყოველწლიურ შეხვედრაზე იქნება წარმოდგენილი, რომელიც წელს ნოემბერში, ქალაქ ბონში გაიმართება.

 

წყარო: http://www.bbc.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ასტრონომია - კოსმოსიდედამიწაკვლევები

დედამიწა ანტიმატერიის დიდ დარტმას განიცდის, მეცნიერები მიზეზს იკვლევენ 

2.72K views on

მაღალი სისწრაფის კოსმოსური სხივების ფონზე, რომელიც კოსმოსის სიღრმიდან გვაწვიმს, არსებობს ანტიმატერიული ნაწილაკები, რომელსაც პოზიტრონებს უწოდებენ.

ასტრონომები მიიჩნევენ, რომ დედამიწაზე ეს  ,,ანტიელექტრონების”  „წვიმა“  პულსარების გამო ხდება, თუმცა არსებობს ერთი გაურკვევლობა: ამ ნაწილაკების რაოდენობა გაცილებით მეტია, ვიდრე უნდა იყოს.  ახალი კვლევის წყალობით, მეცნიერებმა შესაძლოა ამ კითხვაზე საბოლოო პასუხი მიიღონ.

კოსმოსური სხივები წარმოუდგენლად სწრაფ ნაწილაკებს წარმოადგენენ, რადგან ისინი კოსმოსიდან მაღალი ენერგიით ცვივა. პოზიტრონები ამ სუპერ სწრაფი ნაწილაკების ძალიან მცირე პროცენტს შეადგენენ,  მაგრამ დანამდვილებით არავინ იცის, საიდან, ან როგორ ჩნდებიან ისინი.

2008 წელს დედამიწის ორბიტაზე, PAMELA- ზე, ჩატარებულმა გამოკვლევამ აჩვენა, რომ ჩვენი კოსმოსის კუთხეს იმაზე უფრო მაღალი ენერგიის პოზიტრონები აღწევდნენ, ვიდრე მოსალოდნელი იყო.

საერთაშორისო მკვლევარების დიდმა ჯგუფმა გაანალიზა მექსიკაში მდებარე მაღალი სიმაღლის წყლის ჩერენკოვის (HAWC) ობსერვატორიაში ბოლო დროს ჩატარებული გაზომვები, რათა გამოეკვლიათ ჰიპოთეზა, რომ ჭარბი ანტიმატერიის გაფანტვა  შესაძლებელია  მძლავრი ობიექტებით, რომელსაც პულსარებს უწოდებენ.

პულსარი – ეს არის ნეიტრონული ვარსკვლავის ტიპი, აფეთქებული ვარსკვლავის ნარჩენი, რომელიც ძალიან სწრაფად ბრუნავს, ის წამში ასეულობით ბრუნს აკეთებს. ირგვლივ არსებულ მტვერსა და  გაზებთან ერთად პულსარი მოქმედებს ისე, როგორც ნაწილაკის აქსელერატორი, ანადგურებს ნაწილაკებს და ენერგიისგან ახალ მატერიას  წარმოქმნის.  

ამის ფონზე კი, შესაძლოა, ელექტრონები და მათი  „ანტიმატერიული“ ტყუპები წარმოიქმნან, რომლებიც შეჯახების შედეგად წარმოქმნილი შოკის ტალღებისგან ქრებიან.

ეს ის, რაც თეორიის მიხედვით ხდება.

ასე რომ, როდესაც ცოტა ხნის წილ HAWC-ის ობსერვატორიაში პულსარების რამდენიმე სრულყოფილი კანდიდატი აღმოაჩინეს, ეს მეცნიერებისთვის ჰიპოთეზის დატესტვის საუკეთესო შესაძლებლობად იქცა.

 ,,HAWC- ის ობსერვატორიის დეტექტორებმა გამა რადიაცია დააფიქსირა, რომელიც პულსარების მიერ წარმოქნილი და აჩქარებული ელექტრონების გარკვეული ჯგუფის მიერ გამოიყოფა,“ – აცხადებს პოლონეთის მეცნიერებათა აკადემიის ფიზიკოსი ფრანცისკო სენსა გრეუსი.

,,არსებობს კითხვა: არსებობს თუ არა ამ ელექტრონების საკმარისი რაოდენობა იმისათვის, რომ შემდგომში პოზიტრონების სწორი რაოდენობა წარმოიშვას?“ პასუხი არის – არა.

17-თვიანი კვლევის შემდეგ მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ პულსარები პასუხისმგებელი იყვნენ ზედმეტად მაღალი ენერგიის პოზიტრონების წარმოქმნის პროცესში, თუმცა გამოსახულება ძალიან პატარა იყო იმისათვის, რომ ყველაფერი ეს აეხსნათ.

„იმის გამო, რომ ჩვენამდე მომავალი მაღალი ენერგიის პოზიტრონების წარმოქმნაში პულსარების მონაწილეობა ძალიან მოკრძალებული ახსნაა, სხვა განმარტებები უფრო მეტად გამოიყენება,“– აცხადებს პოლონეთის აკადემიის ბირთვული ფიზიკის ინსტიტუტის მკვლევარი საბრინა კასანოვა.

ერთ-ერთი ასეთი განმარტება გულისხმობს მასიური ბნელი მატერიის ნაწილაკების განადგურებას.

ეს მეტად მიმზიდველი იდეაა, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც გვაძლევს გზას, ნათელი მოვფინოთ ჩრდილოვან მასალას, რომელიც ჩვენი სამყაროს მასის მეოთხედს შეადგენს და საბოლოოდ, მისი სხვა თვისებების გაგება დავიწყოთ.

მაგრამ მნიშვნელოვანია, გვახსოვდეს, რომ ერთი ჰიპოთეზის გარდაცვალება არ შეიძლება მეორის პირდაპირი მტკიცებულება გახდეს.

მუქი მატერიისა და საკითხზე და ექსტრასწრაფი პოზიტრონების საიდუმლო ჯერ-ჯერობით კვლავ საიდუმლოდ რჩება, რომლის ახსნას დრო და დაკვირვება სჭირდება.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწაენერგეტიკაკვლევებიმსოფლიო

„დრო იწურება“ – 15 000 მეცნიერი კაცობრიობას დედამიწის საგანგაშო მომავლის შესახებ აფრთხილებს

5.27K views on

,,დოქტრინამ” რამდენიმე დღის წინ შემოგთავაზათ ფიზიკოს სტივენ ჰოუკინგის განცხადება დედამიწის შესაძლო ,,დასასრულისა” და ალტერნატიული საცხოვრებელის მოძიების შესახებ. როგორც ჩანს, ინგლისელი მეცნიერი სულაც არ არის მარტო და მის მოსაზრებას 15 000-მდე მეცნიერი იზიარებს. ისინი ამბობენ, რომ თუკი კაცობრიობა არ მიიღებს მკაცრ ზომებს, დედამიწას გამოუსწორებელ ზიანს ვეღარ ავაცილებთ თავიდან. 

14 ნოემბერს გამოქვეყნდა სტატია სათაურით – „მსოფლიო მეცნიერთა გაფრთხილება კაცობრიობას: მეორე შეტყობინება“. ამ სტატიას ხელს 15 000-ზე მეტი მეცნიერი მსოფლიოს 184 ქვეყნიდან აწერს ხელს, ხელმოწერების რაოდენობა კი იმატებს.

საინტერესოა, რომ მსგავსი მესიჯით 1992 წელს საზოგადოებას 1 700-ზე მეტმა მეცნიერმა მიმართა, მათ შორის, ბევრი ნობელის პრემიის ლაურეატიც კი იყო. ცხადია, ბევრი არაფერი შეცვლილა.

„ეს არის აურაცხელი პასუხი იმაზე, რომ ჩუმად ყოფნა და ლოდინი აღარ შეგვიძლია“, — ამბობს სტატიის თანაავტორი, სიდნეისა და დიკინის უნივერსიტეტების მეცნიერ-თანამშრომელი თომას ნიუსამი

1992 წლის რეპორტი გამოყოფდა ცხრა სხვადასხვა სფეროს, რომლებსაც გაუმჯობესება ესაჭიროებოდა; მათ შორის იყო – ოზონის გამოფიტვა, ტყეების ჩეხა, კლიმატის ცვლილება და მოსახლეობის რაოდენობის ზრდა.

ერთადერთი დადებითი ფაქტი, რომელიც მკვლევარებმა გამოავლინეს, არის ის, რომ თავდაპირველ დოკუმენტში ხაზგასმული გაუმჯობესების ექვსი სფეროდან, წარმატებით გადაიჭრა მხოლოდ ოზონის ხვრელის პრობლემა. NASA-სა და NOAA-ს მეცნიერთა ცნობით, სწორედ ამ თვეში, თანამგზავრებიდან ჩატარებულმა გაზომვებმა აჩვენა, რომ ანტარქტიდის თავზე, ოზონის ფენაში არსებული ხვრელი ყველაზე მეტად დაპატარავდა 1988 წლის შემდეგ.

2017 წელს გამოქვეყნებულ წერილში კი შეფასებულია, რამდენად იმოქმედა გაფრთხილებამ საზოგადოებას და ის ტენდენციები, რომლებიც, ფაქტობრივად, იდენტურია 25 წლის წინანდელი ვითარებისა. როგორც მკვლევარები აღნიშნავენ, კაცობრიობამ არსებული მდგომარეობა კიდევ უფრო გააუარესა.

რეპორტის ყველაზე საგანგაშო პუნქტები შემდეგია:

მტკნარი წყლის ოდენობის 26 პროცენტით შემცირება ერთ სულ მოსახლეზე;
120 მლნ ჰექტარი ტყიანი ტერიტორიის დაკარგვა;

დედამიწაზე 29 პროცენტითაა შემცირებული ძუძუმწოვრების, რეპტილიების, ამფიბიების, ფრინველებისა და თევზების რიცხვი;
ოკეანის მკვდარი ზონების 75%-იანი ზრდა.

სტატიის მიხედვით, ადამიანმა უკვე დაუდო საფუძველი მეექვსე მასობრივ გადაშენებას. ასე რომ, მკვლევარების აზრით, 2100 წლიდან ამ პროცესს უნდა ველოდოთ.

მეცნიერების თქმით, ამ ტენდენციების გაგრძელება ბიომრავალფეროვნების დაკარგვის წინაპირობად იქცევა.

გარემოს კატასტროფათა მნიშვნელოვანი ნაწილი გამოწვეულია ადამიანთა რაოდენობის ზრდით – 2050 წლისთვის დედამიწის მოსახლეობა 9 მილიარდს გადააჭარბებს. 

სტატიაში არის მოწოდება გავლენიანი პირებისადმი, რომ არ დაიშურონ ძალისხმევა და დროულად მიიღონ შესაბამისი ზომები – მეტი ინვესტიცია ჩადონ განახლების შესაძლებლობის მქონე ენერგიაში, ასევე, კვლევებში და წიაღისეული საწვავის სუბსიდირებაში. თავად საზოგადოებას კი, რესურსების გონიერ გამოყენებაში სთავაზობენ გამოსავალს.

დაბოლოს, მეცნიერებს ხელმოწერა შეგიძლიათ შემდეგ ბმულზე.

 

წყარო:  BioScience, sciencedaily.com

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
დედამიწამსოფლიო

ერაყსა და ირანში დამანგრეველ მიწისძვრას, სულ მცირე, 332 ადამიანი ემსხვერპლა

1.6K views on

ერაყისა და ირანის საზღვარზე ძლიერი მიწისძვრა მოხდა, სააგენტო „როიტერსის“ ინფორმაციით, სიმძლავრემ 7.3 მაგნიტუდა შეადგინა.

მიწისძვრის შედეგად სულ მცირე 332 ადამიანი გარდაიცვალა 2,500 კი დაშავდა.

ყველაზე დიდი დარტყმა ერაყის საზღვრიდან დაახლოებით 15 კმ-ში, ირანის კერმანშაჰის პროვინციაში განხორციელდა, სადაც 236-ზე მეტი ადამიანია გარდაცვლილი.

ირანის სეისმოლოგიურმა ცენტრმა დაახლოებით 118 ბიძგი გამოავლინა. ირანის წითელი ნახევარმთვარის საზოგადოების ხელმძღვანელის განცხადებით, 70,000 ადამიანს თავშესაფარი ესაჭიროება.

მიწისძვრამ  მეწყერები გამოიწვია, რაც სამაშველო ოპერაციებს აფერხებს. ირანის მედიის ინფორმაციით, ქვეყნის სულ მცირე 14 პროვინცია დაზარალდა.

 

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
1 … 26 27 28 29 30 … 35
Page 28 of 35