დედამიწა

2016 წელი მსოფლიოში ყველაზე ცხელი წელია მეტეოროლოგიური დაკვირვების ისტორიაში, ამის შესახებ გაეროს ამინდის სააგენტომ ორშაბათს, მაროკოში მიმდინარე კლიმატის ცვლილებებთან დაკავშირებულ მოლაპარაკებებზე განაცხადა.

სააგენტოს ინფორმაციით, გლობალურმა დათბობამ წყალდიდობები და ზღვების დონეების ზრდა გამოიწვია.  

ანალოგიურ ინფორმაციას ავრცელებს მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაციაც (WMO) : „2016 წელი ყველაზე ცხელი წელია მე-19 საუკუნის ბოლოს შემდეგ ანუ იმ დროიდან, რაც მეტეოროლოგიური დაკვირვების განხორციელება ხდება. 17 ყველაზე ცხელი წლიდან 16 ამ საუკუნეშია დაფიქსირებული,“ – განაცხადა WMO-ის გენერალურმა მდივანმა პეტერ ტაალასმა.

მიმდინარე წლის დასაწყისში ე.წ. ელ-ნინიომ (ელ-ნინიო ანომალიური და გლობალური კლიმატური მოვლენაა. ეს არის თბილი სეზონური ზედაპირული დინება წყნარი ოკეანის აღმოსავლეთ ნაწილში, ჩნდება სამ ან შვიდ წელიწადში ერთხელ ცივი დინების გაქრობის შემდეგ და ბატონობს არანაკლებ ერთი წლისა) და ადამიანის საქმიანობის შედეგად გამოყოფილმა სათბურმა გაზებმა გრენლანდიის ყინულის დნობა და ავსტრალიის დიდი ბარიერული რიფის დაზიანება გამოიწვია.

 ,,ელ-ნინიოსგან გამოწვეული გადაჭარბებული სითბო გაქრა, მაგრამ გლობალური დათბობისგან გამოწვეული – გრძელდება, ამიტომ მოსალოდნელია, რომ 2016 წელი ყველაზე ცხელი წელი იქნება,“ – განაცხადა ტაალასმა.

ძლიერი El ნინო ღონისძიება გაქრა. სიცხის გლობალური დათბობის გაგრძელდება”, განაცხადა მან. მმო განაცხადა, რომ “ძალიან სავარაუდოა”, რომ 2016 იქნება ყველაზე, თუკი freak ცივი მომავალ კვირაში.

წყარო: theguardian

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი  ,,დოქტრინა”

უახლოეს დღეებში დედამიწის ცაზე ბოლო შვიდი ათეული წლის განმავლობაში ყველაზე დიდი, კაშკაშა სავსე მთვარე გამოჩნდება.

ასტრონომები აცხადებენ, რომ ორშაბათს სავსე მთვარე დედამიწის ზედაპირს 348,400 კმ მანძილზე მოუახლოვდება, რაც საშუალოზე 22,000 კილომეტრით ახლოა. ასეთი რამ კი 1948 წლის შემდეგ არ მომხდარა.

დედამიწასა და მთვარეს შორის მანძილი მერყეობს, რადგან ის არის კვერცხის ფორმის, და არა წრიული, სხეული ჩვენი პლანეტის გარშემო.

NASA აცხადებს, რომ თუკი ცა მოწმენდილი იქნება მთვარე ჩვეულებრივზე 14 პროცენტით უფრო დიდი და 30 პროცენტით უფრო კაშკაშა გამოჩნდება – ანუ დედამიწის მოსახლეობა სუპერმთვარეს იხილავს.

ვისკონსინის უნივერსიტეტის ასტრონომის ჯიმ ლატის განმარტებით, ყოველი მეთოთხმეტე სავსე მთვარე არის სუპერმთვარე. სავსე მთვარე დედამიწასთან ანალოგიურად 2034 წელს მოუახლოვდება.

იმ შემთხვევაში თუ კვირა ღამით ცა ღრუბლიანი იქნება, სუპერმთვარის სანახავად ორშაბათს შეგიძლიათ გახვიდეთ, რადგან ერთ ღამეში მთვარესა და დედამიწას შორის მანძილი უმნიშვნელოდ შეიცვლება.

წყარო: http://www.reuters.com/

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

მთავრობები შეთანხმდნენ, რომ გლობალური ტემპერატურის ზრდა 2 გრადუს ცელსიუსამდე შეინარჩუნონ, ხოლო სასურველ დონედ 1,5 გრადუსი დასახელდა.

ისტორიული კლიმატური პაქტის ძალაში შესვლის აღსანიშნავად პარასკევს პარიზზი ეიფელის კოშკი მწვანედ გაანათეს.

პარიზის კლიმატის პაქტი დაახლოებით ერთი წლის წინ მიიღეს. წინა მთავარი კლიმატური შეთანხმების- კიოტოს პროტოკოლის ძალაში შესვლას რვა წელი დასჭირდა.

პარიზში მიღებული შეთანხმება პირველია, რომელიც მდიდარსა და ღარიბ ქვეყნებს საერთო მიზნისთვის – კლიმატის დასაცავად აერთიანებს, თუმცა ნახშირბადის ემისიის წინააღმდეგ ქვეყნების ძალისხმევა ნებაყოფლობითია. აღსანიშნავია, რომ პარიზის შეთანხმების ამა თუ იმ ქვეყნის მიერ განხორციელება ამ ქვეყნაში მიმდინარე პოლიტიკურ მოვლენებთანაა დაკავშირებული. იმ ქვეყნებს, რომლებიც შეთანხმების სწრაფი დაკანონებისკენ მიისწრაფვოდნენ, თვალი აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნებზე უჭირავთ. ჰილარი კლინტონი ემისიების წინააღმდეგ ობამას ძალისხმევის გაღრმავების პირობას იძლევა, მაშინ, როცა მის კონკურენტ დონალდ ტრამპს შეთანხმების დახევის სურვილი აქვს.

გარემოს დაცვითი ჯგუფები და ექსპერტები მთავრობებს მეტის გაკეთებისკენ მოუწოდებენ.

„თუკი უფრო სწრაფად არ ვიმიქმედებთ, გლობალური ტემპერატურის ზრდის 1,5 გრადუსამდე შემცირების მიზანს ვერ მივაღწევთ, მაროკოს შეხვედრამ უნდა დაგვიბრუნოს იმის განცდა, რომ რაც შეიძლება უნდა ვიჩქაროთ,“ – აცხადებს მსოფლიო ბანკის პრეზიდენტო –  ჯიმ იონგ კიმი.

იმ ქვეყნების წარმომადგენლები, რომლებმაც გასულ წელს პარიზის კლიმატის ხელშეკრულებას მოაწერეს ხელი,  7-18 ნოემბერს მაროკოში შეიკრიბებიან და მომავლის გეგმებზე იმსჯელებენ.

წყარო: BBC

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

ბრიტანელი და ავსტრალიელი მეცნიერები აცხადებენ, რომ თორმეტი წლის წინ სამხრეთ ინგლისში ნაპოვნი პატარა ყავისფერი კენჭი  განმარხებული დინოზავრის ტვინის ქსოვილის პირველი ნიმუშია.

გაქვავებული ტვინი,  რომელიც ენთუზიასტმა ჯემი ჰისკოკსმა 2004 წელს აღმოაჩინა, სავარაუდოდ, დინოზავრის იმ სახეობის წამრომადგენლებს ეკუთვნის, რომლებიც დაახლოებით 133 მილიონი წლის ცხოვრობდნენ.

მკვლევარების მტკიცებით, ტვინის ქსოვილი ასე კარგად შემონახული იმის გამოა, რომ ის დინოზავრის გარდაცვალებიდან მცირე ხანში მაღალი მჟავიანობისა და დაბალი ჟანგბადის შემცველობის წყალში „ჩაამწნილეს“.

„ტვინის ქსოვილის შენახვის შანსი ძალიან მცირეა, ასე რომ, ამ ნიმუშის აღმოჩენა გასაოცარია,“ – განაცხადა კემბრიჯის უნივერსიტეტის დედამიწის შემსწავლელი მეცნიერებების დეპარტამენტის წარმომადგენელმა ალექს ლიუმ.

ამავე უნივერსიტეტის მეცნიერი დევიდ ნორმანი კი აცხადებს, რომ აღმოჩენამ გააჩინა კითხვები დინოზავრების, როგორც ძალიან პატარა ტვინიანი ცხოველების აღქმის შესახებ.

ტიპურ ქვეწარმავლებს ხშირი სისხლძარღვებითა და სინუსებით გარშემორტყმული ძეხვის ფორმის ტვინი აქვთ, რაც იმას ნიშნავს, რომ ტვინს თავისქალის ღრუს მხოლოდ ნახევარი ფართი უკავია.

აღნიშნული განმარხებული ტვინის ქსოვილი კი, როგორც აღმოჩნდა, დაპრესილი იყო, რამაც მეცნიერებს იმის თქმის საფუძველი მისცა, რომ ზოგიერთ დინოზავრს უფრო დიდი ტვინი ჰქონდა.

თუმცა დევიდ ნორმანი და მისი გუნდი აცხადებს, რომ მხოლოდ ამ ერთ ნამარხზე დაყრდნობით დინოზავრების ტვინის ზომასა და ინტელექტის დონეზე  დასკვნის გაკეთება არასწორია.

წყარო: Reuters

თამარ ტაბატაძე

ბერმუდის სამკუთხედის საიდუმლო შესაძლოა სატელიტური მეტეოროლოგისტების ჯგუფის დახმარებით საბოლოოდ ამოიხსნას.

მეცნიერები ამაოდ ცდილობენ გაარკვიონ ათწლეულების განმავლობაში მაიამის, პუერტო რიკოსა და ბერმუდს შორის  500, 000 კვადრატული მეტრი ფართობის რადიუსში მომხდარი გაუჩინარებები. ამბობენ, რომ ბერმუდის სამკუთხედმა ბოლო ასი წლის განმავლობაში სულ ცოტა 1 000 ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ ასობით საზღვაო ინციდენტი შესაძლოა ექვსკუთხა ღრუბლებისგან წარმოქმნილი „საჰაერო ბომბები“ იყოს. მათი მტკიცებით,  ქარიშხალი იმდენად ძლიერია, რომ გემებსა და თვითმფრინავებს მომენტალურად ზღვაში ძირავს.

კვლევარებმა ასევე აღნიშნეს, რომ ფართომასშტაბიანი ღრუბლები კუნძულ ბერმუდის დასავლეთით ხვდება. მათ რადარის სატელიტები გამოიყენეს, რათა გაეზომათ, თუ რა ხდებოდა უჩვეულო ღრუბლების ქვეშ და აღმოაჩინეს, რომ ზღვის დონის ქარიც სახიფათო სიჩქარეს აღწევდა, რის შედეგადაც მაღალი ტალღები წარმოიქმნებოდა.

მეტეოროლოგისტი რენდი ქერვენი აცხადებს, რომ ექვსკუთხა ფორმის ღრუბლები „ საჰაერო ბომბებია“, ისინი ჰაერში ფეთქდებიან და შემდეგ ოკეანეს ეცემიან.

ეს გარემო ფაქტორები ტალღებს წარმოქმნის, რომელიც ზოგჯერ მასიურია და ურთიერთქმედებას იწყებენ.

სამკუთხედი ცნობილი მხოლოდ 1840 წლიდან გახდა, როცა იქვე ახლოს იპოვეს ფრანგული აფრიანი გემი „როზალინი“. იქ ყველა აფრა ადგილზე და წესრიგში იყო, მაგრამ არ იყო ეკიპაჟის არცერთი წევრი.

ამ გაუჩინარებათა ასახსნელად, სხვადასხვა ჰიპოთეზების დასახელება ხდება, უჩვეულო ამინდის მოვლენებიდან უცხოპლანეტელთა მიერ მოტაცებებამდე. თუმცა, სკეპტიკოსები ამტკიცებენ, რომ ბერმუდის სამკუთხედში გემების გაუჩინარებები არ ფიქსირდება იმაზე ხშირად, ვიდრე მსოფლიო ოკეანის სხვა რაიონებში და ბუნებრივი მიზეზებით აიხსნება.

ქრისტეფორე კოლუმბი იყო პირველი მოგზაური, რომელმაც გაიარა სარგასის ზღვა და ბერმუდის სამკუთხედი 1492 წელს. მისი გემის — სანტა-მარიას ჟურნალი მოგვითხრობს კომპასის ისრის უცნაურ ქცევაზე, ცისა და ზღვის უჩვეულო ნათებაზე. ყოველი გაუგებარი მოვლენა მეზღვაურთა შორის იწვევდა შიშს. ამ უჩვეულო მოვლენების შესახებ ჭორი მალევე გავრცელდა მეზღვაურთა შორის და სულ მალე ატლანტიკის ამ რაიონმა შეიძინა უჩვეულო და საიდუმლო რეპუტაცია.

ბერმუდის სამკუთხედში „საიდუმლო გაუჩინარებების“ შესახებ პირველად Associated Press-ის კორესპოდენტმა ჯონსმა ახსენა, 1950 წელს მან ამ რაიონს „ეშმაკის ზღვა“ უწოდა. „ბერმუდის სამკუთხედის“ შესიტყვების ავტორად, ჩვეულებრივ, ვინსენტ გადისი მიიჩნევა. მან 1964 წელს სპირიტიზმისადმი მიძღვნილ ერთ-ერთ ჟურნალში გამოაქვეყნა სტატია „მომაკვდინებელი ბერმუდის სამკუთხედი“. XX საუკუნის 60-იანი წლების დასასრულსა და 70-იანი წლების დასაწყისში გამოჩნდა მრავალრიცხოვანი პუბლიკაცია ბერმუდის სამკუთხედის საიდუმლოებების შესახებ.

აღნიშნულ არეალში ყოველწლიურად დაახლოებით 4 თვითმფრინავი და 20 გემი იკარგება.

წყარო:.independent.co.uk
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ატმოსფეროში CO2-ის დონემ 2015 წელს მნიშვნელოვან ბარიერს – 400 პპმ (ნაწილაკი/მილიონზე) მიაღწია და „მრავალი თაობის“ განმავლობაში აღარ დაიწევს.
მსოფლიოს მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის ინფორმაციით, 2016 წელი იქნება პირველი სრული წელი, როდესაც CO2-ის დონე აღნიშნულ ნიშნულს გადააჭარბებს.
მეცნიერები აცხადებენ, რომ ნახშირორჟანგის მაღალი დონე შესაძლოა ელ-ნინიოსთან იყოს დაკავშირებული.
მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანის საქმიანობის შედეგად გამოყოფილი CO2 2014-დან 2015 წლამდე სტატიკური იყო, ძლიერი ელ-ნინიოს დაწყებამ ატმოსფეროში ნახშირორჟანგის დონის პიკი გამოიწვია.
ტროპიკულ რეგიონებში ელ-ნინიოსგან გამოწვეული გვალვის გამო მცენარეებს CO2-ის შთანთქმის ნაკლები უნარი ქონდათ. დამატებითი ემისია გამოიწვია მშრალი პირობებისგან გამოწვეულმა ხანძრებმაც.
მსოფლიო მეტეოროლოგიური ორგანიზაცია წლიურ ანგარიშში აღნიშნავს, რომ აღნიშნულმა კლიმატურმა პირობებმა ბოლო ათი წლის განმავლობაში ატმოსფეროში CO2-ის დონის საშუალოზე (240 პპმ (ნაწილაკი/მილიონზე) მაღალ დონეზე აწევა გამოიწვია. ექსპერტები აცხადებენ, რომ ნახშირორჟანგის ასეთი მაღალი მაჩვენებელი (400 პპმ (ნაწილაკი/მილიონზე) 3-5 მილიონი წლის წინ აღინიშნებოდა.
მსოფლიოს მეტეოროლოგიური ორგანიზაცია აცხადებს, რომ 400 პპმ-იანი ბარიერი მდგრადია და ის „მრავალი თაობის“ განმავლობაში შენარჩუნდება. ორგანიზაციის წლიურ ანგარიშში ასევე საუბარია სხვა სასათბურე აირების, მათ შორის, მეთანისა და აზოტის ოქსიდის, ზრდაზე.  „2015 წელს მეთანის დონე 2.5-ჯერ მეტი იყო ვიდრე პრე-ინდუსტრიულ ხანაში, 1,2-ჯერაა გაზრდილი აზოტის ოქსიდის დონეც.
მსოფლიოს მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის ინფორმაციით, სამრეწველო, სასოფლო-სამეურნეო და საყოფაცხოვრებო საქმიანობის შედეგად გამოწვეული დათბობის ან რადიაციის ზემოქმედება 1990 წლიდან 2015 წლამდე 37 პროცენტით გაიზარდა. ორგანიზაცია მოუწოდებს ქვეყნებს, რომ CO2-ის შემცირებაზე იყვნენ ორიენტირებულები.
“CO2-ის წინააღმდეგ ბრძოლის გარეშე ვერ დავძლევთ კლიმატის ცვლილებას და ვერ შევინარჩუნებთ ტემპერატურის 2 გრადუსი ცელსიუსით ნაკლებ ზრდას,“ – აცხადებს მსოფლიოს მეტეოროლოგიური ორგანიზაციის გენერალური მდივანი პეტერ ტაალასი. “აქედან გამომდინარე, 4 ნოემბერს დაგეგმილი პარიზის ხელშეკრულების ძალაში შესვლა, უაღრესად მნიშვნელოვანია, და რაც მთავარია, ხელი უნდა შევუწყოთ მის სწრაფ იმპლემენტაციას,“ -დასძინა მან.
შეგახსენებთ, რომ იმ ორასამდე ქვეყნის წარმომადგენლები, რომლებმაც პარიზის კლიმატის ხელშეკრულებას მოაწერეს ხელი, ნოემბერში მაროკოში შეიკრიბებიან და მომავლის გეგმებზე იმსჯელებენ.

წყარო: public.wmo.int
მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ
ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”