მედიცინა

ინდოეთში, კერალას შტატში, მაიმუნის ყვავილის ვირუსის (Mpox) ახალი ვარიანტით, 1b კლადით დაავადების პირველი შემთხვევა დადასტურდა.

15 აგვისტოს მაიმუნის ყვავილთან დაკავშირებით გამოცხადებული გლობალური საგანგებო მდგომარეობა ვირუსის სწორედ ამ ვარიანტს, 1b კლადს ეხება. ამჟამინდელი მონაცემებით, ის აქამდე გავრცელებულ ვარიანტებთან  შედარებით უფრო მომაკვდინებელია და, სავარაუდოდ, უფრო სწრაფადადაც ვრცელდება.

ინდოეთის ჯანდაცვის სამინისტროს სპიკერმა, მანიშა ვერმამ გამოცემა Reuters-ს დაუდასტურა, რომ პაციენტი ვირუსის 1b კლადით არის დაავადებული.

პაციენტი 38 წლის კაცია, რომელიც ინდოეთში არაბთა გაერთიანებული საამიროებიდან მიფრინავდა. გამოცემას ექიმებმა უთხრეს, რომ მას ამჟამად საავადმყოფოში მკურნალობენ, მისი ნათესავებსა და ახლობლებს კი აკვირდებიან, თუმცა ჯერჯერობით არცერთი მათგანი მაიმუნის ყვავილის ნიშნებს არ ავლენს.

აქამდე, 2022 წელს გამოცხადებული საგანგებო მდგომარეობის დროს, ინდოეთში მაიმუნის ყვავილის ნაკლებად სახიფათო მე-2 კლადის 30-ზე მეტი შემთხვევა დადასტურდა. ქვეყანაში მაიმუნის ყვავილის შემთხვევების ტესტირებისთვის დაახლოებით 35 საავადმყოფო არის გამოყოფილი.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ჰონგ-კონგში ღორს ენდოსკოპია ჩაუტარდა, მაგრამ ეს შემთხვევა იმითაა გამორჩეული, რომ პროცედურა დისტანციურად განხორციელდა. სამედიცინო ინსტრუმენტს PlayStation-ის ჯოისტიკით ციურიხში მდებარე ლაბორატორიიდან აკონტროლებდნენ, რომელსაც საოპერაციო სივრციდან 9 300 კილომეტრი აშორებდა.

ეს ჩინელმა და შვეიცარიელმა მეცნიერებმა თანამედროვე რობოტექნოლოგიისა და სწრაფი ინტერნეტის დახმარებით შეძლეს. ცნობილია, რომ ეკრანზე ენდოსკოპის კამერის მიერ გადაღებული გამოსახულების დაყოვნება მხოლოდ 300 მილიწამი იყო. უკანასკნელი მიღწევა ტელემედიცინის, ანუ დისტანციური სამედიცინო სერვისების, სფეროში წინ გადადგმული მნიშვნელოვანი ნაბიჯია.

უნდა აღინიშნოს, რომ პირველი ტრანსატლანტიკური ქირურგიული პროცედურა ჯერ კიდევ 2001 წელს ჩატარდა. მას შემდეგ სპეციალისტები ტექნოლოგიისა და მეთოდების დახვეწას ცდილობენ. ამ წინსვლამ განაპირობა, რომ დედამიწიდან ქირურგიული რობოტი ორბიტაზე მოძრავ საერთაშორისო კოსმოსურ სადგურზეც კი გააკონტროლეს, მაგრამ ამ შემთხვევაში დისტანცია დაახლოებით 400 კილომეტრი იყო.

ჰონგ-კონგსა და ციურიხს შორის ბევრად დიდი მანძილია, თანაც ენდოსკოპია ცოცხალ, ანესთეზირებულ, ღორს ჩაუტარდა. შესაბამისად, ეს პროცესი ზუსტ დაგეგმვას, სიფრთხილესა და სტაბილურ ინტერნეტკომუნიკაციას საჭიროებდა.

ცხოველს ანესთეზია საოპერაციოში მყოფმა ექიმებმა გაუკეთეს და მის სხეულში ენდოსკოპი შეიყვანეს. აქედან საქმეში უკვე ციურიხის ლაბორატორია ჩაერთო, საიდანაც აკონტროლებდნენ ინსტრუმენტს, რომელიც მაგნიტური ველის მეშვეობით მოძრაობს. მისი მაგნიტური თავაკი ნებისმიერი მიმართულებით იღუნება და მარტივად მანევრირებადია. ის ჩვეულებრივზე მცირე ზომისაა და იმდენად მოქნილია, რომ 180°-თაც კი შემოატრიალეს. ასევე, ღორის მუცლის გარსიდან ქსოვილის ნიმუშების აღებაც მოახერხეს.

ენდოსკოპის ამ მახასიათებლების გამო მისი გამოიყენება, პოტენციურად, ადამიანებშიცაა შესაძლებელი, რისთვისაც ის ორგანიზმში ცხვირიდან უნდა შეიყვანონ და არა პირიდან. ეს პაციენტებისთვის უფრო კომფორტულიც იქნება, მათ მხოლოდ მსუბუქი ანესთეზია დასჭირდებათ და ენდოსკოპი ზომით ბავშვის სხეულსაც მოერგება.

მომდევნო ეტაპზე მეცნიერები მის გამოცდას სწორედ ადამიანზე გეგმავენ და პოტენციალს მინიმალურად ინოვაციურ პროცედურებში ხედავენ, როგორიც კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის შემოწმებაა, მაგალითად სიმსივნის სკრინინგისთვის. რაც შეეხება ღორს, ის პროცედურად გადაურჩა და რაიმე დაზიანება არ მიუღია.

წყარო

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

58 წლის ამერიკელი კაცი პირველი ადამიანია მსოფლიოში, რომელსაც მწყობრიდან გამოსული გული ტიტანის დროებითი, სისხლის ტუმბოთი ჩაუნაცვლეს.

ლითონის ორგანო კომპანია BiVACOR-მა დაამზადა. მიზანი ადამიანის გულის რაც შეიძლება დიდი ხნით ჩანაცვლება იყო.

BiVACOR-ის სრულიად ხელოვნური გული (TAH) რეალური გულის მსგავსად არ სცემს. თუმცა, BiVACOR-ი აცხადებს, რომ მოქნილი კამერების, ანუ სატუმბი დიაფრაგმების (პარკუჭი) გარეშეც კი, მოწყობილობა საკმარისად ძლიერია, რომ ადამიანი უზრუნველყოს ვარჯიშისას. ამავე დროს, ზომით პატარაა და უმეტეს ადამიანთან თავსებადი.

ორკამერიანი მოწყობილობა დაახლოებით მუშტის ზომისაა და პრაქტიკულად დაუმსხვრევადი, უძლებს კოროზიასა და მექანიკურ ცვეთას.

ერთადერთი მოძრავი ნაწილი მასში შიგნით იმალება; ერთი, მაგნიტურად ლევიტაციური როტორი, რომელიც სისხლს ფილტვებსა და მთელ სხეულში გადატუმბავს. ვინაიდან მბრუნავ როტორს კონტაქტი არ აქვს სხვა რომელიმე ზედაპირთან, არ არსებობს შანსი იმისა, რომ დროთა განმავლობაში ის ხახუნით გაცვდეს.

მთლიანი მოწყობილობა იკვებება პატარა, გარე, პორტაბეულური კონტროლერით, რომელიც კუჭშია მოთავსებული.

BiVACOR-მა ხელოვნური გულის შექმნას ათი წელი, მრავალი დიზაინი, ათობით ცხოველზე ჩატარებული კვლევა მოანდომა, ვიდრე ის გულის უკმარისობის ბოლო სტადიის მქონე პაციენტის მკერდში მოხვდებოდა. მოწყობილობის გადანერგვა ტეხასის გულის ინსტიტუტში, ყოველგვარი გართულების გარეშე მოხდა.

პაციენტის ექიმების განცხადებით, ტიტანის გულმა ძალიან კარგად იმუშავა მთელი რვა დღის განმავლობაში, იქამდე, ვიდრე რეალური გულის დონორი გამოჩნდებოდა.

„წარმოუდგენლად ამაყი ვარ, რომ მომსწრე ვარ ჩვენ მიერ შექმნილი ხელოვნური გულის ადამიანში გადანერგვისა. ეს მიღწევა შეუძლებელი იქნებოდა ჩვენი პირველი პაციენტისა და მისი ოჯახის სიმამაცის, ჩვენი გუნდის თავდადების და ტეხასის გულის ინსტიტუტში ჩვენი კოლაბორატორების გარეშე“, — ამბობს BiVACOR-ის დამფუძნებელი დენიელ ტიმსი.

დღეისათვის, გულის მწვავე უკმარისობის მქონე ადამიანთათვის მკურნალობის საუკეთესო საშუალება დონორის გულია, რაც ყოველთვის დროულად ხელმისაწვდომი არ არის. ყოველწლიურად მსოფლიოში გულის გადანერგვის დაახლოებით 6000 ოპერაცია ტარდება.

შესაბამისად, ხელოვნური გული სასიცოცხლო გზაა გარდაუვალი სიკვდილის რისკის ქვეშ მყოფ ადამიანთა ცხოვრების გაგრძელებისათვის.

თუმცა, გასული ოცი წლის განმავლობაში, აშშ-ის სურსათისა და მედიკამენტების ადმინისტრაციამ (FDA) მხოლოდ ერთი ხელოვნური გული დაამტკიცა.

მისი სახელია SynCardia Total Artificial Heart და მისი მოქნილი მემბრანები და სარქვლები საკმაოდ დიდია, თანაც, სხეულში მოთავსების შემდეგ არც ისე გამძლე.

BiVACOR-ის გულს შემქმნელები „პარადიგმულ ცვლილებას“ უწოდებენ ხელოვნური გულის დიზაინში.

დანამდვილებით არავინ იცის, რამდენ ხანს იმუშავებს მოწყობილობა ადამიანებში, მაგრამ ლაბორატორიაში ის უკვე ოთხ წელიწადზე მეტია, რაც მუშაობს.

SynCardia-ს ხელოვნური გულიც კი, რომელიც მხოლოდ მცირე დროზეა გათვლილი, ზოგიერთ პაციენტში რამდენიმე წელიწადი მუშაობს დონორის გულის მოლოდინში.

გასული წლის ნოემბერში, BiVacor-მა FDA-სგან მიიღო დასტური, რომ 2024 წლის ბოლომდე, ხელოვნური გული გადაუნერგოს გულის უკმარისობის ბოლო სტადიის მქონე მაქსიმუმ ხუთ პაციენტს. პირველი იმპლანტის წარმატებიდან გამომდინარე, უახლოეს თვეებში სხვა პაციენტებში გადანერგვასაც უნდა ველოდოთ.

მომზადებულია bivacor.com-ისა და ScienceAlert-ის მიხედვით, რომელიც მიხეილ ჭაბუკაშვილმა თარგმნა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

აშშ-ს სურსათისა და წამლების ადმინისტრაციამ (FDA) ინოვაციური გელი დაამტკიცა, რომელსაც სიცოცხლისთვის საშიში დაზიანებებისგან გაჩენილი სისხლდენის შეჩერება შეუძლია.

როგორც Reuters იუწყება, გამოგონება მნიშვნელოვანია და მას ჭრილობების დამუშავების პროცესის გამარტივება შეუძლია.

გელი, სახელწოდებით Traumagel, შეიმუშავა Cresilon-მა, სამედიცინო ტექნოლოგიების კომპანიამ, რომელიც ბრუკლინშია დაფუძნებული.

„ჩვენი გელის გამოყენება შესაძლებელი იქნება ყველა მძიმე ჭრილობისგან გამოწვეული სისხლდენის შესაჩერებლად”, – განაცხადა Cresilon-ის აღმასრულებელმა დირექტორმა, ჯო ლანდოლინამ.

ლანდოლინას თქმით, დღეს არსებულ მეთოდებს, რომლებიც სისხლდენის შესაჩერებლადაა შემუშავებული, მოქმედებისთვის დიდი დრო სჭირდება. ეს ის ძვირფასი დროა, რომლის დაკარგვაც ხშირად ადამიანის სიცოცხლის ფასად ჯდება.

Traumagel, წყალმცენარეებიდან მიღებული პროდუქტია, რომელიც შპრიცშია მოთავსებული. შემქმნელების თქმით, მისი გამოყენება ადვილია და არ საჭიროებს განსაკუთრებულ უნარებს.

ლანდოლინას თქმით, პროდუქტი კომერციულად ხელმისაწვდომი 2024 წლის ბოლოსთვის იქნება.

„ბრძოლის ველზე სიკვდილიანობის 91% სწორედ შეუჩერებელ სისხლდენაზე მოდის. სისხლდენის შესაჩერებელი უკეთესი მეთოდის არსებობის შემთხვევაში, უამრავი ადამიანის გადარჩენას შევძლებდით. ჩვენი გელით სწორედ ამის გაკეთება გვინდა”, – განუცხადა ლანდოლინამ Reuters-ს.

პრესრელიზში აღნიშნულია, რომ გელის ეფექტი დროებითია, მაგრამ ამით მნიშვნელოვანი დროის მოგებაა შესაძლებელი.

წყარო

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

40 წელზე მეტია, მეცნიერები მუშაობენ აივ-ის მკურნალობის გზების მოძებნაზე, ასევე მისგან ეფექტური დაცვის შესაქმნელად. თუმცა, არც ერთი ეს პრობლემა სრულად არ მოგვარებულა. მხოლოდ ანტირეტროვირუსული საშუალებების შემუშავება იყო შესაძლებელი, რომლებიც ანელებენ ვირუსის რეპროდუქციას, მაგრამ არ ანადგურებენ მას. დაავადების პრევენციის ერთადერთი ეფექტური საშუალება იყო პრეზერვატივი, მაგრამ ისინი ასევე არ უზრუნველყოფენ 100 პროცენტიან დაცვას და მეტიც, ადამიანები ხშირად უგულებელყოფენ საკუთარ უსაფრთხოებას. მაგრამ ახლა, როგორც ჩანს, მეცნიერებმა მოახერხეს ამ პრობლემის ერთ-ერთი გზით გადაჭრა – Gilead Sciences Inc-მა გამოაცხადა, რომ მის მიერ შემუშავებული პრეპარატი, Lencapavir, უზრუნველყოფს 100%-იან დაცვას აივ-ისგან. ის ასევე ეფექტურია უკვე ინფიცირებული ადამიანების სამკურნალოდ.

აივ სამკურნალო პრეპარატი
ლენაკაპავირი დამტკიცდა ჯერ კიდევ 2022 წელს, როგორც აივ-ის სამკურნალო საშუალება პაციენტებში, რომლებიც არ რეაგირებენ სხვა წამლებზე. ის ამცირებს ვირუსების დონეს სისხლში იმ დონემდე, რომ ისინი აღარ ვლინდებიან  ტესტებში. მართალია, ჯერ არ არის საუბარი აივ-ის სრულ განკურნებაზე, როგორც ეს ხდება ჰემატოპოეზური უჯრედების ტრანსპლანტაციის შემთხვევაში.

პრეპარატი არის ინიექცია, რომელიც ტარდება წელიწადში ორჯერ. სლოან-კეტერინგის ინსტიტუტის თანახმად, ეს საშუალებას იძლევა არა მხოლოდ დაიცვას ადამიანის ორგანიზმი ვირუსის გავლენისგან, არამედ თავიდან აიცილოს აივ-ის გავრცელება. ანუ ადამიანი, რომელიც იღებს ლენკაპავირს, ხდება ნაკლებად ინფექციური.

როგორ მუშაობს ლენკაპავირი?
იმუნოდეფიციტის ვირუსი არის რეტროვირუსი, ანუ ის აერთიანებს თავის რნმ-ს მასპინძელი უჯრედების გენომში. ვინაიდან გენეტიკური მასალა ადვილად ნადგურდება, ვირუსი მას იცავს ცილის გარსით, ანუ კაფსიდით. მას შემდეგ, რაც აივ შედის მასპინძელი უჯრედის ბირთვში, ის აშორებს გარსს და გარდაქმნის მის რნმ-ს დნმ-ად.
სხვა არსებული მედიკამენტებისგან განსხვავებით, ლენკაპავირი მიზნად ისახავს ზუსტად ამ ვირუსულ კონვერტს. თავდაპირველად ითვლებოდა, რომ ის აძლიერებს მას და ამით „ბლოკავს“ გენეტიკურ მასალას, რაც ხელს უშლის ვირუსის ინტეგრირებას მასპინძელი უჯრედის დნმ-ში. თუმცა, 2024 წლის თებერვალში მეცნიერთა საერთაშორისო ჯგუფმა ჩაატარა კვლევა და აღმოაჩინა პრეპარატის რამდენიმე მოულოდნელი თვისება.
როგორც eLife-ში იტყობინება, ვირუსის გარსი წამლის გავლენის ქვეშ იშლება ბირთვში შესვლამდეც კი. საკუთარი თავისთვის აგრესიულ გარემოში გენეტიკური მასალა სწრაფად ნადგურდება მიზნის მიღწევის გარეშე.

უნდა ითქვას, რომ სხვა არსებული ანტივირუსული პრეპარატებისგან განსხვავებით, ლენაკაპავირი მოქმედებს აივზე მისი რეპლიკაციის სხვადასხვა ეტაპზე. ეს გამოწვეულია იმით, რომ კაფსიდი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ვირუსის სასიცოცხლო ციკლის თითოეულ ეტაპზე. სწორედ ამიტომ, ეს პრეპარატი ეფექტური რჩება მაშინაც კი, თუ ადამიანს აქვს რეზისტენტობა აივ-ის სხვა მედიკამენტების მიმართ.

არის თუ არა „აივ ვაქცინა“ 100 პროცენტით ეფექტური?
ბოლოდროინდელმა კვლევამ აჩვენა, რომ ლენკაპავირი 100% ეფექტურია, როგორც აივ-ის პრევენცია. ექსპერიმენტში მონაწილეობდა 16-დან 25 წლამდე ასაკის 5300-ზე მეტი ქალი და მოზარდი გოგონა სამხრეთ აფრიკისა და უგანდას სხვადასხვა რეგიონიდან.

ექსპერიმენტის ყველა მონაწილე დაიყო სამ ჯგუფად – თითოეულმა მიიღო აივ-ის სამი წამლიდან ერთი – Lenacapavir, Descovy ან Truvada. ბოლო ორი პრეპარატი არის ტაბლეტები, რომლებიც მიიღება ყოველდღე. მონაწილეებს აძლევდნენ ლენკაპავირის ინიექციებს წელიწადში ორჯერ, როგორც ამ წამლით აივ-ის მკურნალობისას.

შედეგად, 2134 ქალიდან, ვინც იღებდა ლენკაპავირს, არც ერთი არ დაინფიცირდა აივ-ით. 1068 ადამიანის ჯგუფში, რომლებმაც მიიღეს ტრუვადა, 16 ქალი დაინფიცირდა აივ-ით. Gilead-ის პრესრელიზის თანახმად, მკვლევრებმა აივ იპოვეს 2136 ქალიდან 39-ში, რომლებიც იღებდნენ Descovy-ს აბებს. შედეგები იმდენად დამაჯერებელი იყო, რომ მონაცემთა ანალიზის დამოუკიდებელმა კომიტეტმა გადაწყვიტა, ადრე შეეწყვიტა კვლევა და ყველა მონაწილეს შესთავაზა ლენკაპავირის ინიექციები, რომელიც უზრუნველყოფს უფრო საიმედო დაცვას ვირუსისგან.

აივ მკურნალობა ყველასთვის ხელმისაწვდომი არ იქნება?
მიუხედავად იმისა, რომ კვლევა ტარდება უღარიბეს ქვეყნებში, სადაც იმუნოდეფიციტის ვირუსით ინფიცირების დონე ყველაზე მაღალია, უახლოეს მომავალში წამალი ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ხელმისაწვდომი იყოს მათი მოსახლეობისთვის. მიზეზი მისი მაღალი ღირებულებაა. რა თქმა უნდა, ლენკაპავირი არ შეიძლება ჩაითვალოს მსოფლიოში ერთ-ერთ ყველაზე ძვირად ღირებულ წამლად, თუმცა, მკურნალობის წლიური კურსი, ანუ ორი ინიექცია, ამერიკელ პაციენტებს 42 ათას დოლარზე მეტი უჯდება.

Gilead გვპირდება, რომ აწარმოებს წამალს უფრო დიდი მოცულობით და დაბალი ფასებით, რათა ის ხელმისაწვდომი გახადოს დაბალი შემოსავლის მქონე ქვეყნებში, დაავადების მაღალი მაჩვენებლით. მაგრამ, რადგან დროზე არაფერია ნათქვამი, ჯერჯერობით ეს დაპირება სურვილს უფრო ჰგავს, ვიდრე რეალურ ვალდებულებას.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

60 წლის გერ­მა­ნე­ლი მა­მა­კა­ცი, სა­ვა­რა­უ­დოდ, აივ ინ­ფექ­ცი­ის­გან (შიდსის­გან) სრუ­ლად გა­ნი­კურ­ნა, რაც ისე­თი სა­მე­დი­ცი­ნო შე­დე­გია, რო­მელ­საც მის გარ­და ჯერ მხო­ლოდ ექ­ვსმა ადა­მი­ან­მა მი­აღ­წია.

სა­ვა­რა­უ­დოდ, მა­მა­კაცს ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი გა­და­უ­ნერ­გეს, რო­მე­ლიც ადრე ცნო­ბი­ლი იყო, რო­გორც ძვლის ტვი­ნის გა­და­ნერგვა, მას შემ­დეგ, რაც მას ლე­ი­კე­მია და­უდ­გინ­და – სის­ხლის კი­ბოს ერთ-ერთი სა­ხე­ო­ბა.

კი­ბოს მკურ­ნა­ლო­ბის ეს სა­შუ­ა­ლე­ბა, ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გა­და­ნერგვა სა­რის­კოა, მაგ­რამ მა­მა­კა­ცი, რო­მე­ლიც ანო­ნი­მუ­რი რჩე­ბა, ახლა ორი­ვე და­ა­ვა­დე­ბის­გან თა­ვი­სუ­ფა­ლია.

მის­მა ექი­მებ­მა მას “შემ­დე­გი ბერ­ლი­ნის პა­ცი­ენ­ტი” უწო­დეს – პირ­ვე­ლი ტი­მო­თი რეი ბრა­უ­ნი იყო, რო­მე­ლიც შიდსის­გან გან­კურ­ნე­ბუ­ლად 2008 წელს, იმა­ვე პრო­ცე­დუ­რის შემ­დეგ გა­მო­ცხად­და.

ბრა­უ­ნი კი­ბო­თი 2020 წელს გარ­და­იც­ვა­ლა. ხოლო ახა­ლი შემ­თხვე­ვა შიდსის 25-ე სა­ერ­თა­შო­რი­სო კონ­ფე­რენ­ცი­ის წინ გა­მო­ცხად­და, რო­მე­ლიც მო­მა­ვალ კვი­რას, გერ­მა­ნი­ის ქა­ლაქ მი­უნ­ხენ­ში გა­ი­მარ­თე­ბა.

პა­ცი­ენტს აივ-ის დი­აგ­ნო­ზი 2009 წელს და­უს­ვეს. ლე­ი­კე­მი­ის გამო ძვლის ტვი­ნი მა­მა­კაცს 2015 წელს გა­და­უ­ნერ­გეს. პრო­ცე­დუ­რა, რო­მელ­საც ლე­ტა­ლო­ბის 10-პრო­ცენ­ტი­ა­ნი რის­კი აქვს, არ­სე­ბი­თად, ადა­მი­ა­ნის იმუ­ნურ სის­ტე­მას ანაც­ვლებს.

2018 წლის ბო­ლოს მან ან­ტი­რეტ­რო­ვირუ­სუ­ლი წამ­ლე­ბის მი­ღე­ბა შე­წყვი­ტა, რომ­ლე­ბიც სის­ხლში აივ ინ­ფექ­ცი­ის რა­ო­დე­ნო­ბას ამ­ცი­რე­ბენ.

სა­მე­დი­ცი­ნო მკვლე­ვა­რე­ბის თა­ნახ­მად, თით­ქმის ექ­ვსი წლის შემ­დეგ, ის, რო­გორც აივ-ის­გან, ასე­ვე კი­ბოს­გან თა­ვი­სუ­ფა­ლია.

ექიმ­მა-მკვლე­ვარ­მა ბერ­ლი­ნის შა­რი­ტეს სა­უ­ნი­ვერ­სი­ტე­ტო სა­ა­ვად­მყო­ფო­დან, კრის­ტი­ან გე­იბ­ლერ­მა, გა­ნა­ცხა­და, რომ გუნ­დი ვერ იქ­ნე­ბა “აბ­სო­ლუ­ტუ­რად დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი”, რომ აივ-ის ყვე­ლა კვა­ლი აღ­მო­ფხვრი­ლია, მაგ­რამ “პა­ცი­ენ­ტის შემ­თხვე­ვა ძლი­ერ მი­ა­ნიშ­ნებს აივ-ის გან­კურ­ნე­ბა­ზე”.

“ის თავს კარ­გად გრძნობს და ენ­თუ­ზი­აზ­მით არის გან­წყო­ბი­ლი ჩვენს კვლე­ვით ძა­ლის­ხმე­ვა­ში წვლი­ლის შე­ტა­ნის მი­მართ”, – გა­ნა­ცხა­და გე­იბ­ლერ­მა.

სა­ერ­თა­შო­რი­სო შიდსის სა­ზო­გა­დო­ე­ბის პრე­ზი­დენ­ტმა, შე­რონ ლე­ვინ­მაგა­ნა­ცხა­და, რომ მკვლე­ვა­რე­ბი სი­ტყვა “გან­კურ­ნე­ბის” გა­მო­ყე­ნე­ბა­ზე ყოყ­მა­ნო­ბენ, რად­გან არ არის ზუს­ტად დად­გე­ნი­ლი, რამ­დენ ხანს უნდა ადევ­ნონ თვალ­ყუ­რი ასეთ შემ­თხვე­ვებს.

მაგ­რამ, მისი გან­ცხა­დე­ბით, ხუთ წელ­ზე მეტ ხანს გაგ­რძე­ლე­ბუ­ლი რე­მი­სია ნიშ­ნავს, რომ მა­მა­კა­ცი გან­კურ­ნე­ბუ­ლად ჩათ­ვლას­თან “ახ­ლოს არის”.

მი­სი­ვე თქმით, ამ მა­მა­კა­ცის შემ­თხვე­ვა­სა და სხვა აივ პა­ცი­ენ­ტებს შო­რის, რომ­ლებ­მაც გრძელ­ვა­დი­ან რე­მი­სი­ას მი­აღ­წი­ეს, მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გან­სხვა­ვე­ბაა.

ერ­თის გარ­და ყვე­ლა სხვა პა­ცი­ენ­ტმა ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი ისე­თი დო­ნო­რე­ბის­გან მი­ი­ღეს, რო­მელ­თაც იშ­ვი­ა­თი მუ­ტა­ცია ჰქონ­დათ – მათ CCR5 გენს აკ­ლდა ერთი ნა­წი­ლი, რაც მათი სხე­უ­ლის უჯრე­დებ­ში აივ-ის შეს­ვლას ბლო­კავ­და.

ლე­ვინ­მა გა­ნა­ცხა­და, რომ ამ დო­ნო­რებს მემ­კვიდ­რე­ო­ბით მი­ღე­ბუ­ლი ჰქონ­დათ მუ­ტი­რე­ბუ­ლი CCR5 გე­ნის ორი ასლი – თითო თი­თო­ე­უ­ლი მშობ­ლის­გან – რაც მათ აივ-ის მი­მართ “არ­სე­ბი­თად იმუ­ნურს“ ხდი­და.

მაგ­რამ ახა­ლი “ბერ­ლი­ნის პა­ცი­ენ­ტი” პირ­ვე­ლია, ვი­საც ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბი ისე­თი დო­ნო­რის­გან გა­და­ე­ნერ­გა, რო­მელ­საც მუ­ტი­რე­ბუ­ლი გე­ნის მხო­ლოდ ერთი ასლი ჰქონ­და მემ­კვიდ­რე­ო­ბით მი­ღე­ბუ­ლი.

ევ­რო­პუ­ლი წარ­მო­შო­ბის ადა­მი­ა­ნე­ბის და­ახ­ლო­ე­ბით 15 პრო­ცენტს ერთი მუ­ტი­რე­ბუ­ლი ასლი აქვს, ორი კი – 1%-ს.

რო­გორც მკვლე­ვა­რე­ბი იმე­დოვ­ნე­ბენ, უახ­ლე­სი წარ­მა­ტე­ბა ნიშ­ნავს, რომ მო­მა­ვალ­ში პო­ტენ­ცი­უ­რი დო­ნო­რე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა გა­ცი­ლე­ბით მეტი იქ­ნე­ბა.

ლე­ვი­ნის თქმით, ახა­ლი შემ­თხვე­ვა ასე­ვე “იმე­დის მომ­ცე­მია” აივ-ის გან­კურ­ნე­ბის უფრო ფარ­თო კვლე­ვის­თვის, რო­მე­ლიც ყვე­ლა პა­ცი­ენ­ტის­თვის იმოქ­მე­დებს.

“იმი­ტომ, რომ ეს მი­უ­თი­თებს, რომ სი­ნამ­დვი­ლე­ში, იმის­თვის, რომ გე­ნურ­მა თე­რა­პი­ამ იმუ­შა­ვოს, CCR5-ის ყვე­ლა ნა­წი­ლის მო­შო­რე­ბა სა­ჭი­რო არ არის”, – და­ა­მა­ტა მან.

“ჟე­ნე­ვის პა­ცი­ენ­ტი”, რომ­ლის შემ­თხვე­ვაც შარ­შან­დელ შიდსის კონ­ფე­რენ­ცი­ა­ზე გა­მო­ცხად­და, შვიდს შო­რის მე­ო­რე გა­მო­ნაკ­ლი­სია. მან ტრან­სპლან­ტი მი­ი­ღო დო­ნო­რის­გან CCR5 მუ­ტა­ცი­ე­ბის გა­რე­შე, მაგ­რამ მა­ინც მი­აღ­წია გრძელ­ვა­დი­ან რე­მი­სი­ას.

ლე­ვი­ნის გან­ცხა­დე­ბით, ამან აჩ­ვე­ნა, რომ პრო­ცე­დუ­რის ეფექ­ტუ­რო­ბა CCR5 გენ­ზე არ არის და­მო­კი­დე­ბუ­ლი.

ბრა­უნს, პირ­ველ “გან­კურ­ნე­ბულ” პა­ცი­ენტს, აივ-ის დი­აგ­ნო­ზი 1995 წელს, ბერ­ლინ­ში სწავ­ლის დროს და­უს­ვეს.

ათი წლის შემ­დეგ მას ლე­ი­კე­მი­აც და­უდ­გინ­და, კიბო, რო­მე­ლიც სის­ხლსა და ძვლის ტვინს აზი­ა­ნებს.

მისი ლე­ი­კე­მი­ის სამ­კურ­ნა­ლოდ, მის­მა ექიმ­მა ბერ­ლი­ნის თა­ვი­სუ­ფალ უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში მი­მარ­თა ღე­რო­ვა­ნი უჯრე­დე­ბის გა­და­ნერგვას დო­ნო­რის­გან, რო­მელ­საც ჰქონ­და იშ­ვი­ა­თი გე­ნე­ტი­კუ­რი მუ­ტა­ცია, რა­მაც მას აივ-ის მი­მართ ბუ­ნებ­რი­ვი რე­ზის­ტენ­ტო­ბა მის­ცა, იმე­დოვ­ნებ­და რა, რომ ეს ორი­ვე და­ა­ვა­დე­ბას მოს­პობ­და.

სა­ჭი­რო გახ­და ორი მტკივ­ნე­უ­ლი და სა­ში­ში პრო­ცე­დუ­რა, მაგ­რამ წარ­მა­ტე­ბა დად­გა: 2008 წელს ბრა­უ­ნი ორი­ვე და­ა­ვა­დე­ბის­გან თა­ვი­სუფ­ლად გა­მო­ცხად­და, და მას სა­მე­დი­ცი­ნო კონ­ფე­რენ­ცი­ა­ზე, მისი ანო­ნი­მუ­რო­ბის შე­სა­ნარ­ჩუ­ნებ­ლად “ბერ­ლი­ნის პა­ცი­ენ­ტი” უწო­დეს.

ორი წლის შემ­დეგ მან სი­ჩუ­მე და­არ­ღვია და სა­ჯა­რო ფი­გუ­რა გახ­და, ატა­რებ­და გა­მოს­ვლებს, იძ­ლე­ო­და ინ­ტერ­ვი­უ­ებს და სა­კუ­თა­რი ფონ­დიც და­ა­არ­სა.

“ცო­ცხა­ლი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბა ვარ, რომ შე­იძ­ლე­ბა, შიდსის გან­კურ­ნე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბა არ­სე­ბობ­დეს”, – თქვა მან 2012 წელს, – “შე­სა­ნიშ­ნა­ვია, როცა აივ-ის­გან გა­ნი­კურ­ნე­ბი”.

მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ აივ-ის­გან თა­ვი­სუ­ფა­ლი იყო, მისი კიბო დაბ­რუნ­და.

ბრა­უ­ნის გან­კურ­ნე­ბი­დან ათი წლის შემ­დეგ, მე­ო­რე აივ-ით და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი – სა­ხელ­წო­დე­ბით “ლონ­დო­ნის პა­ცი­ენ­ტი” – რე­მი­სი­ა­ში მსგავ­სი პრო­ცე­დუ­რის გავ­ლი­დან 19 თვის შემ­დეგ გა­მო­ცხად­და.

პა­ცი­ენ­ტი ადამ კას­ტილე­ხო, ამ­ჟა­მად აივ-ის­გან თა­ვი­სუ­ფა­ლია.

სხვა პა­ცი­ენ­ტე­ბი არი­ან “დი­უ­სელ­დორ­ფის პა­ცი­ენ­ტი” 2023 წელს, “ნიუ-იორ­კის პა­ცი­ენ­ტი” 2022 წელს, “ეს­პე­რან­ზას პა­ცი­ენ­ტი” 2021 წელს და ლო­რენ უი­ლენ­ბერ­გი 2020 წელს.

სხვა პა­ცი­ენ­ტე­ბის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, “ეს­პე­რან­ზას პა­ცი­ენ­ტი­სა” და უი­ლენ­ბერ­გის შემ­თხვე­ვებ­ში, მათ­მა იმუ­ნურ­მა სის­ტე­მებ­მა მათი სხე­უ­ლე­ბი­დან ვირუ­სი ბუ­ნებ­რი­ვად მო­ა­შო­რეს.

წყა­რო

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

მეცნიერებმა შექმნეს მედიკამენტი მეზოთელიომის, ანუ აზბესტთან დაკავშირებული კიბოს, სამკურნალოდ, რაც უდიდესი მიღწევაა ბოლო ორი ათწლეულის განმავლობაში.
გლობალურად ყოველწლიურად ათასობით ადამიანს უსვამენ ამ დაავადების დიაგნოზს, რომელიც ვითარდება ფილტვებში და ძირითადად გამოწვეულია სამუშაო ადგილზე აზბესტის ზემოქმედებით. ის არის აგრესიული და მომაკვდინებელი და აქვს გადარჩენის ერთ-ერთი ყველაზე ცუდი კოეფიციენტი მსოფლიოში.
მეცნიერები აცხადებენ, რომ ახალი თერაპიის გამოჩენა ნამდვილად შესანიშნავია და ამ დაავადების მქონე ადამიანებისა და მათი ოჯახებისთვის იმედის მომცემი უნდა იყოს.
საერთაშორისო დონის ცდაში, რომელიც ხუთ ქვეყანას მოიცავდა და რომელიც ლონდონის დედოფალ მერის სახელობის უნივერსიტეტის ხელმძღვანელობით ჩატარდა, ახალმა მედიკამენტმა, რომელიც სიმსივნისთვის საკვების მიწოდებას წყვეტს, ოთხჯერ გაზარდა გადარჩენის სამწლიანი მაჩვენებელი. შედეგები ჟურნალ JAMA Oncology-ში გამოქვეყნდა.
„ამ ცდამ შეცვალა მეზოთელიომის მქონე ადამიანების ცხოვრება. ის საშუალებას გვაძლევს, უფრო დიდხანს ვიცხოვროთ“, – განაცხადა ერთ-ერთმა პაციენტმა, რომელმაც წამლით ისარგებლა. აღნიშნულ პაციენტს ოთხი თვის სიცოცხლე მისცეს, მაგრამ ცდაში მონაწილეობის შედეგად ხუთი წლის შემდეგაც ცოცხალია.
ექსპერტები აცხადებენ, რომ გარღვევა მნიშვნელოვანია, რადგან მეზოთელიომას აქვს  გადარჩენის ერთ-ერთი ყველაზე დაბალი მაჩვენებელი. ახალი პრეპარატი, ADI-PEG20 (პეგარგიმინაზა), ბოლო 20 წლის განმავლობაში პირველი ისეთი მედიკამენტია, რომლის შერწყმაც ქიმიოთერაპიასთან წარმატებით ხორციელდება.
კვლევაში მონაწილეობდნენ პაციენტები დიდი ბრიტანეთიდან, აშშ-დან, ავსტრალიიდან, იტალიიდან და ტაივანიდან და მას ხელმძღვანელობდა პროფესორი პიტერ შლოსარეკი. თითოეულ პაციენტ ყოველ სამ კვირაში 6-კვირიანი ქიმიოთერაპიის კურსი უტარდებოდა. ორი წლის განმავლობაში ცდაში ჩართული პაციენტების ნახევარს, პარალელურად, ახალი მედიკამენტის ინექციებსაც უკეთებდნენ, ხოლო მეორე ნახევარს პლაცებოს.
კვლევა 2017-2021 წლებში ხუთი ქვეყნის 43 ცენტრში ჩატარდა.
„კვლევამ აჩვენა, რომ პეგარგიმინაზა-ქიმიოთერაპიამ მნიშვნელოვნად გაზარდა გადარჩენის საშუალო მაჩვენებელი 1,6 თვით და გააოთხმაგა სიცოცხლის ხანგრძლივობა პლაცებო-ქიმიოთერაპიასთან შედარებით“, – აცხადებენ კვლევის ავტორები.
ექსპერტები იმედს გამოთქვამენ, რომ მომავალში ეს მკურნალობა ხელმისაწვდომი გახდება, როგორც სტანდარტული ვარიანტი ყველა პაციენტისთვის.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ქალმა, რომელიც გადაურჩა კიბოს ხუთ დიაგნოზს, საკუთარ თავს იღბლიანი უწოდა. ამის შესახებ BBC News წერს.

დიდ ბრიტანეთში მცხოვრებმა 57 წლის ნატალი იეტს-ბოლტონმა გადაიტანა 11 ოპერაცია, 30 ქიმიოთერაპიის და 55 რადიოთერაპიის კურსი. მკურნალობის ბოლო ეტაპის ხანგრძლივობა იყო ექვსი წელი. ექიმებმა მას სულ ახლახან აცნობეს, რომ მან მიაღწია სტაბილურ რემისიას.

იეთს-ბოლტონს პირველად ჰოჯკინის ლიმფომის დიაგნოზი 22 წლის ასაკში დაუსვეს, როდესაც ის სტუდენტი იყო და მედდობას გეგმავდა. მიუხედავად რთული მკურნალობისა, ქალმა სწავლა არ მიატოვა და საავადმყოფოს ნევროლოგიურ განყოფილებაში მორიგედ მუშაობდა.

მას შემდეგ, რაც ბრიტანელმა ქალმა პირველად დაამარცხა ლიმფომა, კიბო კიდევ სამჯერ დაბრუნდა. ერთ-ერთი რეციდივის დროს იეიტს-ბოლტონს აღმოაჩნდა მკერდის ავთვისებიანი სიმსივნე, რომელიც ქირურგიულად მოაშორეს.

„ნამდვილად იღბლიანი ვარ, რადგან მყავს ოჯახის წევრები და მეგობრები, რომლებიც ჩემზე ნაკლებად იღბლიანები არიან. მათ არ ჰქონდათ დაავადების დაძლევის ის ხუთი შანსი, რაც მე მქონდა “, – განუცხადა იეტს-ბოლტონმა BBC News-ს.

ახლა ქალი მისდევს აქტიურ ცხოვრების წესს, ატარებს დროს შვილებთან და შვილიშვილებთან და ასევე მისდევს სპორტს. მან უკვე გაირბინა ექვსი მარათონი, სამი ულტრამარათონი და მონაწილეობა მიიღო სამ ტრიატლონში.

წყარო: მკურნალი.გე

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”