close

მედიცინა

მედიცინა

„პურით, კარტოფილით და მაკარონით კუჭის ამოვსება არ ნიშნავს, რომ ბავშვმა მისთვის საჭირო ძირითადი ინგრედიენტები მიიღო“ – პედიატრი

შიმშილობენ ბავშვებიც და მოზრდილებიც!!!! ნამდვილად შიმშილობენ!!! პურით, კარტოფილით და მაკარონით კუჭის ამოვსება სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ ბავშვის ორგანიზმმა მისთვის საჭირო ძირითადი ინგრედიენტები,ვიტამინები და მიკროელემენტები მიიღო, – ამის შესახებ სოციალურ ქსელში ინგა მამუჩიშვილი წერს.

„შიმშილობენ ბავშვებიც და მოზრდილებიც!!! ნამდვილად შიმშილობენ!!! პურით, კარტოფილით და მაკარონით კუჭის ამოვსება სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ ბავშვის ორგანიზმმა მისთვის საჭირო ძირითადი ინგრედიენტები,ვიტამინები და მიკროელემენტები მიიღო…

ასეთი ბავშვი კახექსიურად კი არ გამოიყურება, პირიქით, ზედმეტი წონა აქვს! დროთა განმავლობაში მას უამრავი პრობლემები გამოუვლინდებანერვული, ენდოკრინული, იმუნური,სისხლის სისტემის მხრივ… ჯანმრთელ მომავალს სწორი, ბალანსირებული კვება სჭირდება! ამის შესაძლებლობა ყველა ოჯახს უნდა ქონდეს და არა ერთეულებს,“- ინგა მამუჩიშვილი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებიმედიცინა

იწვევს თუ არა ცხელი სასმელი საყლაპავი მილის კიბოს?

ზოგიერთი კვლევის თანახმად, ცხელი ჩაის ან სხვა სასმელის სმა საყლაპავი მილის კიბოს რისკს ზრდის.

მაგალითად, შარშან გამოქვეყნდა ირანში ჩატარებული კვლევის შედეგები, რომელშიც 40-დან 75 წლამდე 50 000-ზე მეტი ადამიანი მონაწილეობდა. კვლევის თანახმად, დღეში 700 მილილიტრი ოდენობის ჩაის სმა, რომლის ტემპერატურა 60 გრადუსი ან უფრო მაღალია, კიბოს რისკს 90 %-ით ზრდის.

თუმცა, ზოგიერთი კვლევა ამტკიცებს, რომ საყლაპავი მილის კიბოს მხოლოდ ცხელი ჩაის სმა არ იწვევს და ეს დამოკიდებულია სხვა ფაქტორებზეც. კერძოდ, ჩინეთში ჩატარებული კვლევის შედეგად, რომელშიც 30-დან 79 წლამდე ასაკის 456 155 პირი მონაწილეობდა, მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ცხელი ჩაის სმა საყლაპავი მილის კიბოს რისკს იმ შემთხვევაში ზრდის,  თუ ცხელი ჩაის სმას თან ახლავს ალკოჰოლისა და თამბაქოს გადაჭარბებული მოხმარება.

რა არის საყლაპავის კიბო და რგორია მისი სიმპტომები?

საყლაპავის კიბო მაშინ ჩნდება, როდესაც საყლაპავში სიმსივნე იზრდება ან საყლაპავის გარსის უჯრედები იცვლება. არსებობს საყლაპავის მილის კიბოს ორი ძირითადი ტიპი : Ბრტყელუჯრედოვანი კარცინომა და ადენოკარცინომა.

ბრტყელუჯრედოვანი კარცინომა საყლაპავის ამომფენი უჯრედებისგან წარმოიშობა, ასე რომ, მისი განვითარება შესაძლებელია საყლაპავის მთელ სიგრძეზე, ნებისმიერ ადგილას. ადენოკარცინომა აღმოცენდება საყლაპავის ქვედა ნაწილში, კუჭის ახლოს, და ამ ორგანოს მჟავე შიგთავსის საყლაპავში მოხვედრასთანაა დაკავშირებული.

საყლაპავის სიმსივნე თავდაპირველად თითქმის შეუმჩნეველია. თანდათან თავს იჩენს ყლაპვის გაძნელება და ტკივილი ყლაპვის დროს, წონის კლება, ხველა, ხმის ტემბრის შეცვლა, გულძმარვა, უმადობა, სისხლდენა საყლაპავში.

იმის დასადგენად, თუ რატომ შეიძლება ცხელმა ჩაიმ ან სხვა სასმელმა კიბო გამოიწვიოს, მეტი კვლევის ჩატარებაა საჭირო. ერთ-ერთი თეორია არის ის, რომ, შესაძლოა, ცხელი სასმელი საყლაპავის ლორწოვან გარსს აზიანებს, რაც კიბოს გამომწვევ ნივთიერებებს, როგორიცაა ალკოჰოლი და სიგარეტის კვამლი, მასში შეღწევას უადვილებს.

წყარო : edition.cnn.com / healthline.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

ასაკის მატებასთან ერთად ადამიანი უფრო ჭკვიანი და გონიერი ხდება

ამერიკელმა მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ასაკის მატებასთან ერთად ადამიანი უფრო ჭკვიანი და გონიერი ხდება, რადგან ტვინი მთელი ძალით ამუშავებას იწყებს. ამასთან ინტელექტუალური აქტივობის პიკი 50-70 წლის ასაკში დგება.

ტრადიციულად მიიჩნეოდა, რომ ასაკის მატებასთან ერთად ადამიანის ტვინის მუშაობა თანდათან ქვეითდება, რადგან ნეირონები – თავის ტვინის უჯრედები – ნელ-ნელა კვდომას იწყებს და სიცოცხლის ბოლოს ადამიანი ნეირონების 30%-ს კარგავს. თუმცა ბოლო გამოკვლევის შედეგად აღმოჩნდა, რომ ეს ასე სულაც არ არის: თავის ტვინის უჯრედები არ კვდება. შესაძლოა, მათ შორის კავშირი გაწყდეს, მაგრამ მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ადამიანი მათ არ აამუშავებს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

დაავადებები, რომლის დროსაც ყავის დალევა სასარგებლოა

კაცობრიობა ყოველდღიურად 2 მლრდ-მდე ჭიქა ყავას სვამს. დედამიწის თითოეულ მოსახლეზე წელიწადში 4 კგ ყავა მოდის. საერთო ტენდენცია – ყავის მოხმარება წარმოუდგენლად იზრდება.

ამასთან დაკავშირებით ჰარვარდის უნივერსიტეტის მასშტაბური კვლევის შედეგები საინტერესოა. 130 ათასი ყავის მოყვარული ადამიანის სამედიცინო მაჩვენებლების გაერთიანებით, ამერიკელმა მკვლევარებმა გამოიტანეს დასკვნა, რომ არომატული სასმელის ზომიერი გამოყენება ორგანიზმს მთელი რიგი სახიფათო დაავადებისგან იცავს.

ყავის სარგებელი ჯანმრთელობისთვის

1.მეორე ტიპის დიაბეტი

ყავის მოხმარება ზრდის ცილის გამომუშავებას, რომელიც სტეროიდულ ჰორმონებთან, ტესტოსტერონთან და ესტრადიოლთან, არის დაკავშირებული. ეს ჰორმონები კი შაქრის დიაბეტის განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობენ.

დაავადების განვითარების საშიშროება რომ 50%-ით შევამციროთ, მამაკაცებმა დღეში 6 ჭიქა ყავა უნდა დალიონ. ქალები კი დღეში 6 ჭიქა ყავის მიღებით უფრო ნაკლებ ეფექტს მიიღებენ – დაავადების რისკი მხოლოდ მესამედით შემცირდება.

2.ღვიძლის დაავადება

დღეში 2 ჭიქა ყავის მოხმარება ღვიძლის სიმსივნის რისკს 40%-ით ამცირებს. დღეში 2 ჭიქა ნატურალური შავი ყავა ღვიძლის ციროზით დაავადების რისკს 70%-მდე ამცირებს. ყურადღება მიაქციეთ იმას, რომ საქმე ეხება ციროზს, რომლის მიზეზიც ვირუსული ჰეპატიტი არაა.

3.პარკინსონის დაავადება

მკვლევარები მივიდნენ იმ დასკვნამდე, რომ ზომიერების ფარგლებში კოფეინის მიღება პარკინსონის დაავადების შემცირებასთან პირდაპირ კავშირშია, რადგან კოფეინი უჯრედებში გარკვეულ სასიგნალო გზებს კეტავს, რომელიც დაავადების გაშვების ინფორმაციას იძლევა.

4.გულის უკმარისობა

ზომიერების ფარგლებში ყავის მიღება გულის უკმარისობისგან დაგიცავთ. ამასთან მეცნიერები ზომიერების ფარგლებში დღეში 3-4 ჭიქა ყავას გულისხმობენ. ადამიანებს, რომლებიც ექსპერიმენტის სახით დღეში 4 ჭიქა ყავას სვამდნენ, გულის უკმარისობის რისკის 11%-ით შეუმცირდათ, იმათთან შედარებით, ვინც ყავას საერთოდ არ მოიხმარდა.

5.მსხვილი ნაწლავის სიმსივნე

დღეში 1-2 ჭიქა ყავა მსხვილი ნაწლავის განვითარების რისკს 26%-ით ამცირებს. უფრო მეტიც დღეში 3 ჭიქა ყავა რისკს 50%-მდე ამცირებს.

ყავა და ჯანმრთელობა ძალიან ფართო თემა არის. დაავადების პროფილაქტიკის გარდა, ყავა სხვადასხვა მასტიმულირებელ ეფექტს იძლევა. კოფეინი ზედმეტი წონის მოშორებაში დაგეხმარებათ, რადგან მონელების პროცესზე გავლენას ახდენს და გლიკოგენის განადგურებას ხელს უწყობს.

დაშლის დროს გათავისუფლებული გლუკოზა სისხლში ხვდება და დანაყრების შეგრძნებას იძლევა. დღეში 1 ჭიქა ყავის დახმარებით კალორიებს სპორტულ დარბაზში ვარჯიშთან შედარებით მესამედით უფრო ეფექტურად დაწვავთ.

კიდევ ერთი დასკვნა ყავის მოხმარების სასარგებლოდ იმაში მდგომარეობს, რომ ყავის მოყვარულებს შორის თვითმკვლელი ცოტააა. ექსპერტების სიტყვებით, საქმე იმაშია, რომ ყავა სეროტონინის, ბედნიერების ჰორმონის, წარმოებას ხელს უწყობს.

უსიტყვოდ, ზემოთ ნათქვამი სიმართლეს შეესაბამება, თუ ხარისხიან ყავის მარცვლებს გამოიყენებთ და სწორად მოადუღებთ. დალიეთ ყავა და იყავით ჯანმრთელი!

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

მეცნიერებმა შექმნეს ცილა, რომელიც კიბოს ებრძვის და ნეირონებს აღადგენს

ჩვენი ფილტვები, ძვლები, სისხლძარღვები და სხვა ყველა ორგანო შედგება უჯრედებისგან; ერთ-ერთი გზა, რომლითაც ორგანიზმი ჯანმრთელობას ინარჩუნებს, არის ინფორმაციული ცილების, სახელად ლიგანდების გამოყენება; ეს ცილები უჯრედების ზედაპირზე არსებულ რეცეპტორებს ეკვრის და არეგულირებენ ბიოლოგიურ პროცესებს. როდესაც ეს ცილები მახინჯდება, შეიძლება გაგვიჩნდეს სხვადასხვა დაავადება.

ახლახან, მკვლევართა ჯგუფმა, რომელსაც სტენფორდის უნივერსიტეტის ბიოინჟინერიის დეპარტამენტის თავმჯდომარე ჯენიფერ კოჩრანი ხელმძღვანელობდა, ერთი ლიგანდი ოდნავ სხვადასხვა გზით დაამუშავა და ორი სრულიად სხვანაირი შედეგი მიიღო. ერთმა ცვლილებამ ნერვული უჯრედების აღდგენა გამოიწვია, ამავე ცილის სხვა ცვლილებამ კი ფილტვის სიმსივნის ზრდა ჩაახშო.

ექსპერიმენტები ადამიანის უჯრედებზე, ვირთაგვასა და თაგვებზე ჩატარდა, ნამდვილი დაავადებების თანხლებით, მაგრამ ჯერ შორსაა ადამიანებზე გამოცდისგან. თუმცა, შედეგები აჩვენებს, რამდენად მიუახლოვდნენ მკვლევრები სხეულის ცილაზე დაფუძნებული კონტროლის მექანიზმს, რომელიც სასიცოცხლო ორგანოებს თვითმკურნალობაში ეხმარება.

„ერთ მშვენიერ დღეს, ეს ცილები შეიძლება გამოვიყენოთ ნეიროდეგენერაციული დაავადების, სიმსივნეებისა და სხვა დარღვევების სამკურნალოდ, მათ შორის, ოსტეოპოროზის (ძვლოვანი ქსოვილის დავიწროება) და ათეროსკლეროზის შემთხვევებში“, — ამბობს კოჩრანი.

მის ლაბორატორიაში იკვლევენ, როგორ მუშაობენ ლიგანდები და რეცეპტორები უჯრედებთან შეტყობინებების მისატანად ერთობლივად და როგორ არის შესაძლებელი, რომ ასეთი ურთიერთქმედებები ინჟინერიის გზით შეიქმნას პოტენციური სამკურნალო აგენტების წარმოსაქმნელად. ფორმა კრიტიკული კონცეპტია. ყველა სხვა ცილის მსგავსად, ლიგანდები და რეცეპტორები შედგება მრავალი სხვადასხვა ამინომჟავისგან, რომლებიც მარგალიტების მსგავსად არის ჩალაგებული და ჩაკეცილია განსხვავებულ, სამგანზომილებიან ფორმებში. შესაბამისი ფორმის მქონე ლიგანდი დამთხვეულ რეცეპტორს ისე ერგება, როგორც გასაღები საკეტს.

დახვეწილი მოლეკულური ინჟინერიის მეთოდის გამოყენებით, მკვლევრებს შეუძლიათ ლიგანდში შეცვალონ აინომჟავების შემადგენლობა და დაამზადონ მილიონობით გასაღები და შემდეგ შეამოწმონ, რომლებს შეეძლებათ შესაბამისი რეცეპტორების გახსნა სასურველი გზით. გასაღებს, რომელიც უკეთ ერგება და უფრო საკეტისკენ უფრო ეფექტიანად მოგზაურობს, მეცნიერები სუპერაგონისტს უწოდებენ და მას შეუძლია უჯრედთან მიიტანოს შეტყობინება, რომელიც შეიცავს ინსტრუქციას უფრო მძლავრად ზრდის შესახებ. ბიოინჟინერიით შესაძლებელია ლიგანდების გადაქცევა ანტაგონისტებადაც — გასაღებებად, რომელიც ასევე ერგება რეცეპტორ საკეტს, მაგრამ ისე, რომ ბლოკავს სიგნალს და შესაბამისად, შეუძლია შეაფერხოს ისეთი ფუნქცია, როგორიცაა ზრდა.

შარშან, კალიფორნიის უნივერსიტეტის კიბოს მკვლევარ ალეხანდრო სვიტ-კორდეროსთან ერთად, კოჩრანმა გამოაქვეყნა კვლევა, რომელშიც ნაჩვენებია, როგორ მოახერხა რეცეპტორი ცილა CNTFR-ის ინჟინერიის გზით დამუშავებულმა ვერსიამ ფილტვის კიბოს ზრდის შეჩერება მღრღნელებში.

ამ კვლევაზე დაფუძნებული ახალ ექსპერიმენტში, მკვლევართა ჯგუფმა ჯუნ კიმის ხელმძღვანელობით, ინჟინერიით შექმნა ლიგანდი სახელად CLCF1, რომელიც რეცეპტორ CNTFR-ს ეკვრის. CLCF1-ში ამინომჟავების ერთი წყების გადაკეთების შედეგად, კიმმა ეს ლიგანდი სუპერაგონისტად გარდაქმნა. როდესაც ეს სუპერაგონისტი დაზიანებული ნერვული უჯრედების ქსოვილის კულტურას დაამატეს, ინჟინერიით შექმნილმა CLCF1-მა გაზარდა შეტყობინების შემცველი სიგნალები, რომლებმაც ხელი შეუწყო აქსონების, ანუ ნერვული იმპულსების გადამცემი ბოჭკოების ზრდას; ეს კი იმაზე მიუთითებს, რომ მოდიფიცირებული ლიგანდი დაზიანებულ ნეირონებს თავად აღდგენისკენ აგულიანებდა.

გარდა ამისა, კიმმა და მისმა კოლეგებმა შეძლეს საპირისპიროც — CLCF1-ის რამდენიმე დამატებითი ამინომჟავის შეცვლით, ეს ლიგანდი პოტენციურ ანტაგონისტად გარდაქმნეს, რომელმაც თაგვებში ფილტვის კიბოს ზრდა ჩაახშო, რაც ამ მოლეკულის ვარიანტის კიდევ ერთი სამედიცინო გამოყენების შესაძლებლობაზე მიუთითებს.

მთელი კარიერის განმავლობაში, კოჩრანი მუშაობს ინჟინერიის გზით ახალი ცილების შექმნაზე, რომლებიც პოტენციური სამკურნალო საშუალებებია ონკოლოგიაში და რეგენერაციულ მედიცინაში. მის ლაბორატორიაში აღმოჩენილი რამდენიმე მოლეკულა უკვე პრეკლინიკური განვითარების ბოლო ეტაპზეა; ადამიანებზე ცდებს კი უკვე გადის მის მიერ ამ გზით შექმნილი საკვერცხეებისა და თირკმლის კიბოს სამკურნალო საშუალება. კოჩრანი იმედიანად არის განწყობილი და სჯერა, რომ ინჟინერიით შექმნილი ლიგანდები და რეცეპტორები დაამტკიცებს, რომ პრეპარატების იმედისმომცემი კლასია დაავადებებთან საბრძოლველად.

კვლევა ჟურნალ PNAS-ში გამოქვეყნდა.

მომზადებულია stanford.edu-ს მიხედვით.

წყარო :  1tv.ge

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

FDA-მ შაკიკის სამკურნალო პირველი სწრაფმოქმედი ცხვირის სპრეი დაამტკიცა

აშშ-ის სურსათისა და მედიკამენტების ადმინისტრაციამ (FDA) შაკიკის სამკურნალოდ Pfizer-ის მიერ წარმოებული სწრაფი მოქმედების ცხვირის სპრეი დაამტკიცა. ამის შესახებ ფარმაცევტული გიგანტი იუწყება.

Pfizer-ის განცხადებით, პრეპარატი ბაზარზე Zavzpret-ის სახელით გავა და აფთიაქებში 2023 წლის ივლისში გამოჩნდება.

„FDA-ს მიერ Zavzpret-ის დამტკიცება მნიშვნელოვანი მიღწევაა შაკიკის მქონე ადამიანებისთვის, რომლებსაც ტკივილისგან გათავისუფლება სურთ და ორალურ პრეპარატებს ალტერნატიულ ვარიანტებს არჩევენ“, — წერს განცხადებაში Pfizer-ი.

პრეპარატზე ჩატარებულმა კლინიკური ცდების მესამე ფაზამ აჩვენა, რომ შაკიკის მქონე ადამიანებში ტკივილს ის სულ რაღაც 15 წუთში ამსუბუქებდა.

„Zavzpret-ი სწრაფად შთანთქმადი ცხვირის სპრეია და მკურნალობის ალტერნატიულ საშუალებას წარმოადგენს იმ ადამიანებისთვის, ვისაც ტკივილის გაყუჩება ესაჭიროებათ, მაგრამ ორალურ პრეპარატებს პირღებინების გამო ვერ იღებენ“, — ამბობს ახალი ინგლისის ნევროლოგიისა და თავის ტკივილის ინსტიტუტის სამედიცინო დირექტორი ქეთლინ მულინი.

პრეპარატის ორმაგად ბრმა ცდები 1405 ადამიანზე ჩატარდა. ნახევარს სპრეის ერთი დოზა მისცეს, ნახევარს კი პლაცებო.

აღმოჩნდა, რომ ორი საათით ადრე დაწყებული შაკიკის ტკივილს სპრეი მნიშვნელოვნად ამცირებდა.

Zavzpret-ი, ასევე ცნობილი, როგორც Zavegepant-ი, შაკიკის სამკურნალო სხვა საშუალებებთან ერთად Pfizer-მა კომპანია Biohaven-ისგან შარშან შეიძინა 10 მილიარდ დოლარად.

ამერიკის შაკიკის ფონდის მონაცემებით, შაკიკის თავის ტკივილი დაახლოებით 39 მილიონ ამერიკელს აწუხებს.

მომზადებულია Agence France-Presse-ის მიხედვით.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

 D ვიტამინის ნაკლებობა დეპრესიას ზრდის?რა დაავადებებს იწვევს ვიტამინის ნაკლებობა 

რა­ქი­ტი, ოს­ტე­ო­მა­ლა­ცია, ოს­ტე­ო­პო­რო­ზი, სიმ­სივ­ნე, დი­ა­ბე­ტი, გულ-სის­ხლძარ­ღვთა და­ა­ვა­დე­ბა, დეპ­რე­სია, იმუ­ნუ­რი სის­ტე­მის დაქ­ვე­ი­თე­ბა, აუ­ტო­ი­მუ­ნუ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი – ეს ჩა­მო­ნათ­ვა­ლია იმ და­ა­ვა­დე­ბე­ბი­სა, რომ­ლებ­საც ორ­გა­ნიზ­მში D ვი­ტა­მი­ნის დე­ფი­ცი­ტი იწ­ვევს. ტრა­დი­ცი­უ­ლად, მი­იჩ­ნე­ო­და, რომ D ვი­ტა­მინს დიდი გავ­ლე­ნა აქვს ძვალ-სახ­სრო­ვან სის­ტე­მა­ზე და მისი დე­ფი­ცი­ტი რევ­მა­ტი­უ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის გამ­წვა­ვე­ბას იწ­ვევს, გან­სა­კუთ­რე­ბით კი ბავ­შვებ­სა და ხან­დაზ­მუ­ლებ­ში. თა­ნა­მედ­რო­ვე კვლე­ვე­ბით კი ეს სუ­რა­თი იც­ვლე­ბა და რისკ და­ა­ვა­დე­ბე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა ბევ­რად იფრო იზ­რდე­ბა.
ამჯერად ირლანდიაში, ტრინიტის კოლეჯის მეცნიერების მიერ ჩატარებულ ახალ კვლევაზეა ლაპარაკი. ირლანდიელმა მეცნიერებმა დაკვირვება თითქმის 4 000 ზრდასრულ ადამიანზე აწარმოეს და ამბობენ, რომ D ვიტამინის დეფიციტი დეპრესიის შანსებს მნიშვნელოვნად ზრდის. მათი დაკვირვებით, ვიტამინის ნაკლებობის გამო, ზრდასრულ ადამიანებში ოთხი წლის განმავლობაში, დეპრესიის შანსი 75% პროცენტით გაიზარდა.
კვლევაში 50 წელს გადაცილებული ადამიანები მონაწილეობდნენ. მეცნიერები ხაზს უსვამენ იმ ფაქტს, რომ დეპრესიის მართვა ამ ასაკში გაცილებით რთულია, ის მნიშვნელოვნად აუარესებს ცხოვრების ხარისხს, სერიოზულ რისკს უქმნის დამიანის ფუნქციონირებას და შესაძლოა ნაადრევი სიკვდილიც გამოიწვიოს.

კვლევის უფრო დეტალურად გაცნობა შეიძლება The Journal of Post-Acute and Long-Term Care Medicine-ში. 

სრულად ნახვა
მედიცინა

რა იწვევს ახლომხედველობას? ყველაფერი რაც ამ დაავადების შესახებ უნდა იცოდეთ

მხედველობის ერთ-ერთი ყველაზე ფართოდ გავრცელებული დეფექტი არის მიოპია, იგივე ახლომხედველობა. რა იწვევს ამ დაავადებას? როგორია მისი სიმპტომები და შესაძლებელია თუ არა ახლომხედველობის პროფილაქტიკა?

რა არის ახლომხედველობა?

ეს არის თვალის დაავადება, რომლის დროსაც ადამიანი მისგან შორს მდებარე საგნებს ცუდად ხედავს, სამაგიეროდ, ახლოს ყველაფერს ზუსტად აფიქსირებს. ამ დეფექტს მიოპიასაც უწოდებენ.

თანამედროვე სამყაროში ახლომხედველობა საკმაოდ გავრცელებული მოვლენაა. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, მიოპიის გამო მხედველობის პრობლემა დედამიწის მოსახლეობის დაახლობით 30%-ს აქვს. ძალიან ხშირად ახლომხედველობა ადამიანს 7-დან 15 წლამდე ეწყება. ამის შემდეგ ის სტაბილურდება ან პროგრესირებს.

ახლომხედველობა თუ მიოპია? სწორი ტერმინი რომელია?

ახლომხედველობაზე პირველად, ჯერ კიდევ ჩვენს წელთაღრიცხვამდე მეოთხე საუკუნეში, არისტოტელე ლაპარაკობდა. ამ დაავადების შესახებ ის თავის ფილოსოფიურ ნაშრომებში წერდა. არისტოტელე აქცენტს აკეთებდა იმაზე, რომ მიოპიის მქონე ადამიანებმა თვალები უნდა მოჭუტონ, რადგან ეს მეთოდი მათ საგნების უკეთ აღქმაში ეხმარება. მხედველობის ამ დეფექტს მიოპია (ბერძნულიდან ითარგმნება როგორც „მოჭუტვა“) სწორედ არისტოტელემ უწოდა. დღეს უფრო ხშირად „ახლომხედველობა“ გამოიყენება, თუმცა ორივე ტერმინი სწორია.

ახლომხედველობა თანდაყოლილია თუ შეძენილი?

ექიმები ახლომხედველების ორ ტიპს განასხვავებენ: თანდაყოლილსა (დაავადება სტაბილური მუშაობის დარღვევებს იწვევს, თვალის გარსის განვითარებას აფერხებს) და შეძენილს (ახლომხედველობის ეს ტიპი ამა თუ იმ არასასურველი მოვლენის შედეგია, თუმცა მისი შეჩერება შესაძლებელია).

ექიმების აზრით, თუ მხედველობა ყოველწლიურად 1 დიოპტრიით (ლინზის ან ლინზათა სისტემის ოპტიკური ძალის ერთეული) იკლებს, მისი მკურნალობა თანამედროვე მეთოდებით არის რეკომენდებული. საჭირო ზომებს დროულად თუ არ მიიღებთ, ამან შეიძლება სავალალო შედეგი გამოიწვიოს. ამ შემთხვევაში საუკეთესო გამოსავლად ლაზერული კორექცია მიიჩნევა.

ადამიანს შეიძლება ჰქონდეს დროებითი ახლომხედველობა. ეს ტრანზიტორული დაავადებაა. ის 1-დან 2 კვირამდე გრძელდება. ხშირად ასეთი სიმპტომები აღენიშნებათ ფეხმძიმე ქალებს, შაქრიანი დიაბეტის ან პირველი დონის კატარაქტის მქონე ადამიანებს.

ბევრი ოფთალმოლოგი ახლომხედველობას ხარისხის მიხედვით ჰყოფს:
– დაბალი – -3 დიოპტრია;
– საშუალო – -3-დან -6 დიოპტრიამდე;
– მაღალი – -6 დიოპტრიაზე მეტი.

რა იწვევს ახლომხედველობას?

არსებობს რამდენიმე მიზეზი იმისა, რომ ადამიანი შორს განლაგებულ საგნებს ცუდად ხედავს:

– მიოპიის განვითარებისადმი გენეტიკური მიდრეკილება. ამ დროს მნიშვნელოვანი ფაქტორია, ერთ ან ორივე მშობელს აქვს თუ არა მიოპია. თუ დედ-მამა ახლომხედველია, ანალოგიური დაავადების ალბათობა მათი შვილის შემთხვევაში 50%-ს შეადგენს. თუ მშობლებს მხედველობის პრობლემა არ აქვთ, მაშინ რისკი 8%-მდე იკლებს.

– ორგანიზმში საკვები ნივთიერებების, ვიტამინებისა და მინერალების უკმარისობა. პირველ რიგში, მხედველობაზე მოქმედებს B და C ჯგუფის ვიტამინები, ასევე – ისეთი მიკროელემენტები, როგორიცაა მაგნიუმი, თუთია, სპილენძი და მარგანეცი. თითოეული მათგანი თვალის სკლერის ქსოვილის სწორად ჩამოსაყალიბებლად და განსავითარებლად აუცილებელია.

– თვალის ნებისმიერი დაძაბულობა, რომელიც გამოწვეულია ხანგრძლივი და შეუსვენებელი მუშაობით. აქვე შეიძლება დავასახელოთ ისეთი მიზეზები, როგორიცაა არასწორი განათება, კომპიუტერთან ხანგრძლივი მუშაობა, წიგნთან, ტელეფონთან ან ტელევიზორთან საჭირო დისტანციის დაუცველობა და სხვ.

– მიოპიის პირველივე სიმპტომების გამოვლენისას კორექციის არ ჩატარება. თუ დაავადების სიმპტომებს უგულებელყოფთ, ახლომხედველობა პროგრესირდება და მხედველობად მნიშვნელოვნად გააუარესებს.

– არასწორად შერჩეული სათვალე ან კონტაქტური ლინზა, რომელიც მხედველობის კორექციის მიზნით ახლომხედველობის ადრეულ სტადიაზე გაიკეთეთ.

– თანდაყოლილი მიზეზი. ეს გულისხმობს თვალის კუნთების სისუსტეს. სწორედ ეს უკანასკნელია თვალის ბროლის ცვლილებაზე პასუხისმგებელი.

– მხედველობის ზოგიერთი დაავადება. მაგალითად, სიელმე, ასტიგმატიზმი და სხვ.

– შიდა ქალისა და თვალშიგა წნევის მატება. 

– სხვა მიზეზები, რომლებსაც შეიძლება მიეკუთვნებოდეს ინფექციური დაავადებების უმრავლესობა, ჰორმონალური დარღვევები, მშობიარობისა და ქალა-ტვინის ტრავმები. ყველა ეს პროცესი ორგანიზმის დასუსტებას იწვევს, რის გამოც თვალს საკვები ნივთიერებები არ მიეწოდება.

რა სიმპტომები აქვს ახლომხედველობას?

მიოპიის სიმპტომატიკა დაავადების ადრეულ ეტაპზე სუსტად გამოხატულია. ამ დროს მისი განვითარების დადგენა ოფთალმოლოგს შეუძლია. დამოუკიდებლად ახლომხედველობის განსაზღვრა შესაძლებელია შემდეგი მიზეზებით:

– დაძაბული მუშაობის დროს თვალის სწრაფად გადაღლა;
– შორეული საგნების ცუდი გარჩევადობა, რაც თვალის მოჭუტვას გაიძულებთ;
– თვალის ტკივილი, თვალში ქვიშის ჩაცვენის შეგრძნება, მომატებული ცრემლდენა;
– თავის ტკივილი.

რატომ არის ხშირი მიოპია სასკოლო ასაკის ბავშვებში?

ახლომხედველობა ხშირად სკოლის ასაკში ვითარდება. ამის მიზეზი არის ის, რომ მოსწავლის მხედველობის სისტემას ძლიერი დატვირთვა აქვს. ეს გამოწვეულია იმ ინფორმაციის მოცულობით, რისი ათვისებაც მათ უწევთ. თანამედროვე სამყაროში ამ მიმართულებით მნიშვნელოვან როლს ასრულებს გაჯეტების, ტელეფონებისა და კომპიუტერების არაზომიერი მოხმარება. ამის შედეგად ბავშვი შორს მდებარე საგნებს გარკვევით ვეღარ ხედავს, ამიტომ ცდილობს, დაფასთან ახლოს მივიდეს.

ოფთალმოლოგიაში არსებობს ტერმინი ფსევდომიოპია ან „ცრუ“ ახლომხედველობა. ნამდვილი მიოპიისგან განსხვავებით, ის სრულად იკურნება. თუმცა საამისოდ აუცილებელია, ექიმს პირველივე სიმპტომების გამოვლენისთანავე მიმართოთ.
ფსევდომიოპია ყველაზე ხშირად მოსწავლეებს აქვთ. ის წარმოიქმნება იმიტომ, რომ აკომოდაციური კუნთის დატვირთვა იზრდება. მასზე განვითარებული სპაზმის შედეგად, ადამიანი კარგავს უნარს, შორეული საგნები მკაფიოდ დაინახოს. შესაძლებელია, ტკივილი წარმოიქმნას თვალის ან თავის არეში.

ცრუ ახლომხედველობის გამოწვევა შეუძლია ინფექციურ დაავადებებს, რევმატიზმს, ტუბერკულოზსა და სხვ. თუ ფსევდომიოპია პირველივე წელს შეამჩნიეთ, მისი განკურნება გაცილებით ადვილია. დაგვიანებულმა მკურნალობამ, შესაძლოა, ნამდვილ ახლომხედველად ჩამოგაყალიბოთ.

ახლომხედველობის მკურნალობა მის გამომწვევ მიზეზზეა დამოკიდებული. აუცილებელია, კვებისა და დღის რეჟიმის მოწესრიგება. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა გაამახვილოთ სამუშაო ადგილსა და განათებაზე. მხედველობასა და ზოგადად, ორგანიზმზე დატვირთვა მაქსიმალურად უნდა შეამციროთ.  თუ ექიმის რეკომენდაცია უკვე გაქვთ, მხედველობის კორექციისთვის სათვალის ან კონტაქტური ლინზის გამოყენებაა სასურველი. ასევე აუცილებელია თვალის კვებისთვის მედიკამენტების მიღება და სპეციალური ვარჯიშების გაკეთება.

არის თუ არა შესაძლებელი ახლომხედველობის პროფილაქტიკა?

ნებისმიერი დაავადების (მათ შორის ახლომხედველობის) შეჩერება გაცილებით იოლია, ვიდრე მისგან განკურნება. ამიტომ მიოპიის საწინააღმდეგო პროფილაქტიკური ზომების მიღება ადრეულია ასაკიდან არის რეკომენდებული.

აუცილებელია შემდეგი რეკომენდაციების შესრულება:

– თვალსა და მონიტორს (წიგნს, პლანშეტს და სხვ.) შორის, სულ ცოტა, 30-სანტიმეტრიანი დისტანცია დაიცავით. ამით თქვენ შეამცირებთ ძალისხმევას, რომელიც მხედველობის ფოკუსირებისთვის გჭირდებათ. ეს როგორც დროებითი, ისე მუდმივი მიოპიის განვითარების რისკს აგარიდებთ.

– აუცილებლად დაასვენეთ თვალები! რაც უფრო დიდხანს არის მხედველობა დაძაბული, ახლომხედველობის ჩამოყალიბების რისკი მით უფრო მაღალია. ამიტომ ყოველი 40-წუთიანი მხედველობითი დატვირთვის შემდეგ აუცილებლად უნდა შეისვენოთ.

– არ წაიკითხოთ დაწოლილ მდგომარეობაში და არც მოძრავ ტრანსპორტში (მანქანაში, მატარებელში, მეტროში და სხვ.), რადგან აკომოდაციურ აპარატს ყოველ წამს უწევს გადაწყობა, რაც აუცილებლად მის გადატვირთვას გამოიწვევს. თუ დაწოლილი წაიკითხავთ, მაშინ ერთი თვალი ყოველთვის უფრო დაშორებული იქნება ობიექტისგან, ვიდრე-მეორე, რაც ასევე გადაღლის თვალს.

– მნიშვნელოვანია, რომ ზურგი ყოველთვის გამართული გქონდეთ. სწორი პოზა მოგცემთ საშუალებას, რომ ობიექტს საჭირო და აუცილებელი კუთხით უყუროთ.

– აუცილებლად მიაქციეთ ყურადღება განათებას. სწორად შერჩეული შუქი თვალის გადაღლის საწინააღმდეგოდ არის მიმართული. ყველაზე ოპტიმალური კი მზის შუქია. რადგან სამუშაო ადგილზე ამის მიღწევა თითქმის შეუძლებელია, აქცენტი ხელოვნურ შუქზე უნდა გააკეთოთ. საღამოს საათებში სამუშაო მაგიდაზე აუცილებლად დაიდგით სანათი.

– მნიშვნელოვანია, რომ თქვენი მხედველობა ულტრაიისფერი სხივების დამანგრეველი ზემოქმედებისგან დაიცვათ.

– ახლომხედველობის პროფილაქტიკის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია სწორი კვება. მინერალებისა და ვიტამინების ყოველდღე მიღება მხედველობის ორგანოს მისცემს საშუალებას, უკეთ იფუნქციონიროს და არ გადაიტვირთოს.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებიმედიცინა

რატომ ემართებათ ბავშვებს ლეიკემია — 30-წლიანი კვლევის შედეგები

მელ გრივსის მიზანია შექმნას იოგურტის მსგავსი სასმელი, რომლის დალევის შემდეგაც ბავშვებს ლეიკემია აღარ დაემართებათ.

ეს იდეა შეიძლება უცნაურად ჟღერდეს, რადგან სიმსივნის დამარცხება, როგორც წესი, ბევრად უფრო რთულია ხოლმე. თუმცა, პროფესორ გრივსს სჯერა, რომ ეს მეთოდი ნამდვილად იმუშავებს. მისი სამუშაო გამოცდილების გათვალისწინებით კი, კიბოს მკვლევარები მის იდეებს სერიოზულად უდგებიან.

ლონდონში კიბოს კვლევის ინსტიტუტში გრივსი ბავშვებში ლეიკემიას უკვე 30 წელია სწავლობს. ახალ წელს კი ის საკუთარი კვლევებისთვის რაინდული წოდებით დაჯილდოვდა.

“30 წლის განმავლობაში გამალებით ვმუშაობდი, რომ დამედგინა, თუ რატომ ჩნდება ლეიკემია ბავშვებში. ახლა კი, პირველად, ჩვენ ამ კითხვაზე პასუხი მივიღეთ, რისი საშუალებითაც მის თავიდან აცილებას შევძლებთ”, – აცხადებს გრივსი.

1950-იან წლებში მწვავე ლიმფობლასტური ლეიკემია სასიკვდილო განაჩენი იყო. დღეს კი, შემთხვევების 90% განკურნებით სრულდება, თუმცა მკურნალობა ორაგნიზმისთვის საზიანოა და ის გრძელვადიან გვერდით ეფექტებს იწვევს. ბოლო რამდნეიმე ათწლეულია მეცნიერებმა შეამჩნიეს, რომ დაავადების სიხშირე ევროპასა და დიდ ბრიტანეთში იზრდება – ყოველწლიურად დაახლოებით ერთი პროცენტით.

პროფესორი მელ გრივსი, რომელიც ლეიკემიაზე ჩატარებული კვლევისთვის რაინდის წოდებით დაჯილდოვდა
პროფესორი მელ გრივსი, რომელიც ლეიკემიაზე ჩატარებული კვლევისთვის რაინდის წოდებით დაჯილდოვდაფოტო: John Angerson

“ლეიკემიის შემთხვევები განვითარებულ ქვეყნებში ხშირდება, განვითარებადში კი არა”, – აცხადებს ის.

მწვავე ლიმფობლასტური ლეიკემია რამდენიმე თანმიმდევრული პროცესის შედეგად ვითარდება. ეს პროცესი თავდაპირველად გენეტიკური მუტაციით იწყება, რომელიც 20-დან ერთ ბავშვში გვხვდება.

“მუტაცია საშვილოსნოში ხდება. ეს მუტაცია შთამომავლობით არ გადაეცემა, მაგრამ ის ლეიკემიის განვითარების რისკს ზრდის”, – აცხადებს გრივსი.

ლეიკემიის ჩამოსაყალიბებლად კიდევ ერთი ბიოლოგიური პროცესი უნდა წარიმართოს, რომელშიც იმუნური სისტემაა ჩართული. იმისთვის, რომ იმუნურმა სისტემამ წარმატებით იმუშაოს, საჭიროა, რომ ადრეულ ასაკში მას ინფექციებთან ჰქონდეს შეხება. თუ იმუნურ სისტემას ცხოვრების ადრეულ ეტაპზე პათოგენებთან შეხება არ ექნება, მისი ოპტიმალურად ჩამოყალიბება ვერ ხდება, რაც საბოლოოდ პრობლემებს იწვევს.

ეს პრობლემა უფრო და უფრო აქტუალური ხდება, რადგან მშობლები ბავშვებს ისეთ გარემოში ზრდიან, სადაც ანტისეპტიკური ხელსახოცები, ანტიბაქტერიული საპნები და სადეზინფექციო საშუალებები ყოველდღიური ნორმაა. მიწასა და მტვერს კი მხოლოდ და მხოლოდ უარყოფითი სახელი აქვს.

ამასთან ერთად, იკლებს ძუძუთი კვებაც, ხოლო ბავშვებს თანატოლებთან შეხება საკმარისად ხშირად აღარ აქვთ. ეს ყველაფერი ბავშვების პათოგენებთან კონტაქტს ამცირებს. ამას დადებითი გავლენა აქვს, თუმცა არსებობს გვერდითი ეფექტებიც. რადგან პატარა ბავშვებს ინფექციებსა და პათოგენებთან შეხება არ აქვთ, მათი იმუნური სისტემა სწორად ვერ ვითარდება.

“როდესაც ასეთი ბავშვი საბოლოოდ რაიმე ინფექციას აწყდება, მისი მოუმწიფებელი იმუნური სისტემა საფრთხეს ანომალურად პასუხობს, რაც ქრონიკული ანთებით ხასიათდება”, – აცხადებს გრივსი.

ქრონიკული ანთებითი პროცესების შედეგად სისხლი სპეციალური ქიმიური ნივთიერებები, ციტოკინები გამოიყოფა, რაც საბოლოოდ კიდევ ერთ მუტაციას იწვევს, რასაც ლეიკემიამდე მივყავართ.

“ლეიკემიის ჩამოსაყალიბებლად ორი მთავარი პუნქტი უნდა შესრულდეს, პირველი არის საშვილოსნოში მომხდარი მუტაცია, მეორე კი მოუმწიფებელი იმუნური სისტემის გადაჭარბებული პასუხი”, – აცხადებს მეცნიერი.

სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, მუტაციის მქონე ბავშვში ქრონიკული ანთება ვითარდება, რომელიც თანამედროვე სტერილური ცხოვრების სტილით არის გამოწვეული, ანთება კი ბავშვს ლეიკემიის მიმართ უფრო მოწყვლადს ხდის. ბავშვში მუცლადყოფნის დროს მომხდარი მუტაციის გამო კი საბოლოოდ სრულფასოვანი დაავადება ვითარდება.

ამის გააზრებით მეცნიერებს ეძლევათ შანსი, რომ ლეიკემია მანამდე შეაჩერონ, სანამ ის დაავადებად ჩამოყალიბდება.

“ჩვენ ჯერ არ ვიცით, როგორ ავირიდოთ თავიდან საშვილოსნოში მომხდარი მუტაცია, თუმცა ჩვენ შეგვიძლია მოვიფიქროთ გზები, რომლითაც იმუნური სისტემის გადაჭარბებულ პასუხს დავბლოკავთ”, – აცხადებს გრივსი.

ამისთვის გრივსმა და მისმა გუნდმა ადამიანის კუჭ-ნაწლავში არსებული ვირუსების, ბაქტერიებისა და მიკრობების შესწავლა დაიწყო. ეს ის ორგანიზმებია, რომლებიც საკვების მონელებაში გვეხმარებიან, გარდა ამისა, მათზე დაყრდნობით შეგვიძლია ვივარაუდოთ, თუ რა პათოგენებთან ჰქონდა შეხება ორგანიზმს საკუთარი სიცოცხლის განმავლობაში.

მაგალითად, განვითარებულ ქვეყნებში, განვითარებად ქვეყნებთან შედარებით, ადამიანების კუჭ-ნაწლავში ბაქტერიების ნაკლები მრავალფეროვნებაა. ამის მიზეზი ისაა, რომ გადამეტებულ სისუფთავეში ცხოვრების გამო, ბავშვობაში ასეთ ადამიანებს ბაქტერიებთან და პათოგენებთან საკმარისი შეხება არ ჰქონიათ.

“ჩვენ უნდა ვიპოვნოთ გზა, რომლითაც ასეთი ადამიანების მიკრობიომის გამდიდრებას შევძლებთ. ასევე უნდა გავარკვიოთ, თუ რომელი ბაქტერიაა იმუნური სისტემის სწორად ჩამოყალიბებისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი”- აცხადებს გრივსი.

ამჟამად გრივსი და მისი გუნდი ექსპერიმენტებს თაგვებზე ატარებს, რათა გაარკვიონ, თუ რომელი პათოგენები ახდენენ მათი იმუნური სისტემის ძლიერ სტიმულირებას.

“ჩვენი მიზანია ვიპოვნოთ ექვსი, ან ათი სხვადასხვა სახეობის მიკრობი, რომელიც ბავშვის მიკრობიომს ოპტიმალურად აღადგენს. პატარა ასაკის ბავშვები კი ამ მიკრობებს სპეციალური “კოქტეილის” სახით მიიღებენ. ეს კოქტეილი მარტო ლეიკემიისთვის არ იქნება შექმნილი. დასავლეთში დიაბეტისა და ალერგიების შემთხვევები მუდმივად იმატებს, ამის მიზეზად კი არასწორად განვითარებული იმუნური სისტემა და ზედმეტად “სუფთა” გარემო სახელდება. ასეთმა მიდგომამ შესაძლოა ბავშვები ლეიკემიის გარდა სხვა დაავადებებისგანაც დაიცვან”, – ამბობს მეცნიერი.

წყარო: The Guardian

წყარო : on.ge

სრულად ნახვა
მედიცინა

ამერიკელმა მეცნიერებმა თაგვი დიაბეტისგან 2 კვირაში განკურნეს

მისურის შტატის ქალაქ სენტ-ლუისში მდებარე ვაშინგტონის სამედიცინო უნივერსიტეტის მეცნიერებმა ადამიანის ღეროვანი უჯრედებით თაგვები დიაბეტისგან განკურნეს. ინფორმაციას ამის შესახებ გამოცემა Daily Mail-ი ავრცელებს.

მეცნიერებმა ადამიანის ღეროვანი უჯრედები ინსულინის წარმომქმნელ უჯრედებად გადააქციეს, შემდეგ კი მათი საშუალებით დიაბეტით დაავადებულ თაგვს უმკურნალეს და 2 კვირაში ის სრულად განიკურნა.

ამ უჯრედების საშუალებით თაგვის ორგანიზმი სწრაფად გამოყოფდა ინსულინს და სწრაფად არეგულირებდა შაქრის მაღალ მაჩვენებელს. „თაგვების სისხლში შაქრის შემცველობა დეცილიტრზე 500 მილიგრამს აღემატებოდა, რაც ადამიანისთვის მომაკვდინებელი მაჩვენებელია. როდესაც მას ინსულინის წარმომქმნელი უჯრედები შევუყვანეთ, ორ კვირაში თაგვების სისხლში გლუკოზის დონე ნორმას დაუბრუნდა და რამდენიმე თვის განმავლობაში არ შეცვლილა“, – განაცხადა ერთ-ერთმა წამყვანმა მკვლევარმა, ჯეფრი მილმანმა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
1 23 24 25 26 27 96
Page 25 of 96