მედიცინა

მეცნიერებმა რეზისტენტული ბაქტერიული ინფექციების გასანადგურებლად სრულიად ახალ გზას მიაგნეს.

ანტიბიოტიკების ახალი კლასი შვედეთის უფსალას უნივერსიტეტის მკვლევრებმა აღმოაჩინეს. ის ჯერ მხოლოდ თაგვებზე გამოცადეს, მაგრამ მეცნიერებს მიაჩნიათ, რომ ამას ანტიბიოტიკების მიმართ რეზისტენტული ბაქტერიების დამარცხებაში მნიშვნელოვანი როლი ექნება.

უნიკალური წამალი, ისევე როგორც ამჟამად შემუშავების პროცესში მყოფი სხვა საშუალებები, მიზანში გრამ-უარყოფითი ბაქტერიების ორმაგ მემბრანას იღებს. ასეთი ბაქტერიების სიაშია ნაწლავის ჩხირი (Escherichia coli), რომელიც ნაწლავებისა და სისხლის ინფექციებს იწვევს. ასევე ასეთი ბაქტერიაა Klebsiella pneumoniae, რომელიც ფილტვის, შარდის ბუშტისა და სისხლის ინფექციების გამომწვევია.

გრამ-დადებითი ბაქტერიებისგან განსხვავებით, რომლებისთვისაც მრავალი მედიკამენტი შეიქმნა, გრამ-უარყოფით ბაქტერიულ უჯრედებს გარშემო მეორე ბარიერიც აკრავთ და ამიტომ, ბაქტერიებს მათ წინააღმდეგ მოქმედება უჭირთ.

ძლიერი გარე მემბრანა ლიპოპოლისაქარიდებს შეიცავს, რომლებიც უჯრედს მთლიანობას ანიჭებს და სხვა ზედაპირთან ურთიერთქმედების საშუალებას აძლევს — შედეგად, ტოქსინები გარეთ გამოდის, ხოლო საკვები ნივთიერებები შიგნით ხვდება.

უკვე წლებია, მეცნიერები ამ ლიპიდური მემბრანების დაშლას ცდილობენ. სწორედ ესაა გრამ-უარყოფითი ბაქტერიების ფუნქციონირებისთვის გადამწყვეტი. თუმცა, შვედეთში ჩატარებული ეს კვლევა პირველია, რომელმაც ფერმენტი LpxH ამოიღო მიზანში. ეს ლიპოპოლისაქარიდების მემბრანისთვის კრიტიკულად მნიშვნელოვანი სხვა ნაერთების სინთეზს უწყობს ხელს. გრამ-ბაქტერიების 70% სწორედ ამ ფერმენტს იყენებს და ამიტომ ეს შეიძლება იყო შესაბამისი სამიზნე.

ექსპერიმენტის ფარგლებში, თაგვებს პრეპარატებისადმი რეზისტენტული E. coli და K. pneumoniae ბაქტერიები შეუყვანეს. ერთი საათის შემდეგ მათ LpxH-ის დამთრგუნველი ნაერთი გაუკეთეს. შედეგებმა აჩვენა, რომ სისხლის მიმოქცევის ინფექციის მკურნალობა სულ რაღაც ოთხ საათში იყო შესაძლებელი.

“ამ პროცესში ბაქტერიები თაგვების სისხლში გავრცელდა. შედეგად, ამ ნაერთს აღმოაჩნდა უნარი სრულად შეამციროს საშიში ბაქტერიების რაოდენობა და ეს მხოლოდ ერთჯერადი დოზის გამოყენებით”, — აღნიშნულია კვლევაში.

მკვლევრებმა JEDI-1444 ნაერთით დაიწყეს. მიუხედავად იმისა, რომ ამ ნაერთმა გრამ-უარყოფითი ბაქტერიების განადგურების მხრივ შესანიშნავი შედეგები აჩვენა, ის სტაბილური არ აღმოჩნდა.

რამდენიმე მოდიფიკაციის შემდეგ, ჯგუფმა ბევრად უკეთესი შედეგი მიიღო EBL-3599 და EBL-3647 ნაერთების შემთხვევაში.

ეს უმნიშვნელოვანესი აღმოჩენაა, იმის გათვალისწინებით, რომ ორივე ეს ბაქტერია სხვა ანტიბიოტიკების მიმართ მდგრადია. 2019 წელს ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტული ინფექციებისგან დაღუპულთა რაოდენობა დიდი გახლდათ და ეს სიკვდილიანობის მესამე მთავარი მიზეზი იყო. 2050 წლისთვის ეს რაოდენობა გაიზრდება და მოსალოდნელია, რომ დაღუპულთა რაოდენობა წელიწადში 10 მილიონი იქნება.

ჩვენ ვიცით, რომ ბაქტერიები მედიკამენტების მიმართ რეზისტენტულობას იმუშავებენ, შესაბამისად ახალი მეთოდები სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია.

2017 წელს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) წამლისადმი მდგრადი პათოგენების სია გამოაქვეყნა და აქ მოწინავე ადგილზე სწორედ E. coli და Klebsiella pneumoniae ბაქტერიები იყო.

კვლევა PNAS-ში გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

მეცნიერებმა შექმნეს ცილოვანი მიკრომასალები, რომლებიც დიდი ხნის განმავლობაში ათავისუფლებენ ნანონაწილაკებს,

რომლებიც თავს ესხმიან და ანადგურებენ კიბოს სპეციფიკურ უჯრედებს. კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალში Advanced Science.

ახალი ტექნოლოგია იმიტირებს ადამიანის ენდოკრინული სისტემის სეკრეტორულ გრანულებს. მისი ქიმიური სტრუქტურა მოიცავს თუთიის იონების საკოორდინაციო ნაერთს და ჰისტიდინით მდიდარ დომენს, აუცილებელ ამინომჟავას, რომელიც მრავალი ფერმენტის აქტიური უბნის ნაწილია.

მათი ბუნებრივი კოლეგების მსგავსად, ეს სინთეზური სტრუქტურები ათავისუფლებენ ბიოლოგიურად აქტიურ ცილებს ნელი თვითდეგრადაციის პროცესის დროს, რომელიც ხდება in vitro და in vivo მიღებისას. ეს ცილები, ნანონაწილაკების სახით, მიზნად ისახავს კიბოს უჯრედების სპეციფიკური ტიპების შერჩევით განადგურებას.

 

 

მკვლევარებმა გააანალიზეს ამ მასალების მოლეკულური სტრუქტურა და სეკრეციის პროცესის დინამიკა როგორც in vitro, ასევე in vivo.

მეცნიერებმა აჩვენეს სისტემის მაღალი ეფექტურობა კოლორექტალური კიბოს ცხოველურ მოდელში კანქვეშ შეყვანისას.

ასევე, ის, თუ როგორ გროვდებოდა გამოთავისუფლებული ცილის ნანონაწილაკები სიმსივნურ ქსოვილებში.

მეცნიერთა აზრით, მეთოდი უზრუნველყოფს სიმსივნურ ქსოვილებში წამლის მაღალ დონეს, რაც თავიდან აიცილებს განმეორებით ინტრავენურ ინექციებს.

წყარო: მკურნალი

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

მეცნიერები აცხადებენ, რომ, CRISPR გენის რედაქტირებაზე დაფუძნებული ტექნოლოგიის გამოყენებით, ინფიცირებულ უჯრედებში აივ-ის (ადამიანის იმუნოდეფიციტის ვირუსის) განადგურება წარმატებით შეძლეს, – ამის შესახებ BBC წერს.

ამსტერდამის უნივერსიტეტის სამეცნიერო გუნდში აცხადებენ, რომ სამუშაო ჯერ კიდევ ბევრია და ახლო მომავალში აივ-ის განკურნების მეთოდების დანერგვას არ ვარაუდობენ.

“ბევრად მეტი მუშაობა იქნება საჭირო იმის დასამტკიცებლად, რომ კვლევის შედეგები (უჯრედებიდან აივ-ის გაქრობა), მკურნალობისას, მთელ ორგანიზმზე გავრცელდება. ბევრი სამუშაო იქნება საჭირო, ვიდრე ეს [აღმოჩენა] გავლენას იქონიებს აივ ინფიცირებულებზე“, – აცხადებს ღეროვანი უჯრედებისა და გენური თერაპიის ტექნოლოგიების ასოცირებული პროფესორი ჯეიმს დიქსონი.

მეცნიერებისთვის გამოწვევაა ის გვერდითი ეფექტებიც, რომლებიც უჯრედებიდან აივ ინფექციის გაქრობას სდევს თან. სამეცნიერო წრეებში განმარტავენ, რომ მეთოდოლოგიის დახვეწას “მრავალი წელი” დასჭირდება.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

მეცნიერებმა სისხლში იმუნური უჯრედების ცვლილება დააფიქსირეს, რომელიც შესაძლოა, საკვერცხის კიბოს ადრეულ დიაგნოსტირებაში დაგვეხმაროს. მათი თქმით, ის დაავადებას 2-4 წლით ადრე გამოავლენს, ვიდრე ტრადიციული მეთოდები, რაც პაციენტებს გადარჩენის მეტ შანსს მისცემს.

საკვერცხის კიბო ყველაზე მომაკვდინებელ სიმსივნეებს შორისაა, რომელსაც 5-წლიანი გადარჩენის 51%-ზე ნაკლები მაჩვენებელი აქვს. პაციენტების დაახლოებით 70%-ში განსაკუთრებულად ანომალიური მავნე ქსოვილები გვხვდება, რომლებიც ზრდისა და გავრცელების რისკს შეიცავს. ამგვარ შემთხვევებში დიაგნოზის დროულად დასმა მნიშვნელოვანია, რადგან დაუყოვნებლივმა ქიმიოთერაპიამ და ქირურგიულმა ჩარევამ შესაძლოა, ონკოლოგიური დაავადების მქონე ადამიანებს სიცოცხლე გაუხანგრძლივოს. თუ ამ ტიპის სიმსივნის ლოკალიზება მოხერხდება, 5 ან მეტი წლით გადარჩენის შანსი დაახლოებით 93%-მდე იზრდება.

პრობლემა ისაა, რომ შემთხვევების უმეტესობაში საკვერცხის მაღალი რისკის შემცველი კიბო მხოლოდ გვიანდელ სტადიაზე ვლინდება, როცა ის სხვა ორგანოებზეცაა მოდებული (ამ დროს 5-წლიანი გადარჩენის შანსი 31%-დე შეიძლება ჩამოვიდეს). მიზეზი ადრეული სტადიების უსიმპტომობა და სიმსივნის მცირე ზომაა. ასევე, იმ ტრადიციული ტესტების ნაკლები მგრძნობელობა, რომლებიც მასთან დაკავშირებულ ცილებს აფიქსირებს.

არაა გამორიცხული, ახალმა კვლევამ ეს შეცვალოს.

სპეციალისტებმა აღმოაჩინეს ბიოლოგიური ინდიკატორი, რომელიც ადრეულ სტადიაზეც შესამჩნევია. მას ავტორებმა 466 პაციენტის სისხლის ნიმუშის შესწავლის შედეგად მიაკვლიეს. თითოეულ მათგანს ანალიზის აღებიდან 5 წლის განმავლობაში საკვერცხის კიბო აღმოაჩნდა.

მათ სისხლში, ჯანმრთელ ქალებთან შედარებით, T ლიმფოციტების რაოდენობა განსაკუთრებულად შეცვლილი იყო. ესაა იმუნური უჯრედები, რომლებიც სიმსივნურ ქსოვილებს ამოიცნობს და უტევს. შესაძლოა, ეს ინდიკატორი დიაგნოზამდე 2-4 წლით ადრე დაფიქსირდეს, რაც ნიშნავს, რომ იმუნური სისტემა დაავადებას ებრძვის.

ავტორები ამბობენ, რომ უკანასკნელი მიგნება ახალი ტესტის შექმნის იმედს იძლევა, რომელიც ზემოხსენებული უჯრედების მიმართ მგრძნობიარე იქნება.

“საკვერცხის კიბოს ადრეული დიაგნოსტირება შესაძლოა, მილიონობით ქალისთვის სიკვდილ-სიცოცხლის საკითხი იყოს”, — ამბობენ მეცნიერები, რომელთა ნაშრომიც გამოცემაში Cell Reports Medicine გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

დემენციის ადრეული დიაგნოსტიკა დროის მოგების საშუალებას იძლევა. ეს გვეუბნება იმას, თუ როგორ ვითარდება დაავადება ადრეულ ეტაპზე. და, აი, ახლა სწორედ ასეთი მეთოდი შეიმუშავეს მეცნიერებმა, რომელიც დაავადების 9 წლით ადრე პროგნოზირების საშუალებას იძლევა.

ახალი მეთოდი დედოფალ მერის ლონდონის უნივერსიტეტის მკვლევრებმა, ავსტრალიელ მეცნიერებთან თანამშრომლობით შეიმუშავეს. ეს არის ნეირობიოლოგიური მოდელი, რომელიც fMRI-ზე დასკანერებული ტვინის მონაცემებს აანალიზებს.

“ასეთი დაავადების პროგნოზირება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია”, — თქვა ნევროლოგმა, ჩარლზ მარშალმა.

კონკრეტულად, ჯგუფმა დაათვალიერა ტვინის სისტემის ძირითადი ნაწილი, რომელსაც DMN ეწოდება. ეს არის ტვინის ის ნაწილი, რომელსაც ალცჰაიმერის დაავადება პირველ რიგში აზიანებს. DMN მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ტვინის სხვადასხვა ნაწილების დაკავშირებაში. სწორედ ამაზეა დამოკიდებული ჩვენი ტვინის გამართულად მუშაობა.

მკვლევრები 1 030 ადამიანს დააკვირდნენ. ახალმა მეთოდმა დაავადების ნიშნები ადამიანებში 9 წლით ადრე დააფიქსირა. აღსანიშნავია, რომ მეთოდმა 80-პროცენტიანი სიზუსტე აჩვენა.

“ამ ანალიზის ტექნიკის გამოყენებით შეგვიძლია გამოვავლინოთ დემენციის მაღალი რისკის მქონე პირები და ასევე გავიგოთ, რომელმა გარემომცველმა რისკ ფაქტორებმა იმოქმედა მათზე”, — თქვა ნევროლოგმა, სამუელ ერეირამ.

მკვლევრებმა ალცჰაიმერის დაავადების რისკ ფაქტორები, როგორიცაა გენეტიკა და სოციალური იზოლაცია, DMN-ში ცვლილებებთან დააკავშირეს. იმის ცოდნა, თუ რა იწვევს ამ ნეირობიოლოგიურ მდგომარეობას, სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია დაავადების დასაძლევად.

კვლევა ჟურნალ Nature Mental Health-ში გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

ესპანეთის ჰოსპიტალში პაციენტების თერაპიისთვის ძაღლები მიიწვიეს. ჰოსპიტალი, სახელად დელ მარი, ბარსელონაში მდებარეობს. ორი ოთხფეხა მეგობარი, ვიდა და ლუ უკვე ორი კვირაა, პროგრამაში მონაწილეობენ. როგორც ფსიქოლოგები და მედიკოსები ამბობენ, ინიციატივა წარმატებით მიმდინარეობს.

„ისინი მოწყენისა და უიმედობის უფლებას არ გვაძლევენ. მათთან გატარებული დრო დღის საუკეთესო ნაწილია. რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, ვიდაც და ლუც საკუთარი ძაღლის მონატრების დაძლევაში მეხმარებიან, რომელიც სახლში დავტოვე და, იმედია, მალე დავუბრუნდები”, – ამბობს პაციენტი, ჯოელ ბუენო.

თერაპიული ძაღლების საექსპერიმენტო პროექტის ავტორი ადგილობრივი დაწესებულება, Affinity Foundation-ია. მათი მისია შინაური ცხოველების ჩართულობით ადამიანების და, ამ შემთხვევაში, მძიმე დაავადებების მქონე პაციენტების ემოციური კეთილდღეობის გაუმჯობესებაა. ძაღლები თითოეულ პალატას ყოველ კვირას, 15-20 წუთის განმავლობაში სტუმრობენ.

მკვლევრებმა ექსპერიმენტული პროექტის დაწყებამდე პაციენტების ნერწყვის ნიმუშები შეაგროვეს, რათა ის პროექტის ბოლოს აღებულ მასალას შეადარონ და გამოიკვლიონ, რა გავლენას ახდენს შინაურ ცხოველთან ურთიერთობა სტრესის ინდიკატორების (მაგალითად, კორტიზოლის) გამოყოფაზე, მეორე მხრივ კი, ბედნიერებასა და კეთილდღეობასთან დაკავშირებული ჰორმონების – ოქსიტოცინისა და სეროტონინის – რაოდენობაზე.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

ღვიძლი დიდი ორგანოა, რომელიც შეადგენს ზრდასრული ადამიანის სხეულის წონის დაახლოებით 2%-ს. თქვენი ღვიძლი მუდმივად მუშაობს თქვენი ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად მთელი რიგი სასიცოცხლო ფუნქციების შესრულებით, როგორიცაა სისხლში მავნე ნივთიერებების გაფილტვრა, ტოქსინების დაშლა, მეტაბოლიზმის მხარდაჭერა, იმუნური ფუნქცია, საჭმლის მონელება და სხვა.

სპეციალური დიეტის დაცვა დაგეხმარებათ თავიდან აიცილოთ ღვიძლის ისეთი დაავადებები, როგორიცაა ღვიძლის არაალკოჰოლური ცხიმოვანი დაავადება და ხელი შეუწყოს ამ მნიშვნელოვანი ორგანოს ოპტიმალურ ფუნქციონირებას.

10 საუკეთესო საკვები ღვიძლის ჯანმრთელობისთვის:

ხილი და ბოსტნეული – ხილითა და ბოსტნეულით მდიდარი კვების რაციონი, ერთ-ერთი საუკეთესო საშუალებაა ღვიძლის შიგნიდან მოვლისთვის. ის ხელს უწყობს ღვიძლში ცხიმის დაგროვების თავიდან აცილებას და შემცირებას, ზრდის სისავსის გრძნობას, რამაც შეიძლება ხელი შეუწყოს ცხიმის დაკარგვას. ამცირებს ღვიძლის კიბოს რისკს.

ჯანჯაფილი – ის შეიცავს უამრავ ანთების საწინააღმდეგო და ანტიოქსიდანტურ ნაერთებს, რომლებიც შეიძლება სასარგებლო იყოს ღვიძლის გარკვეული დაავადებების მქონე ადამიანებისთვის. ჯანჯაფილის ფხვნილი და ახალი ჯანჯაფილი შეიძლება დაამატოთ ტკბილეულობას და ბევრ კერძს.

ნიორი – ისევე როგორც ჯანჯაფილი, ნიორი მდიდარია ნივთიერებებით, რომლებიც ხელს უწყობენ ღვიძლის ფუნქციონირებას, აქვს ძლიერი ანტიოქსიდანტური და ანთების საწინააღმდეგო ეფექტი. ნივრის რეგულარულმა მოხმარებამ შეიძლება ხელი შეუწყოს ღვიძლის ჯანმრთელობის გაუმჯობესებას ღვიძლის დაავადების მქონე ადამიანებში და შეამციროს ღვიძლის კიბოს განვითარების რისკიც კი.

ჩიას და სელის თესლი –  წარმოუდგენლად მდიდარია ბოჭკოებით, რაც მნიშვნელოვანია ღვიძლის დაავადების მქონე ადამიანებისთვის. სელის თესლის ჭამა ამცირებს ღვიძლის დაავადების მარკერებს და ცხიმის დაგროვებას ღვიძლში, ასევე ხელს უწყობს ღვიძლის კიბოსგან დაცვას.

ზეითუნის ზეთს აქვს მონოუჯერი ცხიმებისა და ანტიოქსიდანტების მაღალი დონე, ამცირებს გულის დაავადების რისკს ღვიძლის დაავადების მქონე ადამიანებში.

ზღვის პროდუქტები – ისინი მდიდარია დამცავი საკვები ნივთიერებებით, როგორიცაა ანთების საწინააღმდეგო ცხიმები და ანტიოქსიდანტური საკვები ნივთიერებები, როგორიცაა სელენი და ვიტამინი E. კვლევებმა აჩვენა, რომ ზღვის პროდუქტებით მდიდარი დიეტა შეიძლება დაეხმაროს ღვიძლის ცხიმის შემცირებას და დაიცვას ღვიძლი დაავადებებისგან, როგორიცაა კიბო.

ყავა და ჩაი – დადასტურებულია, რომ ყავის და გარკვეული ტიპის ჩაის დალევა იცავს ღვიძლს დაავადებისგან . ყავის და მწვანე ჩაის მაღალი მოხმარება დაკავშირებულია ღვიძლის კიბოს, ისევე როგორც ღვიძლის სხვა დაავადებების რისკის მნიშვნელოვან შემცირებასთან.

კაკაოს პროდუქტები – მეტი კაკაოს პროდუქტების ჭამა, როგორიცაა შოკოლადი, დაგეხმარებათ თქვენი ღვიძლის ჯანმრთელობის დაცვაში. ზოგიერთი კვლევა ვარაუდობს, რომ შოკოლადის მოხმარება შეიძლება დაეხმაროს ღვიძლის ფერმენტების დონის შემცირებას და გააუმჯობესოს ჯანმრთელობის სხვა ასპექტები ღვიძლის დაავადების მქონე ადამიანებში. თუმცა, უმჯობესია აირჩიოთ კაკაოს პროდუქტები, რომლებიც ცოტა შაქარს შეიცავს, რადგან დამატებული შაქარი საზიანოა ღვიძლის ჯანმრთელობისთვის.

პარკოსნები – როგორიცაა ოსპი და ლობიო, მდიდარია ბოჭკოებით, მკვებავი ელემენტით, რომელიც ხელს უწყობს ღვიძლის ჯანმრთელობას. კვლევებმა აჩვენა, რომ თქვენს დიეტაში პარკოსნების დამატებამ შეიძლება დაიცვას ღვიძლის ჯანმრთელობა სხეულის წონის შემცირებით, ღვიძლის ფერმენტების დონის შემცირებით, არტერიული წნევის დაქვეითებით და სხვა.

თხილი და თესლი – ძალიან მკვებავია და შეუძლია ღვიძლის დაავადების რისკის შემცირება. თუმცა, ზოგიერთი თხილი, როგორიცაა არაქისი, შეიძლება იყოს დაბინძურებული ტოქსინებით, რომელსაც ეწოდება აფლატოქსინები.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”

უმჯობესია წამლების მიღება წყალთან ერთად, რადგან ის არ რეაგირებს უმრავლეს ქიმიური ნივთიერებებთან.

მხოლოდ წყალს შეუძლია უზრუნველყოს მიღებული მედიკამენტების უსაფრთხო და ეფექტური შეწოვა. ზოგიერთს ურჩევნია აბების მიღება სხვა სასმელებთან ერთად, რომლებიც ყველაზე ხშირად შეუთავსებელია წამლის კომპონენტებთან.

ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული შეცდომა არის დილის აბების მიღება ყავასთან ერთად ან ამ გამამხნევებელი სასმელის მიღების შემდეგ. კოფეინს შეუძლია გავლენა მოახდინოს წამლების ღვიძლში დაშლის სიჩქარეზე და, შესაბამისად, შეამციროს ან გაზარდოს მათი კონცენტრაცია სისხლში.

კოფეინმა შესაძლოა შეამციროს ზოგიერთი ანტიდეპრესანტის, გულის წამლების, ტკივილგამაყუჩებლების ან ჰორმონალური კონტრაცეპტივების ეფექტურობა.

არ მიიღოთ ასეთი მედიკამენტები ყავის დალევიდან 30 წუთზე ადრე.

გარდა ამისა, ფრთხილად იყავით ჩაის, წვენების, რძის და გაზიანი სასმელების კუთხითაც. ყველა ეს სასმელი აჩქარებს ტაბლეტების დაშლას კუჭში, რამაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მუშაობაზე. გარდა ამისა, კალციუმით მდიდარ რძეს შეუძლია შეამციროს პრეპარატის ზოგიერთი კომპონენტის ეფექტურობა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი “დოქტრინა”

აუტანელ ქავილს, რომელიც კანის ქრონიკულ ანთებით დაავადებას, ეგზემას ახლავს თან, ახალი დამნაშავე ჰყავს.

მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ კარგად ცნობილი ბაქტერია, ოქროსფერი სტაფილოკოკი (Staphylococcus aureus) განაპირობებს მუდმივ ქავილს, რადგან პირდაპირ აღიზიანებს კანის მგრძნობელობით ნეირონებს; ეს აღმოჩენა მეცნიერებს შეიძლება ახალ სამკურნალო საშუალებათა შექმნაში დაეხმაროს.

ეგზემას ატოპიურ დერმატიტსაც უწოდებენ და საკმაოდ გავრცელებულია ბავშვებსა და მოზარდებში. გვხვდება ათიდან ერთ ზრდასრულშიც.

ამ დრომდე, ეგზემის აუტანელი ქავილის მთავარ გამომწვევად მიიჩნეოდა იმუნური უჯრედები და მათ მიერ გამოყოფილი ანთებითი მოლეკულები. ეს ქავილი ძალიან ხშირად იწვევს ნაკაწრებს, რაც კანს კიდევ უფრო აზიანებს და ის წითელი, შესივებული, დახეთქილი ხდება.

წლების წინ, მეცნიერებმა გაარკვიეს, რომ ადამიანები, რომლებსაც კანის ცილა, სახელად ფილაგრინი აკლიათ, ეგზემისკენ უფრო მიდრეკილები არიან; თუმცა, მაინც გაურკვეველი რჩებოდა, კონკრეტულად რა იწვევდა ქავილს, რომელიც ეგზემას ახლავს თან.

ამჯერად, ამერიკელ მკვლევართა ჯგუფმა ცხოველებზე ჩატარებულ ექსპერიმენტთა სერიაში აჩვენა, რომ S. aureus-ი — ბაქტერია, რომელიც დაზიანებულ კანში აღწევს და ინფექციას იწვევს, ერთპიროვნულად განაპირობებს ქავილს, რადგან ააქტიურებს კანის ზედაპირზე არსებულ მგრძნობელობით ნერვულ უჯრედებს.

„გამოვავლინეთ ქავილის სრულიად ახალი მექანიზმი, ბაქტერია Staph aureus-ი, რომელიც ქრონიკული ატოპიური დერმატიტის მქონე თითქმის ყველა პაციენტში ვიპოვეთ. დავადგინეთ, რომ ქავილი შეიძლება გამოწვეული იყოს თავად მიკრობით“, — ამბობს ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის იმუნოლოგი ისააკ ჩიუ.

ადამიანში ეგზემის მოდელირებისთვის, მკვლევრებმა თაგვებს S. aureus-ით გაჟღენთილი მარლა შემოახვიეს. ბაქტერიას თაგვების ნაკაწრებზე ზემოქმედება შეეძლო. დადგინდა, რომ ბაქტერიები კანის ზედა ფენის, ეპიდერმისის მგრძნობელობით ნერვულ დაბოლოებებთან შეჯგუფდნენ.

იმის გასარკვევად, როგორ შეიძლება ზემოქმედებდეს ბაქტერია ამ ნერვებზე, მკვლევრები სისტემატურად ტესტავდნენ S. aureus-ის ინჟინერიით გამოყვანილ სხვადასხვა შტამს, რომლებსაც მიკრობთა მოლეკულური არსენალის სპეციფიკური კომპონენტები აკლდათ.

ცხრა სხვადასხვა ფერმენტის გამორიცხვის შემდეგ, ჩიუმ და მისმა კოლეგებმა იპოვეს ერთი ფერმენტი, რომელსაც S. aureus-ი კანთან კონტაქტისას გამოყოფს — პროტეაზა V8. ის თაგვებში ქავილს იწვევდა, რადგან ააქტიურებდა კიდევ ერთ ცილას, სახელად PAR1-ს, რომელიც მგრძნობელობით ნეირონებს ააქტიურებს.

ფერმენტ V8-ს არმქონე S. aureus-ის ზემოქმედებისას, თაგვები თითქმის არ იფხანდნენ და მათი კანიც ნაკლებად აქერცლილი და გაღიზიანებული იყო. ასევე მსუბუქი იყო სიმპტომები, როცა თაგვები დაამუშავეს პრეპარატით, რომელიც ცილა PAR1-ს ბლოკავს.

შემდეგმა ექსპერიმენტებმა გამორიცხა იმუნური უჯრედები, როგორც ცხოველის ქავილის გამომწვევი მიზეზი. თაგვები, რომლებსაც პოხიერი უჯრედები (მასტოციტი) და ბაზოფილები არ ჰქონდა (იმუნურ უჯრედთა ტიპი, რომლებიც ქავილსა და ალერგიებში მონაწილეობენ), ბაქტერია S. aureus-ის ზემოქმედების შემდეგ ფხანას განაგრძობდნენ.

„აუცილებელი არ არის, ყოველთვის ანთება გქონდეთ, რომ მიკრობებმა ქავილი გამოიწვიონ; პირიქით, ქავილი კანზე ანთებას აძლიერებს“, — განმარტავს კვლევის ერთ-ერთი ავტორი, ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის მიკრობიოლოგი ლივენ დენგი.

თუ ეს ადამიანებშიც დადასტურდა, აღმოჩენა შეიძლება წარმოადგენდეს აშკარა სამიზნეს ახალი პრეპარატებისთვის, რომლებიც ეგზემის თანმხლებ დაუსრულებელ ქავილს მრავალ პაციენტს შეუმსუბუქებს.

ეგზემის სამკურნალო ამჟამინდელ პრეპარატთა უმეტესობა კანის დაამებას და იმუნური სისტემის დამშვიდებას ცდილობს; ასევე კანის ბარიერის აღდგენას მდგომარეობის მთლიანად მოსუფთავების გარეშე.

ამ კვლევაში დატესტილი ცილა PAR1-ის მბლოკავი უკვე გამოიყენება ადამიანებში სისხლის შედედების წინააღმდეგ და შესაბამისად, ადვილი იქნება მისთვის მიზნის შეცვლა. ატოპიური დერმატიტის მქონე პაციენტთა ნიმუშებში თაგვების მსგავსად მაღალი იყო V8-ს დონე და უფრო მეტი იყო ბაქტერია S. aureus-ი, ვიდრე ჯანმრთელ კანში.

მიუხედავად მკაფიო შედეგებისა, მეცნიერები ამბობენ, რომ საჭიროა ამ საკითხის კიდევ უფრო მეტი კვლევა.

კვლევა Cell-ში გამოქვეყნდა.

ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი – ,,დოქტრინა”