მედიცინა

სპინა ბიფიდა საკმაოდ იშვიათი დაავადებაა და ამიტომაც მის შესახებ ბევრს არც სმენია. ეს არის დეფექტი, რომლის დროსაც ნაყოფის ნერვული მილი არ ვითარდება ან სათანადოდ არ იხურება. ამან შეიძლება გამოიწვიოს სხვადასხვა დარღვევა – ზურგის ტვინის დიდი თიაქარით დაწყებული (რაც ჯანმრთელობის სერიოზულ პრობლემებს იწვევს), ხერხემლის მცირე დეფექტით დამთავრებული (ამის შესახებ ადამიანმა შეიძლება ვერც ვერასდროს გაიგოს, რადგან ის ულტრაბგერითი დიაგნოსტირების დროსაც კი არ ჩანს).

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

62 წლის რიკ სლე­ი­მა­ნი პირ­ვე­ლი ადა­მი­ა­ნია, რო­მელ­საც გე­ნე­ტი­კუ­რად მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ღო­რის თირკმე­ლი გა­და­უ­ნერ­გეს. მას ოპე­რა­ცია მა­სა­ჩუ­სეტ­სის სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში ჩა­უ­ტარ­და. კაცი სახ­ლს ინო­ვა­ცი­უ­რი ოპე­რა­ცი­ი­დან ორი კვი­რის შემ­დეგ და­უბ­რუნ­და. ექი­მე­ბის თქმით, ის თავს კარ­გად გრძნობს.

ღო­რის ორ­გა­ნო­ე­ბის ადა­მი­ა­ნის­თვის ტრან­სპლან­ტა­ცია აქამ­დეც უც­დი­ათ, თუმ­ცა ყვე­ლა მცდე­ლო­ბა წა­რუ­მა­ტე­ბე­ლი იყო. პრო­ცე­დუ­რის წარ­მა­ტე­ბას კი ახლა მეც­ნი­ე­რე­ბი ასე აფა­სე­ბენ – “ის­ტო­რი­უ­ლი ეტა­პი ტრან­სპლან­ტა­ცი­ის სფე­რო­ში”.

მე­დი­კო­სე­ბის ცნო­ბით, პა­ცი­ენ­ტი ებ­რძო­და თირკმე­ლე­ბის და­ა­ვა­დე­ბას და ავად­მყო­ფო­ბა ბოლო სტა­დი­ა­ში იყო, ამი­ტომ სა­ჭი­რო­ებ­და ორ­გა­ნოს გა­და­ნერგვას. ექი­მებ­მა კი ღო­რის გე­ნე­ტი­კუ­რად მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი თირკმე­ლი გა­და­უ­ნერ­გეს. ოპე­რა­ცია 4 სა­ა­თის გან­მავ­ლო­ბა­ში მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და.

მე­დი­კო­სე­ბის თქმით, ორ­გა­ნო ჩვე­უ­ლებ­რივ ფუნ­ქცი­ო­ნი­რებს და მა­მა­კაცს ჯან­მრთე­ლო­ბის პრობ­ლე­მე­ბი არ აწუ­ხებს.

“სა­ა­ვად­მყო­ფოს და­ტო­ვე­ბა და სახ­ლში წას­ვლა ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე ბედ­ნი­ე­რი მო­მენ­ტია ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში”, – თქვა პა­ცი­ენ­ტმა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

62 წლის რიჩარდ სლეიმენი პირველი ადამიანი გახდა, რომელმაც ღორის თირკმლის ტრანსპლანტატი მიიღო. მასაჩუსეტსის General Hospital-ში შესაბამისი ოპერაცია 16 მარტს ჩატარდა. პაციენტი თავს კარგად გრძნობს და შესაძლოა, მალე საავადმყოფოდან გაწერონ.

ჩატარებული პროცედურის წარმატებულობა იმედს იძლევა, რომ ერთ დღეს ღორის ორგანოების ტრანსპლანტატები გავრცელებულ პრაქტიკად იქცევა და მისი საშუალებით ასიათასობით ადამიანის სიცოცხლის გადარჩენა მოხერხდება. ამ მომენტისთვის, მხოლოდ აშშ-ში, თირკმლის გადანერგვის მომლოდინეთა რიგში 93 000 ადამიანია.

რამდენიმე წელია, რაც მეცნიერები გენეტიკურად მოდიფიცირებული ღორების შესაქმნელად მუშაობენ. ეს იმისათვის, რომ კრიტიკული საჭიროების შემთხვევაში, ღორის ორგანოების ადამიანში გადანერგვა იყოს შესაძლებელი. ამ მხრივ ბოლო წლებში არაერთი ექსპერიმენტი ჩატარდა, მათ შორის ორ მკვდარ რეციპიენტზე, რომლებიც ჯერ კიდევ ხელოვნური სუნთქვის აპარატზე იყვნენ მიერთებული.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

შემოსავლების სწრაფი ვარდნის შემდეგ, გერმანული ბიოტექნოლოგიური კომპანია BioNTech იმედებს ამყარებს კიბოს სამკურნალო წამლის გამოშვებაზე. ინფორმაციას სააგენტო „როიტერსი“ ავრცელებს.

კომპანიამ, რომელმაც Pfizer-თან თანამშრომლობით კოვიდ-19-ის ვაქცინა შექმნა, 20 მარტს განაცხადა, რომ 2023 წლის მონაცემებზე დაყრდნობით, კომპანიის შემოსავლები მკვეთრად შემცირდა და კომპანიის სრული ძალისხმევა ამიერიდან კიბოს საწინააღმდეგო წამლის შემუშავებაზე გადავა.

კომპანია ქალაქ მაინცში მდებარეობს. მათ მიერვე გამოქვეყნებული მონაცემების მიხედვით, BioNTech-ის შემოსავალმა 4 მილიარდამდე ევრო შეადგინა 2023 წელს, რაც სამი მეოთხედით ნაკლებია 2022 წელთან შედარებით. სუფთა მოგება აქედან 930.3 მილიონი ევროა, რაც 90%-ით ნაკლებია, ვიდრე ერთი წლით ადრე ჰქონდა კომპანიას.

კომპანიამ გაცხადებულად დაისახა მიზნად, რომ პირველ ონკოლოგიურ პრეპარატს 2026 წელს გამოუშვებს, ხოლო 2030 წლისთვის სიმსივნის 10 სახეობა იქნება დაზუსტებული, რა შემთხვევაშიც ეს პრეპარატები დაენიშნებათ პაციენტებს.

BioNTech-მა იანვარში განაცხადა, რომ 2025 წლისთვის შემოსავლები კვლავ გაეზრდება და ინვესტიციებს ონკოლოგიური ბიზნესისკენ მიმართავს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

თანამედროვე მედიცინამ კიდევ ერთხელ მოახდინა სასწაული: ექიმებმა ცოტა ხნის წინ შეძლეს სრულად განეკურნათ ადამიანი, რომელიც წლების განმავლობაში იტანჯებოდა კიბოთი და შიდსით. ჩვეულებრივ, ამ საშინელი სიმპტომებიდან ერთიც კი კლავს პაციენტს.

კალიფორნელმა პოლ ედმონდსმა, მოახერხა ორივე დაავადების ერთდროულად დამარცხება და ეს ყველაფერი ჯანმრთელი დონორის ღეროვანი უჯრედების გადანერგვის წყალობით, ერთი ძალიან იშვიათი მუტაციით. ყოველგვარი გაზვიადების გარეშე, ეს არის სენსაციური მიღწევა მედიცინის სფეროში, ამიტომ ექიმებმა, რომლებიც მკურნალობდნენ მამაკაცს, ამ საოცარი შემთხვევის შესახებ ყველა დეტალი გაამხილეს. ეს ამბავი გვაძლევს იმედს, რომ მომავალში ჩვენი დროის საშინელი დაავადებები დამარცხდება და აღარ წარმოადგენს ასეთ დიდ საფრთხეს.
მამაკაცი ერთდროულად ორი სასიკვდილო დაავადებისგან განიკურნა ჰემატოპოეზური უჯრედების ტრანსპლანტაციის გამოყენებით. მარტივად რომ ვთქვათ, ექიმებმა მას ჯანმრთელი ადამიანის ღეროვანი უჯრედები გადაუნერგეს.
ეს ოპერაცია ჩვეულებრივ ტარდება როგორც მწვავე მიელოიდური ლეიკემიის, ლეიკემიის, მიელომის და ლიმფომის მკურნალობის ბოლო ეტაპი. პირველი, პაციენტის ძვლის ტვინში სისხლის წარმომქმნელი ღეროვანი უჯრედები განადგურდა ქიმიოთერაპიით. შემდეგ დონორის ჯანსაღი ღეროვანი უჯრედები შეიყვანეს ძვლის ტვინში. ამრიგად, პოლ ედმონსის სხეულმა დაიწყო ჯანსაღი სისხლის უჯრედების გამომუშავება და მისი კიბო განიკურნა.

ამავდროულად, ქირურგიულმა ოპერაციამ იგი მთლიანად გაათავისუფლა აივ ინფექციისგან. ფაქტია, რომ ღეროვანი უჯრედების დონორს ჰქონდა CCR5 დელტა-3 გენეტიკური მუტაცია, რაც ადამიანებს აივ-ის მიმართ რეზისტენტულს ხდის. ის გვხვდება მსოფლიოს მოსახლეობის მხოლოდ 2%-ში, ამიტომ პაციენტს ძალიან გაუმართლა. ადამიანის იმუნოდეფიციტის ვირუსი იყენებს CCR5 რეცეპტორს იმუნურ უჯრედებში შესასვლელად. მაგრამ CCR5 დელტა-3 მუტაციის თანდასწრებით, ეს გზა მისთვის იკეტება.
იმის შესამოწმებლად, რომ ოპერაციამ წარმატებით ჩაიარა, მამაკაცი რამდენიმე თვის განმავლობაში არ იღებდა აივ-ის აბებს. ამ ხნის განმავლობაში მისი მდგომარეობა უცვლელი დარჩა და სხეულში მომაკვდინებელი დაავადების კვალი არ დაფიქსირებულა. ეს შემთხვევა ადასტურებს, რომ მედიცინა გაჩერებული არ არის და მილიონობით ადამიანს მთელ მსოფლიოში იმედს აძლევს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

გახსოვდეთ, რომ არტერიული წნევის მატება არის პირველი ნიშანი იმისა, რომ ჩვენი გული დიდი დატვირთვით მუშაობს. მართალია, კარდიოლოგია სწრაფად ვითარდება და ექიმებს სულ უფრო მეტი საშუალება აქვთ გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების მქონე პაციენტების დასახმარებლად, მაგრამ ასეთ დროს, საკმაოდ ხშირად, სამედიცინო ჩარევები რთულ პროცედურებს მოიცავს და თანაც ეს ყოველივე საკმაოდ ძვირია. არადა, ჩვენ მარტივი, სწორი ქცევით შეგვიძლია რაც შეიძლება ნაკლები ასეთი ჩარევა დაგვჭირდეს და თანაც უფრო სოლიდურ ასაკში.

რა იწვევს გულის და სისხლძარღვთა დაავადებებს?

გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების განვითარების ძირითადი რისკ-ფაქტორები კარგად არის ცნობილი. ესენია:

მეტაბოლური დარღვევები და სიმსუქნე;

დიაბეტი;

უმოძრაობა;

მოწევა.

გულ-სისხლძარღვთა ავადობის შემთხვევების თითქმის ნახევარი გამოწვეულია არტერიული ჰიპერტენზიით, ხოლო მეორე ნახევარი თითქმის თანაბრად ნაწილდება გულის კორონარულსა და ცერებროვასკულარული დაავადებებზე.

რატომ მოქმედებს ცუდად მოწევა გულსა და სისხლძარღვებზე

ყველამ კარგად იცის, რომ მოწევა საზიანოა ჯანმრთელობისთვის. ფუჭი სიტყვები არ გეგონოთ -‘’მოწევა კლავს“. მაგალითად, აშშ-ში ნიკოტინის მოხმარებას ყოველწლიურად 480 000-ზე მეტ ადამიანის სიცოცხლე ეწირება. სიგარეტსა და სიგარეტის კვამლში შემავალ ქიმიურ ნივთიერებებს შეუძლიათ ფილტვის კიბოს და მრავალი სხვა დაავადების გამოწვევა.

მაგრამ ის თუ იცით, რომ სიგარეტში შემავალ ქიმიურ ნივთიერებებს, როგორიცაა ნიკოტინი და ნახშირბადის მონოქსიდი, შეუძლიათ მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინოს გულსა და სისხლძარღვებზე? ეს ნივთიერებები არღვევენ გულ-სისხლძარღვთა სისტემის გამართულ ფუნქციონირებას. აზიანებენ გულსა და სისხლძარღვებს, რის გამოც გულის დაავადების განვითარების რისკიც იზრდება.

ქვემოთ ვისაუბრებთ გულზე ნიკოტინის მავნე ზემოქმედებაზე და გულისთვის იმ სარგებელზე, რომელიც აშკარად შესამჩნევი გახდება მოწევაზე უარის თქმის შემთხვევაში.

ნიკოტინის ეფექტი

იცოდით, რომ სიგარეტი საშუალო 5000-ზე მეტ ქიმიურ ნივთიერებას შეიცავს? მათ შორისაა-დარიშხანი, ფორმალდეჰიდი და ფისი, აგრეთვე ნიკოტინი და ნახშირბადის მონოქსიდი. სხვათაშორის, მას შემდეგ რაც ამის შესახებ ინფორმაცია ყველასთვის გახდა ხელმისაწვდომი, სიგარეტის მომხმარებელთა რიცხვი შემცირდა, მაგრამ გაიზარდა ვეიპინგისა და ელექტრონული სიგარეტის მომხმარებელთა რაოდენობა. მიუხედავად იმისა, რომ აორთქლების გვერდითი ეფექტები ბოლომდე არ არის შესწავლილი, ელექტრონული სიგარეტის გამოყენების დროსაც კი, ადამიანის ჯანმრთელობა ზიანდება.

გულის დაავადებების, ინსულტისა და დიაბეტის განვითარების რისკის ქვეშ მყოფ ადამიანებს ურჩევენ, მოერიდონ სიგარეტის მოწევას. მათთვის პასიური მოწევაც (სულ ერთია ტრადიციულ სიგარეტი იქნება თუ ორთქლის) მავნებელია, რადგან ის გულის დატვირთვას ძალიან ზრდის. მოწევა ორგანიზმზე რამდენიმე სახის მავნე გავლენას ახდენს, მაგრამ ყველაზე მეტად ის მოქმედებს გულ-სისხლძარღვთა სისტემაზე.

ნიკოტინი გულზე შემდეგი გზებით მოქმედებს:

ზრდის არტერიულ წნევას;

აჩქარებს გულისცემას;

იწვევს არტერიების და სისხლძარღვების შევიწროებას;

იწვევს არტერიების გამკვრივებას;

ამ ყველაფერმა შეიძლება გამოიწვიოს გულის დაავადება, ინფარქტი ან ინსულტი.

ნიკოტინი სხეულში მოწევის შემდეგ რვა საათის განმავლობაში რჩება და მისი მავნე გავლენა ჯანმრთელობაზე მოწევის შემდეგაც საათობით გრძელდება.

გააგრძელეთ კითხვა 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

მეცნიერები და ჯანდაცვის პროფესიონალები ყურადღებით აკვირდებიან იშვიათ ვირუსს, რომელიც ალასკაპოქსის (Alaskapox) სახელითაა ცნობილი, მას შემდეგ, რაც ფატალური შემთხვევა დაფიქსირდა.
2015 წელს ალასკაპოქსის პირველად გამოვლენის შემდეგ დიაგნოზირებულია რამდენიმე შემთხვევა, რომელიც, როგორც წესი, დაკავშირებულია მსუბუქ სიმპტომებთან, მათ შორის სახსრებისა და კუნთების ტკივილი, შეშუპებული ლიმფური კვანძები და კანზე ერთი ან მეტი მუწუკი ან პუსტულები.
ვირუსი, ჩვეულებრივ, რამდენიმე კვირის შემდეგ ქრება, მაგრამ შეიძლება უფრო საშიში იყოს დასუსტებული იმუნური სისტემის მქონე ადამიანებისთვის.
ალასკაპოქსით დაინფიცირებული ადამიანის ჰოსპიტალიზაცია და გარდაცვალება კენაის ნახევრაკუნძულზე დაფიქსირდა. გარდაცვლილი ხანდაზმული მამაკაცია. ოფიციალური პირების განმარტებით, მამაკაცს კიბოზე მკურნალობის გამო დასუსტებული იმუნური სისტემა ჰქონდა, რამაც, შესაძლოა, ხელი შეუწყო მისი დაავადების სიმძიმეს.
ექსპერტები ამბობენ, რომ დაავადება ხშირად მსუბუქია და ინფიცირების შემთხვევები იშვიათია ადამიანებში, რადგან ვირუსი, ძირითადად, ალასკაზე მობინადრე მცირე ძუძუმწოვრებში გვხვდება.
ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი ორთოპოქსვირუსი შეიძლება გავრცელდეს ადამიანებს შორის კანის დაზიანებებთან უშუალო კონტაქტით, არ არსებობს იმის მტკიცებულება, რომ ალასკაპოქსით დაავადებულმა ადამიანმა ის სხვას ადამიანს გადასდოს.
ალასკაში ჯანდაცვის უწყებამ ახალი რეკომენდაციები გამოსცა, რომელიც მოიცავს კლინიცისტებისთვის ვირუსის თავისებურებების გაცნობას და მის რეგულარულ ტესტირებას – ასევე ალასკოპოსით დაავადებულთათვის რჩევას, არ დაასველონ დაზიანებები და მოერიდონ მათ შეხებას.
“ცხოველებზე მეტი ტესტირების ჩატარება ხდება, რათა უკეთ გავიგოთ ვირუსის გავრცელება ცხოველთა პოპულაციაში“, – აცხადებენ ალასკას ჯანდაცვის უწყებაში.

წყარო : edition.cnn.com
sciencealert.com

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ცოტას ახველებს, ცოტას აცემინებს, ცოტა გამონაყარი აქვს – მშობლები ასეთი სიმპტომების მქონე ბავშვისთვის ხშირად ექიმსაც არ ურეკავენ, დარწმუნებულნი არიან, რომ რამდენიმედღიანი სახლის მკურნალობა საკმარისია. ხშირად ასეც არის, მაგრამ თუ მდგომარეობა არ გაუმჯობესდება და გაციებას ახალი სიმპტომები ემატება, ფრთხილად უნდა იყოთ. ბევრი დაავადება ძალიან მზაკვრულია.

Პნევმონია

ჩვულებრივი გაციება ერთ კვირაში გაივლის. თუ მეორე კვირა დაიწყო და ბავშვი უკეთ არ არის, სავარაუდოდ, ეს უფრო სერიოზულია – ბრონქიტი, ან თუნდაც პნევმონია. არ დაგავიწყდეთ, რომ პნევმონია შეიძლება ხველის ან სიცხის გარეშეც მიმდინარეობდეს. ამ შემთხვევაში საჭიროა ექიმთან კომუნიკაცია, სისხლის ანალიზი და, შესაძლოა, რენტგენიც.

მენინგიტი

ის ასევე იწყება გაციების მსგავსად, მაგრამ შემდეგ ემატება ღებინება, თავის ტკივილი, გამონაყარი, ტემპერატურა ძალიან მაღლა ადის და სიცხის დამწევ საშუალებებს თითქმის არ ემორჩილება. მენინგიტის დამოუკიდებლად განკურნება შეუძლებელია. ამიტომ სასწრაფო დახმარებას უნდა დაუკავშირდეთ.

ყივანახველა

ყივანახველა ბავშვებში ხშირია. მყეფარე ხველას თან სდევს სტვენის ხმა. ეს ყველაფერი ხორხის შეშუპების სიმპტომებია და აქ სასწრაფოდ საჭიროა ექიმი ან სასწრაფო დახმარება.

ალერგია

ხველა, სურდო, წყლიანი თვალები და გამონაყარი ასევე ალერგიის აშკარა სიმპტომებია. თუ ამავდროულად ბავშვს ხმა ჩაუვარდება და ხველას მოხრჩობის შეგრძნება ახლავს, ამან შეიძლება კვინკეს შეშუპება და ანაფილაქსიური შოკი გამოიწვიოს. პირველი დახმარება ანტიჰისტამინური საშუალებებია. შემდეგ სასწრაფოდ სასწრაფო.

პოლიომიელიტი

ამ დაავადებაზე შეგიძლიათ იფიქროთ, თუ ბავშვი აცრილი არ არის და ამავე დროს ჩივის, ხელ-ფეხი ტკივა და ორიენტაციის დაცვა უჭირს. მკურნალობა სასწრაფოდ უნდა დაიწყოს, რადგან მძიმე შემთხვევებში დაავადება ინვალიდობას იწვევს.

ტუბერკულოზი

ტემპერატურა არ ჰქონდა, მაგრამ ბავშვს მთელი ღამე ოფლი სდიოდა და ეს რამდენჯერმე განმეორდა? უნდა აცნობოთ ექიმს და გამოკვლევა ჩაიტაროთ – შეიძლება ტუბერკულოზი გამოვლინდეს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”