მედიცინა

ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის შე­სა­ხებ კა­ცობ­რი­ო­ბის ცოდ­ნა ფარ­თოვ­დე­ბა. დღე­ის­თვის უკვე ცნო­ბი­ლია, რომ ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი არის ორ­გა­ნიზ­მის “სა­შე­ნი აგუ­რე­ბი”, რომ­ლე­ბიც გა­ნუ­წყვე­ტე­ლი გამ­რავ­ლე­ბით მთელ ორ­გა­ნიზმსა და მის ორ­გა­ნო­ებს წარ­მოქ­მნის: გულს, კანს, ღვიძლს, თმას და ა.შ.

ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გამ­რავ­ლე­ბის პრო­ცე­სი ბუ­ნებ­რი­ვი და გარ­და­უ­ვა­ლია ემ­ბრი­ონ­ში, რო­დე­საც მიმ­დი­ნა­რე­ობს ნა­ყო­ფის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა. შემ­დეგ ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გამ­რავ­ლე­ბა მცირ­დე­ბა, თუმ­ცა მათი გან­სა­ზღვრუ­ლი რა­ო­დე­ნო­ბა ორ­გა­ნიზ­მში სი­ცო­ცხლის ბო­ლომ­დე რჩე­ბა, მეტ-ნაკ­ლე­ბად სხვა­დას­ხვა ორ­გა­ნო­ში (უმე­ტე­სო­ბა ძვალ­ში) – ანუ ეს უჯრე­დე­ბი ყვე­ლა­ზე ცხო­ველ­მოქ­მე­დი ემ­ბრი­ო­ნის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის პე­რი­ოდ­შია.A ამი­ტო­მაც გაჩ­ნდა ჭიპ­ლა­რის უჯრე­დე­ბის ბან­კე­ბი, სა­დაც ამ უჯრე­დებს გა­ყი­ნულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ინა­ხა­ვენ. მი­ზა­ნი: თუ ოდეს­მე ადა­მი­ა­ნი მძი­მედ და­ა­ვად­დე­ბა, ექი­მე­ბი ჭიპ­ლა­რის ღე­რო­ვან უჯრე­დებს მის და­ა­ვა­დე­ბულ ორ­გა­ნო­ებ­ში “გა­უშ­ვე­ბენ”, რის შემ­დე­გაც ჭიპ­ლა­რის ჯან­მრთე­ლი ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი ამა­ვე ორ­გა­ნოს ჯან­მრთელ უჯრე­დე­ბად გა­და­იქ­ცე­ვი­ან, გამ­რავ­ლდე­ბი­ან და და­ა­ვა­დე­ბულ უჯრე­დებს გან­დევ­ნი­ან. შე­დე­გად დგე­ბა გა­მო­ჯან­მრთე­ლე­ბა. თუმ­ცა ყო­ველ­თვის ასე არ არის, ჯერ­ჯე­რო­ბით, ღე­რო­ვან უჯრე­დებ­საც აქვს “ნაკ­ლი”. ამი­ტო­მაც დღეს უკვე მას მეც­ნი­ე­რე­ბი სრუ­ლი­ად ფან­ტას­ტი­კურ სფე­რო­ებ­ში ცდი­ან. მსოფ­ლი­ოს სხვა­დას­ხვა სა­მეც­ნი­ე­რო ლა­ბო­რა­ტო­რი­ა­ში მიმ­დი­ნა­რე­ობს ექ­სპე­რი­მენ­ტე­ბი ე.წ. ქი­მე­რე­ბის გა­მოყ­ვა­ნა­ზე. ქი­მე­რე­ბი ის ორ­გა­ნიზ­მე­ბია, რომ­ლე­ბიც, ჯერ­ჯე­რო­ბით, გარ­კვე­უ­ლიც არ არის, კა­ცობ­რი­ო­ბის სა­კე­თილ­დღე­ოდ იქ­მნე­ბა თუ პი­რი­ქით. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ჯერ ეს მხო­ლოდ ექ­სპე­რი­მენ­ტია, ამ კი­თხვის დას­მა უკვე სა­ინ­ტე­რე­სოა. რა არის ქი­მე­რა? მეც­ნი­ე­რებს სურთ ქი­მე­რებ­ში ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბონ ორ­გა­ნო­ე­ბი, რო­მელ­თაც ტრან­სპლან­ტა­ცი­ის მომ­ლო­დი­ნე მი­ლი­ო­ნო­ბით ავად­მყოფს გა­და­უ­ნერ­გა­ვენ. მაგ­რამ რა მოხ­დე­ბა იმ შემ­თხვე­ვა­ში, თუ რო­მე­ლი­მე მეც­ნი­ე­რი ამ აკ­რძა­ლულ ზღვარს გა­და­ლა­ხავს და თა­ვის შექ­მნილს სხვა მიზ­ნე­ბის­თვის გა­მო­ი­ყე­ნებს? ამა­სო­ბა­ში კი ჩი­ნელ­მა მეც­ნი­ე­რებ­მა მა­ი­მუ­ნის ქი­მე­რა შექ­მნეს ორი სხვა­დას­ხვა ჯი­შის მა­ი­მუ­ნის­გან… ამ თე­მა­ზე ბი­ო­ლოგ ნანო ალა­ვი­ძეს ვე­სა­უბ­რეთ:

– ბევ­რი ჩვენ­გა­ნი სახ­ტად დარ­ჩა სტა­ტი­ით, რო­მე­ლიც ცნო­ბილ­მა ამე­რი­კულ­მა სა­მეც­ნი­ე­რო ჟურ­ნალ­მა Cell-მა გა­მო­აქ­ვეყ­ნა და რო­მე­ლიც მა­ი­მუ­ნი-ქი­მე­რას და­ბა­დე­ბა­ზე მოგ­ვი­თხრობს. რა შე­იძ­ლე­ბა მოხ­დეს, თუ მეც­ნი­ე­რე­ბა შეძ­ლებს ნე­ბის­მი­ე­რი ტი­პის ქი­მე­რის შექ­მნას?

– ქი­მე­რე­ბის შექ­მნა გე­ნუ­რი ინ­ჟი­ნე­რი­ის მიღ­წე­ვაა. ეს ემ­ბრი­ო­ნუ­ლი უჯრე­დე­ბის მარ­თვის ექ­სპე­რი­მენ­ტი აქამ­დე მღრნე­ლებ­ზე, ბოლო დროს კი მა­ი­მუ­ნებ­ზეც ჩა­ა­ტა­რეს. ამ კვლე­ვე­ბით მეც­ნი­ე­რებ­მა უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სად წა­ი­წი­ეს წინ. არის რის­კე­ბიც, თუმ­ცა ჯერ და­დე­ბით შე­დე­გებ­ზე ვი­სა­უბ­როთ. დღეს ქი­მე­რე­ბის ექ­სპე­რი­მენ­ტი პირ­ველ რიგ­ში მო­ი­აზ­რე­ბა იმ ნევ­რო­ლო­გი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის სამ­კურ­ნა­ლოდ, რომ­ლე­ბი­თაც კა­ცობ­რი­ო­ბა იტან­ჯე­ბა და მე­დი­ცი­ნა ვე­რა­ფერს შვე­ლის. მათ შო­რის არის პარ­კინ­სო­ნი, ჰიდ­რო­ცე­ფა­ლია, ეპი­ლეფ­სია, გა­ფან­ტუ­ლი სკლე­რო­ზი, დე­მენ­ცია…თუ შე­იქ­მნე­ბა ადა­მი­ა­ნის უჯრე­დუ­ლი ქსო­ვი­ლის მსგავ­სი ქსო­ვი­ლე­ბი ცხო­ვე­ლებ­ში, ცხა­დია, ასე­თი ქსო­ვი­ლი მოგ­ვცემს სა­შუ­ა­ლე­ბას, რომ ამ და­ა­ვა­დე­ბებ­ზე ექ­სპე­რი­მენ­ტე­ბი და­ვაჩ­ქა­როთ და სამ­კურ­ნა­ლო სა­შუ­ა­ლე­ბას რაც შე­იძ­ლე­ბა სწრა­ფად მი­ვაგ­ნოთ, ამით კი ადა­მი­ა­ნებს ტან­ჯვა ავა­ცი­ლოთ.

შემ­დე­გია ტრან­სპლან­ტა­ცია. მსოფ­ლი­ო­ში ყო­ველ­დღე 22-25 ადა­მი­ა­ნი იღუ­პე­ბა ჯან­მრთე­ლი ორ­გა­ნოს ტრან­სპლან­ტა­ცი­ის მო­ლო­დინ­ში და თუ მეც­ნი­ე­რე­ბი ქი­მე­რებ­ში ჯან­მრთელ ორ­გა­ნო­ებს გა­მოზ­რდი­ან, ეს ხომ მძი­მე სე­ნით და­ა­ვა­დე­ბულ­თა ხსნა იქ­ნე­ბა. გა­ნაგ­რძეთ კი­თხვა

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”