close

მედიცინა

ეს საინტერესოაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია ახალ სასიკვდილო ვირუსზე ალაპარაკდა

დაავადება ,,Disease X-ი” შესაძლოა მომავალი გლობალური ეპიდემია გახდეს – ამის შესახებ ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ განაცხადა.

ეს საიდუმლო პათოგენი, კოდური სახელწოდებით ,,Disease X-ი’, ჯერჯერობით აღმოჩენილიც არაა, თუმცა შესულია ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის ყველაზე სახიფათო პოტენციური დაავადებების სიაში, რომლებსაც ადამიანის სიცოცხლის განადგურება შეუძლიათ და რომელთა წინააღმდეგ საბრძოლველი საშუალებები არასაკმარისია, ან საერთიდ არ არსებობს.

მაგრამ შესაძლოა კი, რომ დაავადება, რომელიც ჯერჯერობით იდენტიფიცირებულიც კი არაა, საზოგადოების ჯანრთელობისთვის სერიოზულ საფრთხედ აღვიქვათ?

ჯანმოს კვლევისა და განვითარების პროექტმა – ,,R&D Blueprint-მა“  ,,Disease X-ი“ პრიორიტეტულ დაავადებად აღიარა, რომელსაც სამყარო მომზადებული უნდა შეხვდეს.

მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ R&D Blueprint-ი თავდაპირველად 2015 წელს გაავრცელა და ის მიმოიხილავს იმ პათოგენებს, რომლებიც კაცობრიობისთვის პოტენციურად საშიშ დაავადებებს წარმოადგენს.

ბოლო კვლევა თებერვალში გამოქვეყნდა, სადაც დასახელებულია ის დაავადებები, რომლებიც მეცნიერების განსაკუთრებულ ყურადღებას საჭიროებენ, მათ შორის, ყირიმი-კონგოს ჰემორაგიული ცხელება (CCHF); ებოლა ვირუსის დაავადება და მარბურგის ვირუსი; ლასას ცხელება; შუა აღმოსავლეთის რესპირატორული სინდრომი კორონაირუსი (MERS-CoV) და მწვავე რესპირატორული სინდრომი (SARS); რიფტის ველის ცხელება (RVF); და ზიკა ვირუსი.

წელს პირველად ჯანმომ სიაში ,,Disease X-იც“შეიტანა.

,,X-ის“ დამატება ამ სიაში შესაძლოა უცნაურად აღიქმებოდეს, თუმცა, მნიშვნელოვანია, მისთვის წინასწარი მზადება – ვაქცინაზე ზრუნვისა და სადიაგნოსტიკო ტესტების თვალსაზრისით.

რაც შეეხება იმას, თუ საიდან გაჩნდება დაავადება, ეს დაზუსტებით არავინ იცის, არსებობს უამრავი შესაძლო წყარო, მათ შორის, არსებული ვირუსები, რომლებიც ავლენენ ახალ ვირულენტობასა  სიმპტომებს, ლაბორატორიებიდან ,,გაქცეული” ან ბიოიარაღად გამოყენებული ვირუსები და  ზოონოზური ვირუსები, რომლებიც ცხოველებისგან ადამიანებს გადაეცემათ.

,,ეს ბუნებრივი პროცესია, რომელსაც ინფორმირებულები და შეიარაღებულები უნდა შევხვდეთ,” – აცხადებს ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მრჩეველი ჯონ-არნ როტინგენი.

 

წყარო: https://www.sciencealert.com/

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებიკომუნიკაციამედიცინამსოფლიოსოციოლოგიატექნოლოგიები

კვლევა: სმარტფონს ფსიქიკური აშლილობის გამოწვევა შეუძლია

უკვე დიდი ხანია საუბრობენ იმაზე, რომ გახშირებული ნევროზისა და დეპრესიის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი, შესაძლოა, ტექნოლოგიური განვითარებაც კი იყოს. როგორც მეცნიერების ახალი კვლევით იკვეთება, სმარტფონს შეუძლია საკუთარ მფლობელში ფსიქიკური პრობლემები გამოიწვიოს.

როგორც სპეციალისტები ამტკიცებენ, გაუთავებელი სატელეფონო ზარები და შეტყობინებები სტრესის ჰორმონს მოქმედებისკენ უბიძგებს, რომელიც მუდმივ თავდაცვით რეაქციას იწვევს.

ხშირად გექნებათ შეგრძნება, როდესაც ცრუ ვიბროზარებს გრძნობთ – ტვინი რეაგირებს ტელეფონზე მაშინაც კი, როცა ის გამორთულია. ამას  მსოფლიო მოსახლეობის ნახევარზე მეტი განიცდის.

გამოკითხულთა 86 % აცხადებს, რომ მუდმივად ამოწმებს სოციალურ ქსელებსა და ელექტრონულ ფოსტას.

წყარო: Business Insider

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
გამოგონება - ინოვაციამედიცინამსოფლიო

შვილს დედის საშვილოსნო გადაუნერგეს

სამედიცინო სენსაცია – ჩინეთის ქალაქ სიანში საშვილოსნოს გადანერგვის ოპერაცია წარმატებით ჩატარდა შვილს დედის საშვილოსნო გადაუნერგეს. პაციენტი 29 წლის ქალია, რომელსაც საშვილოსნო დაბადებიდან არ ჰქონდა და შესაბამისად, ვერც შვილს აჩენდა. ქალი ამ ოპერაციაზე შვილის ყოლის სურვილის გამო წავიდა.

ოპერაცია 15 საათს გაგრძელდა და მასზე 20 ქირურგი მუშობდა, საშვილოსნოს გადასატანად სამედიცინო რობოტი გამოიყენეს.

ტრანსპლანტაცია დონორის მენოპაუზის გამო საკმაოდ რთული აღმოჩნდა.

ექიმები აცხადებენ, რომ პაციენტის რეაბილიტაციის პროცესი წარმატებით მიმდინარეობს. მას, გამოჯანმრთელების შემდეგ, ხელოვნური განაყოფიერება ჩაუტარდება.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოამედიცინამსოფლიო

,,მაკდონალდსი” საბავშვო მენიუდან ჩიზბურგერსა და შოკოლადის რძეს ამოიღებს

,,მაკდონალდსი” საბავშვო მენიუდან (happy meal) ჩიზბურგერსა და შოკოლადის რძეს ამოიღებს.

ამ ნაბიჯით კომპანია გეგმავს, შეამციროს კალორიები, ნატრიუმი, გაჯერებული ცხიმი და შაქარი, რომელსაც ბავშვები რესტორნების ამ ქსელში მოიხმარენ.

მომხმარებელს, რომელსაც ,,ჩიზბურგერსა”  და შოკოლადის რძის დაგემოვნება მოუნდება, მათი ცალკე შეკვეთის შესაძლებლობა ექნება. აღსანიშნავია, რომ მას შემდეგ, რაც ,,მაკდონალდსმა” ოთხი წლის წინ  Happy Meal-ის მენიუდან გაზიანი სასმელი ამოიღო, მასზე მოთხოვნდა 14 პროცენტით შემცირდა.

Happy Meal-ი უკვე დიდი ხანია ჯანმრთელობის დამცველებისა და მშობლების სამიზნეს წამროადგენს, რომლებიც მას ბავშვთა სიმსუქნესთან აკავშირებენ. ,,მაკდონალდსმა” ბოლო წლების მანძილზე ბევრი რამ შეცვალა, მათ შორის, ფრის ზომა შეამცირა და მენიუში ხილი დაამატა. ცოტა ხნის წინ, მან ვაშლის წვენი უფრო ნაკლებშაქრიანით ჩაანცვლა.

რაც შეეხება საერთაშორისო რესტორნებს, ,,მაკდონალდსის” განცხადებით, ახალი კვების წესებს Happy Meal-ის სულ ცოტა ნახევარი უნდა აკმაყოფილებდეს.

წყარო: www.theguardian.com

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოამედიცინატექნოლოგიები

კანის სიმსივნის დამდგენი მოწყობილობა

სიმსივნე კაცობრიობის ისტორიაში ყველაზე რთულად ამოსაცნობი და სამკურნალოა, ძირითად შემთხვევებში, იგი უბედური შემთხვევებით მთავრდება ხოლმე. მსოფლიოს წარმატებული ექიმები, მეცნიერები -ყველა ცდილობს, რაც შეიძლება მალე მოიძებნოს სიმსივნესთან საბრძოლველი პრეპარატი ან რაიმე გზა.

ცოტა ხნის წინ sciencealert.com–მა გამოაქვეყნა სტატია, სადაც საუბარია ტექნოლოგიაზე, რომლის განვითარება და წინსვლა აუცილებელია, ახალ პროდუქტს შეუძლია დაადგინოს აქვს თუ არა ადამიანს სიმსივნე, ისევე როგორც გამოცდილ ექიმს. ასევე – ცნობილია, რომ ახლო მომავალში ხელოვნური ინტელექტის მქონე ახალი პროდუქტი ყველა ადამიანისთვის იქნება ხელმისაწვდომი და ადვილად გამოსაყენებელი, რაც გაზრდის იმ ადამიანების რიცხვს, რომლებმაც სიმსივნე დაამარცხეს.

წყარო: Sciencealert.com

მასალა მოამზადა:  ლაშა ჯინჭარაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა”

 

სრულად ნახვა
ეს საინტერესოაკვლევებიმედიცინამსოფლიო

თაგვებში ალცჰაიმერის დაავადება წარმატებით დაამარცხეს

კვლევის შედეგები, რომელსაც მსოფლიო ელოდა – თაგვებში ალცჰაიმერის დაავადება მკვლევრებმა წარმატებით დაამარცხეს. მათ თაგვების თავის ტვინში ამილოიდის ფირფიტების უკუქცევა შეძლეს. სწორედ ეს ცილების შეჯგუფება არის, რომელიც  ალცჰაიმერის დაავადების მქონე პაციენტებში თანდათან კლავს ნეირონებს.

ექსპერიმენტის საფუძველზე, შემცირდა იმ ფირფიტების რაოდენობა, რომლებიც ტვინის უჯრედებს შორის კომუნიკაციას აუარესებს, გარდა ამისა – ცდის ობიექტებს  აღენიშნათ კოგნიტური გაუმჯობესება.

შედეგის მიღება მას შემდეგ გახდა შესაძლებელი, რაც მეცნიერებმა თანდათან დაშალეს ფერმენტი, რომელიც დიდ როლს თამაშობს BACE1-ის სახელით ცნობილი ფირფიტების წარმოქმნაში.  ეს ფირფიტები ალცჰაიმერის ეფეტქიანი მკურნალობის შესაძლებლობას იძლევა.  თაგვებს, რომლებსაც ეს ფერმენტი ნაკლებად ჰქონდათ,  გამოეხატებოდათ სასტიკი ნევროლოგიური დეფექტები. მას შემდეგ, რაც მისი წარმოქმნა შეაჩერეს, თაგვები დროთა განმავლობაში გამოჯანმრთელდნენ.

 

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

სრულად ნახვა
ბიოლოგიაკვლევებიმედიცინა

გენები ადამიანის გარდაცვალების ზუსტ დროს განსაზღვრავს

გენები ჩვენ შესახებ ყველანაირი ინფორმაციის მატარებელია. აღმოჩნდა, რომ გენებით შესაძლოა ადამიანის გარდაცვალების დროის დადგენაც.

ესპანეთში, ბარსელონაში, გენომიური რეგულირების ცენტრმა (CRG) ადამიანის გარდაცვალების შემდეგ მის ქსოვილებში გენის აქტივობა გამოიკვლია და მკვეთრი ცვლილებაც გამოავლინა, რითაც სიკვდილის ზუსტი დროის დადგენაა შესაძლებელი.

შედეგები, რომელიც სამეცნიერო ჟურნალ ,,Nature Communications-ში“ გამოქვეყნდა, ნიმუშების ანალიზისა და ე.წ. Machine Learning-ის კომბინაციას წარმოადგენს. სიკვდილის შემდეგ გენის აქტივობის ცვლილების დასადგენად ბიოლოგმა რედერიკ გიგომ და მისმა კოლეგებმა 9,000 დონორისგან ქსოვილის 39 ნიმუში აიღეს.

აღმოჩნდა, რომ სიკვდილის შემდეგ, 600 კუნთოვანი გენის აქტივობა სწრაფად  გაიზარდა ან შემცირდა. თუმცა, ტვინისა და ელენთის გენის აქტივობაში ცვლილება მინიმალური იყო.

მეტი სიზუსტისთვის, მეცნიერებმა ე.წ. machine learning-ის მოდელი გამოიყენეს. აღმოჩნდა, რომ ცვლილება ქსოვილის გენში გარდაცვალებიდან 7-14 საათში ხდება. ერთი მაგალითია სისხლში, რამდენიმე დონორის ნიმუშში  გენის შემცირებული აქტივობა დნმ-ის წარმოებაში, იმუნურ რეაქციასა და მეტაბოლიზმში ნიმუშების აღებამდე ექვსი საათით ადრე იყო მომხდარი.

აღნიშნული კვლევა მნიშვნელოვანია, მისი განვითარების შემთხვევაში ადამიანის გარდაცვალების ზუსტი დროის დადგენა გახდება შესაძლებელი. ეს კი სისხლისსამართლებრივ გამოძიებასთან დაკავშირებულ უამრავ გაურკვევლობას აღმოფხვრის და დიდ დახმარებას გაუწევს სამართალდამცველ ორგანოებს.

წყარო: www.reuters.com

მასალა მოამზადა თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

მეცნიერებმა ნიადაგში ახალი კლასის სუპერმძლავრი ანტიბიოტიკი აღმოაჩინეს

ნიუ-იურკში მდებარე როკფელერის უნივერსიტეტის ასოცირებულმა პროფესორმა შონ ბრედმა და მისმა გუნდა ნიადაგში არსებულ მიკროორგანიზმებში ახალი კლასის ანტიბიოტიკი აღმოაჩინეს.

ეს კლასი, რომელსაც მალაციდინებს უწოდებენ, კლავს რამდენიმე სუპერმავნებელს – მათ შორის – მწვავე მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსს (MRSA) – წინააღმდეგობის გაწევის გარეშე.

,,ეს არ ნიშნავს, რომ ამ ანტიბიოტიკს მომავალ კვირას უკვე აფთიაქში შეიძენთ. წლებია საჭირო, სანამ ის განვითარდება, გამოიცდება და გასავრცელებლად დამტკიცდება,” – განმარტავს ბრედი.

მიუხედავად იმისა, რომ ანტიბიოტიკებს შესწევთ უნარი, შეებრძოლონ დაავადების გამომწვევ მიკრობებს, მედიკამენტების უმეტესობა ბაქტერიიდან მოდის.

მაგალითად, სტრეპტომიცინი, რომელიც გამოიყენება ტუბერკულოზისა და შავი ჭირის მკურნალობისთვის, მზადდება ბაქტერიული Streptomyces griseus-გან (ეს მიკრობი თავდაპირველად ნიუ ჯერსიში მდებარე ფერმაში სიბინძურეში აღმოაჩინეს).

ბაქტერიები მილიარდობით წლის განმავლობაში ებრძვიან ერთმანეთს, გაცილებით ადრე, ვიდრე ადამიანი გაჩნდებოდა. გასაკვირი არაა, რომ ბაქტერიებმა საუკეთესო საბრძოლო იარაღები განავითარეს.

თუმცა ამ მიკრობების უმრავლესობა კონტროლირებად ლაბორატორიულ პირობებში ვერ ძლებს, რაც მათ შესწავლას ართულებს.

ბრედმა და მისმა გუნდმა კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების ძებნა დაიწყეს. მათ ნიადაგის ნიმუშებში აღმოჩენილი დიდი რაოდენობის დნმ-ის თანმიმდევრობის კლონირება მოახდინეს. „უმეტესობა მათგანი სრულიად უცნობია და მათი გამოკვლევა მომავლის საქმეა,“ – განაცხადა ბრედიმ.

ის და მისი კოლეგები კონკრეტულად ცნობილ გენს ეძებდნენ. რომელიც კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების წარმოებასთანაა დაკავშირებული. ეს გახლავთ მოლეკულები, რომელიც ბაქტერიის უჯრედებს ესხმის თავს, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, როცა ირგვლივ კალციუმია.

კალციუმის დამოკიდებული გენის შემცველი თანმიმდევრობის განსაზღვრის შემდეგ, მკვლევარებმა მისი კლონირება და კულტივირებად მიკრობში ინექცია განახორციელეს. ძალიან მალე, ამ მიკრობებისგან მალაციდინი წარმოიქმნა. როდესაც ის მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსით დაავადებულ თაგვების კანზე გამოიყენეს, ბაქტერიამ რეზისტენტობა არ გამოავლინა. მაშინაც კი, როცა ის 3 კვირის განმავლობაში გამოიყენეს.

ბრედის განმარტებით, მალაციდები მოქმედებენ იმ პროცესში ჩარევით, რომელსაც  ბაქტერია იყენებს უჯრედის კედლების ასაგებად. ადამიანის უჯრედები სხვადასხვა პროცესს ეყრდნობიან, ანტიბიოტიკი არ არის ხალხისთვის ტოქსიკური. ადამიანის უჯრედების განსხვავებულ პროცესზეა დაყრდნობილი, ასე რომ, ეს ანტიბიოტიკი ადამიანებზე ტოკსიკურად არ მოქმედებს.

ბრედი არ არის ერთადერთი მეცნიერი ამ იდეით. ზოგიერთი მკვლევარი ოკეანის წყალსა და მწერებში ახალი ანტიბიოტიკების აღმოსაჩენად მეტაგენომიას იყენებს.

იგივე ტექნიკით ეძებენ მას ურბანულ ჩამდინარე წყლებსა და დაბინძურებულ ტბებში.

თუმცა, ბრედისა და მისი გუნდის ტექნოლოგია უნიკალურია, რადგან კალციუმ დამოკიდებულ გენზე ფოკუსირებით მათ მასიური რაოდენობის დნმ-ის კლასიფიცირება მოახდინეს.

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

მეცნიერებმა ნიადაგში ახალი კლასის სუპერმძლავრი ანტიბიოტიკი აღმოაჩინეს

ნიუ-იურკში მდებარე როკფელერის უნივერსიტეტის ასოცირებულმა პროფესორმა შონ ბრედმა და მისმა გუნდა ნიადაგში არსებულ მიკროორგანიზმებში ახალი კლასის ანტიბიოტიკი აღმოაჩინეს.

ეს კლასი, რომელსაც მალაციდინებს უწოდებენ, კლავს რამდენიმე სუპერმავნებელს – მათ შორის – მწვავე მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსს (MRSA) – წინააღმდეგობის გაწევის გარეშე.

,,ეს არ ნიშნავს, რომ ამ ანტიბიოტიკს მომავალ კვირას უკვე აფთიაქში შეიძენთ. წლებია საჭირო, სანამ ის განვითარდება, გამოიცდება და გასავრცელებლად დამტკიცდება,” – განმარტავს ბრედი.

მიუხედავად იმისა, რომ ანტიბიოტიკებს შესწევთ უნარი, შეებრძოლონ დაავადების გამომწვევ მიკრობებს, მედიკამენტების უმეტესობა ბაქტერიიდან მოდის.

მაგალითად, სტრეპტომიცინი, რომელიც გამოიყენება ტუბერკულოზისა და შავი ჭირის მკურნალობისთვის, მზადდება ბაქტერიული Streptomyces griseus-გან (ეს მიკრობი თავდაპირველად ნიუ ჯერსიში მდებარე ფერმაში სიბინძურეში აღმოაჩინეს).

ბაქტერიები მილიარდობით წლის განმავლობაში ებრძვიან ერთმანეთს, გაცილებით ადრე, ვიდრე ადამიანი გაჩნდებოდა. გასაკვირი არაა, რომ ბაქტერიებმა საუკეთესო საბრძოლო იარაღები განავითარეს.

თუმცა ამ მიკრობების უმრავლესობა კონტროლირებად ლაბორატორიულ პირობებში ვერ ძლებს, რაც მათ შესწავლას ართულებს.

ბრედმა და მისმა გუნდმა კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების ძებნა დაიწყეს. მათ ნიადაგის ნიმუშებში აღმოჩენილი დიდი რაოდენობის დნმ-ის თანმიმდევრობის კლონირება მოახდინეს. „უმეტესობა მათგანი სრულიად უცნობია და მათი გამოკვლევა მომავლის საქმეა,“ – განაცხადა ბრედიმ.

ის და მისი კოლეგები კონკრეტულად ცნობილ გენს ეძებდნენ. რომელიც კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების წარმოებასთანაა დაკავშირებული. ეს გახლავთ მოლეკულები, რომელიც ბაქტერიის უჯრედებს ესხმის თავს, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, როცა ირგვლივ კალციუმია.

კალციუმის დამოკიდებული გენის შემცველი თანმიმდევრობის განსაზღვრის შემდეგ, მკვლევარებმა მისი კლონირება და კულტივირებად მიკრობში ინექცია განახორციელეს. ძალიან მალე, ამ მიკრობებისგან მალაციდინი წარმოიქმნა. როდესაც ის მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსით დაავადებულ თაგვების კანზე გამოიყენეს, ბაქტერიამ რეზისტენტობა არ გამოავლინა. მაშინაც კი, როცა ის 3 კვირის განმავლობაში გამოიყენეს.

ბრედის განმარტებით, მალაციდები მოქმედებენ იმ პროცესში ჩარევით, რომელსაც  ბაქტერია იყენებს უჯრედის კედლების ასაგებად. ადამიანის უჯრედები სხვადასხვა პროცესს ეყრდნობიან, ანტიბიოტიკი არ არის ხალხისთვის ტოქსიკური. ადამიანის უჯრედების განსხვავებულ პროცესზეა დაყრდნობილი, ასე რომ, ეს ანტიბიოტიკი ადამიანებზე ტოკსიკურად არ მოქმედებს.

ბრედი არ არის ერთადერთი მეცნიერი ამ იდეით. ზოგიერთი მკვლევარი ოკეანის წყალსა და მწერებში ახალი ანტიბიოტიკების აღმოსაჩენად მეტაგენომიას იყენებს.

იგივე ტექნიკით ეძებენ მას ურბანულ ჩამდინარე წყლებსა და დაბინძურებულ ტბებში.

თუმცა, ბრედისა და მისი გუნდის ტექნოლოგია უნიკალურია, რადგან კალციუმ დამოკიდებულ გენზე ფოკუსირებით მათ მასიური რაოდენობის დნმ-ის კლასიფიცირება მოახდინეს.

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

სრულად ნახვა
კვლევებიმედიცინამსოფლიო

მეცნიერებმა ნიადაგში ახალი კლასის სუპერმძლავრი ანტიბიოტიკი აღმოაჩინეს

ნიუ-იურკში მდებარე როკფელერის უნივერსიტეტის ასოცირებულმა პროფესორმა შონ ბრედმა და მისმა გუნდა ნიადაგში არსებულ მიკროორგანიზმებში ახალი კლასის ანტიბიოტიკი აღმოაჩინეს.

ეს კლასი, რომელსაც მალაციდინებს უწოდებენ, კლავს რამდენიმე სუპერმავნებელს – მათ შორის – მწვავე მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსს (MRSA) – წინააღმდეგობის გაწევის გარეშე.

,,ეს არ ნიშნავს, რომ ამ ანტიბიოტიკს მომავალ კვირას უკვე აფთიაქში შეიძენთ. წლებია საჭირო, სანამ ის განვითარდება, გამოიცდება და გასავრცელებლად დამტკიცდება,” – განმარტავს ბრედი.

მიუხედავად იმისა, რომ ანტიბიოტიკებს შესწევთ უნარი, შეებრძოლონ დაავადების გამომწვევ მიკრობებს, მედიკამენტების უმეტესობა ბაქტერიიდან მოდის.

მაგალითად, სტრეპტომიცინი, რომელიც გამოიყენება ტუბერკულოზისა და შავი ჭირის მკურნალობისთვის, მზადდება ბაქტერიული Streptomyces griseus-გან (ეს მიკრობი თავდაპირველად ნიუ ჯერსიში მდებარე ფერმაში სიბინძურეში აღმოაჩინეს).

ბაქტერიები მილიარდობით წლის განმავლობაში ებრძვიან ერთმანეთს, გაცილებით ადრე, ვიდრე ადამიანი გაჩნდებოდა. გასაკვირი არაა, რომ ბაქტერიებმა საუკეთესო საბრძოლო იარაღები განავითარეს.

თუმცა ამ მიკრობების უმრავლესობა კონტროლირებად ლაბორატორიულ პირობებში ვერ ძლებს, რაც მათ შესწავლას ართულებს.

ბრედმა და მისმა გუნდმა კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების ძებნა დაიწყეს. მათ ნიადაგის ნიმუშებში აღმოჩენილი დიდი რაოდენობის დნმ-ის თანმიმდევრობის კლონირება მოახდინეს. „უმეტესობა მათგანი სრულიად უცნობია და მათი გამოკვლევა მომავლის საქმეა,“ – განაცხადა ბრედიმ.

ის და მისი კოლეგები კონკრეტულად ცნობილ გენს ეძებდნენ. რომელიც კალციუმზე დამოკიდებული ანტიბიოტიკების წარმოებასთანაა დაკავშირებული. ეს გახლავთ მოლეკულები, რომელიც ბაქტერიის უჯრედებს ესხმის თავს, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, როცა ირგვლივ კალციუმია.

კალციუმის დამოკიდებული გენის შემცველი თანმიმდევრობის განსაზღვრის შემდეგ, მკვლევარებმა მისი კლონირება და კულტივირებად მიკრობში ინექცია განახორციელეს. ძალიან მალე, ამ მიკრობებისგან მალაციდინი წარმოიქმნა. როდესაც ის მეთიცილინ-რეზისტენტული სტაფილოკოქუს აურუსით დაავადებულ თაგვების კანზე გამოიყენეს, ბაქტერიამ რეზისტენტობა არ გამოავლინა. მაშინაც კი, როცა ის 3 კვირის განმავლობაში გამოიყენეს.

ბრედის განმარტებით, მალაციდები მოქმედებენ იმ პროცესში ჩარევით, რომელსაც  ბაქტერია იყენებს უჯრედის კედლების ასაგებად. ადამიანის უჯრედები სხვადასხვა პროცესს ეყრდნობიან, ანტიბიოტიკი არ არის ხალხისთვის ტოქსიკური. ადამიანის უჯრედების განსხვავებულ პროცესზეა დაყრდნობილი, ასე რომ, ეს ანტიბიოტიკი ადამიანებზე ტოკსიკურად არ მოქმედებს.

ბრედი არ არის ერთადერთი მეცნიერი ამ იდეით. ზოგიერთი მკვლევარი ოკეანის წყალსა და მწერებში ახალი ანტიბიოტიკების აღმოსაჩენად მეტაგენომიას იყენებს.

იგივე ტექნიკით ეძებენ მას ურბანულ ჩამდინარე წყლებსა და დაბინძურებულ ტბებში.

თუმცა, ბრედისა და მისი გუნდის ტექნოლოგია უნიკალურია, რადგან კალციუმ დამოკიდებულ გენზე ფოკუსირებით მათ მასიური რაოდენობის დნმ-ის კლასიფიცირება მოახდინეს.

მასალა მოამზადა:  თამარ ტაბატაძემ

ახალგაზრდა ანალიტიკოსთა და მეცნიერთა დარბაზი ,,დოქტრინა“

 

სრულად ნახვა
1 77 78 79 80 81 95
Page 79 of 95