close

მედიცინა

კვლევებიმედიცინა

კვლევა – მარიხუანას მოწევა ფილტვებს, შესაძლოა, თამბაქოზე მეტად აზიანებდეს  

კანადელი მეცნიერების მიერ ჩატარებული კვლევის თანახმად, მარიხუანამ მწეველის ფილტვებსა და სასუნთქ გზებს, შესაძლოა, უფრო მერი ზიანი მიაყენოს, ვიდრე თამბაქომ.
ოტავას უნივერსიტეტისა და ოტავას საავადმყოფოს მკვლევარებმა  გულმკერდის რენტგენოლოგიური კვლევა ჩაუტარეს პირებს, რომლებიც მარიხუანას ეწეოდნენ, პირებს, რომლებიც არამწეველები იყვნენ და პირებს, რომლებიც მხოლოდ თამბაქოს მოიხმარდნენ. აღმოჩნდა, რომ სასუნთქი გზების ანთების და ემფიზემის – ფილტვების ქრონიკული დაავადება – შემთხვევები უფრო ხშირი იყო მარიხუანას მწეველებში, ვიდრე არამწეველებსა და თამბაქოს მწეველებში.
„მარიხუანას მოხმარება იზრდება და არსებობს საზოგადოებრივი აზრი, რომ მარიხუანა უსაფრთხოა, ან რომ ის უფრო უსაფრთხოა ვიდრე (თამბაქო) სიგარეტი, მაგრამ ეს კვლევა აჩენს შეშფოთებას, რომ ეს შეიძლება არ იყოს სიმართლე“, – განაცხადა ოტავას საავადმყოფოს რადიოლოგმა ჟიზელ რევამ.
მისი თქმით, მარიხუანას მწეველებს შორის ანთებისა და დაავადების უფრო მაღალი მაჩვენებლები შეიძლება დაკავშირებული იყოს იმ განსხვავებასთან, რაც თამბაქოსა და მარიხუანას მოხმარებას შორისაა.
„მარიხუანას ეწევიან უფილტროდ, თამბაქოსგან განსხვავებით, რომელიც ჩვეულებრივ გაფილტრულია. როდესაც ეწევით გაუფილტრავ მარიხუანას, მეტი ნაწილაკი აღწევს თქვენს სასუნთქ გზებში, გროვდება და აღიზიანებს მას“, – აღნიშნა რადიოლოგმა.
მისივე განმარტებით, ადამიანები, როგორც წესი, მარიხუანას მოხმარებისას უფრო დიდ ნაფაზს არტყამენ და უფრო დიდხანს იკავებენ თამბაქოს ბოლს ფილტვებში, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს  სასუნთქ გზების მეტი ტრავმა.
კვლევა ჟურნალ Radiology-ში გამოქვეყნდა.

Agence France-Presse

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

კვების გამოტოვება, შესაძლოა, იმაზე უფრო მავნებელი იყოს, ვიდრე აქამდე ფიქრობდნენ

ახალი კვლევის თანახმად, დღეში სტანდარტული სამჯერადი კვების რეჟიმის დარღვევას, შესაძლოა, სერიოზული უარყოფითი შედეგი ჰქონდეს.
40 წელზე უფროსი ასაკის 24 011 ამერიკელზე ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ  დღეში მხოლოდ ერთი კვება დაკავშირებულია სიკვდილიანობის უფრო მაღალ რისკთან. საუზმის გამოტოვება – გულ-სისხლძარღვთა დაავადებით სიკვდილის უფრო დიდ რისკთან, ხოლო ლანჩის ან ვახშმის გამოტოვება – სიკვდილიანობის გაზრდილ რისკთან.
პრობლემები ჰქონდათ მათაც, ვინც სამჯერადად იკვებებოდა, მაგრამ კვებასა და კვებას შორის მცირე შუალედი ჰქონდა. 4,5 საათის განმავლობაში ზედიზედ ორჯერ კვება ასევე დაკავშირებულია სხვადასხვა მიზეზით სიკვდილის რისკთან.
კვლევამ აჩვენა, რომ კვების გამოტოვება უფრო გავრცელებული იყო მათ შორის, ვინც მეტს ეწეოდა, სვამდა მეტ ალკოჰოლს, ნაკლებ ნოყიერ საკვებს ღებულობდა, უფრო მეტი რაოდენობის საჭმელს ღებულობდა, მაგრამ მთლიანობაში ნაკლებ ენერგიას იღებდა.
ეს კვლევა არ არის საკმარისად ყოვლისმომცველი, რათა დადგინდეს, ნამდვილად იწვევს თუ არა ჭამის გამოტოვება ადრეულ სიკვდილს, მაგრამ არსებობს კავშირი, რომლის გამოც ნამდვილად ღირს შემდგომი კვლევის ჩატარება. შესაძლებელია სხვა ფაქტორებიც იყოს ჩართული, რაც გავლენას ახდენს როგორც კვების ზნე-ჩვეულებაზე, ასევე სიკვდილიანობის რისკზე.
„ჩვენი კვლევა გვაწვდის ძალიან საჭირო მტკიცებულებებს კვებით ქცევებსა და სიკვდილიანობას შორის კავშირის შესახებ, კვების დროისა და საკვების მიღებების პერიოდის ხანგრძლივობის კონტექსტში“, – აცხადებენ კვლევის ავტორები.
კვლევა ჟურნალ Academy of Nutrition and Dietetics-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : sciencealert.com

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

ბავშვების გაჩენა ღილაკზე თითის დაჭერით იქნება შესაძლებელი – ყველაფერი ხელოვნური საშვილოსნოს შესახებ

ბოლო რამდენიმე დღეა, რაც ინტერნეტსივრცეში ვირუსულად ვრცელდება კომპიუტერული მოდელირებით შექმნილი ვიდეო, სადაც ჩანს თუ როგორი შეიძლება იყოს მომავალში ხელოვნური საშვილოსნო  ე.წ.  EctoLife და ის დაწესებულება, სადაც ემბრიონის ზრდა-განვითარება ხელოვნურ საშვილოსნოებში მოხდება.

როგორც ვიდეოდან ვიგებთ,  EctoLife-ად წოდებულ მოწყობილობას ყოველწლიურად 30 000 ბავშვის წარმოება შეეძლება.  ხელოვნური საშვილოსნოს დახმარებით წყვილები ბავშვების ყოლას ორსულობისა და მშობიარობის გარეშე შეძლებენ. ასევე, ბიოტექნოლოგები ამბობენ იმასაც, რომ 10 ან მაქსიმუმ 15 წლის შემდეგ ხელოვნური საშვილოსნოები  შვილების გაჩენის მთავარ გზად იქცევა.

კადრებმა საზოგადოებაში დიდი გამოხმაურება და აზრთა სხვადასხვაობა გამოიწვია.

„დილა მშვიდობისა საქართველო” ვიდეოს შექმნელთან და ბიოტექნოლოგთნ, ჰაშემ ალ გაილთან  ექსკლუზიური ინტერვიუ ჩაწერა. როგორც ჰაშემი ამბობს,  ხელოვნური საშვილოსნო  ჩვილთა ინკუბატორების გაუმჯობესებული ვერსია იქნება.

„ის ამოვსებული იქნება სითხით, რომელსაც ექნება ისეთივე მჟავა-ტუტოვანი, ნუტრიენული და ტემპერატურული გარემო, როგორც ბუნებრივ გარემოში, დედის საშვილოსნოში არსებულ ამნიონურ სითხეს აქვს. ხელოვნური საშვილოსნო აღჭურვილი იქნება ჟანგბადით, საკვებითა და იმ ყველა საჭირო ნივთიერებებით, რომელიც ემბრიონის განვითარებისთვისაა საჭირო.

იმისთვის, რომ ემბრიონის გაზრდა ხელოვნურ საშვილოსნოში მოხდეს,  პირველ რიგში ინ-ვიტრო განაყოფიერებაა საჭირო.

ინ-ვიტრო განაყოფიერების დროს სპერმატოზოიდისა და კვერცხუჯრედის შერწყმის პროცესი  ორგანიზმის გარეთ, მაღალტექნოლოგიურ ლაბორატორიაში, მიმდინარეობს. უფრო ზუსტად რომ გითხრათ, ამ დროს ხდება საკვერცხიდან მომწიფებული კვერცხუჯრედების შეგროვება და სპერმის საშუალებით მათი განაყოფიერება. რის შედეგადაც ვიღებთ ემბრიონს.

მეორე ეტაპი უკვე ემბრიონის ხელოვნურ საშვილოსნოში მოთავსებაა.

ხელოვნური საშვილოსნოს თავზე განთავსებულია მოლეკულები, რომლებიც ემბრიონს  თავისკენ მაგნიტივით იზიდავს. ამ მიზიდულობის წყალობით ნაყოფი ბუნებრივად თავსდება ხელოვნურ საშვილოსნოში, სადაც ემბრიონი  მომავალი 9 თვის განმავლობაში ზრდას განაგრძნობს.

ანუ, ამ შემთხვევაში ემბრიონის განთავსება ხდება არა სხვა ქალის საშვილოსნოში, როგორც ეს ინ-ვიტრო განაყოფიერების დროს ხდება, არამედ ხელოვნურ საშვილოსნოში”,- ამბობს ჰაშემი.

რა უპირატესობა აქვს ინ-ვიტრო განაყოფიერებასთან შედარებით ხელოვნურ საშვილოსნოს

ჰაშემის თქმით, ინ-ვიტრო განაყოფიერების შემთხვევაში სუროგატი დედის პოვნა არც ისე მარტივია. უშვილო წყვილებს წლების განმავლობაში რიგში დგომა და უამრავი განცხადების შევსება უწევთ.  ხელოვნური საშვილოსნოს შემთხვევაში კი ისინი შვილის ყოლას ნებისმიერ დროს შეძლებენ.

ბიოტექნოლოგები ამბობენ,  ხელოვნური საშვილოსნოს თავზე მოთავსებული იქნება კამერა, რომლის საშუალებითაც  ემბრიონის ზრდის ყველა ეტაპის მონიტორინგი იქნება შესაძლებელი. შესაბამისად, მშობლებს საშუალება ექნებათ 24 საათის განმავლობაში თვალი ადევნონ ნაყოფის განვითარების პროცესს და ასევე, მოინახულონ ის რამდენჯერაც ამისი სურვილი ექნებათ.  მშობლები შეძლებენ აკონტროლონ ემბრიონის გულისცემა, ტემპერატურა, ჟანგბადის სატურაცია,  სუნთქვის სიხშირე.

ამ ყველაფრის კონტროლს მშობლები სპეციალური აპლიკაციის საშუალებით შეძლებენ, რომელიც პირდაპირ იქნება დაკავშირებული ხელოვნურ საშვილოსნოსთან.  ხელოვნურ საშვილოსნოზე დამაგრებული ყურსასმენების წყალობით, წყვილებს საშუალება ექნებათ ესაუბრონ ბავშვს, მოასმენინონ მუსიკა.

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინაქიმია

შაქარი ისეთივე ზიანს აყენებს ტვინს, როგორსაც ძალადობა

ის, რომ ნებისმიერი დიეტის დროს შაქრის რაოდენობდა უნდა შევამციროთ, უკვე კარგა ხანია ყველამ კარგად ვიცით. ისიც აღარაა სადავო, რომ კოლა და ლიმონათი ჩვენი წელის ხაზისა და სტომატოლოგიური ჯანმრთელობისთვის სახარბიელო არაა.

შაქრის მავნებლობის კვლევას მეცნიერები კვლავ განაგრძობენ. მკვლევართა ერთმა ჯგუფმა ახალი გამოკვლევა ჩაატარა, რომელიც ამტკიცებს, რომ შაქრიანი სასმელი ადამიანის ტვინს ისეთივე ზიანს აყენებს, როგორსაც უკიდურესი სტრესი ან ძალადობა.

ცხოვრების ადრეულ ეტაპზე გადატანილი მთელი რიგი საზიანო შემთხვევები, როგორიცაა :  უბედური შემთხვევები, ბუნებრივი კატასტროფები, ფიზიკური, სექსუალური და ემოციური ძალადობა; ოჯახური ძალადობა და დანაშაულის მსხვერპლად ყოფნა – იწვევს სტრესის ძირითადი ჰორმონის, კორტიზოლის მომატებას.

არსებობს მტკიცებულება, რომ ბავშვობაში ცუდი მოპყრობა ტვინის მოცულობის შემცირებასთანაა დაკავშირებული და ეს ცვლილებები შეიაძლოა უკავშირდებოდეს მღელვარებასა და შიშს.

მეცნიერებმა ვირთხებზე დაკვირვება ჩაატარეს და აღმოჩნდა, რომ შაქრიანი სასმელის მიღება ადრეულ ასაკში გადატანილი სტრესის შედეგად ტვინზე დატოვებულ კვალს კიდევ უფრო აღრმავებს.

 ექსპერიმენტში მონაწილე ვირთხების ნახევარი შეზღუდულ ბუდეში მოათავსეს დაბადებიდან 2-9 დღის განმავლობაში. შემდეგ ისინი ნორმალურ საწოლს დაუბრუნეს ძუძუდან მოცილების პერიოდამდე.

ამის შემდეგ ვირთხების ნახევარს შეუზღუდავად აწვდიდნენ უცხიმო საჭმელს და სასმელ წყალს, ხოლო დანარჩენებს საჭმელი, წყალი და 25 პროცენტიანი შაქრიანი წყალი, რომელიც შეეძლო დასალევად აერჩიათ.

ორივე ჯგუფის ვირთხები მოიხმარდნენ შაქარს და ექსპერიმენტის დროს მეტი კალორია მიიღეს. როდესაც ვირთხები 15 კვირის გახდნენ, მკვლევარებმა მათი ტვინები შეამოწმეს.

როგორც ვიცით,  ცხოვრების ადრეულ ასაკზე გადატანილი სტრესი გავლენას ახდენს ფსიქიკურ ჯანმრთელობასა და ფუნქციაზე, ამიტომ მეცნიერებმა შეისწავლეს ტვინის ნაწილი, რომელსაც ჰიპოკამპუსს უწოდებენ და რომელიც მეხსიერებისა და სტრესისთვისაა მნიშვნელოვანი.

ექსპერიმენტის დროს ვირთხების ოთხი ჯგუფი შეისწავლეს- კონტროლირებული (არა სტრეს გადატანილი), კონტროლირებადი ვირთხები, რომლებმაც სასმელი შაქრიანი წყალი დალიეს, ვირთხები, რომლებიც სტრესისგან დაუცველები იყვნენ, და ვირთხები, რომლებიც სტრესისგან დაუცველები იყვნენ და შაქრიანი წყალი დალიეს.

კვლევამ აჩვენა, რომ შაქრის ქრონიკული მოხმარება იმ ვირთხებში, რომლებსაც სტრესი გადატანილი არ ჰქონდათ, წარმოშობდა ისეთივე ცვლილებებს ჰიპოკამპუსში, რაც წარმოიქმნებოდა იმ ვირთხების ჰიპოკამპუსში, რომლებსაც სტრესი გადატანილი ჰქონდათ, მაგრამ შაქრიან წყალს არ სვამდნენ.

შაქარი და სტრესი ერთნაირად ამცირებენ კიდევ ერთ რეცეპტორს, რომელიც ნერვების ზრდისთვისაა საჭირო, Neurod1.

ტვინში შაქრიანი სასმელით გამოწვეული ცვლილებები შემაშფოთებელია, როგორც ჩანს, ის ტვინის განვითარებზე უარყოფითად მოქმედებს. ტკბილ და გაზიან გამაგრილებელ სასმელს კი განსაკუთრებთ დიდი ოდენობით მოიხმარენ ცხრიდან თექვსმეტ წლამდე ასაკის ბავშვები.

მეცნიერები მოუწოდებენ ყველას, რაც შეიძლება შეზღუდონ ყოველდღიურად მოხმარებული შაქრის დოზა.

 

წყარო: Dailymail

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძე

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინასაქართველო

საქართველოს გამქრალი გოგონები – სელექციური აბორტების რიცხვი საგანგაშოა

საქართველოში სელექციური აბორტების ტრადიცია დღემდე გრძელდება. ამ ტრადიციის თანხმად, ყველა  ოჯახში უნდა იყოს ბიჭი.  სწორედ ის არის გვარის გამგრძელებლი და ოჯახის სიამაყე.  ამ ტრადიციის შენარჩუნებას გარშემომყოფი ადამიანების უმეტესობა უწყობს ხელს.  ბოლო სტატისტიკური მონაცემების თანახმად,  ერთი შვილის ყოლის შემთხვევაში,  საქართველოში ოჯახების 46% უპირატესობას მიანიჭებდა ვაჟს, ხოლო 9 % – გოგოს.

თუმცა,  საინტერესოა, რომ თუ მხოლოდ ბიოლოგიურ შემთხვევითობას მიენდობიან, წყვილების 30%-ს, შობადობის დონის გათვალისწინებით,  ვაჟი არ გაუჩნდებოდა (1.7 ბავშვი ქალზე, 2010 წ.).

სტატისტიკური მონაცემები საქართველოში დაბადებისას სქესთა თანაფარდობაზე ადასტურებს ქვეყანაში სქესის შერჩევის მიზნით პრენატალური აბორტების არსებობას: 2008-2012 წლებში ყოველ 100 გოგოზე 112 ბიჭი დაიბადა, მაშინ როცა ნორმა 100 ახალშობილ გოგონაზე 105 ბიჭის დაბადებაა.

შედეგად, საქართველოში 1990-2010 წლებში დაბადებამდე 25 ათასი გოგონა გაუჩინარდა.

 

ასე თუ გაგრძელდა, გაუჩინარებული გოგონების რაოდენობა 2020 წლისთვის იქნება 40 ათასი, 2030 წლისთვის – 60 ათასი, ხოლო 2050 წლისთვის მათი რაოდენობა 80 ათასს მიაღწევს. ამ დროისთვის გამქრალი ქალების რაოდენობა მდედრობითი სქესის მოსახლეობის 4% იქნება.

ინფოგრაფიკა შეიქმნა ანგარიშის „გენდერული ნიშნით სქესის შერჩევა საქართველოში“ (2014) მიხედვით, რომელიც პირველი სისტემატური კვლევაა საქართველოში და რომლის მიზანია დაბადებისას სქესთა შორის დისბალანსის შესახებ არსებული მონაცემების სიღრმისეული განხილვა.

როგორც მკვლევარები გვეუბნებიან, ამ ტენდენციის შენარჩუნების შემთხვევაში,  საქართველოში იქნება ბევრად მეტი მარტოხელა მამაკაცი,  ვიდრე ქალი;  ქალების გაუჩინარების გამო დაიბადება ნაკლები ბავშვი;  შეიძლება გაიზარდოს ტრეფიკინგი და ქალთა მიმართ ძალადობა.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაეს საინტერესოამედიცინა

მე-18 ქრომოსომის ტრისომია ანუ ედვარდსის სინდრომი

ედვარდსის სინდრომი წარმოადგენს ერთ-ერთ ქრომოსომულ დაავადებას, რომელიც ვლინდება შემდეგი ნიშნებით:  შინაგანი ორგანოების მრავალმხრივი დარღვევა, პატარა სახე, სახსრების კონტრაქტურა – რაც მე-18  ქრომოსომის ტრისომიითაა გამოწვეული.

ეს სინდრომი პირველად  ედვარდსმა აღწერა  თანამშრომლებთან ერთად 1960 წელს.

ძირითადი სიმპტომები: საშვილოსნოში ზრდის შეფერხება, პატარა სახე, ახალშობილის წონა 2200გ, პატარა ქვედა ყბა, დაბლა დაწეული და მარტივი აგებულების ყური ნიჟარები და ა.შ გარდა ამისა, გვხვდება თირკლმის განვითარების მანკები, განსაკუთრებით, ნალისებრი თირკმელი. სიხშირე 1:3000. თითქმის ყოველთვის აღინიშნება მე-18 ქრომოსომის ტრისომია, იშვიათია მოზაიციზმი და ტრანსლოკაცია. სიკვდილიანობის შემთხვევა – 30% იღუპება დაბადებიდან 1 თვეში, 50% პირველ 3 თვეში ხოლო 20% კი 1 წლამდე.

 

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინა

რა შემთხვევაში უნდა დავთანხმდეთ ღეროვანი უჯრედებით მკურნალობაზე

ღეროვანი უჯრედების მეცნიერება არის სამედიცინო კვლევის სფერო, რომელიც ჯერჯერობით მხოლოდ დაპირებების დონეზეა. გამოცემა Science Translational Medicine-ის ინფორმაციით,  მსოფლიოს მასშტაბით, მთელი რიგი კლინიკები ბოროტად იყენებენ რეგულაციურ ხარვეზებს და ე.წ. ღეროვანი უჯრედების მკურნალობას ყიდიან ისე, რომ არ გააჩნიათ მტკიცებულება მათი მკურნალობის ეფექტურობის, ან თუნდაც, უსაფრთხოების შესახებ.

ასეთი დაუსაბუთებელი, ლიპოსაქტოგენული მეთოდების გამოყენებით მიღებული უჯრედების პირდაპირ მომხმარებელზე გასული რეკლამირება  არა მარტო პიროვნებების ჯანმრთელოას აყენებს რისკის ქვეშ, არამედ ძირს უთხრის ღეროვან უჯრედებზე დაფუძნებული მკურნალობის ლეგიტიმურ განვითარებას.

ბევრმა აკადემიურმა საზოგადოებამ და პროფესიულმა სამედიცინო ორგანიზაციამ გამოთქვა შეშფოთება ამ უშედეგო და ხშირად ძვირადღირებული უჯრედებული თერაპიების შესახებ. ამის მიუხედავად, ეროვნული მარეგულირებლები, როგორც წესი, მცირედ ან სრულიან არაეფექტური არიან.

რას გვთავაზობს მკურნალობის ეს მეთოდი?

ღეროვანი უჯრედების ასობით კლინიკა ონლაინგანცხადებას ავრცელებს იმის შესახებ, რომ მათ შეძლეს სხვადასხვა დაავადებით დაავადებული პაციენტების განკურნება, მათ შორის, ოსტეოართრიტის, ტკივილის, ზურგის ტვინის დაზიანების, გაფანტული სკლეროზის, დიაბეტისა და უშვილობის.

დამოუკიდებლად დამოწმებული შედეგების წარმოების ნაცვლად, ეს კლინიკები ეყრდნობიან პაციენტების ჩვენებებს ან დაუსაბუთებელ განცხადებებს ,,გაუმჯობესების” შესახებ.

ამგვარად, ეს კლინიკები ჩქმალავენ პაციენტების ჯანმრთელობის რისკებს, რაც ღეროვან უჯრედებზე დაფუძნებუ მკურნალობასთანაა დაკავშირებული.

გარდა პაციენტებისა და მათი ოჯახების მძიმე ფინანსური ტვირთისა, ხშირ შემთხვევაში, არსებობს დაფარული დანახარჯებ, ვინაიდან უშედეგო ღეროვანი უჯრედების თერაპიის შედეგად დაკარგული დრო პაციენტებს დამტკიცებული მედიკამეტების მიღების საშუალებას არ აძლევს.

არასასურველი შედეგების შესახებ ბოლო დროს გავრცელებული უამრავი ინფორმაცია აჩვენებს, რომ დაუმტკიცებელი უჯრედების თერაპიის რისკები ტრივიალური არაა.

აღსანიშნავია, რომ გერმანიის მთავრობამ X-Cell ცენტრი დახურა. იგივე ბედი ეწია Stamina Foundation-ის იტალიის მთავრობისგანაც.

რა არის დამტკიცებული?

დღეისათვის ერთადერთი ცნობილი ღეროვანი უჯრედების მკურნალობის მეთოდი გამოიყენება ძვლის ტვინისაგან, პერიფერიული სისხლისგან (სისხლის უჯრედების კომპონენტები, როგორიცაა წითელი და თეთრი სისხლის უჯრედები და თრომბოციტები) ან ჭიპლარისგან.

ბოლო ნახევარი საუკუნის მანძილზე, ასობით ათასი ლევკემიით, ლიმფომით, მრავლობითი მიელომითა და იშვიათი მემკვიდრეობითი იმუნური და მეტაბოლური დარღვევებით დაავადებული ადამიანის სიცოცხლე შენარჩუნდა.

ქიმიოთერაპიის კონტექსტში სისხლის ღეროვანი უჯრედები სასარგებლოა კიბოსა და აუტოიმუნური დაავადებებისთვის. სხვადასხვა ღეროვანი უჯრედები წარმატებით გამოიყენება რქოვანასა და კანის გადანერგვისას.

ყველა სხვა აპლიკაცია რჩება პრეკლინიკური კვლევის ფაზაში ან მათი კლინიკური კვლევა ახალი დაწყებულია.

პაციენტებმა და მათმა ახლობლებმა უნდა გაითვალისწინონ, რომ მიიღონ გადამზადებული, რეპუტაციის მქონე ჯანდაცვის პროფესიონალისგან, ვინც მათი სამედიცინო ისტორია იციან. ისინი კარგად უნდა დაფიქრდნენ მანამ, სანამ პრაქტიკაში არსებული სტანდარტებისათ ორჯერ უნდა იფიქრონ, თუ ვინმეს სთავაზობს პრაქტიკაში არსებული სტანდარტების მიღმა არსებულ მკურნალობის მეთოდზე დასთანხმდებიან.

 

წყარო: http://www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა: თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

აუტოფსიის შედეგებმა აჩვენა, რომ კორონავირუსი მთელს ორგანიზმში ვრცელდება

COVID-19 განისაზღვრება, როგორც რესპირატორული ინფექცია, მაგრამ ახალი კორონავირუსის ეფექტები, რა თქმა უნდა, არ შემოიფარგლება რომელიმე ორგანოთი.
კორონავირუსით გარდაცვლილთა ათობით გვამის აუტოფსიის შედეგებმა SARS- CoV-2-ის კვალი მთელს ორგანიზმში აჩვენა, მათ შორის ფილტვებში, გულში, ელენთაში, თირკმელებში, ღვიძლში, მსხვილ ნაწლავში, გულმკერდში, კუნთებში, ნერვებში, რეპროდუქციულ ტრაქტში, თვალებსა და ტვინში. ერთმა კონკრეტულმა აუტოფსიის შედეგებმა ახალი კორონავირუსის ნარჩენები გარდაცვლილი პაციენტის ტვინში სიმპტომების გამოვლენიდან 230 დღის შემდეგ აჩვენა.
„ჩვენი მონაცემები მიუთითებს, რომ ზოგიერთ პაციენტში SARS-CoV-2-მა შეიძლება გამოიწვიოს სისტემური ინფექცია და არსებობდეს ორგანიზმში თვეების განმავლობაში“, – აცხადებენ შეერთებული შტატების ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის (NIH) მკვლევარების ხემძღვანელობით ჩატარებული
კვლევის ავტორები.
„ჩვენი შედეგები აჩვენებს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ SARS-CoV-2-ის ყველაზე მაღალი ტვირთი სასუნთქ ქსოვილებშია, ვირუსი შეიძლება გავრცელდეს მთელ ორგანიზმში“, – ასკვნიან მკვლევარები.
როგორ ვრცელდება ვირუსი ამდენი ხნის განმავლობაში და ასე ფართოდ კიდევ ერთი ამოუცნობი ფაქტია, რომელიც უნდა გაირკვეს. კვლევის ფარგლებში ჩატარებული აუტოფსიები ხშირად არ აჩვენებდნენ სისხლის პლაზმაში შესამჩნევ ვირუსულ ნარჩენებს, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ პათოგენი შესაძლოა სხვა
საშუალებებით „მოგზაურობდეს“.
იმის გაგებამ, თუ როგორ ვრცელდება SARS-CoV-2 და როგორ განაგრძობს არსებობას ადამიანის ორგანიზმში, შეიძლება ბევრი რამ გამოავლინოს იმის შესახებ, თუ რატომ აწუხებს ზოგიერთ პაციენტს ხანგრძლივი კოვიდი.
კვლევა სამეცნიერო ჟურნალ Nature-ში გამოქვეყნდა.

წყარო : www.sciencealert.com

მასალა მოამზადა : თამარ ტაბატაძემ

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
მედიცინა

რა უნდა ვიცოდეთ სისხლის დაავადებების შესახებ, რა რჩევებს გვაძლევს ჰემატოლოგი

როგორია ჰემატოლოგიური დაავადებების სიმპტომები? რომელი დაავადება გვხვდება საქართველოში უფრო ხშირად? აკადემიკოს ფრიდონ თოდუას სამედიცინო ცენტრის ექიმი ჰემატოლოგი ანა მაყაშვილი ხშირად დასმულ შეკითხვებზე გვპასუხობს.

– ძირითადად, რა ჩივილებით მოდიან ჰემატოლოგთან?

შესაძლებელია, თავდაპირველად პაციენტმა მიმართოს ოჯახის ექიმს ან სხვა კლინიკური დარგის სპეციალისტს ზოგადი, არასპეციფიკური სიმპტომებით, რომლებიც ერთი შეხედვით რთულია, დავუკავშიროთ ჰემატოლოგიურ პათოლოგიას – მაგალითად: საერთო სისუსტე, თავის ტკივილი, თავბრუსხვევა, ადვილად დაღლა, უენერგიობა, ძილიანობა, ფრჩხილების მტვრევა, თმის ცვენა; ზოგჯერ ქოშინი, გულის რიტმის დარღვევები, ტემპერატურის მატება, ღამის ოფლიანობა, კანის ქავილი, კანისა და ხილული ლორწოვანი გარსების სიყვითლე, ჩატარებულ სისხლის საერთო ანალიზში ამა თუ იმ ცვლილების გამოვლენის შემდეგ დგება ჰემატოლოგთან რეფერალის საკითხი. აუცილებელია ანემიის მიზეზის დროული დადგენა შესაბამისი გამოკვლევებით, გართულებების თავიდან აცილების მიზნით და შემდგომი მკურნალობა.

– თქვენი პრაქტიკით, სისხლის რომელი დაავადებებია უფრო ხშირი საქართველოში?

– საქართველოში, ისევე როგორც მთელ მსოფლიოში, ჰემატოლოგთან მიმართვიანობის ერთ-ერთი ხშირი მიზეზია ანემია. მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის მონაცემების თანახმად, მსოფლიო მოსახლეობის დაახლოებით 30% ანემიით არის დაავადებული.

ანემია განისაზღვრება ერითროციტების რაოდენობის და/ან ჰემოგლობინის კონცენტრაციის შემცირებით. დაავადება ზოგჯერ ლატენტურად-ფარულად მიმდინარეობს, ზოგჯერ კი პაციენტს, ძირითადად, ის სიმპტომები აღენიშნება, რომლებიც ზემოთ ჩამოვთვალეთ.

– რა იწვევს ანემიას და როგორ მკურნალობენ მას?

– აუცილებელია, განისაზღვროს, ანემია წარმოადგენს ამა თუ იმ ძირითადი დაავადების ერთ-ერთ სიმპტომს თუ ცალკეულ ჰემატოლოგიურ დაავადებას, რაც მოითხოვს შესაბამისი გამოკვლევების ჩატარებას გამომწვევი მიზეზების დასადგენად. ანემიები განსხვავდება პათოგენეზით და, შესაბამისად, საჭიროებს სხვადასხვა მკურნალობას.

ძირითადად, გამოყოფენ ანემიის შემდეგ ფორმებს: სისხლის დაკარგვის, ერითროციტების გაძლიერებული დაშლის (ჰემოლიზი) და ერითროციტების შემცირებული წარმოქმნის შედეგად განვითარებულ ანემიებს.

ანემიის ყველაზე ხშირი მიზეზია რკინის, ვიტამინ B12-ისა და ფოლიუმის მჟავის დეფიციტი. აღნიშნული ფორმები ხშირად ეფექტურად იმართება პირველადი ჯანდაცვის დონეზეც – ოჯახის ექიმის მიერ შესაძლო მიზეზის დადგენის და შესაბამისი მკურნალობის საფუძველზე.

მაგრამ იმ შემთხვევაში, როცა ანემია არ ექვემდებარება მკურნალობას ან/და ანემიასთან ერთად სისხლის საერთო ანალიზში აღმოჩნდება სხვა ცვლილებები, მაგ.: თრომბოციტების ან ლეიკოციტების რაოდენობრივი ცვლილებები, შეინიშნება ლიმფური ჯირკვლების ან/და ელენთის გადიდება, უცნობი ეტიოლოგიის ცხელება, რომელიც არ ექვემდებარება შესაბამის ანტიბიოტიკურ თერაპიას და რა თქმა უნდა, პარალელურად გამორიცხულია სხვა მიზეზები – ბაქტერიული/ვირუსული ინფექციები თუ პარაზიტული დაავადებები, უკვე მკაცრად დგება ჰემატოლოგის ჩართვის აუცილებლობის საკითხი.

– რა არის ორგანიზმში რკინის, ვიტამინ B12-ისა და ფოლიუმის მჟავის დეფიციტის მიზეზები, რა ზიანი მოაქვს მათ დეფიციტს და რა არის გამოსავალი?

– რკინის დეფიციტი შესაძლებელია, შეგვხვდეს როგორც რკინის ფარული, ანუ ლატენტური დეფიციტი, ისე რკინა-დეფიციტური ანემიის სახით. ამის მიზეზებია: რკინის არასაკმარისი მიღება, რკინის შეწოვის დარღვევა; სისხლის დაკარგვა; გაზრდილი მოთხოვნილება რკინაზე (მაგ., ორსულობა, ლაქტაცია, მომწიფების პერიოდი).

რკინის უმთავრესი წყაროა საკვები – პირველ რიგში, ხორცი, ღვიძლი, ზღვის პროდუქტები. ორგანიზმში რკინის მარაგის შევსებაში, ასევე, დაგვეხმარება ვიტამინებით სავსე მცენარეული საკვები, ზოგიერთი პარკოსანი. ზოგადად, ვიტამინების კომპლექსი აუცილებელია ძვლის ტვინის სათანადო მუშაობისთვის და სისხლის უჯრედების წარმოქმნისთვის მნიშვნელოვან ფაქტორს წარმოადგენს.

В12 დეფიციტური ანემია ვითარდება ვიტამინ В12-ის არასაკმარისი მიღებისას, შეწოვის დარღვევისას (მაგ.: ოპერაციები კუჭზე), ზოგიერთი აუტოიმუნური დაავადების არსებობისას. აღნიშნული ვიტამინი, ძირითადად, გვხვდება ხორცში. ამიტომ აუცილებელია დაბალანსებული კვება. В12 ძალიან მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ნერვული სისტემის სწორად ფუნქციონირებაში.

რაც შეეხება ფოლიუმის მჟავას (ვიტამინი B9), ის პასუხისმგებელია ორგანიზმში უჯრედულ დონეზე მიმდინარე უმნიშვნელოვანეს პროცესებზე, როგორებიცაა დნმ-ის სინთეზი, უჯრედების დაყოფა და ზრდა, ერითროციტების წარმოქმნა. ფოლიუმის მჟავის საჭირო რაოდენობის მიღება შესაძლებელია საკმარისი რაოდენობის მწვანე ფოთლოვანი ბოსტნეულის, ხილის, ღვიძლისა და ხორცის პროდუქტებით. თუმცა აღსანიშნავია, რომ სინთეზური ფოლიუმის მჟავა უკეთესად შეითვისება, ვიდრე საკვებით მიღებული. რეკომენდებულია ფოლიუმის მჟავის მიღება ორსულობის პერიოდში ნაყოფისა და პლაცენტარული განვითარებისთვის – გინეკოლოგის დანიშნულების მიხედვით.

– რა შეიძლება გააკეთოს ადამიანმა ანემიის პრევენციისთვის?

– პირველ რიგში, აუცილებელია დაბალანსებული კვება, С-ვიტამინით მდიდარი პროდუქტების მიღება, რაც მაგ., რკინის შეწოვას უწყობს ხელს, ცხოვრების ჯანსაღი წესი, ჯანმრთელ ინდივიდებში 6-12 თვეში ერთხელ სისხლის საერთო ანალიზის ჩატარება; სისხლის საერთო ანალიზი მნიშვნელოვან ინფორმაციას იძლევა არა მარტო სისხლმბადი, არამედ ორგანოთა სხვა სისტემებში მიმდინარე პათოლოგიურ პროცესებზე; ამიტომ ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს, ადრეულ ეტაპზე იყოს აღმოჩენილი ესა თუ ის პათოლოგია, რასაც შემდეგ უფრო დეტალური ლაბორატორიული და ინსტრუმენტული კვლევები მოჰყვება; სიმპტომების გაჩენისას – დროული ვიზიტი ექიმთან; ქრონიკული დაავადების არსებობის შემთხვევაში რეკომენდებულია სისხლის საერთო ანალიზის მონიტორინგი და ცვლილებების აღმოჩენისას შესაბამისი, დროული დიაგნოსტიკა და მკურნალობა. დაუშვებელია თვითნებური მკურნალობა. ასევე, ცალკე გამოვყოფდი, მემკვიდრულ ჰემოლიზურ, ანუ სისხლის წითელი უჯრედების დაშლით მიმდინარე ანემიებს, როდესაც აუცილებელია ვფლობდეთ ინფორმაციას ოჯახურ ანამნეზზე, განსაკუთრებით ბავშვის ჩასახვამდე, რადგან შესაძლებელია, ახალშობილობიდანვე სიცოცხლისთვის საშიშ, რთულ დაავადებასთან გვქონდეს საქმე. ამ შემთხვევაში პრევენცია ინფორმირებულობაა.

აკად. ფრიდონ თოდუას სამედიცინო ცენტრში, ერთ სივრცეში ყველანაირი შესაბამისი ლაბორატორიული და ინსტრუმენტული გამოკვლევის ჩატარებაა შესაძლებელი. ლაბორატორიული კვლევები ტარდება მსოფლიოში ყველაზე თანამედროვე, მაღალტექნოლოგიური ანალიზატორებით. კლინიკას აქვს უახლესი სადიაგნოსტიკო აპარატები, რაც უპრეცედენტოა საქართველოში და ევროპის ბევრ ქვეყანაში. ამასთანავე, პაციენტს შეუძლია მიიღოს შესაბამისი მკურნალობა საჭიროებიდან გამომდინარე.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიოფსიქოლოგია

შაქარი ისეთივე ზიანს აყენებს ტვინს, როგორსაც ძალადობა

ის, რომ ნებისმიერი დიეტის დროს შაქრის რაოდენობდა უნდა შევამციროთ, უკვე კარგა ხანია ყველამ კარგად ვიცით. ისიც აღარაა სადავო, რომ კოლა და ლიმონათი ჩვენი წელის ხაზისა და სტომატოლოგიური ჯანმრთელობისთვის სახარბიელო არაა.

შაქრის მავნებლობის კვლევას მეცნიერები კვლავ განაგრძობენ. მკვლევართა ერთმა ჯგუფმა ახალი გამოკვლევა ჩაატარა, რომელიც ამტკიცებს, რომ შაქრიანი სასმელი ადამიანის ტვინს ისეთივე ზიანს აყენებს, როგორსაც უკიდურესი სტრესი ან ძალადობა.

ცხოვრების ადრეულ ეტაპზე გადატანილი მთელი რიგი საზიანო შემთხვევები, როგორიცაა:  უბედური შემთხვევები, ბუნებრივი კატასტროფები, ფიზიკური, სექსუალური და ემოციური ძალადობა; ოჯახური ძალადობა და დანაშაულის მსხვერპლად ყოფნა – იწვევს სტრესის ძირითადი ჰორმონის, კორტიზოლის მომატებას.

არსებობს მტკიცებულება, რომ ბავშვობაში ცუდი მოპყრობა ტვინის მოცულობის შემცირებასთანაა დაკავშირებული და ეს ცვლილებები შეიაძლოა უკავშირდებოდეს მღელვარებასა და შიშს.

 მეცნიერებმა ვირთხებზე დაკვირვება ჩაატარეს და აღმოჩნდა, რომ შაქრიანი სასმელის მიღება ადრეულ ასაკში გადატანილი სტრესის შედეგად ტვინზე დატოვებულ კვალს კიდევ უფრო აღრმავებს.

 ექსპერიმენტში მონაწილე ვირთხების ნახევარი შეზღუდულ ბუდეში მოათავსეს დაბადებიდან 2-9 დღის გამნავლობაში. შემდეგ ისინი ნორმალურ საწოლს დაუბრუნეს ძუძუდან მოცილების პერიოდამდე.

ამის შემდეგ ვირთხების ნახევარს შეუზღუდავად აწვდიდნენ უცხიმო საჭმელს და სასმელ წყალს, ხოლო დანარჩენებს საჭმელი, წყალი და 25 პროცენტიანი შაქრიანი წყალი, რომელიც შეეძლო დასალევად აერჩიათ.

ორივე ჯგუფის ვირთხები მოიხმარდნენ შაქარს და ექსპერიმენტის დროს მეტი კალორია მიიღეს. როდესაც ვირთხები 15 კვირის გახდნენ, მკვლევარებმა მათი ტვინები შეამოწმეს.

როგორც ვიცით,  ცხოვრების ადრეულ ასაკზე გადატანილი სტრესი გავლენას ახდენს ფსიქიკურ ჯანმრთელობასა და ფუნქციაზე, ამიტომ მეცნიერებმა შეისწავლეს ტვინის ნაწილი, რომელსაც ჰიპოკამპუსს უწოდებენ და რომელიც მეხსიერებისა და სტრესისთვისაა მნიშვნელოვანი.

ექსპერიმენტის დროს, ვირთხების ოთხი ჯგუფი შეისწავლეს – კონტროლირებული (არა სტრესგადატანილი), კონტროლირებადი ვირთხები, რომლებმაც სასმელი შაქრიანი წყალი დალიეს, ვირთხები, რომლებიც სტრესისგან დაუცველები იყვნენ, და ვირთხები, რომლებიც სტრესისგან დაუცველები იყვნენ და შაქრიანი წყალი დალიეს.

კვლევამ აჩვენა, რომ შაქრის ქრონიკული მოხმარება იმ ვირთხებში, რომლებსაც სტრესი გადატანილი არ ქონდათ, წარმოშობდა ისეთივე ცვლილებებს ჰიპოკამპუსში, რაც წარმოიქმნებოდა იმ ვირთხების ჰიპოკამპუსში, რომლებსაც სტრესი გადატანილი ქონდათ, მაგრამ შაქრიან წყალს არ სვამდნენ.

შაქარი და სტრესი ერთნაირად ამცირებენ კიდევ ერთ რეცეპტორს, რომელიც ნერვების ზრდისთვისაა საჭირო, Neurod1.

ტვინში შაქრიანი სასმელით გამოწვეული ცვლილებები შემაშფოთებელია, როგორც ჩანს, ის ტვინის განვითარებზე უარყოფითად მოქმედებს. ტკბილ და გაზიან გამაგრილებელ სასმელს კი განსაკუთრებთ დიდი ოდენობით მოიხმარენ ცხრიდან თექვსმეტ წლამდე ასაკის ბავშვები.

მეცნიერები მოუწოდებენ ყველას, რაც შეიძლება შეზღუდონ ყოველდღიურად მოხმარებული შაქრის დოზა.

წყარო: Dailymail

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
1 27 28 29 30 31 96
Page 29 of 96